Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ podwyższonej temperatury na maksymalne ciśnienie wybuchu par alkoholu etylowego, metylowego i izoamylowego

Półka M.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 7

1186--1188

PL

Przedstawiono zależność wpływu podwyższonej temperatury (20-120°C) na wartość maksymalnego ciśnienia wybuchu par alkoholi: metylowego, etylowego i izoamylowego, stosowanych w przemyśle chemicznym. W przypadku wszystkich badanych alkoholi ciśnienie wybuchu mieszaniny pary alkoholu-powietrze maleje wraz ze zmianą krotności wartości odniesienia (stężenie stechiometryczne) oraz zwiększaniem temperatury w zbiorniku. Im stężenie substancji palnej bardziej różni się od wartości stechiometrycznej, tym niższe jest ciśnienie wybuchu niezależnie od temperatury otoczenia.

EN

The title alcs. were vaporized, mixed sep. with air in proportions 0.6-1.4 by vol. and then used for detg. the values of max. explosion pressure at temps. 20-120°C in accordance with the relevant stds. The values of the tested parameters were highest for stoichiometric amts. of substrates and decreased with increasing explosion temp.

2

Wpływ dodatku biomasy do pyłu węgla kamiennego na jego zdolność do samonagrzewania i samozapalania

Półka M.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 9

1514--1516

PL

Konieczność zwiększania udziału biomasy w produkcji energii zmusiła inwestorów do przeprojektowania lub stworzenia od podstaw nowej technologii spalania węgla kamiennego. W związku z różnicami pomiędzy spalaniem biomasy i węgla zupełnie nowego podejścia wymagały także kwestie bezpieczeństwa. Badano czynniki wpływające na samonagrzewanie i samozapalenie węgla kamiennego i wpływ zastosowanej biomasy na jego samozapalność podczas składowania w masie. Wyznaczono doświadczalnie temperatury samozapalenia pyłów węgla kamiennego, biomasy i ich mieszanek. Jako biomasę stosowano mieszankę słomy i siana oraz pył orzecha ziemnego.

EN

Coal dust was mixed with a shredded peanut shell or a mixt. of straw and hay (50:50 by mass) and studied for self ignition ability. Self ignition temps., humidity and apparent d. of the mixed dusts were detd. by std. methods. The addn. of peanut shell to the coal dust resulted in the significant decrease of the self ignition temp. down to below 100°C.

3

Palność wybranych silikonowych klejów samoprzylepnych

Antosik A. K., Półka M., Czech Z., Piątek-Hnat M., Mozelewska K.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 7

1151--1153

PL

Spośród wcześniej badanych samoprzylepnych klejów silikonowych (SI-PSA) wybrano te, które odznaczały się najlepszymi właściwościami użytkowymi (adhezją, kohezją oraz kleistością kompozycji) i zbadano ich palność poprzez określenie szybkości wydzielania się ciepła i dymu oraz zmiany masy próbki w funkcji temperatury, a także oznaczono ciepło spalania danych SI-PSA.

EN

Kaolin nanoparticles (5% by mass) as a filler and dichlorobenzoyl peroxide (1.5 or 2.5% by mass) as a crosslinking agent were added to com. silicone pressure-sensitive adhesives and selected adhesive compns. were coated on polyester carrier. The dried adhesive layers were thermally treated in accordance with the relevant stds. to det. the rates and amts. of heat and smoke released from the tested materials as well as their combustion heat values. The adhesion, cohesion and tack of adhesives were studied. The kaolin addn. resulted in significant redn. in rates and amts. of heat and smoke released from the tested adhesives and the value of their heats of combustion. On the other hand, it had a slight impact on their applicability.

4

Niebezpieczeństwo pożarowo-wybuchowe spowodowane przez butle z tlenem

Półka M., Ptak S., Kukfisz B., Woliński M.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 7

1059--1063

PL

Przedstawiono wyniki badań poligonowych, podczas których zbiorniki ciśnieniowe z tlenem poddawano oddziaływaniu cieplnemu. Wytypowane scenariusze zdarzeń odpowiadały najbardziej prawdopodobnym warunkom akcji ratowniczych. W trakcie eksperymentów dokonywano pomiarów ciśnienia i temperatury gazu w butli. W przypadku braku wybuchu fizycznego na skutek odziaływania cieplnego, dokonywano neutralizacji zagrożenia przez przestrzelenie zbiornika z gazem. Wyniki badań pozwoliły określić zasięg strefy niebezpiecznej, zarówno w kontekście magazynowania gazów technicznych, jak i bezpieczeństwa działań ratowniczo-gaśniczych.

EN

Field expts. with O2 cylinders (vol. 60 L, temp. 20-400°C, pressure 150-370 bar) were carried out under heating to establish conditions for cylinder explosion also after its shoting through. The explosion took place under 262–368 bar, the no. of fragments was 1–6, the range of fragments was 198 m and the flame range was 20 m.

5

Butle i wiązki acetylenowe w warunkach pożaru

Półka M., Kukfisz B.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2018

|

Vol. 28, No. 4

516--523

PL

Celami artykułu są przedstawienie właściwości pożarowo-wybuchowych acetylenu, wymagań w zakresie magazynowania i transportowania tego gazu oraz ukazanie zestawienia wyników badań przeprowadzonych na poligonie z udziałem pojedynczych butli i wiązek acetylenowych. Zasięg strefy niebezpiecznej podczas działań ratowniczych udziałem butli acetylenowych, występujących na otwartym terenie, powinien wynosić minimum 300 m. Podczas prowadzenia działań ratowniczych należy postępować niezwykle ostrożnie oraz stosować wszelkie dostępne środki bezpieczeństwa.

EN

The purpose of this article is to present fire and explosion properties of acetylene, the requirements for storing and transporting this gas, and to present the results of tests conducted on single acetylene cylinders and on cylinder bundles. Hazardous area coverage during rescue operations involving acetylene cylinders in open areas should be at least 300 m. Care must be taken when handling rescue operations and all available safety measures should be used.

6

Rdzenie konstrukcji kompozytowych z pianek półsztywnych do zastosowań w tarczach ochronnych dla strażaków

Ryszkowska J., Leszczyńska M., Auguścik M., Bryśkiewicz A., Półka M., Kukfisz B., Wierzbicki Ł., Aleksandrowicz J., Szczepkowski L., Oliwa R.

Polimery

|

2018

|

T. 63, nr 2

125—133

PL

Przedmiotem badań były półsztywne pianki poliuretanowe zaliczane do grupy materiałów absorbujących energię, zastosowane do wytwarzania elementów konstrukcji tarcz ochronnych dla strażaków. W celu zwiększenia odporności pianek na działanie ognia modyfikowano je dodatkiem grafitu ekspandującego i Fyrol PNX. Otrzymano pianki trudnopalne, o zmniejszonej zapalności i ograniczonej ilości wydzielanego dymu, wykazujące zdolność do pochłaniania 12–19 % energii uderzenia. Wprowadzenie do wytwarzanej kompozycji piankowej odpadu gumowego pozwoliło na obniżenie ceny pianek o ok. 25 %.

EN

The subject of the paper are semi-rigid polyurethane foams. They belong to a group of energy-absorbing materials, which have been used for manufacture of structural components of protecting shields for firefighters. In order to increase the fire resistance of the foams they were modified by addition of expandable graphite and Fyrol PNX. As a result, flame retardant foams have been obtained, with reduced flammability and limited amount of smoke emission, having an ability to absorb impact energy in the amount of 12–19 %. By introducing a rubber waste during the manufacture of foam composition, the price of foams was reduced by about 25 %.

7

Poliuretanowe struktury kompozytowe z tkaninami 3D

Ryszkowska J., Auguścik M., Leszczyńska M., Mizera K., Wierzbicki Ł, Szymczak T., Lasota P., Lipert K., Półka M.

Polimery

|

2018

|

T. 63, nr 9

611--618

PL

Przedmiotem badań były poliuretany (PUR) zaliczane do grupy materiałów absorbujących energię, o potencjalnym zastosowaniu do wytwarzania elementów konstrukcji tarcz chroniących ratowników przed falą uderzeniową. W celu zwiększenia zdolności tych materiałów do absorpcji energii na ich bazie wykonano struktury kompozytowe z udziałem poliestrowych tkanin 3D. Do badań użyto poliuretanów o różnej twardości (40, 85 i 95 ShA). Testy udarnościowe przeprowadzono dwiema metodami z wykorzystaniem kolumnowego młota udarowego Dynatup 9250HV i stanowiska do badania zdolności do pochłaniania siły uderzenia,zbudowanego na podstawie brytyjskiej normy BS 7971-4:2002. Oceniane próbki poliuretanów o różnej twardości cechowała podobna zdolność do absorpcji energii (powyżej 82 J), natomiast kompozyty na osnowie poliuretanowej z udziałem tkaniny poliestrowej 3D akumulowały większą ilość energii uderzenia (powyżej 87 J).

EN

Polyurethanes (PUR), which are known to exhibit energy absorption properties, have been selected for use as structural elements of the shields protecting the rescuers from the shockwaves. In order to increase the ability of these materials to absorb energy the composite structures containing polyester 3D fabrics have been prepared. Polyurethanes of various hardness (40, 85, 95 ShA) were used in the study. The impact tests were carried out with two analytical methods using Dynatup 9250HV column impact hammer and the impact energy absorption testing setup constructed with accordance to the British standard BS 7971-4:2002. The evaluated polyurethanes with different hardness exhibited similar capabilities of energy absorption (more than 82 J). Introduction of polyester 3D fabrics increased the amount of energy that could be absorbed by the examined composite structures (more than 87 J).

8

Analiza podatności na zapłon wytypowanych pyłów spożywczych

Półka M.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2018

|

Vol. 51, iss. 3

14--24

PL

Cel: Celem artykułu była analiza porównawcza parametrów zapalności, palności i termostabilności wybranych rodzajów mąk. Do badań użyto dostępne na rynku produkty spożywcze stosowane m.in. w przemyśle gastronomicznym, spożywczym czy w gospodarstwach domowych, tj. mąki z ciecierzycy, mąki pszennej, owsianej, ryżowej oraz kukurydzianej. Na podstawie przeprowadzonych badań eksperymentalnych wykazano, że na zapalność mąk wpływa rodzaj rośliny, z której pochodzi, jak również grubość warstwy pyłu. Wprowadzenie: Zagrożenie wybuchem pyłów spożywczych może występować nie tylko w trakcie normalnych warunków pracy urządzeń lub procesów technologicznych, ale przede wszystkim w przypadku pracy wadliwej i awarii. Wybuchowe mieszaniny pyłowo-powietrzne mogą tworzyć się podczas transportu czy magazynowania surowców, takich jak zboże, cukier, mąka. W celu zaprojektowania i doboru odpowiednich urządzeń, wyposażenia młynów, elewatorów oraz innych obiektów, w których wytwarza się, przetwarza oraz magazynuje rozdrobnione produkty zbożowe, należy zbadać, jakie właściwości powstałych w tych warunkach pyłów decydują o zwiększonym zagrożeniu wybuchem i pożarem. Metody: Do oznaczania palności i zapalności badanych próbek pyłów mąk przeprowadzono badania dotyczące: oznaczania minimalnej temperatury zapłonu pyłów od nagrzanej powierzchni według PN-EN 50281-2-1:2002, wyznaczenia temperatury zapalenia produktów rozkładu termicznego według normy PN-69/C-8902, analizy termograwimetrycznej według PN-EN ISO 11358-1:2014 oraz oznaczania ciepła spalania według PN-EN ISO 1716:2010. Przedstawiono wartości minimalnych temperatur zapłonu warstw i obłoków, temperatury zapalenia palnej fazy gazowej, wartości ciepła spalania oraz wykonano analizę termograwimertyczną czterech rodzajów produktów spożywczych: mąki pszennej, mąki z ciecierzycy, mąki owsianej, ryżowej oraz kukurydzianej. Wyniki: Stwierdzono, że pył z mąki ciecierzycy spośród przebadanych pyłów stanowi największe zagrożenie pożarowe. Posiada najniższe temperatury zapłonu i początku rozkładu termicznego, a dopuszczalne temperatury powierzchni urządzeń pracujących w obecności tego pyłu dla warstwy o grubości 5 mm, 12,5 mm nie mogą przekroczyć kolejno: 245°C, 200°C. Wnioski: Przeprowadzone badania eksperymentalne dają możliwość zminimalizowania zagrożeń i uzasadniają konieczność szczególnie dbałego i częstego usuwania nagromadzonych pyłów, przestrzegania reżimów technologicznych i wymaganej częstotliwości prowadzenia przeglądów i konserwacji biorących udział w procesie technologicznym maszyn i urządzeń. Pyły mąk – pszennej, kukurydzianej i ryżowej wykazują podobne właściwości fizykochemiczne i palne, co można zauważyć na przykładzie wartości gęstości nasypowej, temperatury zapalenia, minimalnej temperatury zapalenia obłoku oraz początkowej temperatury rozkładu termicznego. Biorąc pod uwagę wartość ciepła spalania i gęstość obciążenia ogniowego najkorzystniejsze parametry ma mąka ryżowa. Natomiast największą zapalność fazy gazowej od małego płomienia spośród badanych mąk posiada mąka owsiana.

EN

Aim: The paper presents a comparative analysis of parameters for ignitability, flammability and thermal stability for each of the selected types of flour. The tests were performed using food products available on the market and used in the catering and food industry as well as in households, i.e. chickpea, wheat, oat, rice and maize flour. Experimental research demonstrated that the combustibility of flour depends on the type of the plant from which it is made and the thickness of the dust layer. Introduction: The hazard caused by an explosion of food dusts may be present not only under normal operating conditions of appliances or during technological processes, but primarily during the faulty work of devices or system malfunctions. Explosive mixtures of dust and air may be formed during the transport or storage of raw materials, such as cereals, sugar or flour. In order to ensure the appropriate design and selection of suitable appliances, equipment of mills, elevators and other facilities in which ground grain products are produced, processed and stored, a study should be made as to which properties of dusts generated in those conditions cause an increased danger of explosion and fire. Methods: To determine the flammability and ignitability of the analysed samples of flour dusts, the following tests were performed: determining the minimum ignition temperature of dusts igniting from a heated surface in accordance with PN-EN 50281-2-1:2002, specifying the ignition temperature of thermal decomposition products according to PN-69/C-8902, thermogravimetric analysis in line with PN-EN ISO 11358-1:2014, and determining combustion heat according to PN-EN ISO 1716:2010. The presented values included the minimum ignition temperatures of layers and clouds, the ignition temperature of the flammable gaseous phase and the value of combustion heat. A thermogravimetric analysis was carried out of five types of food products used, inter alia, in the catering industry, food industry and in households, including wheat, chickpea, oat, rice and maize flour. Results: It was found that among all the tested types of dusts the chickpea flour dust causes the highest fire hazard. It has the lowest temperature of ignition and of the onset of thermal decomposition, and the admissible temperatures of the surface of appliances operating in the presence of this dust, for a layer of 5 mm and 12.5 mm may not exceed 245˚C and 200˚C, respectively. Conclusions: The conducted experimental tests allow minimising the hazards and justify the necessity of ensuring a particularly thorough and frequent removal of accumulated dusts, respecting technological regimes and the required frequency of inspections and maintenance activities of all machines and appliances used in the technological process. The dusts of flours made of wheat, maize and rice were found to have similar physicochemical and flammable properties, which may be seen in the example of the bulk density value, ignition temperature, minimum cloud ignition temperature and the initial temperature of thermal decomposition. Given the value of combustion heat and fire load density, it was found that rice flour offers the most favourable parameters. The highest ignitability of the gaseous phase by a small flame among the tested types of flour was found for oat flour.

9

Wpływ środków ogniochronnych na właściwości dymotwórcze poliakrylanowych samoprzylepnych taśm transferowych

Półka M., Czech Z., Kukfisz B., Kolano K.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 5

1095--1099

PL

Przedstawiono wyniki badania zmian gęstości optycznej właściwej dymu w czasie w procesie spalania płomieniowego i bezpłomieniowego klejów akrylowych na bazie akrylanu 2-etyloheksylu, akrylanu butylu oraz kwasu akrylowego nie modyfikowanych oraz modyfikowanych różnymi zawartościami środków ognioochronnych, takich jak grafit ekspandowany (EG) oraz bezhalogenowy uniepalniacz azotowo-fosforowy o nazwie handlowej Ecoret MP. W badaniach stosowano metodę testu jednokomorowego. Efektywne stężenia dodatków środków ogniochronnych określono na podstawie uzyskanych zależności maksymalnej gęstości optycznej właściwej (Dsmax), czasu do osiągnięcia Dsmax oraz gęstości optycznej właściwej w 4. min badania (Ds4min). Najmniejsze wartości Dsmax uzyskiwano w przypadku modyfikacji za pomocą EG, zarówno podczas spalania płomieniowego, jak i bezpłomieniowego. Lepszym supresantem dymu w analizowanych materiałach polimerowych okazał się EG.

EN

A com. polyacrylic pressure-sensitive adhesive was modified by addn. up to 35% by mass of 2 com. flame retardants (expanded graphite or a N-P-retardant) used for covering a polyester film substrate, cured with Al acetylacetonate and studied for smoke generation during flame or flameless combustion under IR irradn. of 25 KW/m² by detg. of sp. smoke d. The expanded graphite was an efficient smoke suppressant.

10

Wpływ dodatków ograniczających palność na właściwości dymotwórcze elastycznych i półsztywnych pianek poliuretanowych

Półka M., Kukfisz B., Auguścik M., Leszczyńska M., Ryszkowska J.

Przemysł Chemiczny

|

2017

|

T. 96, nr 7

1472--1476

PL

Zbadano właściwości dymotwórcze pianek poliuretanowych elastycznych (6 próbek) i półsztywnych (8 próbek), w których składzie znajdowały się uniepalniacze (Fyrol PNX i grafit ekspandujący) oraz zmielony odpad gumowy. Badania wykonano metodą testu jednokomorowego w procesie spalania płomieniowego i bezpłomieniowego wg normy. Wyznaczono doświadczalnie maksymalną gęstość optyczną właściwą (Dsmax), czas do osiągnięcia Dsmax i gęstość optyczną właściwą w czwartej minucie badania (Ds4). W trakcie spalania płomieniowego pianek półsztywnych powstawał dym o większej wartości Dsmax niż w trakcie spalania pianek elastycznych. Odwrotną zależność zaobserwowano podczas spalania bezpłomieniowego. Przeprowadzone badania doświadczalne potwierdziły tezę, że o właściwościach dymotwórczych pianek poliuretanowych decyduje nie tylko ich skład chemiczny (rodzaj polioli, diizocyjanianów) i zastosowane dodatki (Fyrol PNX, grafit ekspandujący, zmielony odpad gumowy), ale również rodzaj i warunki ich spalania (płomieniowe, bezpłomieniowe).

EN

Six flexible polyurethane foams and 8 semi-rigid foams were prepd. under addn. of com. flame retardants (a P-contg. additive and flexible graphite) and ground rubber waste and tested for smoke formation during combustion performed using by single-chamber test method under flame and flameless conditions. The max. values of proper optical d., time of its achievement, and the values of proper optical d. after 4 min of combustion were detd. The flame combustion of semi-rigid foams resulted in formation of smoke of a higher d. after 4 min than during the combustion of rigid foams. A contrary relationship was obsd. during the flameless combustion. The smoke generating ability of polyurethane foams depended not only on their chem. compn. (type of polyols or diisocyanates) and the additives, but also on the type and conditions of flame or flameless combustion.

11

Analiza wpływu cynianów cynku i mączki keratynowej na właściwości palne materiału epoksydowego

Półka M., Kukfisz B., Kulik A.

Polimery

|

2017

|

T. 62, nr 10

764--771

PL

Oceniano wpływ wybranych środków uniepalniających na właściwości pożarowe kompozytów na bazie żywicy epoksydowej Epidian 5 (Ep 5). Żywicę epoksydową modyfikowano ogniochronnie za pomocą hydroksycynianu(IV) cynku (ZHS), cynianu(IV) cynku (ZS) oraz materiału odpadowego – mączki keratynowej (KR). Metodą kalorymetru stożkowego wyznaczano szybkości wydzielania ciepła i dymu z palących się próbek kompozytów poddanych działaniu strumienia cieplnego o gęstości 30 kW/m2 i 50 kW/m2. Przeprowadzono też analizę termograwimetryczną otrzymanych niemodyfikowanych oraz modyfikowanych ogniochronnie materiałów. Stwierdzono, że dodatki ZS i ZHS, wprowadzone do utwardzonej żywicy Ep 5, skutecznie zmniejszają szybkość wydzielania ciepła z palących się próbek i mogą w istotnym stopniu ograniczyć rozprzestrzenianie się pożaru.

EN

This paper analyses the impact of selected flame retardant additives on the combustibility and fire properties of epoxy materials based on Epidian 5 (Ep 5). The prepared epoxy resin was modified to increase its fire resistance using zinc hydroxystannate(IV) (ZHS), zinc stannate(IV) (ZS) and waste material – keratin powder (KR). The cone calorimeter was used to determine the heat and smoke release rates of burning composite samples using heat flux density of 30 and 50 kW/m2. Also, thermogravimetric analysis of the flame retardant modified and non-modified epoxy materials was performed. It was found that fire retardant additives ZS and ZHS added to the epoxy resin Ep 5 effectively decreased the heat release rate of the burning samples of cured resin and could significantly limit the spread of fire.

12

Wybuch zbiornika ze sprężonym gazem palnym jako czynnik ryzyka zawodowego strażaka

Woliński M., Półka M., Kukfisz B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2017

|

Vol. 48, iss. 4

70--78

PL

Cel: Artykuł podejmuje temat rozpoznania poziomu ryzyka, jakie w pracy strażaka-ratownika jest związane z wybuchem zbiornika/butli ze sprężonym gazem palnym podczas pożaru. Wprowadzenie: Jednym ze zjawisk powodujących wypadki w trakcie akcji ratowniczo-gaśniczej jest wybuch. O jego skali pozwalają wnioskować dane statystyczne na temat ofiar zdarzeń związanych z wybuchami gazów technicznych: liczba poszkodowanych w wybuchach gazów technicznych w latach 2000-2014 to 48 ofiar śmiertelnych i 945 rannych, w tym 84 rannych ratowników. Rozwój gospodarczy powoduje, że w obrocie i transporcie jest coraz więcej pojemników ze sprężonymi gazami, również w postaci zbiorników na paliwa niekonwencjonalne dla samochodów. Tak więc do wybuchów będzie dochodziło i ich liczba raczej nie będzie spadać. Metodologia: Ryzyko związane z prowadzeniem działań gaśniczych, podczas których pojawia się zagrożenie wybuchem zbiornika/butli sprężonego gazu palnego w środowisku pożarowym oszacowano z wykorzystaniem zapisów normy PN-N-18002:2011. Według tej normy określenie ryzyka zawodowego związanego z zagrożeniami rozpoznanymi na stanowiskach pracy polega na ustaleniu prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnych dla zdrowia i życia pracowników następstw tych zagrożeń oraz ciężkości samych następstw. Wykorzystując jedną z metod szacunkowych – matrycę ryzyka – określono, że podczas akcji ratowniczo-gaśniczej wybuch zbiornika/butli z gazem technicznym jest „prawdopodobny”, a ciężkość skutków takiego wybuchu dla strażaka – „średnia” lub „duża”. W konsekwencji oszacowano ryzyko zawodowe strażaka związane z wybuchem zbiornika/butli ze sprężonym gazem palnym jako „średnie” lub „duże” (odpowiednio do oszacowania poziomu ciężkości skutków wybuchu). Wnioski: Ryzyko średnie jest traktowane jako dopuszczalne, a ryzyko duże – jako niedopuszczalne. Oba te poziomy ryzyka zawodowego wymagają podjęcia działań umożliwiających ich obniżenie (zarówno poprzez zmniejszenie prawdopodobieństwa wystąpienia niekorzystnego zdarzenia, jakim jest wybuch zbiornika/butli ze sprężonym gazem palnym, jak i poprzez zastosowanie zabezpieczeń dla strażaka-ratownika, które pozwalają ograniczyć oddziaływanie i skutki wybuchu).

EN

Aim: This article explores the levels of risks faced by firefighters associated with the explosion of tanks/cylinders containing compressed flammable gases during fires. Introduction: Explosions are among the causes of accidents during firefighting and rescue operations. The scale of this problem is reflected in the statistical data on the victims of incidents involving the explosion of industrial gases – the number of people injured in industrial-gas explosions between 2000 and 2014 was 945, including 84 rescuers, and the number of deaths was 48. As a result of economic growth, there are more and more containers with compressed gases, including tanks for alternative car fuels, being sold and transported. Therefore, explosions seem unavoidable, and their numbers not likely to drop. Methodology: The risks associated with firefighting operations involving the risk of the explosion of tanks/cylinders containing compressed flammable gases were estimated on the basis of the PN-N-18002:2011 standard. Under this standard, occupational risks associated with any identified workplace hazards can be assessed by determining the likelihood of the consequences of such hazards which can affect the life and health of personnel, and the severity of such consequences. Using risk matrix as the risk-assessment method, it was established that during firefighting and rescue operations explosions of tanks/cylinders with industrial gases are likely, and their consequences for firefighters are moderate or serious. On this basis, the explosion of a tank/cylinder containing compressed flammable gas, as a risk for firefighters at work, was assessed as moderate or serious(based on the severity of the explosion’s consequences). Conclusions: Moderate risk is treated as acceptable, while serious risk as unacceptable. Both these risk levels require the appropriate measures to be taken in order to reduce occupational-risk levels (both by reducing the likelihood of such incidents as the explosion of a tank/cylinder with a compressed flammable gas, and by using firefighter protection to cushion the effects of the explosion).

13

Nowoczesne narzędzia wspomagające oględziny popożarowe

Półka M., Kukfis B., Bułka R.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2016

|

Nr 60 (4)

5--25

PL

Prowadzenie oględzin popożarowych wymaga interdyscyplinarnej wiedzy z chemii, fizyki, elektrotechniki, teorii pożarów, w tym również kryminalistyki. Istotnym zagadnieniem jest zabezpieczania śladów i wytypowanie technik analizy w celu ustalenia przyczyn powstania zdarzenia. Szczególne istotne jest zebranie dokumentacji uznawanej za dowód w sprawie. Obecnie brakuje jednoznacznych zasad wprowadzania i weryfikowania dowodów naukowych w postępowaniu sądowym, w szczególności w zakresie metodyki badań oraz udokumentowania miejsca pogorzeliska. W artykule przedstawiono innowacyjne techniki w postaci szkiców i panoram miejsca powstania pożaru, które można wykorzystać niezależnie od wstępnego rozpoznania. Przeprowadzone wizualizacje zdarzeń popożarowych za pomocą systemu eSURV posiadają wartość udokumentowanego dowodu w sprawie o pożary i ujawnienie jego sprawcy. Robienie szkiców metrycznych w sposób profesjonalny pozwala na uniknięcie zasadniczych błędów w ustalaniu przyczyny pożaru. Wprowadzenie tych technik jako priorytetowe narzędzia wspomagające dochodzenia na pewno usprawnią proces sądowy.

EN

Conducting post -fire inspection requires interdisciplinary knowledge of chemistry, physics, electrical engineering, theory of fires, including the forensics. The security of traces and selecting analysis techniques to determine the causes of the incident are the issues of the particular importance, as well as collecting the documentation considered as the evidence in the case. Currently there are no clear rules for adopting and verifying forensic evidence in the court proceedings, especially in the field of research methodology and documenting the fire scar. The paper presents the innovative possibilities that allow modern science and technology to expose the perpetrators of arson and the forensic to examine the site. They are in the form of sketches and panoramas of place of fire and can be used regardless the initial diagnosis. The executed visualizations of post- fire events with the use of the eSURV system may be considered to have the value of documented evidence in cases related to fires. Execution of professional metrical sketches allows avoiding mistakes in the determination of the causes of fire. The adoption of those techniques as priority tools to assist the investigation process would certainly streamline the court proceedings.

14

Badania pochłaniania cieczy niepolarnych przez glebę

Trčka M., Thomitzek A., Kvarčák M., Półka M., Kukfisz B.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 5

931--933

PL

Przedstawiono ocenę wyników badań doświadczalnych przenikalności sorpcyjnej gleb dla cieczy niepolarnych po ich uwolnieniu z instalacji. Przedstawiono wpływ środków powierzchniowo czynnych stosowanych podczas gaszenia pożarów niepolarnych cieczy palnych na zmianę czasu przenikania, a także określono wpływ wzrostu temperatury gleby, który występuje, jeśli uwolnione ciecze się palą.

EN

An artificial soil (gravel and sand up to 4 mm grain size) was used for infiltration of water-suspended gas oil in presence of com. foaming agents at room and elevated (55–60°C) temps. Only the addn. of Moussol APS agent resulted in a substantial increase in the infiltration time.

15

Analiza wypływu biomasy na wybrane parametry wybuchowości pyłu węgla kamiennego

Półka M., Ptak S.

Przemysł Chemiczny

|

2016

|

T. 95, nr 4

809--813

PL

Praca ukierunkowana była na analizę zagrożenia wybuchem związanego z procesem współspalania węgla i biomasy. Oznaczono maksymalne ciśnienie wybuchu pmaks obłoków pyłów, maksymalną szybkość narastania ciśnienia wybuchu (dp/dt)maks obłoków pyłów oraz dolną granicę wybuchowości pięciu pyłów biomasy, pyłu węglowego oraz ich mieszanin w stosunku masowym 1:1. Zaobserwowano efekt synergii w postaci wyższych wartości wskaźników wybuchowości oznaczonych dla mieszanin pyłów biomasy i pyłu węglowego niż dla tych materiałów badanych oddzielnie. Opisano wyjaśnienie tego zjawiska opierając się na zarejestrowanych przebiegach ciśnienia wybuchu poszczególnych próbek.

EN

Five biomass dust samples were studied for explosibility both as sep. materials and as mixts. with coal dust. Max. explosion pressures, max. rate of pressure raise, and lower explosion limit were detd. A synergy effect was obsd. for biomass-coal dust (1:1) mixts. The explosion pressures of mixts. were higher than that for particular components.

16

Analiza wybranych parametrów wybuchowości par heksanu w podwyższonych temperaturach

Półka M., Kukfisz B.

Bezpieczeństwo i Technika Pożarnicza

|

2016

|

Vol. 42, nr 2

117--125

PL

Cel: W pracy przeprowadzono analizę wpływu temperatury na wartości parametrów wybuchowości. Celem artykułu jest określenie podstawowych parametrów wybuchowości tj. maksymalnego ciśnienia wybuchu, maksymalnej szybkości narastania ciśnienia wybuchu, dolnej granicy wybuchowości par n-heksanu w podwyższonych temperaturach do 50°C i 100°C. Znajomość parametrów mieszanin palnych, a w szczególności dolnej granicy zapalności ma duże znaczenie dla bezpieczeństwa przebiegu wielu procesów przemysłowych. Maksymalne ciśnienie wybuchu oraz maksymalna szybkość narastania ciśnienia wybuchu, w miarę podwyższania się temperatury zmniejszają swoją wielkość, co świadczy o tym, iż wybuch heksanu w takich warunkach staje się mniej gwałtowny. Zgodnie z szacowaniami teoretycznymi, wartość dolnej granicy wybuchowości ulega obniżeniu wraz ze wzrostem temperatury, co oznacza, iż użytkowanie substancji niebezpiecznych o właściwościach zapalnych, w podwyższonych temperaturach wiąże się z większym zagrożeniem wybuchem. Materiał i metoda: Badania przeprowadzono w sferycznej komorze „metodą bomby” zgodnie z normami PN-EN 15967:2011 Oznaczanie maksymalnego ciśnienia wybuchu i maksymalnej szybkości narastania ciśnienia wybuchu gazów i par oraz PN-EN 1839:2013 Oznaczanie granic wybuchowości gazów i par [1-2]. Dzięki przeprowadzeniu pomiarów metodą B (bomby), uzyskano wielkości nadciśnienia wywołanego zapłonem substancji o odpowiednim stężeniu. Wyniki: Wartości maksymalnego ciśnienia wybuchu oraz maksymalnej szybkości narastania ciśnienia dla par heksanu w temperaturach 50°C i 100°C malały wraz ze wzrostem temperatury. Oznaczono je odpowiednio dla stężeń 1,675% mol oraz 1,870% mol substancji palnej. Wielkość dolnych granic wybuchowości w miarę wzrostu temperatury ulegała obniżeniu, osiągając wartość 0,881% mol w temp. 50°C, zaś 0,800% mol w temp. 100°C. Osiągnięto maksymalne ciśnienie wybuchu wynoszące 7,160 bar oraz prędkość narastania ciśnienia 396,28 bar/s, co odpowiadało stężeniu 1,87% mol par heksanu w temperaturze 50°C oraz 5,645 bar z prędkością 369,985 bar/s dla stężenia 1,675% mol. Wnioski: Zaleca się uwzględnianie wpływu temperatury na parametry wybuchowości, w szczególności z uwagi na poszerzenie zakresu wybuchowości pod wpływem wzrostu temperatury.

EN

Aim: The work comprised of a review of the impact of temperature on the values of explosiveness parameters. The aim of the publication is to determine essential explosiveness parameters, i.e. the maximum explosion pressure, maximum rate of explosion pressure rise of n-hexane vapours at elevated temperatures up to 50°C and 100°C. The knowledge of the parameters of combustible mixtures, and in particular lower flammability limit is important for the safety of the course of many industrial processes. When the temperature increases, the maximum explosion pressure and the maximum rate of pressure rise reducing its value, which proves that the explosion of hexane in such conditions becomes less rapid. According to theoretical estimations the lower explosion limit is reduced when temperature increases, which means that the use of hazardous substances with inflammable properties at elevated temperatures is associated with a higher risk of explosion. Material and method: The testing was conducted in a spherical chamber in accordance with the following standards standards: PN-EN 15967:2011 The determination of the maximum explosion pressure and maximum rate of explosion pressure rise of gases and vapours and PN-EN 1839:2013 Determination of explosion limits of gases and vapours [1-2]. Measurements were made using B (bomb) method which helped to obtain the volume of excess pressure induced by ignition of the substance having appropriate concentration . Results: The value of maximum explosion pressure and the maximum rate of pressure rise for hexane vapours at temperatures of 50°C and 100°C decreased with the growth of temperature, and has been determined for concentration of 1.675%mol and 1.870%mol of flammable substance respectively. The value of the lower explosive limit decreased as the temperature increased, and reached the value of 0.881%mol at the temperature of 50°C, and 0.800%mol at the temperature of 100°C. Maximum explosion pressure was reached and amounted to 7.160 bar and the rate of pressure rise was 396.28 bar/s, corresponding to the concentration of 1.87 mol% vapour of hexane at 50°C and 5.645 bar at the rate of 369.985 bar/s for concentration of 1.675 mol% . Conclusions: It is recommended to take into consideration the impact that temperature exerts on explosiveness parameters, in particular owing to the extension of the explosiveness scope under the impact of increases in temperature.

17

Analiza wybranych właściwości palnych włókien polipropylenowych stosowanych jako dodatek do fibrobetonu w temperaturach pożarowych

Półka M., Drzymała T.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 10

1717-1722

PL

Podjęto próbę analizy wybranych właściwości palnych trzech rodzajów włókien polipropylenowych (PP) stosowanych jako dodatki do betonów. Oznaczono temperaturę zapalenia, ciepło spalania oraz dokonano analiz termograwimetrycznych (TG) badanych włókien. Obserwacje strukturalne (SEM) wykonano używając skaningowego mikroskopu elektronowego typu LEO 1530 produkcji firmy ZEISS. W badaniach SEM skupiono się na analizie zachowania się wybranych włókien PP w próbkach betonu zwykłego i wysokowartościowego z tym dodatkiem w zależności od temperatury wygrzewania próbek. Rozkład włókien w powietrzu rozpoczynał się w temp. 220°C, podczas gdy w atmosferze N2 w 400°C.

EN

Three polypropylene (PP) fibers were used as admixtures in concretes studied for combustion properties (ignition temp., combustion heat, thermogravimetric (TG) anal.) and for structure. The PP fibers did differ significantly neither in ignition temps. nor in combustion heats. The presence of air during the TG anal. resulted in substantial increasing the PP fiber mass loss. Good adhesion of the fibers to concrete was obsd. The decompn. of the fibers in air started at 220°C while in N2 at 400°C.

18

Analiza skuteczności wybranych sorbentów wykorzystywanych do pochłaniania par substancji ropopochodnych w działaniach ratowniczych

Półka M., Kukfisz B., Wysocki P., Polakovič P., Kvarčak M.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 3

331-335

PL

Przedstawiono klasyfikację oraz kryteria doboru sorbentów w działaniach ratowniczo-gaśniczych Państwowej Straży Pożarnej. Przedstawiono też analizę zdolności pochłaniania przez wytypowane dostępne na rynku sorbenty komercyjne par takich sorbatów, jak benzyna 95, benzyna 98 oraz benzen. Porównano zdolności adsorpcyjne węgli aktywnych z badanymi sorbentami. Stwierdzono, że wytypowane sorbenty mogą być stosowane jako pochłaniacze par paliwa np. w pojazdach samochodowych lub na stacjach benzynowych.

EN

Five com. mineral and polymeric sorbents were studied for adsorption capacity of gasolines and PhH at 20°C under 1013.25 hPa and compared with an activated C sample. The best sorbent was selected and recommended for practical use.

19

Zagrożenia związane z zastosowaniem, magazynowaniem oraz transportem acetylenu

Półka M., Kukfisz B.

Logistyka

|

2015

|

nr 5

1279--1286, CD1

PL

Celem artykułu jest przedstawienie właściwości pożarowo-wybuchowych acetylenu, wymagań w zakresie magazynowania i transportowania tego gazu oraz procedur ratowniczych stosowanych przez funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej możliwych do zastosowania podczas zdarzeń awaryjnych z udziałem acetylenu.

EN

The aim of the study was to present the fire-explosion characteristics of acetylene, requirements of acetylene storage and transport and rescue procedures used by the State Fire Service which are possible to use during emergency events involving acetylene.

20

Badania parametrów wybuchowości pyłu drewna egzotycznego merbau

Półka M., Kukfisz B.

Logistyka

|

2015

|

nr 5

1273--1277, CD1

PL

W artkule przedstawiono wyniki badań doświadczalnych dotyczących wybranych parametrów wybuchowości mieszanin pyłów drewna egzotycznego z powietrzem. Badania w skali laboratoryjnej prowadzono wykorzystując stanowisko do oznaczania charakterystyk wybuchowości obłoków pyłu wg pierwszych trzech części normy PN-EN 14034:2011. Badano próbki pyłów drzewnych egzotycznych merbau o rozmiarze ziaren <200 μm. Zbadano parametry wybuchowości poszczególnych pyłów tj. maksymalne ciśnienie wybuchu, maksymalna szybkość przyrostu ciśnienia wybuchu i dolną granicę wybuchowości. Ponadto oszacowano klasy wybuchowości pyłów - Kst i klasy wybuchowości – St.

EN

Paper presents results of experimantal investigations on explosion characteristics of mixtures exotic dust with air. In the laboratory scale tests the following apparatuses were used: test stand for determination of explosion characteristics for dusts clouds according to 1, 2 and 3 parts of PN-EN 14034:2011 standard. Kinds of wood exotic dusts were tested merbau dust, each of particles <200μm. Maximum explosion pressure, maximum rate of explosion pressure rise and lower explosion limit were tested. Also, values of Kst and class for particular dust were determined.