Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Metamodel zarządzania jakością w architekturze korporacyjnej

Roszkowski J.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki

|

2012

|

Vol. 11, Nr 1

5-17

EN

The paper presents the methodology for determining, management, simulation and optimization of the quality of an enterprise architecture based on defined by the author of two metamodels: classes and processes for quality management of this architecture. The second of them (the process metamodel) of quality management developed in BPMN has undergone simulation and optimization using ARIS Business Process Simulator. The results of this simulation and optimization are presented in the article. The presented research method developed by the author, and the results are related to and are a creative extension of the following ISO standards : • Software Engineering - a metamodel for Development Methodologies - ISO / IEC 24744 [1]; • Systems and Software Engineering - Software Life Cycle Processes - ISO / IEC 12207 [2]; • Systems and software engineering - Architecture description - the ISO / IEC 42010 [3]; and the well-known methodologies: [ZACHMAN FRAMEWORK] A Framework for Information Systems Architecture. - Zachman, J. A, and [TOGAF] The Open Group Architecture Framework

PL

Artykuł przedstawia metodologię określania, zarządzania, symulacji i optymalizacji jakości architektury korporacyjnej opartą o zdefiniowane przez autora 2 metamodele: klas i procesów w zakresie zarządzania jakością architektury korporacyjnej. Drugi z nich (metamodel procesowy) zarządzania jakością opracowany w BPMN został poddany symulacji i i optymalizacji za pomocą ARIS Business Proces Simulator. Wyniki tej symulacji i optymalizacji przedstawiono w artykule. Przedstawiona metoda badawcza opracowana przez autora i jej wyniki wiążą się i są twórczym rozszerzeniem następujących norm ISO: •Software Engineering - Metamodel for Development Methodologies - ISO/IEC 24744 ; •Systems and Software Engineering - Software Life Cycle Processes - ISO/IEC 12207; •Systems and software engineering - Architecture description - ISO/IEC 42010; oraz znanych metodologii: [ZACHMAN FRAMEWORK] A Framework for Information Systems Architecture. - Zachman, J. A oraz [TOGAF] The Open Group Architecture Framework.

2

The quality of the enterprise architecture

Roszkowski J.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Informatyki

|

2011

|

Vol. 10, Nr 2

27-48

EN

This paper presents the results of research undertaken by the author for the public sector and telecommunication sector in Poland with regard to: enterprise architecture purposes, including: defining a matrix architectural purposes, the definition of project goals (metrics to determine the objectives), methodology including the methodology of construction of the data architecture. The Presented results are actually used by public and TELCO sector enterprises in Poland to determine enterprise architecture quality for the integrated IT environments. The quality of architecture is defined and achieved through the achievement of its objectives. For measurement purposes the author has defined a number of measures listed in Chapter 2. Enterprise architecture is a relatively new field, on the development and of intensive work [10], [15]. This article represents the author's original contribution to an area previously unexplored, namely the definition of objectives and measurement of architectural quality. Known standards such as CMMI 1 [1-2] or SPICE 2 (ISO/IEC 15504 eng. (Software Process Improvement and Capability Determination)) [13], can not be used for this purpose. CMMI is used for determining the degree of maturity of the organization and provides only qualitative, not quantitative meters. SPICE reference model is too general to lead it to evaluate specific measures of IT architecture.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych przez autora dla sektora publicznego i sektora telekomunikacyjnego w Polsce w odniesieniu do: celów architektury korporacyjnej IT, w tym: określenie macierzy celów architektonicznych, definicji celów projektu (wskaźników do określenia celów), metodologia w tym metodologię budowy architektury danych. Prezentowane wyniki są faktycznie używane przez niektóre podmioty publiczne i TELCO sektorze przedsiębiorstw w Polska do określenia jakości architektury korporacyjnej dla zintegrowanego środowiska IT. Jakość architektury jest zdefiniowana i osiągnięta poprzez stopień realizacji jej celów. Do tego celu autor określił szereg mierników ilościowych, wymienionych w rozdziale 2. Architektura korporacyjna jest stosunkowo nową dziedziną, w trakcie intensywnych badań i rozwoju [10], [15]. Ten artykuł przedstawia oryginalny wkład autora do tego obszaru, a mianowicie określenie celów i pomiaru jakości architektury. Znane standardy, takie jak CMMI [1-2] i SPICE (ISO/IEC 15504 ang. (Software Process Improvement i określenie Capability)) [13], nie mogą być używane do tego celu. CMMI jest używany do określania stopnia dojrzałości organizacji i zapewnia tylko jakościowy, nie ilościowy pomiar. Model referencyjny SPICE jest zbyt ogólny, aby wprowadzić mierniki ilościowe pomiaru architektury IT.

3

Chłodzenie powietrza małogabarytowymi wodnymi chłodnicami ścianowymi

Filek K., Franczuk W., Łuska P., Nowak B., Roszkowski J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2005

|

R. 29, z. 1

21-38

PL

W artykule przedstawiono wyniki pomiarów temperatury wody chłodzącej oraz temperatury i wilgotności chłodzonego powietrza, wykonanych w ścianie 3 pokładu 502, partii J KWK "Śląsk", w strefie pracy systemu złożonego z czterech małogabarytowych wodnych chłodnic przeponowych (są to pierwsze tego typu urządzenia wykonane w Polsce - otrzymały oznaczenie SCP-40). Dla każdej chłodnicy ścianowej rezultaty pomiarów jej mocy cieplnej oraz temperatury i wilgotności właściwej powietrza schłodzonego porównane zostały z wynikami obliczeń, które wykonano, wykorzystując zamieszczone w artykule równania. Badania przeprowadzono dla dwóch wariantów połączeń chłodnic od strony wody - szeregowego (wariant A) i szeregowo-równoległego (wariant B). Wyniki pomiarów i obliczeń zestawiono w tabelach i zilustrowano na wykresach. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że sumaryczna moc cieplna czterech chłodnic mieści się w granicach 120-130 kW. Większa moc układu z szeregowo-równoległym połączeniem chłodnic uwidacznia się w postaci nieco niższej temperatury powietrza w wyrobisku - za wylotem ściany obniżenie temperatury powietrza w porównaniu z sytuacją bez chłodzenia wyniosło w wariancie A 2,2 stopni Celsjusza, a w wariancie B 2,8 stopni Celsjusza.

EN

The results of measurements of cooling water temperature and temperature and humidity of cooled air, which were taken in longwall no. 3 of seam no. 502 at part J in "Śląsk" Colliery during the operation of a unit consisting of 4 small-sized diaphragm water air coolers (these are the first units of this kind in Poland) are presented in this paper. The measurement results of heat power for each air-cooler, temperature and specific humidity of cooled air were compared to calculation results, which were obtained on the basis of the equations presented in the paper. The research was conducted for two variants of air-coolers' connection to a water pipe - in series (variant A) and in series - parallel (variant B). The results of calculations and measurements are presented in the tables and the graphs. The conducted research allows to determine that total heat power of four air-coolers is within limits 120--130 kW. The greater power of the system with a series-parallel coolers' connection can be observed in the form of a slightly lower air temperature in the longwall; behind the outlet of the longwall air temperature was reduced by 2.2 degrees of Celsius (variant A) and 2.8 degrees of Celsius (variant B) in comparison with the situation without cooling.

4

Współpraca otworów drenażowych w procesie odmetanowania

Roszkowski J., Nawrat S.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2004

|

R. 28, z. 3

49-58

PL

Jedną z najskuteczniejszych metod opanowania zagrożenia metanowego w podziemnych kopalniach, zwłaszcza węgla kamiennego, okazało się stosowanie odmetanowania pokładów węgla i przestrzeni zrobów. Otwory drenażowe wykonywane dla prowadzenia procesu odmetanowania pokładów węgla powinny być zlokalizowane w sposób racjonalny. Bardzo rzadko otwory występują oddzielnie, zazwyczaj stosowany jest system otworów drenażowych tworzących tzw. wiązkę otworów. Opracowana została metodologia i kryteria określania współpracy - wzajemnego oddziaływania otworów drenażowych występujących w wiązkach. Przeprowadzono badania eksperymentalne w kopalni węgla kamiennego. Badania współpracy otworów drenażowych w procesie odmetanowania kopalń pozwalają na sformułowanie następujących stwierdzeń i wniosków: - przedstawiona metodologia wyznaczania konturów zasilania metanem otworów drenażowych wraz z przestrzenną analizą zależności pozwala jednoznacznie określić występowanie lub niewystępowanie współpracy otworów drenażowych zlokalizowanych w wiązce zarówno dla przypadku górotworu nienaruszonego, jak i na ruszonego eksploatacją; - przeprowadzone badania in situ potwierdziły tezę o większej współpracy otworów drenażowych w przypadku prowadzenia odmetanowania w górotworze naruszonym eksploatacją; opracowana metodologia badania współpracy otworów drenażowych może być wdrożona do stosowania w praktyce górniczej.

EN

Once of effective methods of self control methanated threat in underground mines, especially the pit-coal, turned out usage drainage of coal seams and space of goaf. The drainage holes made for drainage process of coal scams should be situated in rational way. Few and far between the drainage holes made separately, usually is bundle of drainage holes. The methodology and criterions for determination interaction in drainage holes occurrent in bundles in co-operation was worked out. Experimental were explored in coal-pit stone. The co-operation of drainage holes research in drainage process permit on expression of following conclusions: - the introduced methodology of marking the contours of the supply with the methane drainage holes along with spatial analysis of dependence usly to qualify the occurrence or it occurrence co-operation of drainage holes situated in bundle both for orogene intact and the violated with exploitation; - conducted researches in situ confirmed the thesis about larger co-operation of drainage holes in case of drain age leadership in violated with exploitation orogene; methodology of marking the contours of the supply with the methane drainage holes with spatial analysis the co-operation of drainage holes in bundle both in case of drainage leadership intact and violated of exploitation orogene, to possibly seasoned to practice mining.

5

Temperatura i wilgotność powietrza w wyrobisku ścianowym przewietrzanym chłodzonym powietrzem z wykorzystaniem specjalnego lutniociągu z otworami nawiewnymi

Filek K., Franczuk W., Kuczera Z., Łuska P., Nowak B., Roszkowski J., Trenczek S.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2004

|

R. 28, z. 3

9-17

PL

W artykule zajęto się zagadnieniem poprawy cieplnych warunków pracy w wyrobiskach ścianowych. Zaproponowano wykorzystanie specjalnego, zaopatrzonego w otwory nawiewne, Iutniociągu tłoczącego schłodzone powietrze do wymagającej tego strefy wyrobiska. Przedstawiono wyniki badań eksperymentalnych parametrów termodynamicznych powietrza dla dwóch takich instalacji chłodniczych, zlokalizowanych w wybranych wyrobiskach kopalni podziemnej. Wyniki pomiarów i obliczeń przedstawiono w tabelach i na wykresach.

EN

In this article, the authors are concerned with a problem of thermal working conditions in the wall excavations. Here is offered the utilization of a special ventilation pipe, supplied in ventilated holes, which is pumped cooled air to an adequate zone in the excavation. The authors want to show the results of the experimental tests of the thermodynamic variables of air for two cooling systems, which are located in chosen excavations in an underground mine. The results of the measurements and the calculations are showed in the tables and on the graphs.

6

Natężenie przepływu powietrza w otworach lutniociągu nawiewnego

Filek K., Łuska P., Nowak B., Roszkowski J.

Górnictwo i Geoinżynieria

|

2004

|

R. 28, z. 2

55-70

PL

W pracy zajęto się zagadnieniem poprawy cieplnych warunków pracy na całej długości ścian. Zaproponowano wykorzystanie współpracującego z parownikiem chłodziarki powietrza specjalnego lutniociągu z rozmieszczonymi na jego długości otworami nawiewnymi o określonych polach powierzchni. Dla przyjętego sposobu chłodzenia powietrza wyprowadzono zależności pozwalające określić punkt pracy wentylatora lutniowego tłoczącego powietrze do instalacji chłodniczej oraz natężenie wypływu powietrza przez otwory nawiewne o znanej lokalizacji i polach powierzchni. Otrzymane na drodze numerycznej obliczenia porównano z wynikami pomiarów in situ. Rezultaty obliczeń i pomiarów przedstawiono w tabeli oraz graficznie, w postaci wykresu. Jakość modelu matematycznego oceniono, stosując statystyczny dwustronny test istotności dla wartości średniej.

EN

This work presents the problem of improving thermal working conditions along the whole length of longwall face. The use of a special duct line with supply-air openings, located along its whole length, of determined areas, co-operating with an evaporator of an air cooler, was suggested. For the assumed method of air cooling we derived dependencies allowing to determine an operating point of a duet fan forcing air to a refrigerating system as well as intensity of air outward flow through supply-air openings of specific localisation and areas. The calculations conducted numerically were compared to the results of measurements in situ. The results of calculations and measurements are presented in the table and the graph. The quality of the mathematical model was estimated by means of a two-sided statistical test of significance for mean value.

7

Badania małogabarytowej wodnej chłodnicy ścianowej

Filek K., Łuska P., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

2004

|

Vol. 49, nr 4

611-629

PL

Praca dotyczy badań pierwszej polskiej górniczej małogabarytowej przeponowej wodnej chłodnicy powietrza. Chłodnice tego typu przeznaczone są do zwalczania zagrożenia temperaturowego w końcowych odcinkach ścian eksploatacyjnych. W pracy daje się wyróżnić trzy zasadnicze części. Pierwszą stanowi matematyczny opis procesów wymiany ciepła i masy zachodzących w wodnych przeciwprądowych przeponowych chłodnicach powietrza o działaniu pośrednim. Stanowiące model matematyczny takiej chłodnicy przytoczone, znane z wcześniejszych publikacji, układy równań różniczkowych z warunkami brzegowymi i równań algebraicznych, pozwoliły na numeryczne określenie rozkładów temperatury wody chłodzącej oraz temperatury i wilgotności właściwej powietrza w chłodnicy w funkcji jej długości. Część druga dotyczy badań in situ omawianej chłodnicy. Wyróżniono badania wstępne, z których wyznaczona została wartość współczynnika bocznikowania chłodnicy oraz badania zasadnicze, na podstawie których określono moc cieplną chłodnicy. Badania przeprowadzono dla kilku wariantów, różniących się wartościami parametrów wody i powietrza na wlocie chłodnicy, a ich rezultaty podano w tabelach oraz w formie graficznej na kilku rysunkach. W trzeciej części pracy przeprowadzono statystyczną weryfikację odchyłek wyników obliczeń od wyników pomiarów, a jej rezultaty zestawiono w tabelach. Pozwoliło to ocenić przydatność matematycznego modelu chłodnicy dla praktyki.

EN

This work describes the research into the first Polish mine small-sized diaphragm water air cooler. Coolers of this type are used to combat temperature hazard in the final segments of longwalls. This work can easily be divided into three basic parts. The first part is the mathematical description of processes of heat and mass exchange oceurring in water counter-current diaphragm air coolers opera-ting indirectly. Systems of differential equations with boundary conditions and algebraic equations, which are the mathematical model for such a cooler and known from the previous works, allowed for numerical determination of distribution of temperature of cooling water, temperature and specific humidity of air in a cooler in the function of its length. The second part presents the research in situ into the discussed cooler. Both initial research, on whose basis the value of a by-pass factor of a cooler was determined, and principal research, on whose basis heat power of a cooler was determined, were distinguished. The research was conducted for a few variants, which differed in the values of parameters of water and air at the intake of a cooler and their results were presented in tables and graphs in a few figures. The third part of this work shows statistic verification of deviations of calculation results from the measurement results and its results are presented in tables, which allowed estimating the usefulness of a mathematical model of a cooler in practice.

8

Proces realizacji inwestycji energetycznych po transformacji ustrojowej. Uwagi i spostrzeżenia

Wejcman J., Radomski Z., Roszkowski J.

Energetyka

|

2003

|

nr 9

608-611

PL

Obecnie w Polsce brakuje tradycji i doświadczeń w działalności inwestycyjnej w warunkach gospodarki rynkowej. Przede wszystkim dotyczy to postępowania przetargowego i przygotowywania umów, gdzie nie docenia się konieczności bardzo precyzyjnego określenia przedmiotu inwestycji i warunków technicznych. Prowadzenie inwestycji "metodami chałupniczymi" skutkuje podwyższeniem kosztów jej realizacji, obniżeniem jakości rozwiązań, utratą okazji podniesienia poziomu zawodowego kadry inwestorskiej oraz utratą profesjonalnego kontaktu z krajami rozwiniętymi.

EN

In Poland there is lack at present of tradition and experience in the investment activity in market conditions. It concerns first of all the process of bidding and preparing contracts. The necessity of the definition of an investment subject and technical conditions is then not precise defined. Investment conducted with "domestic methods" influence the cost increase, decrease of the solution quality and causes the loss of opportunity for rise of professional level of the staff and loss professional contacts with developed countries.

9

Mathematical description on the operation of mining electric air refrigerator

Filek K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

2002

|

Vol. 47, nr 3

311-331

EN

This article attempts to describe mathematically the operation of a rnining rcfrigerating system of air cooling, which consists of an evaporator functioning as a proper air cooler, a compressor of cooling factor, a condenser and an expansion valve regulator. Surface heat exchangers (an evaporator, a condenser) were considered as units with variable parameters of media along their axis; heat exchange (air, freon, water) takes place berwecn these media. Descriptions of the operation of a counter-current evaporator and also of a co- and counter-current condenser were presented by means of sets of ordinary differential eąuations, algebraic eąuations and boundary conditions for differential eąuations. How a compressor affects parameters of a cooling factor was described by means of an equation of isentrope (isentropic compression of freon) and the influence of an expansion valve regulator by means of an equation of isenthalpe (isenthalpic expansion of freon). While describing an evaporator the possibility of water outdropping from air during the cooling process and also the existence of a zone in an evaporator, where freon is present in an overheated state, were taken into consideration. For this reason an evaporator was divided into two zones from the side of air and two zones from the side of freon, obtaining in a general case three zones different from each other because of eąuations describing them. Similarly, when describing a condenser the existence of three zones was taken into consideration: cooling of gaseous freon, freon condensation and cooling of liquid freon. Theoretical considerations were illustrated by a calculation example, whose results were presented in the form ofgraphs.

PL

W artykule podjęto próbę matematycznego opisu pracy górniczego sprężarkowego układu chłodzenia powietrza, w skład którego wchodzi stanowiący właściwą chłodnicę powietrza bezpośredniego działania parownik, sprężarka czynnika chłodniczego, skraplacz i zawór rozprężny. Przepływ powietrza przez parownik wymusza współpracujący z nim wentylator lutniowy. Przeponowe wymienniki ciepła (parownik, skraplacz) uznano za obiekty o zmiennych wzdłuż ich osi parametrach mediów, między którymi zachodzi wymiana ciepła (powietrze, freon, woda). Za pomocą układów równań różniczkowych zwyczajnych i równań algebraicznych oraz warunków brzegowych do równań różniczkowych podane zostały opisy działania przeciwprądowego parownika oraz współprądowego i przeciwprądowego skraplacza. Oddziaływanie sprężarki na parametry czynnika chłodniczego opisano równaniem izentropy (izentropowe sprężanie freonu) - zależność (25), zaś oddziaływanie zaworu rozprążnego - równaniem izentalpy (izentalpowe rozprężanie freonu) - zależność (43). W opisie parownika uwzględniono możliwość wykraplania wody z powietrza w czasie jego chłodzenia, jak też istnienie w parowniku strefy, w której freon znajduje się w postaci pary przegrzanej. W tym celu podzielono parownik na dwie strefy od strony powietrza i na dwie strefy od strony freonu, otrzymując w przypadku ogólnym trzy strefy różniące się opisującymi je równaniami (4)-(7). Podobnie w opisie skraplacza uwzględniono istnienie trzech stref - chłodzenia freonu gazowego, skraplania freonu i chłodzenia freonu ciekłego. Pracę skraplacza współprądowego dla wymienionych trzech stref opisują równania (26)-(28), a skraplacza przeciwprądowego równania (29)-(31). Wywody teoretyczne zilustrowano przykładem obliczeniowym. Dotyczy on chłodzenia powietrza w wyrobisku górniczym przewietrzanym prądem opływowym chłodziarką typu DV-290 z freonem R22 jako czynnikiem chłodniczym. Skraplacz tej chłodziarki potraktowano jako szeregowe połączenie od strony wody dwóch skraplaczy - współprądowego i przeciwprądowego. Dla czynnika chłodniczego skraplacze te połączone są równolegle. Wykorzystując program komputerowy utworzony do rozwiązania równań różniczkowych i algebraicznych, stanowiących model matematyczny rozważanej chłodziarki, otrzymano wyniki obliczeń pozwalające wyznaczyć rozkłady parametrów termodynamicznych wszystkich mediów biorących udział w wymianie ciepła. Są to: temperatura i wilgotność właściwa chłodzonego powietrza, temperatura i stopień suchości freonu oraz temperatura chłodzącej skraplacz wody. Rozkłady te przedstawiono graficznie w formie wykresów na rysunkach 4-7.

10

The power of coolers operating indirectly in unsteady states

Filek K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

2001

|

Vol. 46, nr 4

469-480

EN

This article examines and discusses unsteady states of mining surface air coolers operating indirectly. Coolers working both with and against the f1ow-direction are evaluated with a special emphasis on their thermal power. Two components were distinguished in the total power of the cooler : cooling power related to the temperature reduction of the air which is being cooled and its drying power resulting from the condensation of water from the air being cooled. This work is based on the equations of a mathematical model of air-cooling using the coolers mentioned above, which are presented alongside mathematical derivations from previous articles. To illustrate the work of the coolers under discussion the results of typical calculations are appended in the form of time-based graphs. Two situations were taken into consideration: a slow exponential fall in the temperature of the cooling water at the entry to a cooler and a sudden change in this temperature. The results obtained verify both the time-variable of the power of a cooler in conditions similar to its normal work and the influence of the dynamics of a cooler itself on the change of its power on a time-scale, which can be linked e.g. to the notion of the dynamic identification of a cooler as a component of an automatic control system.

PL

W artykule zajęto się zagadnieniem nieustalonych zmian mocy przeponowych chłodnic powietrza o działaniu pośrednim. Rozważono współprądową oraz przeciwprądową ich pracę. W całkowitej mocy cieplnej takich chłodnic wyodrębniono moc ochładzania, związaną ze zmianą na sposób jawny entalpii powietrza suchego i pary wodnej, oraz moc osuszania powietrza, związaną z procesem kondensacji pary wodnej zawartej w chłodzonym powietrzu. Sposób wyznaczania każdej z tych mocy na podstawie parametrów termodynamicznych powietrza przed i po schłodzeniu przedstawiono w postaci wzorów (13)--(15). W oparciu o podane we wcześniejszych pracach równania, stanowiące modele matematyczne opisujące proces chłodzenia powietrza chłodnicami rozważanego typu, wykonano numeryczne obliczenia ich całkowitej mocy chłodniczej, mocy ochładzania i mocy osuszania. Wyniki obliczeń podano w formie graficznej na ośmiu wykresach pogrupowanych w dwa rysunki. W obliczeniach rozróżniono nie tylko współprądową i przeciwprądową pracę chłodnic wspomnianego typu, lecz również dla określonego charakteru pracy chłodnicy rozróżniono rodzaj wymuszenia, którym było powolne - z określoną stałą czasową, lub natychmiastowe - w postaci funkcji Heaviside'a obniżenie temperatury wody chłodzącej na wlocie chłodnicy. Dodatkowo rozważono przypadki mniej i bardziej intensywnego ochładzania powietrza, w postaci dwóch różnych wartości natężenia przepływu zimnej wody. Na podstawie otrzymanych rezultatów obliczeń sformułowano wynikające z nich wnioski.

11

Unsteady states of temperatures in surface coolers of air

Filek K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

2000

|

Vol. 45, nr 3

363-388

EN

Work of mining surface coolers of air operating indirectly, where cooling medium is cold water, is discussed. Cases of both co-current and counter-current flow of both media through a cooler are taken into consideration. Sets of equations describing changeable in time and along a cooler: temperature and specific humidity of cooled air and temperature of heat exchanger and cooling water are presented as well. Equations describing cooling of air, during which outdropping of water vapour contained in it does not occur and during which this process takes place, are given for each direction of flow of water. This way four different mathematical descriptions were obtained. Conducted considerations are illustrated by two calculation examples, whose solutions are presented graphically.

PL

W artykule zajęto się oceną skuteczności działania górniczych przeponowych chłodnic powietrza o działaniu pośrednim, w którym czynnikiem chłodniczym jest zimna woda. Rozważono przypadki zarówno współprądowego, jak i przeciwprądowego przepływu obydwóch mediów, tj. powietrza i wody przez chłodnicę. Z uwagi na to, że kierunek przepływu wody przez chłodnicę ma istotne znaczenie dla efektu jej pracy, porównano w prezentowanym artykule wpływ charakteru jej pracy (współprądowa lub przeciwprądowa) na czasoprzestrzenne rozkłady temperatury i wilgotności właściwej chłodzonego powietrza oraz temperatury przepony wymiennika ciepła i temperatury wody chłodzącej, jak również na czasowe przebiegi tych wielkości. Uwzględniono chłodzenie suche, podczas którego nie dochodzi do skraplania pary wodnej w powietrzu, oraz chłodzenie mokre -- ze skraplaniem pary. W ten sposób otrzymano cztery różne opisy matematyczne: - dla suchego chłodzenia powietrza chłodnicą współprądowa, - dla mokrego chłodzenia powietrza chłodnicą współprądową, - dla suchego chłodzenia powietrza chłodnicą przeciwprądową, - dla mokrego chłodzenia powietrza chłodnicą przeciwprądową. Każdy z przypadków nie ustalonego chłodzenia suchego opisany jest układem równań różniczkowych cząstkowych pierwszego rzędu, natomiast przypadki nie ustalonego chłodzenia mokrego -- dwoma układami równań różniczkowych cząstkowych pierwszego rzędu, powiązanych ze sobą warunkami granicznymi. Wyprowadzenie zamieszczonych tu równań było prezentowane we wcześniejszych pracach. W celu zilustrowania omawianych zagadnień przedstawiono w pracy przykłady obliczeniowe, których rozwiązania podano w formie wykresów naniesionych wspólnie dla chłodnicy współprądowej i przeciwprądowej, co ułatwia ich porównywanie. Oddzielnie pokazane są wykresy dotyczące chłodzenia suchego, oddzielnie zaś odnoszące się do chłodzenia mokrego. Dla wszystkich badanych przypadków przedstawiono rozkłady wzdłuż chłodnicy temperatury ośrodków wymieniających ciepło i wilgotności właściwej powietrza dla różnych chwil czasowych oraz czasowe przebiegi tych wielkości dla wlotowego i wylotowego przekroju chłodnicy. Ponadto pokazano czasowe przebiegi temperatury i wilgotności powietrza schłodzonego, a dla chłodzenia mokrego dodatkowo przebieg położenia granicy stref chłodzenia suchego i mokrego w funkcji czasu.

12

The best selection of duct fan co-operating with a surface cooler or air

Filek K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

2000

|

Vol. 45, nr 1

71-88

EN

This work takes into consideration the problem of the best selection of a fan forcing airflow through a mining counter-current cooler operating indirectly. The maximum thermal power a fan - cooler system, which is equal to a steady state, was assumed as the criterion of such a cooperation. To determine this power a mathematical model (simplified, but taking into account condensation of water vapour) describing the instribution of temperature of air and its humidity, and temperature of a heat exchanger and cooler water along a cooler was used. Calculations were done for a Polish mining cooler of air GCCP-115 for two different states of air which was being cooler. This cooler cooperated with duct fans of four types: WLE-804AM, WLE-1003B and WLE-1004A. The results of these calculations are presented in tables and graphs.

PL

W pracy zajęto się zagadnieniem optymalnego doboru wentylatora wymuszającego przepływ przez górniczą wodną chłodnicę powietrza o działaniu pośrednim. Jako kryterium jakości takiej współpracy przyjęto maksimum, odpowiadającej stanowi ustalonemu, mocy cieplnej (Nu) układu wentylator-chłodnica. Wentylator zamontowany na wlocie chłodnicy jest niezbędnym elementem takiego układu, lecz poprzez ogrzewanie przepływającego powietrza, pogarsza końcowy rezultat chłodzenia; mniejsza jest łączna moc całego układu (Nu), niż moc samej chłodnicy (Nc). Różne wentylatory, współpracujące z tą samą chłodnicą, powodują w ogólności różne przyrosty temperatury powietrza oraz różne prędkości przepływu powietrza przez chłodnicę. Moc samej chłodnicy w funkcji prędkości powietrza opisuje krzywa o kształcie zbliżonym do wykładniczego - zależność ta jest rosnąca z wyraźnym nasyceniem przy dużych prędkościach. Z drugiej jednak strony, w celu uzyskania większej mocy chłodnicy przez zwiększenie prędkości powietrza, należy zastosować większy wentylator, o wyżejpołożonej charakterystyce spiętrzeniowej. To natomiast powoduje wzrost spiętrzenia wentylatora, a co za tym idzie zwiększenie przyrostu temperatury powietrza w wentylatorze i spadek mocy całego układu chłodzenia. Wynika z tego, że istnieje maksimum mocy Nu, odpowiadające pewnej pośredniej wartości prędkości przepływu chłodzonego powietrza. Do określenia mocy chłodnicy Nc i mocy układu wentylator-chłodnica i Nu należy znać wartości temperatury i wilgotności powietrza przed schłodzeniem i po schłodzeniu, jak również jego natężenie przepływu. Te pierwsze są zwykle znane, te drugie natomiast należy wyliczyć z bilansów ciepła i masy pary wodnej, odpowiadających procesowi chłodzenia. W niniejszej pracy zastosowano w tym celu uproszczony, ale uwzględniający zjawisko kondensacji pary wodnej, matematyczny model opisujący rozkłady temperatury i wilgotności powietrza, jak też temperatury pozostałych ośrodków uczestniczących w wymianie ciepła (wody chłodzącej i przepony wymiennika), wzdłuż chłodnicy. Obliczenia przeprowadzono dla górniczej chłodnicy powietrza polskiej produkcji typu GCCP-115 przy dwóch różnych stanach powietrza poddawanego chłodzeniu - dla powietrza chłodniejszego i bardziej suchego oraz dla powietrza o wyższej temperaturze i wyższej wilgotności. Rozważono współpracę tej chłodnicy z wentylatorami lutniowymi czterech typów: WLE-603A, WLE-804AM, WLE-1003B i WLE-1004A. Wyniki prze-prowadzonych obliczeń przedstawiono w tabelach i graficznie w formie wykresów. Jak wynika z ich obserwacji, najodpowiedniejszym wentylatorem dla chłodnicy GCCP-115 jest wentylator WLE-804AM.

13

Wpływ temperatury pierwotnej górotworu na mikroklimat w wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych tłoczącą lub ssącą wentylacją lutniową

Nowak B., Plonka G. J., Ptaszyński B., Roszkowski J.

Górnictwo / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1999

|

R. 23, z. 3

195-211

PL

W pracy, za [1, 2, 4, 5, 6] podano matematyczne modele opisujące w stanie ustalonym w funkcji współrzędnej bieżącej rozkłady temperatury i wilgotności właściwej w wyrobiskach przewietrzanych tłoczącą lub ssącą wentylacją lutniową. Wspomniane modele stanowią układy czterech równań różniczkowych zwyczajnych i dwóch równań algebraicznych. Poprawność przyjętych modeli matematycznych oceniono porównując wyniki numerycznych obliczeń i pomiarów odpowiednich parametrów termodynamicznych powietrza przeprowadzonych w czterech różnych wyrobiskach prowadzonych w warunkach wybranych kopalń. W dalszej części artykułu zajęto się zagadnieniem wpływu temperatury pierwotnej górotworu na temperaturę i wilgotność powietrza w wyrobiskach korytarzowych przewietrzanych tłoczącą lub ssącą wentylacją lutniową. W tym celu dla przykładowego wyrobiska dokonano, przy pomocy programów komputerowych WENLUT-T oraz WENLUT-S prognostycznych obliczeń temperatury i wilgotności właściwej zarówno w lutniociągu jak i w wyrobisku korytarzowym dla trzech różnych wartości temperatury pierwotnej skał, rozróżniając dwa sposoby przewietrzania wyrobiska: wentylacją tłoczącą lub ssącą. Otrzymane, drogą numeryczną rozkłady wymienionych parametrów termodynamicznych przedstawiono w formie graficznej na trzech rysunkach.

EN

In the papers [1, 2, 4, 5, 6], mathematical models describing by coordinate function in the stable state distributions of temperature and proper humidity in excavations vented by force or suction ventilation pipe, were given. The mentioned models are sets of four ordinary differential equations and by two algebraic equations. The correctness of chosen mathematical models was estimated by comparison of the results of numerical calculations with measurements of corresponding thermodynamic parameters of air, conducted in four different excavations in the natural conditions of chosen mines. In the further part of the article, the problem of the initial temperature of orogenic belt on temperature and humidity of air in dog headings vented with force or suction ventilation pipe, was investigated. Thus, for a chosen excavation, forecasting calculations of temperature and proper humidity were made with the use of WENLUT-T and WENLUT-S software, both in pipe shafts and dog heading, for three different values of initial rock temperature, distinguishing two ways of excavations venting: force or suction one. The obtained by numerical method distributions of the mentioned thermodynamic parameters were presented graphically on three figures.

14

Chłodzenie powietrza górniczą chłodnicą przeponową z kondensacją pary wodnej

Filek K., Holesz K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

1999

|

Vol. 44, nr 1

3-21

PL

Rozważono czasoprzestrzenne zmiany temperatury powietrza i jego wilgotności oraz temperatury wymiennika ciepła i wody chłodzącej w górniczej przeponowej chłodnicy przeciwprądowej, przy czym uwzględniono kondensację pary wodnej zawartej w chłodzonym powietrzu. Chłodnicę potraktowano jako element o parametrach rozłożonych wzdłuż osi równoległej do kierunku przepływu powietrza (przypadek przestrzennie jednowymiarowy). Zaproponowano jej podział na dwie strefy: I - strefę chłodzenia bez kondensacji pary oraz II - strefę chłodzenia z kondensacją, dla których opisy matematyczne są różne. Opis dla strefy I przytoczono w oparciu o (Filek et al., 1998 a), natomiast dla strefy II opierając się na bilansach entalpii wymienionych trzech ośrodków, uczestniczących w wymianie ciepła, wyprowadzono równania matematycznego modelu procesu chłodzenia powietrza taką chłodnicą. W artykule zamieszczono też numeryczne rozwiązanie przykładu liczbowego.

EN

Space-time changes in air temperature and its humidity, and in temperatures of a heat exchanger and of water cooling a mining counter-current surface cooler were taken into consideration. Simultaneously condensation of water vapour contained in the air being cooled was taken into account. A cooler was treated as an element with parameters distributed along an axe parallel to air flow (a space one-dimensional case). Division into two.zones was proposed: I - a zone of cooling without water vapour condensation and II - a zone of cooling with condensation, for which mathematical specifications are different. Specification for zone I was done on the basis of (Filek et al., 1998 a) and for zone II on the basis of balances of enthalpy of the three media taking part in heat exchange. Equations of mathematical model for air cooling by means of such a cooler were derived. Also numerical solution to the example was presented in this paper.

15

Wpływ skokowej zmiany ciśnienia w kopalnianych otworach drenażowych na strumień metanu

Nowak B., Roszkowski J., Szlązak N.

Górnictwo / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1998

|

R. 22, z. 1

9-20

PL

W pracy zamieszczono w formie graficznej na 15 rysunkach wyniki pomiarów wydatku objętościowego przepływu metanu w otworach drenażowych po skokowej zmianie na nich depresji. Pomiary te przeprowadzono w warunkach naturalnych w KWK "Brzeszcze". Depresje na otworach drenażowych zmieniono wariantowo. W pierwszym wariancie depresja ulega skokowej zmianie od wartości 140 hPa do wartości 20 hPa, a w drugim - od wartości 20 hPa do wartości 140 hPa. Otrzymane wyniki pomiarów mogą być wykorzystywane w przedstawionej w [3] zmodyfikowanej metodzie opisu filtracji metanu do otworów drenażowych.

EN

The work presents the results of methane volume output measurements in drain boreholes after a rapid increase of depression in them in graphical form on 15 figures. The measurements were taken under natural conditions at KWK "Brzeszcze". Depression on boreholes was changed in variants. In the first variant the depression was rapidly changed from 140 [hPa] to 20 [hPa], and in the second - from 20 [hPa] to 140 [hPa]. The results obtained might be used in the modified methane filtration method into the drain boreholes described in [3].

16

Eksperymentalne badania górniczej chłodnicy przeponowej przy chłodzeniu powietrza z kondensacją pary wodnej

Filek K., Holesz K., Nowak B., Roszkowski J.

Górnictwo / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1998

|

R. 22, z. 4

249-263

PL

W pracy przeprowadzono weryfikację wyprowadzonego we wcześniejszych publikacjach modelu matematycznego opisującego czasoprzestrzenne rozkłady temperatur powietrza, wody i miedzianej przepony w chłodnicach powierzchniowych, w których podczas chłodzenia powietrza zachodzi kondensacja pary wodnej. W tym celu porównano wyniki obliczeń otrzymanych z numerycznego rozwiązania przytoczonego układu równań różniczkowych, stanowiących rozpatrywany model matematyczny, z wynikami badań wybranej chłodnicy przeponowej, przeprowadzonych w warunkach kopalnianych. Szeroki materiał porównawczy uzyskano badając współpracę chłodnicy z dwoma typami wentylatorów lutniowych wymuszających przez nią przepływ powietrza dla czterech różnych średnic pierścieni regulacyjnych, zmieniających punkty pracy wspomnianych wentylatorów. Wyniki obliczeń i pomiarów przedstawiono w formie graficznej. Ich porównanie przeprowadzono stosując metody statystyczne.

EN

The paper presents the verification of derived in earlier publications mathematical model describing time-space distributions of air, water and copper membrane in surface radiators, in which, during air cooling steam condensation occurs. To achieve the target the results of numerical calculations of the mentioned set of differential equations constituting the mathematical model in question were compared with the measurements taken at the chosen membrane radiator under normal operation. A wide comparison material was obtained by testing co-operation of the radiator with two lute fans forcing the flow of air for four different diameters of regulation rings changing points of work of said fans. The calculation results and measurements were presented in graphical form. The comparison was effected by means of statistical methods.

17

Weryfikacja opisu działania górniczej chłodnicy przeponowej bez kondensacji pary wodnej

Filek K., Holesz K., Nowak B., Roszkowski J.

Archives of Mining Sciences

|

1998

|

nr 4

503-517

PL

W pracy przeprowadzono weryfikację wyprowadzonego we wcześniejszych publika-cjach modelu matematycznego opisującego czasoprzestrzenne rozkłady temperatur powie-trza, wody i miedzianej przepony w chłodnicach powierzchniowych bez kondensacji pary wodnej. W tym celu porównano wyniki obliczeń otrzymanych z numerycznego rozwiązania przytoczonego układu równań różniczkowych stanowiących rozpatrywany model matema-tyczny z wynikami pomiarów przeprowadzonymi w warunkach kopalnianych na wybranej chłodnicy przeponowej. Szeroki materiał porównawczy uzyskano badając współpracę chłodnicy z dwoma typami wentylatorów lutniowych wymuszających przez nią przepływ powietrza dla czterech różnych średnic pierścieni regulacyjnych zmieniających punkty pracy wspomnianych wentylatorów. Stan chłodzenia powietrza bez wykraplania zawartej w nim pary wodnej osiągano poprzez celowe zmniejszenie natężenia przepływu zimnej wody. Wyniki obliczeń i pomiarów przedstawiono w formie graficznej. Ich porównanie przeprowadzono stosując metody statystyczne

EN

This work verifies a mathematical model for spatial-time distribulion of air, watcr and copper surface temperatures in surface coolcrs without condensation of watcr vapour, which was derived in former works, In order to perform such a yerification, a comparison was madę between the results of calculations derived froin the numerical solution to the system of differentiał equations [which is the mathematical model mentioned above) and the results of measurements carried out in mining conditions in a given surface cooler. A great amount of comparative materiał was obtained by examining how a cooler co-opcrates with two types of duet fans forcing airfiow through the cooler. Working points of the fans mentioned above were changes by means of four govcrnor rings of dinerent diameters. Cooling of air without the condensation of water vapour containcd in it was achieved by designedły dccreasing the flow ratę of cold watcr. The results of calculations and measurements wcre presented in graphic form. The comparison was madę on the basis of statistical mcthods,

18

Przybliżona metoda dla określenia zasięgu strefy drenażu metanu otworami wiertniczymi.

Nowak B., Roszkowski J., Szlązak N.

Archives of Mining Sciences

|

1998

|

nr 2

207-229

PL

Przytaczając rezultaty pracy [3], na podstawie przeprowadzonych pomiarów w warunkach naturalnych wybranej kopalni, w niniejszej pracy określono zasięg strefy drenażu metanu otworami wiertniczymi. W tym celu mierzono wydatek objętościowy przepływu metanu w otworze (otworach) po skokowej zmianie na nim ciśnienia i utrzymaniu tej skokowej zmiany ciśnienia przez dłuższy czas. Rozważano pracą jednego lub wiązki otworów drenażowych wierconych z trzech różnych wnęk. Obliczenia przeprowadzono dla trzech różnych wartości przepuszczalności górotworu. Wyniki pomiarów wraz z rezultatami obliczeń zestawiono tabelarycznie.

EN

This study describes how bore-holes were used to determine the range of drainage zone on the basis of measurements made in natural conditions of a selected mine. To determine the range of drainage zone, the volumetric methane flow rate in a hole (holes) was measured following a sudden change in the pressure on a hole and after maintaining this new pressure for a given period of time. The performance a bundle of drainage holes drilled from three different insets was considered. Calculations were performed for three different values of strata permeability. The results of measurements and calculations are presented in tables.