Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

An Ecosystem Valuation Method for Small Water Bodies

Świerk D., Szpakowska B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2013

|

Vol. 20, nr 2

397-418

EN

The paper discusses the development of a valuation method for small water bodies in a landscape park of agricultural character, since for such an area small water bodies are of considerable importance, primarily hydrological and natural. Analyses were conducted in the Dezydery Chlapowski Landscape Park. The object of the study comprised 13 water bodies differing in terms of landscape, morphological parameters (depth, shape, surface area, shoreline development) as well as aquatic and marsh vegetation. Some of these water bodies are typical in-field hollows, some are located in built-up areas, while two are located in a forest complex. The aim of the presented investigations was to develop a valuation method for small water bodies based on inventoried aquatic and marsh vegetation and including modifications of nature analysis methods such as the phytosociological method by Braun-Blanquet and ecological indexes according to Zarzycki. Using environmental variables statistical models were developed, describing dependencies between individual species and analysed variables. Investigations were conducted in the years 2008-2009, in which phytosociological relevés were prepared during the vegetation season. Analyses concerned vegetation of the littoral zone and the limnetic (open water) zone. The ecological status of water bodies was calculated on the basis of data concerning aquatic and marsh vegetation and the measured surface area of a given water body. Results indicate the advisability of having small water bodies covered with legal protection measures. In turn, the water bodies which underwent severe degradation should be remediated using available measures (dredging, creation of biogeochemical barriers).

PL

Praca dotyczy opracowania metody waloryzacji małych zbiorników wodnych na terenie parku krajobrazowego o charakterze rolniczym, gdyż dla tego typu obszaru małe zbiorniki wodne mają duże znaczenie, głównie hydrologiczne i przyrodnicze. Badania były prowadzone na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Obiektem badań było 13 zbiorników różniących się położeniem w krajobrazie, parametrami morfologicznymi (głębokością, kształtem, powierzchnią, rozwinięciem linii brzegowej) oraz występowaniem roślinności wodnej i bagiennej. Część oczek wodnych to typowe zagłębienia śródpolne, część jest zlokalizowanych na terenach zabudowanych, natomiast dwa położone są w kompleksie leśnym. Celem prezentowanych badań było opracowanie metody waloryzacji małych zbiorników wodnych na podstawie zinwentaryzowanej roślinności wodnej i bagiennej oraz uwzględniając modyfikacje metod przyrodniczych, takich jak metoda Braun-Blanqueta i wskaźniki ekologiczne wg Zarzyckiego. Wykorzystując zmienne środowiskowe, stworzono także modele statystyczne opisujące zależności pomiędzy poszczególnymi gatunkami a badanymi zmiennymi. Badania prowadzono w latach 2008-2009, w których podczas sezonu wegetacyjnego wykonane zostały zdjęcia fitosocjologiczne. Badania dotyczyły roślinności strefy litoralnej oraz otwartej toni wodnej. Dla oznaczonych gatunków makrofitów określono ilościowość i towarzyskość według metody Braun-Blanqueta. Na podstawie danych dotyczących roślinności wodnej i bagiennej oraz zmierzonej powierzchni zbiornika obliczono ich stan ekologiczny. Wyniki wskazują na celowość objęcia małych ekosystemów wodnych ochroną prawną. Natomiast zbiorniki, które uległy głębokiej degradacji, powinny zostać zrekultywowane poprzez dostępne zabiegi (bagrowanie, tworzenie barier biogeochemicznych).

2

The effect of environmental factors on micropollutants in small water bodies

Świerk D., Szpakowska B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 4

545-569

EN

Small water bodies serve a very important function in landscape. Unfortunately, many of them are strongly polluted or are being eliminated. Analyses were conducted on thirteen small water bodies located in the Gen. Dezydery Chlapowski Landscape Park. The water bodies differed in terms of the location in landscape, morphometric parameters (depth, shape, area) as well as aquatic and marshy vegetation. Some of them are typical water bodies of agricultural and forest landscapes, while the others are located in rural areas and in parks. The aim of the conducted investigations was to analyse the level of water pollutants in the water bodies in terms of contents of elements and biogens. Analyses were to explain how environmental variables (dependent, explanatory) influence the distribution of investigated parameters in waters of small water bodies. The analysed parameters included contents of trace elements (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb as well as too Na, K, Fe, Ca, Mg) and values of pH in waters of thirteen water bodies. Analyses were conducted in the years 2008-2010. The experimental cycle were completed with analyses of ammonia nitrogen, nitrates(III), nitrates(V) and phosphates for waters of all the water bodies. The above-mentioned parameters were subjected to statistical analyses, for which RDA models were prepared taking into consideration dependent and explanatory variables.

PL

Małe zbiorniki wodne pełnią bardzo ważną funkcję w krajobrazie. Niestety, wiele z nich jest silnie zanieczyszczonych bądź ulega likwidacji. Badania prowadzono na trzynastu małych zbiornikach wodnych położonych na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. D. Chłapowskiego. Zbiorniki różniły się położeniem w krajobrazie, parametrami morfometrycznymi (głębokością, kształtem, powierzchnią) oraz roślinnością wodną i bagienną. Część z nich to typowe zbiorniki krajobrazów rolniczych, leśnych, pozostałe to zbiorniki położone na terenach wiejskich i w parkach. Celem przeprowadzonych badań była analiza poziomu zanieczyszczenia wody zbiorników pod względem zawartości pierwiastków oraz biogenów. Badania zmierzały do wyjaśnienia, jakie zmienne środowiskowe (zależne, objaśniające) wpływają na rozkład badanych parametrów w wodach małych zbiorników. Analizowano poziomy stężeń pierwiastków śladowych (Li, Al, V, Cr, Mn, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Sr, Ag, Cd, Ba, Tl, Pb oraz Na, K, Fe, Ca, Mg), a także wartości pH w wodzie trzynastu zbiorników. Analizy prowadzono w latach 2008-2010. Cykl badawczy kończyły analizy azotu amonowego, azotynów, azotanów i fosforanów dla wody wszystkich zbiorników. Powyższe parametry zostały poddane analizie statystycznej, dla których wykonano modele RDA uwzględniające zmienne zależne oraz objaśniające.

3

Occurrence of heavy metals in aquatic macrophytes colonising small aquatic ecosystems

Świerk D., Szpakowska B.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2011

|

Vol. 18, nr 3

369-378

EN

Concentration of heavy metals in plant tissues results from the total level of contamination of the ecosystem and the degree of development of a species, ecological form and phenophase. Some aquatic plants have a particularly great capacity to accumulate heavy metals and may be classified as hyperaccumulators. The studies of accumulation intensity of heavy metals by macrophytes in five water reservoirs situated in the General Dezydery Chlapowski Landscape Park indicated great variability of Al, Cu, Pb and Zn in both underground and aboveground plant organs. Most plants accumulated elements in surface layers of the rhizomes, mainly in the epidermis and in the cortex mesophyll. The greatest amounts of the analysed elements were found in rhizomes of Oenanthe aquatica (L.).

PL

Koncentracja metali ciężkich w tkankach roślin jest wypadkową ogólnego poziomu zanieczyszczenia ekosystemu i stopnia rozwoju gatunku, formy ekologicznej oraz fazy fenologicznej. Niektóre rośliny wodne mają dużą zdolność do gromadzenia metali ciężkich, pełniąc funkcję hiperakumulatorów. Badania nad intensywnością akumulacji metali ciężkich przez makrofity, zasiedlające pięć zbiorników wodnych na terenie Parku Krajobrazowego im. gen. Dezyderego Chłapowskiego, wykazały duże zróżnicowanie stężeń Al, Cu, Pb i Zn w częściach nadziemnych i podziemnych roślin. Większość roślin gromadziła pierwiastki w wierzchnich warstwach kłącza, głównie skórki, oraz w miękiszu kory pierwotnej. Największe ilości analizowanych pierwiastków stwierdzono w kłączu Oenanthe aquatica (L.).

4

Heavy metal contamination of waters in reservoirs in an urban agglomeration

Szpakowska B., Karlik B., Krzesiński W., Goliński P., Szczęsna M., Mleczek M.

Oceanological and Hydrobiological Studies

|

2010

|

Vol. 39, No.2

113-120

EN

The aim of the study was to estimate the degree of heavy metal pollution in water reservoirs in the city of Poznań as well as that in supply and outlet waters. The experimental data were compared with the results of mathematical analyses based on mathematical equations of linear regression that were derived. No considerable discrepancies were noted for zinc, cadmium, or copper in the 2004-2005 period. The metal concentrations in the analyzed water reservoirs were affected by the neighboring agglomeration and land development in the catchment area. The lowest concentrations of analyzed metals in inflowing waters ranged from 0.013 μg dm^-3 for cadmium to 454 μg dm^-3 for zinc. The application of simple mathematical models may considerably facilitate forecasting adverse changes that occur in aquatic ecosystems.

5

Analiza elementów kompozycji wybranych wsi Drawskiego Parku Krajobrazowego

Dudzińska A., Szpakowska B., Urbański P.

Architektura Krajobrazu

|

2010

|

nr 1

75--79

EN

Landscape parks were created to protect natural, cultural and landscape resources. Many resources very often contribute to the intensive touristic development of these areas. The landscape of Drawski Park was created by the carving activity of a glacier. There are many lakes and rivers in the studied area, which contributed to the development of villages. One of the most famous rivers in this area is the Drawa river. The Drawa river and numerous lakes created convenient conditions for active leisure. Tourist development could utilize the resources of cultural and natural heritage based on the principles of sustainable development. The aim of this paper is to estimate the transformation of chosen villages situated in Drawski Landscape Park and establish directions of further development, including genius loci.

6

Odpady poflotacyjne rud miedzi i ich zrównoważone zagospodarowanie na przykładzie zbiornika "Wartowice 3"

Rachwał B., Szpakowska B.

Górnictwo i Geologia

|

2009

|

T. 4, z. 4

123-134

PL

W artykule opisano rekultywacyjne prace badawcze prowadzone na składowiskach odpadów flotacyjnych w Starym Zagłębiu Miedziowym. Prace prowadzone przez Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu oparte są na doświadczeniach wegetacyjnych prowadzonych przez CBR "Cuprum", a zmierzają do wypracowania krajobrazowej strategii zagospodarowania składowisk odpadów flotacyjnych z wykorzystaniem niektórych klonów wierzby wiciowej (Salix viminalis, L).

EN

In this paper, the laboratory and environmental work conducted in order to study the establishment of vegetative cover on copper tailings in Old Copper Basin is presented. Researches conducted there by Poznań University of Life Sciences are based on greenhouse pot tests leaded by CBPM "Cuprum", tend to elaborate new landscape strategy for such settling ponds by creating vegetation patches with switch willow (Salix viminalis L.).

7

Effect of land-water ecotone on changes in heavy metal content in waters of agricultural area

Szpakowska B., Karlik B., Gołdyn H.

Polish Journal of Ecology

|

2003

|

Vol. 51, nr 2

137-142

EN

Concentrations of zinc, cadmium and lead in ionic forms and in forms bound to humic substances isolated from ground and surface waters of drainage catchment were analysed. Higher total concentrations of examined metals were found in ground waters as opposed to surface waters. Particularly clear difference was observed in case of cadmium. Mean concentrations of cadmium in ground waters amounted to 0.92mig l^-1, whereas in surface waters 0.50 mig l^-1. Similar tendency of higher heavy metals concentrations in ground waters as compared to surface waters was also observed in case of their ionic forms. Due to strong complexing properties organic matter can bind large amounts of metals and therefore influence bioavailability of the metals for aquatic organisms. Moreover the distribution of metals in aquatic environment depends on the presence of such biogeochemical barrier like belt of meadow, which can modify metals migration.

8

Występowanie i migracja form chemicznych miedzi w zlewni rolniczej.

Szpakowska B., Karlik B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1999

|

Vol. 6, nr 5-6

513-518

PL

Zanalizowano formy występowania miedzi w wodach zlewni rolniczych, zwlaszcza pod kątem rozpoznania stopnia związania miedzi z substancjami humusowymi. Ponadto określono znaczenie roślinności zbiornika śródpolnego w modyfikowaniu form migrującej miedzi. Procent miedzi związanej z substancjami humusowymi wahał się od 12% do 42% w wodach gruntowych, podczas gdy w wodach powierzchniowych od 39% do 88% w odniesieniu do ogólnych ilości tego metalu. Zawartość miedzi w roślinach wynosiła 1,2 do 27,1 mg Cu [wzór].

EN

The occurrence of copper forms in waters of agricultural basin, particularly with respect of humic substances abilities to bind copper was analysed. Moreover importance of mid-field plants in modifying chemical forms of migrating copper was determined. Percent of copper bound to humic substances ranged from 12% to 42% in ground waters, whereas in surface waters from 39% to 88% taking into account total amount of this metal. Concentration of copper in plants amounted from 1,2 to 27,1 mg Cu [formula].

9

Specjacja metali w wodach zlewni rolniczej.

Karlik B., Szpakowska B.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

1999

|

Vol. 6, nr 5-6

491-495

PL

W pracy analizowano ogólne stężenia cynku, kadmu i ołowiu oraz ich formy jonowe i związane z substancjami humusowymi. Średnie stężenia form ogólnych i jonowych cynku, kadmu i ołowiu były w wodach gruntowych wyższe niż w wodach powierzchniowych. Procentowy udział Zn i Cd w formie związanej z substancjami organicznymi rozpuszczonymi w wodach powierzchniowych wynosił dla Zn 70,8%, dla Cd 57,2%, a w wodach gruntowych odpowiednio 38,1% i 46,2%. Inny procentowy udział metali w formie związanej w badanych wodach wynika z odmiennego charakteru rozpuszczonej materii organicznej i zróżnicowanej zdolności do pobierania metali przez roślinność wodną.

EN

The concentrations of zinc, cadmium, lead in different chemical forms were analysed. Mean concentrations of meals in total and ionic forms in ground waters were higher than in surface waters. Percent of Zn and Cd in form bound to organic substances dissolved in surface waters for Zn amounted to 70,8%, for Cd 57,2%, whereas in ground waters 38,1% and 46,2% respectively. Different percent of bound metals in examined waters resulted from other character of dissolved organic matter and from differentiated ability of uptaking metals by water plants.