Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Architektoniczne aspekty trwałości betonowych obiektów ochrony akustycznej w infrastrukturze komunikacyjnej

Trocka-Leszczyńska E., Tarczewski R., Jabłońska J.

Materiały Budowlane

|

2017

|

nr 11

100--101

PL

Infrastruktura komunikacyjna ma bardzo duży wpływ zarówno na przestrzeń zurbanizowaną, jak i na środowisko naturalne, w którym jest zlokalizowana. W jej projektowaniu uwzględniane są przede wszystkim aspekty techniczne, a zagadnienia o charakterze architektonicznym stanowią jedynie uzupełnienie, mimo że ich znaczenie jest bardzo istotne dla percepcji obiektów w długim okresie. Dotyczy to szczególnie, związanych z infrastrukturą komunikacyjną, elementów ochrony akustycznej, czyli ekranów, które w istotny sposób zmieniają wizualne oddziaływanie infrastruktury komunikacyjnej na otoczenie i stanowią element krajobrazu. Niedoszacowanie ich estetycznego znaczenia, to jedna z głównych przyczyn braku społecznej akceptacji tych rozwiązań. Odrębnym zagadnieniem jest niedocenianie sposobu, w jaki ekrany akustyczne ulegają procesowi starzenia. W zależności od zastosowanych materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych mogą bowiem ulegać szybkiej i nieestetycznej degradacji lub starzeć się stopniowo w „szlachetny”, nieuciążliwy wizualnie sposób. Zagadnienia te zilustrowano przykładem żelbetowych ekranów akustycznych zastosowanych na autostradzie A8 – Autostradowej Obwodnicy Wrocławia.

EN

Transport infrastructure has a huge impact, both on the urbanized areas and on the natural environment, of its location. During the design process, mainly technical aspects are taken into account, and architectural issues are treated as complementary. However, their importance is curial for the perception of objects over an extended period of time. This applies especially to the communication infrastructure elements of acoustic protection – the screens. Taking into account this aspect, they are highly important, because in a significant way they change the visual impact of communication infrastructure on surroundings, stating the noticeable part of landscape. Underestimation of their aesthetical meaning, becomes secondary to economical aspects. Another issue is lack of appreciation of the way, in which these elements undergo process of aging. Depending on the materials and construction solutions used, they can be subjected to a rapid and non-aesthetic degradation or ageing in a "noble" and visually appealing manner. These issues are illustrated by an example of reinforced concrete acoustic screens used on the A8 motorway, Wrocław Motorway Ring Road.

2

Przydatność dziedzictwa inżynierii – obserwacje na podstawie hal wystawowych P.L. Nerviego w Turynie

Jabłońska J., Tarczewski R., Trocka-Leszczyńska E.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 11

137--140

PL

W zasobach dziedzictwa inżynierii z okresu ostatnich sześćdziesięciu lat trudno jest znaleźć obiekty w równym stopniu reprezentujące doskonałość techniczną i piękno architektoniczne, jak budynki użyteczności publicznej zaprojektowane przez P.L. Nerviego. Trzy z nich, znajdujące się w Turynie: duża i mała Hala Wystawowa oraz „Palazzo del Lavoro” są szczególnie interesujące, gdyż ogniskują się w nich wszystkie problemy związane z ochroną dziedzictwa inżynierii. Można je podzielić na dwie grupy: utrzymanie stanu technicznego i utrzymanie przydatności funkcjonalnej. Lokalna, piemoncka, wielowiekowa tradycja budowy wciąż nowych pałaców i jednocześnie zaniedbywania, czy wręcz porzucania starych, przeniosła się również na budynki współczesne. Artykuł przedstawia problemy związane z ochroną wspomnianych obiektów i próby znalezienia racjonalnego sposobu ich użytkowania.

EN

Among the engineering heritage of the past sixty years, it would be difficult to find buildings of technical excellence and architectural beauty, equal to those public use structures, which were designed by P. L. Nervi. Three of them, located in Turin: large and small Exhibition Hall and Palazzo del Lavoro are particularly interesting, because they focus all problems relating to the protection of engineering heritage. This problematics can be divided into two fields of expertise: maintaining the technical condition and maintenance of functional usefulness. Centuriesold, local tradition of Piemont Italian region of erecting new palaces while neglecting or even abandoning the old, was implemented to the contemporary buildings as well. The article presents issues related to protection of aforementioned objects and pursuit after a rational method for their nowadays use.

3

Ochrona drewnianych domów przysłupowych na terenie województwa dolnośląskiego

Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska-Augustin E.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 11

151--153

PL

Łużyckie domy drewniane, o konstrukcji przysłupowej, występują na styku Polski, Czech i Niemiec, tj. na obszarze dawnych Górnych Łużyc. Budynki te wznoszone do II wojny światowej, obecnie, pozbawione środków na ich remonty i modernizacje, w większości przypadków są w złym stanie technicznym. Ich ratowanie jest możliwe przez modernizację oraz adaptację do nowych funkcji. Celem artykułu jest pokazanie pogarszającego się stanu technicznego tego typu obiektów oraz prób ich ratowania przez odpowiednio prowadzone remonty i adaptacje.

EN

Lusatian wooden houses (germ. Umgebinde) occur at the junction of the Polish, Czech Republic and Germany, which is the old region of Upper Lusatia. This kind of houses were built until II World War and today most of them are in poor condition as their owners do not have founds to ensure their reparation or modernization. Their future could be secured by appropriate regeneration schemes in order to introduce a new function. The purpose of this paper is to discuss the progress of decline Lusatian houses, as well as presenting adequate preservation trough successful repair and regeneration.

4

Możliwości zachowania cech architektury regionalnej w Kotlinie Kłodzkiej

Trocka-Leszczyńska E., Nykiel J.

Materiały Budowlane

|

2015

|

nr 11

169--171

PL

Współczesne próby utrzymania cech architektury regionalnej (wernakularnej) na terenach wiejskich Kotliny Kłodzkiej, to zagadnienie trudne ze względu na szybko niszczejące zasoby zabudowy regionalnej, wzniesionej najczęściej przed 1945 r. oraz dużą swobodę realizacji nowych budynków, najczęściej katalogowych, obcych miejscowym tradycjom. Celem artykułu jest pokazanie sposobów utrzymania cech regionalnej architektury kłodzkiej przez prawidłowo prowadzone remonty, a także organizowanie konkursów architektonicznych na współczesną zabudowę.

EN

The contemporary attempt to sustain the regional characteristics of local architecture of the Klodzko Valley’s countryside has to be considered as a difficult challenge especially regarding the rapid aging and decay of vernacular buildings that were put up before 1945. Moreover a lack of clear and define guidelines for new architecture allows introducing alien forms, mostly coming from house catalogues, that stay in discordant relation with the traditional landscape. A mail goal of the article is stating the preservation measures such as apposite renovations and architectural competitions that are or ought to be undertaken in order to keep the regional tradition alive.

5

Long-term transformations of the Karkonosze towns - on the example of Karpacz

Trocka-Leszczyńska E., Bocheński S., Piskozub J.

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2015

|

No. 18

141--151

EN

Karkonosze Mountains localities have a long and rich history. Earlier the building development was unique atmosphere and character. We are most interested in contemporary design at the present time. Intensive construction activity is conducted hastily and ill-conceived in the last two decades. The results of this action are visible both in the perception of space and the shaping of technical infrastructure. This article asserts the validity and utility of a return to the application of the principles of the "The Charter of Sudetes" in designing the landscape by decision-makers and designers. In addition, we present guidelines for development planners for the evaluation of the potential areas of investment. The paper ends with a presentation of practical methods to improve the aesthetic reception building existing and newly designed.

PL

Miejscowości karkonoskie mają długą i bogatą historię. Wcześniejsza ich zabudowa miała swoisty klimat i charakter. Nas interesują najbardziej czasy współczesne. Intensywna działalność budowlana w ostatnim dwudziestoleciu prowadzona była sposób mało przemyślany, czy wręcz chaotyczny. Efekty są widoczne zarówno w percepcji przestrzeni, jak i kształtowaniu infrastruktury technicznej. W artykule postulujemy powrót decydentów i projektantów do założeń „Karty Sudeckiej” w formowaniu przestrzeni. Przedstawiono też wytyczne dla projektantów planów miejscowych w/w miejscowości, dla wartościowania i waloryzacji potencjalnych obszarów inwestycyjnych. Omówiono głównie praktyczne metody poprawy odbioru estetycznego zabudowy istniejącej, jak i nowo projektowanej.

6

The urban transformations of the health resort in Lądek Zdrój before 1945

Trocka-Leszczyńska E., Tomaszewicz A.

Architectus

|

2012

|

Nr 1(31)

43--52

EN

Lądek-Zdrój, the oldest Kłodzko spa, today consists of two parts, i.e. a historical town situated on the Biała Lądecka River bank and a spa situated on both sides of the river, which has a free park system with softly arranged roads adjusted to the natural environment with spa development dispersed in the surrounding green areas. The municipal part of Lądek Zdrój was granted the town charter in the 2nd half of the 13th century. At a similar time, at the foot of Świętojerskie Hill thermal springs were discovered near which a spa started to develop. At the end of the 16th century the functional system of the spa was already outlined and an apparently accidental arrangement of buildings, which was adapted to the natural form of the terrain, provided its normal functioning. After discovering next thermal springs called Fryderyk and Maria, in the second half of the 17th century the so called Nowy Zdrój (New Bath) was set up which was later changed into Maria’s Bath. A spatial arrangement of the spa development, which was a result of the planned and one-time construction action, is regarded as the earliest solution of this type that was realised in Silesia. The minister of Silesia, Count von Hoym contributed to the further development of the spa in the middle of the 18th century. He was, inter alia, an initiator of land development between baths where a spa house was built and the English park was established. In the 19th century the spa was still beautified and developed; the authorities of Lądek aimed at getting and integrating further lands which were adjacent to the thermal springs where parks were established and residential buildings were located. The present spatial layout of the spa is to a large extent a result of reorganisation of the area around Maria Bath that was conducted in the 1930s. The article presents in detail the particular stages of the history of urban transformations of the spa part of Lądek Zdrój.

PL

Lądek-Zdrój, najstarsze kłodzkie uzdrowisko, składa się dziś z dwóch części: zabytkowego miasta – położonego na brzegu rzeki Białej Lądeckiej oraz uzdrowiska usytuowanego po obu stronach rzeki, o swobodnym układzie parkowym, z miękko prowadzonymi drogami, dostosowanymi do naturalnego ukształtowania terenu, z zabudową uzdrowiskową rozproszoną wśród zieleni. Lokację miejskiej części Lądka-Zdroju przeprowadzono w II poł. XIII w. W podobnym czasie, u podnóża Wzgórza Świętojerskiego zostały odkryte ciepłe źródła, przy których zaczęło rozwijać się uzdrowisko. Pod koniec XVI w. zarysował się układ funkcjonalny kąpieliska, w którym pozornie przypadkowe rozmieszczenie budynków, dostosowane do naturalnego ukształtowania terenu, zapewniało jego prawidłowe funkcjonowanie. Po odkryciu kolejnych źródeł, Fryderyka i Marii, w II poł. XVII w. założono tzw. Nowy Zdrój (późniejszy Zdrój Marii). Kompozycja przestrzenna zabudowy kąpieliska, będąca wynikiem zaplanowanej, jednorazowej akcji budowlanej, uchodzi za najwcześniejsze tego typu rozwiązanie zrealizowane na Śląsku. Do dalszego rozwoju uzdrowiska przyczynił się w połowie XVIII w. minister Śląska, hrabia von Hoym. Był on m.in. inicjatorem zagospodarowania obszaru między zdrojami, gdzie wybudowano dom zdrojowy i założono park angielski. W XIX w. nadal upiększano i rozbudowywano uzdrowisko; władze Lądka dążyły do pozyskiwania i scalania kolejnych gruntów sąsiadujących z kąpieliskami, na których zakładano parki i lokalizowano zabudowę willową. Obecny układ przestrzenny uzdrowiska jest, w dużej mierze, wynikiem reorganizacji przestrzeni wokół zdroju Marii, przeprowadzonej w latach 30. XX w. W artykule szczegółowo przedstawiono kolejne etapy w historii przekształceń urbanistycznych uzdrowiskowej części Lądka-Zdroju.

7

Przystosowanie domów przysłupowych do współczesnych potrzeb na terenie Górnych Łużyc

Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska E.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2009

|

Nr 26

325-335

PL

Tereny znajdujące się na pograniczu Polski, Niemiec i Czech słyną ze swojej unikalnej i charakterystycznej architektury, tak zwanej Łużyckiej (lub przysłupowej). Architektura Łużycka charakteryzuje się różnorodnością metod budowy, takich jak: drewniana budowa ramowa, rama, murarstwo jak również szerokie spektrum naturalnych materiałów budowlanych: drewno, kamień, cegła suszona na słońcu (cegła niewypalana), glina, słoma, łupek dachowy, wiklina i wyprawa ubijana. Ten styl budowy wymaga wyspecjalizowanych pracowników o zawodach, które są obecnie prawie zapomniane: cieśle, tkacze, kamieniarze, kowale. Całe wsie i otaczająca natura tworzą piękne krajobrazy. Taki rodzaj architektury może przyciągnąć zainteresowanie turysty, ponieważ budowa tego rodzaju nie istnieje nigdzie indziej w Europie.

EN

The areas situated on Polish, Czech and German border lands are famous for their unique and characteristic architecture, so called Lusitian (or post supported). The Lusitian architecture can be recognized by a variety of construction methods like: timber frame construction, framework, masonry as well as a large spectrum of natural building materials: timber, stone, dry-clay brick (adobe), clay, straw, slate, wattle and daub. This style of construction requires specialized workers from the crafts which are presently almost forgotten: carpenters, weavers, stone-cutters, blacksmith. The whole villages and the surrounding nature form beautiful settings. Such kind of architecture can attract touristís interests, as constructions of that kind do not exist anywhere else in Europe.

8

Hutongi - znikające środowisko mieszkaniowe Pekinu

Trocka-Leszczyńska E., Tomaszewicz A.

Środowisko Mieszkaniowe

|

2009

|

nr 7

182--185

9

Dyskusja wokół usytuowania budynków wysokich w strukturze współczesnego Wrocławia

Trocka-Leszczyńska E., Tomaszewicz A.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2008

|

R. 105, z. 6-A

171-177

PL

Dyskusja nad usytuowaniem wieżowców w strukturze miasta trwa we Wrocławiu od ponad 90 lat. Przed wojną planowano wznoszenie budynków wysokich w miejscach kluczowych dla kompozycji urbanistycznej miasta - przy znaczących placach, nad Odrą i fosą miejską. Ze względów finansowych nie udało się wówczas zrealizować śmiałych wizji architektów. Po przełomie politycznym 1989 roku, powrócono do koncepcji wznoszenia we Wrocławiu budynków wysokich. Wyznaczono w planie miasta kilkanaście punktów, w których dopuszczono sytuowanie wysokościowców, akceptując przy tym zarówno model budowania zwartych zespołów zabudowy wysokiej, jak i rozproszenie pojedynczych obiektów w tkance miejskiej. W działaniach lokalnych władz trudno dostrzec spójną koncepcję rozmieszczenia budynków wysokich w strukturze miasta. Nie prowadzi się żadnych systematycznych badań wpływu planowanych wieżowców na krajobraz miejski, przestrzenie publiczne, jakość życia mieszkańców, infrastrukturę techniczną czy środowisko przyrodnicze. Wydaje się, że celowe byłoby skoncentrowanie wysiłków na stworzeniu we Wrocławiu jednego tylko ośrodka zabudowy wysokiej. Miasto potrzebuje bowiem nie drapaczy chmur, a kompleksowego planu rewitalizacji przestrzeni miejskiej.

EN

Discussion on placing high buildings in the structure of the city has been lasting in Wroclaw for over 90 years. Before second world war high-rises were planned in the crucial places for the urban composition - next to the significant squares, on the Oder and city moat. For the financial reasons it was impossible at that time to carry out architects' daring visions. After political turning-point of 1989, discussion on high-rises returned with redoubled strength. In the city plan, there are several points marked, where construction of high buildings is permitted - they could be build in the form of dense group of sky-scrapers or as a single objects (art works) located in the existing city network. In the action of local authorities, it is hard to notice the coherent conception of locating high buildings in the city structure. There is no systematic research on the impact of planned high-rises on the urban landscape, the public space, the quality of inhabitants life, the technical infrastructure or the natural environment. It seems, that it would be relevant to concentrate efforts on creating only one centre of sky-scrapers in Wroclaw. The city doesn't require high-rises, but the comprehensive plan of the revitalization of the urban space.

10

Międzygórze. Dzieje i architektura

Juzwa N., Trocka-Leszczyńska E.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2007

|

Nr 21

94--95

PL

Monografia Międzygórze. Dzieje i architektura jest świadectwem wiedzy i pracowitości autorki oraz rezultatem jej dwudziestoletnich badań.

EN

Monograph Międzygórze. History and architecture is a testament to the knowledge and diligence of the author, and the result of her twenty years of research.

11

Kierunki modernizacji budynków przysłupowych w Niemczech

Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska E.

Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2002

|

Vol. 82, nr 31

449-456

PL

Budynki przysłupowe, uznane za dobro kultury europejskiej, występujące na styku granic trzech państw - Polski, Czech i Niemiec, pozbawione w okresie powojennym remontów i modernizacji - wymagają podjęcia działań zmierzających do ich ochrony, a także opracowania kierunków ich modernizacji w celu przywrócenia im utraconych wartości technicznych i użytkowych. Wzorcem mogą tu być rozwiązania stosowane obecnie w Niemczech, gdzie zainteresowanie obiektami przysłupowymi pojawiło się dopiero po zjednoczeniu. Obecnie opracowano już szczegółowe zasady zarówno finansowania remontów i modernizacji, jak też możliwości zakupu i sprzedaży domów przysłupowych. W Niemczech zawiązały się w latach 90. XX w. grupy i stowarzyszenia, które działają na rzecz promocji i konserwacji budynków przysłupowych, między innymi Saksońskie Towarzystwo Budownictwa Ludowego (Sachische Verain fiir Volksbauweise).

EN

Building in mixed construction (,,wattle and daub" + wooden framework + brick construction) are characteristic solution for construction in the Lausatian area. Such buildings may also be found in the southeast of Poland. They were deprived of repairs and maintenance durring post second war times but today are recognised as a examples of the herritage of european architectural values. Thus, their technical condition needs to be addressed in view of elaborating directions of their modernisation. The grounds for such elaboration may be provided by the German programm of revitalisation prepered for single objects or whole villages.

12

Domy łużyckie w Polsce

Trocka-Leszczyńska E., Rdzawska E.

Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2002

|

Vol. 82, nr 31

439-447

PL

Unikalną formą drewnianego budownictwa ludowego, występującą na styku Polski, Niemiec i Czech, jest konstrukcja przyslupowa (niem. Umgebinde), zwana "łużycką", która łączy w sobie wszystkie występujące na obszarze Sudetów typy konstrukcji ludowych: wieńcowe, ryglowe i słupowe. Polega ona na opasaniu zrębu parteru niezależną konstrukcją nośną złożoną z rzędu pionowych słupów, które podtrzymują dach, ścianę ryglową piętra lub ściankę kolankową [5, s. 37], [9, s. 12]. Budynki wzniesione w tej konstrukcji, występujące jeszcze stosunkowo liczne na obszarze Sudetów Zachodnich, wobec braku planowych remontów i modernizacji, popadają w ruinę. Rozwijające się górnictwo odkrywkowe na obszarze Worka Żytawskiego (Elektrownia Turów), stopniowo pochłania otaczające tereny, powodując niszczenie wielu cennych przykładów budownictwa przysłupowego. Tak zanikają kolejne wsie, a wraz z nimi wspaniałe domy drewniane, z których tylko nieliczne udało się przenieść i uratować. Zainteresowanie budownictwem łużyckim, po dziesięcioleciach zapomnienia, może jeszcze obecnie przynieść efekty w postaci uratowanych domów przysłupowych, a też zachowanych układów tradycyjnych wsi łanów leśnych (tzw. wsi łańcuchowych).

EN

The last years has brought the growth of interest in traditions of, still neglected, Lusatian building, so called "mixed construction" house (German Umgebinde Haus) which combines three tapes of constructions met in this region, i.e. horizontal planking {log, corner timbering), framework (half-timbered) and post constructions. In the regions of congested existence of mixed construction houses, the conservator's care should also cover the chain-like villages and the existing unused vacant lots should be made up with new houses continuing the tradition of Lusatian building. A planned action based on clearly defined rules of financing the preservative undertakings and repairs carried out by private users is necessary. The repairs and modernisation of these buildings should be performed by professionals. So important is thus the opening of schools for craftsmen, who should be prepared for repair, modernisation and erection of such constructions. Some historical buildings which cannot find the adequate localisation, eg. due to expansion of strip mines, should be moved to the skansen-museums where the character from the past epoch would be restored in them. The next, important problem is to work out the method of shaping the new development in the areas of protected regional building so as to enable the co-existence in the regions of mixed construction building and continuation of their features. And here,,...the knowledge of the properties of wood as the material and skill of using it in modern solutions always remains useful. And the ties with tradition still remain the source of this skill" [12, p.11].

13

Drewniane przysłupowe domy łużyckie. Konserwacja i kontynuacja

Trocka-Leszczyńska E.

Architectus

|

2002

|

Nr 2(12)

61--77

PL

Unikatową formą drewnianego budownictwa ludowego, występującą na styku Polski Niemiec i Czech, jest konstrukcja przysłupowa, zwana też łużycką (niem. Umgebincle lub Umschrotx, czes. hrazdena stavba). Łączy ona w sobie różne rozwiązania: wieńcowe, ryglowe, słupowe, ale też murowane i polega na opasaniu zrębu parteru niezależną konstrukcją nośną, złożoną z rzędu pionowych słupów, podtrzymujących dach lub ścianę ryglową piętra (lub wieńcową), a niekiedy ściankę kolankową (ryglową lub wieńcową). Budynki przysłupowe, pochodzące najczęściej z XVIII i pocz. XIX w., występują jeszcze stosunkowo licznie na obszarze Sudetów Zachodnich, jednak wobec braku planowych remontów i modernizacji szybko popadają w ruinę. Rozwijające się górnictwo odkrywkowe na obszarze Worka Żytawskiego (Elektrownia Turów), stopniowo pochłania otaczające tereny, powodując niszczenie wielu cennych przykładów budownictwa przysłupowego. Tak zanikają kolejne wsie, a wraz z nimi wspaniałe domy drewniane, z których tylko nieliczne udaje się ocalić. Wzrastające zainteresowanie budownictwem łużyckim w Polsce, po dziesięcioleciach zapomnienia, może jeszcze obecnie przynieść efekty w postaci uratowanych domów przysłupowych i zachowanych tradycyjnych układów wsi łanów leśnych (tzw. wsi łańcuchowych).

EN

The pillared construction, also called Lusatian, is a unique form of wooden folk building occurring in the frontier zone of Poland, Germany and the Czech Republic. It unites various forms of constructions: curb-plate, spandrel beam and also brick built. It consists of binding the floor framework with an independent load bearing construction of a row of perpendicular pillars supporting the roof or the spandrel beam wall of the upper storey, sometimes an elbowed wall. The pillared buildings are, most often, of a 19,h century or beginning of the 20lh century provenience. They occur fairly frequently in the area of West Sudeten Mountains. However, due to the lack of planned renovation and modernization, they are falling into ruin. After years of oblivion, interest with Lusatian building may yet bring effects in the form of saving the pillared houses and the preserved traditional arrangement of wood-fief villages (the so-called villages of chain-like arrangement). Complexes of renovated pillared buildings in Saxony, may here serve as an example. In areas of compact occurrence of pillared buildings, not only the buildings but also the order of the old-time, mediaeval villages of chainlike arrangement, should be included in a programme of protection of relics. The voids created by devastated objects should be filled with new constructions, which will be a continuation of the Lusatian building features. It is absolutely necessary to work out a method of shaping the new structures, so as not to disturb the harmonious village landscape either with the scale, the architecture or the detail.

14

Tożsamość architektoniczna wiejskiej zabudowy mieszkaniowej w regionie sudeckim

Trocka-Leszczyńska E.

Kwartalnik Architektury i Urbanistyki

|

2001

|

T. 46, z. 3

299-308

EN

Bonds with the place of residence, identity with local culture and manners of erecting buildings, rendered indelible by local traditionalism, are regarded as one the most important factors. Once they become disturbed, e.g. by an exchange of the population of a certain region, then that what was familiar and recognised as one's own and native, changes into unknown, alien and even outright despised by the new users. Such a total severance of cultural continuity as regards customs and civil engineering emerged in the Western Territories, where after the second world war settlers from assorted parts of Poland replaced the deported population. One is tempted to ask whether it is possible to continue the tradition of local architecture, unknown to arrivals in newly settled regions, or whether solutions befitting the material culture of the settlers should come into being? What is the part played by time and the exchange of generations? The search for answers to those enquiries demands a closer look at the continuation of regional architecture in areas with more stable determinants of the development of material culture as well as those which witnessed its disruption. We cannot ignore the exemplary phenomenon of architecture in the region of Podhale, and may ponder whether a continuation of the motifs of regional architecture is possible without the population which had created that architecture. In the case of the Podhale region, traditional motifs were adopted by the intelligentsia, pointing out to their authors values embedded in local constructions as well as the necessity and trends of its further progress. Is it possible to rely on the inspiring role of architects and local civil engineering services in the continuation of the regional architecture of the Sudety Mts.? Will the population living here since 1945 adopt and start perpetuating the local traditions? Yet another issue is worthy of reflection: in what way has the reception of the values of the material culture of the Sudety region changed among the second generation living here? In accordance with research into ethnographic regionalisation, the whole of Silesia, including Lower Silesia, remained a transitory area which witnessed a confrontation of the influence of the material culture of the West - spandrel beam constructions, saddle roofs, single-storey rural buildings - and the impact of the material culture of the East associated with gable constructions, hip roofs and elongated ground-floor cottages. In the Sudety Mts. divergent impacts combine the features of German, Czech and Lusatian architecture as well as its counterparts from Greater Poland, Little Poland or the Opole region, blended into a specific type of rural houses, usually described as regional architecture (fig. 1, 2). Considerable parts of the southern counties of the region were not destroyed during the second world war, and the population arriving here from the eastern parts of Poland encountered buildings adapted to a different system of agriculture, with unfamiliar planning, construction and architecture. The absence of ties with local culture, and thus with the manner of building and living in those objects, became the reason for a total misunderstanding of the solutions found in the Sudety Mts. (...)

15

Architektura drewniana Norwegii

Trocka-Leszczyńska E.

Architectus

|

2001

|

Nr 1-2(9-10)

39--52

PL

Wśród czynników, które wpływały na rozwój architektury wiejskiej znajdują się uwarunkowania przyrodnicze: ukształtowanie terenu, klimat, szata roślinna. Występowanie naturalnych materiałów budowlanych - kamienia, gliny, czy drewna - w bezpośredni sposób wpływało na rozwiązania konstrukcyjne budynków. Obfitość drewna w lasach szpilkowych, na obszarze Półwyspu Skandynawskiego, a także Europy Środkowej i Wschodniej, przyczyniła się do powszechnego stosowania konstrukcji drewnianych, zwłaszcza wieńcowych. W rejonach natomiast gdzie odczuwano jego niedostatek (Europa Centralna i Zachodnia), pojawiały się oszczędne w drewno konstrukcje ryglowe. Można powiedzieć, że granica oddzielająca lasy szpilkowe od liściastych oddzielała też obszary, na których wznoszono konstrukcje wieńcowe i ryglowe. Jednym z krajów skandynawskich, o znacznych zasobach drewna i o rozwiniętych tradycjach budownictwa drewnianego, jest Norwegia. Lasy występujące tu z jednej strony były przyjazne, dostarczały bowiem drewna, z którego domy zbudowane na zrąb, chroniły mieszkańców przed ostrym, górskim klimatem [4, s. 2-14], z drugiej natomiast zalesione obszary górskie były niebezpieczne i trudne do zasiedlania, dlatego nieustającej walce człowieka z siłami przyrody towarzyszył baśniowy świat trołi, który wyrażał zarówno obawy, jak też sposoby unikania problemów z ich pomocą [6]. Wierzenia te, stanowiące fragment bogatej kultury i tradycji norweskiej, zwracały uwagę na to, co trzeba wiedzieć i kochać w Norwegii, aby móc tam żyć i budować. Ich wyrazem były różnego rodzaju ozdoby w postaci rzeźbionych drewnianych elementów budynku lub barwne malowidła we wnętrzach chat.

EN

Amongst the elements which influenced the development of rural architecture are natural conditions. The abundance of wood in Norway's coniferous forests was responsible for the general use of wooden constructions. These forests on one hand friendly as they supplied wood protecting the inhabitants against the severe mountain climate, were on the other hand dangerous and difficult as a settling terrain. Hence, the incessant struggle of man with the forces of nature was accompanied by the fairylike world of trolls, which expressed both fears as well as offered ways of avoiding problems, with their help [6]. Three types of wooden constructions developed in Norway: the oldest the log constructions, the log and vertical post constructions used since the 12Ih century and the frame constructions widespread since the 17,h and 18lh centuries. Apart from the log constructions (in Norwegian laft ) with a round cross-section of the logs, and later oval, octagonal and rectangular, characteristic of Norway was the construction linking log solutions with vertical posts (Norwegian stave), in which the vertical supports, the posts, supported the roof, freeing the log walls from loads (sometimes built of vertical logs), common in churches, later in cottages, barns, granaries and sheds. It was characteristic for the roofs of these constructions to be covered with turf on the base of peat which in time was overgrown by grass. Settlement in Norway was based on the development of farms (Norwegian tun), as there were no villages. Numerous buildings of the farm formed a kind of hamlet of various arrangements (Figs. 1-3). The basic kind of habitable construction was formed of three accommodations: the porch, the main room (reaching the roof) and a small room (the alcove). In the 17th century the projections of cottages became symmetrically planned, with an entrance in the form of a porch (Fig. 4). Their interiors: the walls and ceilings were painted, for example in colourful styled roses. Among the numerous farm buildings the most important was the granary (loft and slabbur) - farm treasury (Figs. 5-7). Its ground floor was usually a log construction (Norwegian laft) and the upper floor was of post construction (slave). In the 18lh century, porches were introduced into the granaries, and thus began the building of sto-reyed granaries. The most interesting constructions evolved in sacred buildings where frame construction solutions became widespread, with wooden, self-supporting shielding walls (slave). In the oldest churches of this kind, on foundations of loosely arranged stones, a frame of four mighty logs was placed stiffened by the planks of the floor, on this was arranged a system of posts, with the main ones in the corners of the frame. The beams of the walls, sticking out upwards, supported other, higher elements of the church. A further variation, were churches with an inner pole supporting the tower. Next, churches of a complicated projections' arrangement, with inner, free-standing supports, which were stiffened in the upper part by frameworks, letting in little light to the dark interior, then later solutions with projections in the form of a cross, or central solutions (Figs. 9, 10). In many cases the existing wooden buildings do not meet the requirements of contemporary life. They undergo modernization as a result of which modern functions are introduced into the existing building structure, whilst traditional solutions and the character of Norwegian architecture are preserved.

16

Kolor w architekturze wiejskiej obszaru Sudetów

Trocka-Leszczyńska E.

Architectus

|

2000

|

Nr 1(7)

143--161

PL

Opracowania na temat architektury wiejskiej tylko marginalnie wspomninają o kolorze. Można zastanawiać się dlaczego? Maria Rzepińska w Historii koloru zauważa, że jedną z przyczyn takiego stanu rzeczy - może najważniejszą -jest bezsilność i niewystarczalność słowa wobec zjawiska koloru i nasza stosunkowo szczupła wiedza o prawach rządzących światem barw w ogóle... [14, s. 38]. Kolor bowiem, spośród wszystkich wizualnych środków wyrazu (...), wymyka się analizie i najdłużej nie posiadał systemu konsekwentnej nomenklatury, a jednoznacznej nie posiada do dziś - mimo różnorakich wysiłków w tym kierunku.

EN

Due to varied natural conditions (the climate, shaping of the terrain, kinds of soil, local building material) as well as economic and cultural factors, etc. in Polish countryside building there has come about a great differentiation of architectural forms and the distinguishing of regions with separate building'features called architectonic regions. Within the regional division, in the belt of the southern uplands, there may be distinguished the Lower Silesian building, with the Sudeten sub-region. The materials most often used in the building of this region were wood, stone and clay, while in later periods -brick and roofing-tile. The linking of materials resulting from the distinguishing of their functions, created interesting colour compositions containing coded information on the arrangement of the building's interior. Planking of the farming accomodations remained in the natural colouring of wood, girder elements were usually dark in colour while the filling material varied in hues, depending on the localization. The hues of natural wooden walls were differentiated depending upon their situating in relation to the four quarters of the globe and the climatic conditions. The decoration of the buildings is diverse within four micro-regions (Kłodzko, Wałbrzych and Kamienna Góra, Jelenia Góra and Zgorzelec).

17

Uszkodzenia budynków wiejskich na skutek powodzi - analiza celowości remontów

Pawlonka A., Trocka-Leszczyńska E.

Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

1998

|

Vol. 71, nr 24

195-202

PL

W referacie przeanalizowano wpływ zanieczyszczeń po powodziowych na koszty prac odtworzeniowych oraz określono opłacalność remontów wiejskich budynków murowanych i drewnianych wznoszonych w trzech okresach: do 1918 r., od 1919 do 19144 i po 1945 r., nie objętych ochroną konserwatorską. Stwierdzono, że w budynkach wiejskich liczących powyżej 70 lat remonty nie są opłacalne. Obliczono także udział kosztów napraw zniszczeń powodziowych w całości prac odtworzeniowych przywracających budynkom właściwy stan techniczny i użytkowy.

EN

The rural development in Sudeten region, with distinct features of specific region architecture, shows now a considerable degree of technical and functional deterioration being the effect of drastic negligence in repair and modernisation over the last five decades. In Klodzko Valley, where to the functional and technical deterioration of the building resources common for the whole region, the tragical effects of flood in July 1997 and July 1998 were added, which particularly severely affected this region making damages in the substantial part of municipal and rural resources situated on river banks. In the paper were analysed: influences of flood damages on total costs of repairing and on reproduction of modernising works, as well as efficiency of repairing of masonry and wooden buildings erected in 3 periods; till 1918, from 1919 till 1944 and after 1954. The conclusion of paper is, that rapairs of wooden farm buildings older than 70 years are not payable (excluding monuments).

18

Problemy użytkowania budynków w kraju i zagranicą

Trocka-Leszczyńska E.

Prace Naukowe Instytutu Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

1998

|

Vol. 71, nr 24

277-284

PL

Referat prezentuje nowe trendy, pojawiające się w krajach zachodnich, związane z organizacją fazy użytkowania obiektów istniejących. Można zauważyć, że zarządzanie eksploatacją budynków dotyczy już nie tylko użytkowania obiektów, ale - jako nowa dziedzina nauki - obejmuje także różne formy przygotowania użytkowników i pracowników przez fachową informację, pomoc i profesjonalne kształcenie.

EN

During the past few decades in western countries, increasing attention has been paid to the management, maintenance of buildings and facilities management (from 1980) 'Facilities - means any place where people are accomodated, usually where an organisation conducts its buisness' and 'management concerns all aspect of providing, maintaining improving and developing thise facilities so that they match the needs of both users and owners' Facilities management is the new branch of science which contains: life cycle costs, standards and guidelines, education and computer aided support. The aim of that science is to create 'the proffesional manager', which is focused on: 'information technology, organizational aspects, energy efficient buildings, indoor air quality, buildings deffects and education'