Porównano zachowanie się niezbrojonych i zbrojonych ścian wykonanych z bloczków z autoklawizowanego betonu komórkowego murowanych na cienkie spoiny wsporne. Badane modele obciążono w dwóch schematach – pionowego ścinania i ukośnego ściskania. Stwierdzono pozytywny wpływ prefabrykowanego zbrojenia na nośność i odkształcalność ścinanych ścian, a także bardziej bezpieczną formę zniszczenia zbrojonych elementów.
EN
In the article a comparison of the behaviour of unreinforced and reinforced small wall specimens made of ACC blocks with thin bed joints is presented. All wallettes were tested in two schemes – vertical shearing and diagonal compression. A positive influence of prefabricated reinforcement on a load-bearing capacity and deformability of sheared walls, as well as the more safe form of failure of reinforced elements was found.
Niniejszy artykuł przedstawia analizę numeryczną zachowania się sklepień kościoła po 150 latach użytkowania. Te osiadania były powodem pojawienia się wielu uszkodzeń, które były sukcesywnie naprawiane. Konstrukcja została również wzmocniona przez założenie stalowego rusztu w poziomie podparcia sklepień (głowice kolumn) oraz żelbetowej tarczy z żelbetowymi ściągami poniżej posadzki kościoła. Analiza numeryczna zastała spowodowana zapytaniem przedsiębiorcy górniczego o możliwość przejęcia następnych wpływów deformacji górniczych przez konstrukcję kościoła. Analizę numeryczną prowadzono w dwu etapach. Pierwsza część obliczeń była skupiona na odwzorowaniu aktualnego stanu konstrukcji. Osiadania górnicze były wprowadzone do modelu numerycznego w postaci przemieszczeń pionowych podpór zgodnie z danymi pomiarowymi. Po dokonaniu pozytywnej oceny wyników obliczeń została wykonana druga część obliczeń – prognozowane deformacje podłoża zostały wprowadzone do obliczeń. Wyniki obliczeń przedstawiono w postaci map naprężeń głównych sklepień. Pokazywały one obszary podniesionych poziomów naprężeń rozciągających i ściskających. Naprężenia rozciągające przekroczyły wytrzymałość na rozciąganie materiału (muru ceglanego), ale wytrzymałość na ściskanie nie została przekroczona. Opisuje to pracę zgięciową sklepień i pokazuje możliwość rozwoju dalszych zarysowań. Na szczęście zarysowania nie będą zagrożeniem dla konstrukcji dzięki stalowemu wzmocnieniu umieszczonemu w poziomie podparć sklepień.
EN
This paper presents a numerical analysis of behaviour of church vaults in use for 150 years. The subsidence caused many failures which were being repaired successively. The structure was also strengthened by a steel grate placed on the level of the vaults support (columns heads) as well as an RC horizontal deep-beam with RC anchors below the church floor. The numerical analysis was initiated and inspired by an inquiry of a mining entrepreneur whether it was possible for the church structure to take over successive influence of mining deformations. The numerical analysis was conducted in two stages. The first part of calculations was focused on proper modelling of the current condition of the structure. Mining subsidence was introduced into the numerical model in the form of vertical supports displacements according to measuring data. After positive evaluation of the calculations results the other part of calculations was carried out – the predicted ground displacements were added to the calculations. The calculations results were presented in the form of maps of principal vaults stresses. They show areas of increased levels of tensile and compressive stresses. Tensile stresses exceeded the tensile strength of the material (a brick wall) whereas the compressive strength was not exceeded. It describes the bending work/performance of the vaults and shows the possibility of further cracks development. Fortunately, the cracks will not threaten the structure thanks to the steel strengthening placed into vaults support.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The paper presents the results of laboratory experiments carried out on eight clay brick masonry wallettes of two types under cyclic compressive loading. Based on the results, the failure envelopes were determined, presented and discussed, as were common points stressstrain relationships for both series of specimens. The analytical description of the kinetic of stiffness degradation (with proposed appropriate formulae and experimentally determined parameters) was elaborated and proposed.
PL
W pracy zaprezentowano wyniki badań 8 murów (dwóch serii) z cegły ceramicznej pełnej poddanej cyklicznej sile ściskającej. Zależność naprężenie – odkształcenie zostało omówione dzięki znajomości krzywej punktów wspólnych i obwiedni z badań cyklicznych. Podjęto próbę analitycznego opisu procesu degradacji sztywności muru.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Niektóre odkrycia czy wynalazki wymagają wieloletnich badań, eksperymentów, skomplikowanych obliczeń. Inne z kolei są wynikiem niespodziewanego ciągu zdarzeń-przypadku. Jednym z takich wydarzeń było wynalezienie baterii elektrycznych. Bateria jest ogniwem lub sekwencją ogniw galwanicznych. Po wyczerpaniu nie nadają one się do dalszego użytkowania. Wynalezienie ich można bez wahania określić mianem „kroku milowego w chemii”. Baterie pozwoliły na znaczną mobilność wielu urządzeń wymagających zasilania prądem. Bez wielu z tych urządzeń nie wyobrażamy sobie codziennego życia, inne znów pozwalają na bardziej komfortowe funkcjonowanie osobom z różnymi schorzeniami. Historia pierwszych ogniw, które dały początek bateriom, sięga III wieku p.n.e. Prace archeologów dowodzą, iż miały one postać glinianych naczyń z metalowym prętem, wypełnionych kwasami znanymi ówczesnym ludziom. Jednak prawdziwym przełomem były prace Luigiego Galvaniego, który przez przypadek odkrył, iż mięśnie martwej żaby kurczą się, jeśli znajdują się między dwoma różnymi metalami np. cynowym talerzem i srebrnym nożem. Prace Galvaniego stały się inspiracją dla Alessandro Volty, który opracował w 1800 roku pierwszą baterię zwaną stosem Volty – była to pionowa kolumna złożona z metalowych krążków wykonanych z dwóch rodzajów metali i oddzielonych krążkami bibuły nasączonymi roztworem elektrolitu. Załączony film przedstawia sposób wykonania „cytrynowej baterii” w warunkach domowych.
EN
Some discoveries or inventions require many years of research, experiments, complicated calculations. While others are the result of an unexpected sequence of events-case. One of these developments was the invention of the electric battery. What is most interesting, impulse, which began the work on the creation of the first battery, was a case. The battery is a galvanic cell or a sequence of galvanic cells. Once exhausted, they are not suitable for further use. The invention of them can, without any hesitation, be called a "quantum leapin the chemistry". Batteries allowed functioning of many devices that require power supply. Without many of these devices we cannot imagine daily life, while others allow for more comfortable operation of persons with different diseases. The history of the first cells that gave rise to the battery, dates back to the third century B. C. The work of archaeologists show that they had the form of clay vessels with a metal rod, filled with acids they knew. However, the real breakthrough was the work of Luigi Galvani, who accidentally discovered that the muscles of dead frogs are shrinking if they are between two different metals, eg. a tin plate and silver knife. Galvani's work inspired Alessandro Volta, who developed in 1800 the first battery known as a Volta pile - vertical column composed of metal discs made of two kinds of metals and separated by discs of filter paper soaked with an electrolyte solution. This attached film presents how to perform "lemon battery" at home.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Powszechnie znane metody pomiaru właściwości sorpcyjnych gleb pozwalają na dokładny pomiar pojemności sorpcyjnej gleb, lecz wymagają zastosowania skomplikowanych technik pomiarowych. Celem niniejszej pracy było zaprojektowanie i przetestowanie łatwej metody pozwalającej na szacowanie oraz porównywanie właściwości sorpcyjnych różnych gleb. Założeniem projektu było opracowanie metody możliwej do zastosowania podczas zajęć szkolnych lub ćwiczeń laboratoryjnych dla studentów z zakresu chemii gleb. Przedstawiona metoda jest metodą kolorymetryczną i opiera się na sorpcji cząstek tuszu drukarskiego. Wykazano także zależność między właściwościami sorpcyjnymi gleb a wartością pH, wilgotnością oraz gęstością objętościową. W niniejszej pracy autorzy dokonali oceny zaprojektowanej metody, przedstawili możliwe modyfikacje a także aspekt pedagogiczny.
EN
Commonly known methods of measuring the sorption properties of soils allow to make an accurate measurement of sorption capacity of soil samples provided that sophisticated measurement techniques are used. The aim of this study was to develop and test an easy method to estimate and compare the sorption properties of different soils. The idea was to create a method that could be used both at school and during laboratory exercises for students in the field of soil chemistry. The presented method is a colorimetric method and it is based on the sorption of printing ink particles and a combination of sorption properties of soil parameter pH, moisture and volumetric density. In this paper the authors evaluated this method, discussed possible modifications and presented briefly the pedagogical aspects of this work.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono problemy związane z użytkowaniem podziemnego żelbetowego osadnika zgorzeliny, służącego do oczyszczania wody produkcyjnej w procesie ciągłego odlewania stali. Już po kilku tygodniach od pierwszego napełnienia zbiornika zaobserwowano liczne zarysowania jego powierzchni. Naprawy uszczelniające wykonane zaledwie po roku użytkowania konstrukcji okazały się nieskuteczne. Uszkodzenia zwiększały się, a stan techniczny obiektu szybko się pogarszał. Szczegółowa analiza dokumentacji obiektu pozwoliła na określenie przyczyn zaistniałej sytuacji i zalecenie odpowiednich środków naprawczych wraz z technologią ich wbudowania.
EN
The problems connected with using of underground reinforced concrete technological tank for water purification in the process of continuous casting of steel are presented in this paper. Just a few weeks after the initial filling of the reservoir numerous cracks visible on the concrete surface were observed. Some sealing repair works made after 1 year of exploitation of the tank turned out to be absolutely ineffective. Damages have been growing constantly and the technical state of the structure getting worse very quickly. Detailed analysis of the site documentation allowed to determine the main causes of this situation and recommend most proper repair materials, including the technology of their installation.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This paper presents the results of laboratory experiments carried out on twelve clay brick masonry wallettes of two types under cyclic compressive loading. In the paper, the procedure adapted for testing is described and the results are discussed. The failure models and cracking patterns of the tested specimens are presented. The effects of the repeated load on the behaviour and mechanical properties of the wall are observed and discussed. Based on the results, the analytical formula for the determination of the failure envelope curve is also proposed.
PL
W artykule zaprezentowano rezultaty badań laboratoryjnych dwóch serii (łącznie 12) murów poddanych cyklicznej sile ściskającej. Przedstawiono procedury badań i obrazy zniszczenia, a wyniki poddano dyskusji. Obserwowano wpływ powtarzającego sie obciążenia ściskającego na zachowanie i parametry materiałowe muru. Podjęto próbę analitycznego opisu krzywej charakterystycznej: obwiedni.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Od połowy lat 90. XX w. PIAP wdrożył w zakładzie TAGOR S.A. w Tarnowskich Górach cztery zrobotyzowane stanowiska ukosowania blach. W pierwszym z nich zastosowano robota na torze jezdnym i cięcie tlenowe. W kolejnych wykorzystano roboty stacjonarne oraz cięcie tlenowe i plazmowe. Typ zastosowanego robota oraz organizacja gniazda determinują jego przydatność do obróbki detali o określonych gabarytach. Z kolei technologia cięcia wpływa na efektywność procesu. Wybór technologii wiąże się również z konkretnymi zagrożeniami bezpieczeństwa pracy, co ma także przełożenie na koszty. W artykule zostanie podjęta próba syntetycznej oceny różnych rozwiązań pod kątem ich zastosowania do określonego profilu produkcji. Wykorzystane zostaną doświadczenia zakładu.
EN
Since the mid-90s PIAP has implemented four robotnic cells for metal sheets bevelling at the plant TAGOR SA in Tarnowskie Gory. The first one have used the robot on the track and oxygen cutting. In the next stationary robots as well as oxygene and plasma cutting were used. The type of the robot and the organization of cells determine the suitability of the whole installation for processing of workpieces of a particular size. Then the cutting technology affects the efficiency of the process. The choice of technology is also associated with specific safety hazards, which in effect influence the cost the production process. This article will attempt to synthetic evaluation of different solutions in terms of their application to a specific production profile. Experience of the plant will be used.
Zagrożenie wodne w podziemnych zakładach górniczych jest obecne od czasu podjęcia odwadniania górotworu, jako niezbędnego zabezpieczenia prowadzonych robót górniczych. Na tle obowiązujących klasyfikacji źródeł, skutków wystąpienia i oceny stanu zagrożenia wodnego oraz wobec obserwowanych zmian uwarunkowań i przyczyn występowania tego zagrożenia przedstawiono propozycje zmian w ocenie zagrożenia wodnego. W artykule zaproponowano zmodyfikowanie kategoryzacji zagrożenia wodnego wraz z uzasadnieniem zmian, jak również przedstawiono ewentualny wpływ propozycji na przepisy prawa.
EN
Proposals of changes in the water hazard assessment were presented based on the current classification of sources, possible effects and assessment of water hazard status against the observed changes in the conditions and causes of such hazard. The proposed classification of water hazard is based on the 0-1 hazard status assessment, where category 0 means: a deposit, part, working, etc. without such hazard and category 1 is divided into subcategories: 1a – with hazard, 1b – with high level of hazard. A new wording of the water hazard definition was also proposed with the primary assessment criteria. The chief results of the discussion about the proposed changes among mine hydrogeologists were presented. Some of the results of the new classification were discussed together with the justification for the inclusion or rejection of remarks submitted by the hydrogeologists employed by mining companies.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
For more than 10 years, masonry units made of ACC turned out to be one of the most popular materials used in the construction of residential buildings in Poland and other European countries. The recommended technology for erecting such structures requires using thin bed joints and non-filled head joints. Unfortunately, masonry buildings erected using this technique are prone to damage and cracks. One of the methods to guarantee improvement of cracking resistance of this type of structure is using a special prefabricated reinforcement to be placed in bed joints. The main objective of the investigation presented here was to analyse the behaviour of unreinforced and reinforced, with prefabricated truss-type called MURFOR®, masonry walletts. All specimens were subjected to diagonal compression. Three groups of specimens were tested, each using a different mortar coating Testing was especially focused on the main technological problem of the proper adhesion between mortar and the reinforcement surface.
PL
Od ponad 10 lat elementy wykonane z autoklawizowanego betonu komórkowego są jednym z najbardziej popularnych materiałów stosowanych do wznoszenia budynków mieszkalnych zarówno w Polsce, jak i Europie. Zalecana technologia wykonywania konstrukcji z takich materiałów wymaga stosowania cienkich spoin wspornych i niewypełnionych spoin czołowych. Niestety konstrukcje wznoszone w tej technologii są podatne na zarysowania. Jedną z metod ograniczania zarysowań jest wprowadzenie do spoin wspornych prefabrykowanego zbrojenia. Głównym celem prezentowanych badań jest analiza zachowania się muru niezbrojonego oraz zbrojonego zbrojeniem typu MURFOR®. Badane elementy poddano ukośnemu ściskaniu. Przebadano trzy grupy elementów próbnych, różniące się sposobem otulenia zbrojenia zaprawą. W trakcie analizy zwrócono szczególną uwagę na główny technologiczny problem, dotyczący zapewnienia prawidłowej przyczepności zbrojenia do elementu murowego.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono wybrane problemy wzmocnień konstrukcji betonowych i murowych materiałami FRP, w tym własne osiągnięcia i doświadczenia w tym zakresie. W sposób szczególny odniesiono się do specyfiki stosowania poszczególnych rodzajów kompozytów, w zależności od właściwości wzmacnianego materiału konstrukcyjnego i oczekiwanych efektów.
EN
Selected problems of strengthening concrete and masonry structures using FRP materials, including own author's achievements and experience of authors in this area, are presented. In particular way authors focused on the problems of selection and using the individual type of composite materials, depending on properties of strengthened elements and expected results.
Przedstawiono metodę rektyfikacji oraz wzmocnienia istniejącej konstrukcji wiaty stanowiącej przekrycie nad dystrybutorami stacji paliw usytuowanej na terenach poddanych eksploatacji górniczej (II kategoria). Scharakteryzowano konstrukcję, przeanalizowano pierwotny stan jej wytężenia oraz wpływ oddziaływań wynikłych z eksploatacji górniczej. Sformułowano wnioski przydatne przy projektowaniu i wykonawstwie tego rodzaju obiektów na terenach poddanych eksploatacji górniczej.
EN
The method of rectification and strengthening of existing umbrella roof construction making the lean-to over distributors of the petrol station situated on terrains' subjected to mining activity (II the category) is presented and discussed in the article. The construction was characterized with particular reference to elements giving influence on safety of objects erected on mining influences and damages terrains. The primordial state of stress of the construction and an influence of mining exploitation was analyzed. The conclusions useful in design and erection processes of such objects situated on mining terrains were presented.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Practically, all buildings just after erection and while in use are subject to displacements and deformation due to settlement as well as rheological, thermal or climate influences. Whether this leads to masonry structure damage depends on anumber of factors, one of which, and incidentally one of the main ones, shall be mentioned here: the type and properties of mortar used. Mortar whose parameters are well-matched to the type of masonry units will largely prevent wall damage. On the other hand, using mortar whose properties are inappropriate may intensify the process of masonry structure damage. Formerly two types of mortar: lime mortar and cement mortar were in use. Sometimes lime mortar has cement added to it to increase its strength and hasten its setting. Using of modern types of masonry units, especially AAC blocks, calcium silica or high perforated clay hollow blocks shows that mortar should be selected more carefully, because in many causes the effect of using the typical kinds of mortar gives negative results. Therefore the problem of correct mortar selection for different types of masonry units is very important and now more and more significant. The role of mortar as connector, pad and a barrier, and drain problems connected with strength and adhesion were presented and discussed. Moreover, the behaviour and physical, as well as mechanical properties of mortar and concrete were presented and commentated. Also, awide discussion of influence of lime and cement content in mortar composition are presented. Finally, some general conclusions for correct mortar selection in correlation to given type of masonry units are formulated.
PL
Praktycznie rzecz biorąc, budynki zaraz po ich wzniesieniu są poddane działaniu przemieszczeń i deformacji związanych z osiadaniami oraz wpływów reologicznych, jak i termicznych oraz klimatycznych. W związku z powyższym, uszkodzenia konstrukcji murowych zależą od wielu czynników, z których jednym, zwykle traktowanym, jako mniej ważny, jest omawiany tu szerzej problem doboru rodzaju oraz własności zastosowanej zaprawy. Zaprawa, której parametry są dobrze dobrane do rodzaju elementów murowych w znacznym stopniu zabezpiecza ściany przed uszkodzeniami. Z drugiej strony, stosowanie zaprawy, której własności są nieodpowiednie może zintensyfikować proces rozwoju uszkodzeń konstrukcji. Dawniej były głównie w użyciu dwa rodzaje zapraw: wapienna oraz cementowa. Czasem dodawano do zaprawy wapiennej dodatek cementu w celu podniesienia jej wytrzymałości oraz przyspieszenia jej wiązania. Stosowanie nowoczesnych typów elementów murowych, a w szczególności bloczków z betonu komórkowego, silikatów lub silnie drążonej ceramiki poryzowanej pokazuje, że dobór zaprawy powinien być ostrożniejszy, ponieważ w wielu przypadkach efekt użycia typowych mieszanek zapraw powoduje negatywne skutki. Stąd problem właściwego doboru rodzaju zaprawy do danego typu elementów murowych jest bardzo ważny i coraz bardziej istotny. W artykule opisano i przedyskutowano rolę zaprawy, jako łącznika, bariery przeciwko wnikaniu mediów środowiskowych oraz problematykę związaną z jej wytrzymałością oraz adhezją. Ponadto, przedstawiono także i skomentowano zachowanie się oraz własności fizyczne i mechaniczne zaprawy oraz betonu. Zaprezentowano także szeroką dyskusję wpływu zawartości wapna oraz cementu, jako składników zaprawy. Na zakończenie sformułowano pewne ogólne wnioski i zalecenia dotyczące poprawnego doboru zaprawy do danego rodzaju elementów murowych.
In engineering practice, the repair and strengthening of the cracked masonry is carried out in several different ways. In general practice it is normal for individual cracked bricks to be removed and replaced, reinforce the masonry by using bowstrings or anchors, stitch with bars or bond the brick by means of chemical injection. As only limited information and recommendations are available for strengthening cracked masonry, the method selected for a particular application is usually based upon local experience and engineering instinct. In this paper the investigations of strengthening vertically cracked compressed masonry wallettes with stitching bars of three different types are presented. The purpose of presented investigations was to check the effectiveness of strengthening in vertically cracked compressed masonry wallettes. The results of these investigations allow us to assess four ways of strengthening with respect of the obtained values of the compressive strengths and the modulus of elasticity of the masonry after repair.
PL
W praktyce inżynierskiej naprawy zarysowanych murów wykonuje się na kilka sposobów. Zazwyczaj stosuje się przemurowania zarysowanych obszarów, dozbrojenie za pomocą ściągów, zszycie rys przez układanie prętów w spoinach wspornych lub zespolenie muru przy pomocy iniekcji. Ze względu na ograniczoną ilość dostępnych informacji i zaleceń metoda wzmocnienia zarysowanych murów wybierana zwykle bywa na podstawie lokalnych doświadczeń wykonawczych i inżynierskiego wyczucia. W artykule przedstawiono wyniki badań zarysowanych murów wzmocnionych przez zszycie zarysowań trzema typami prętów zbrojeniowych. Celem prezentowanych badań było określenie efektywności wzmocnienia zarysowanych murów. Uzyskane na podstawie badań wartości wytrzymałości na ściskanie i modułu sprężystości wzmocnionego muru pozwoliły ocenić efektywność czterech sposobów zbrojenia.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W roku 2003 zakończono eksploatację górnicza w Ruchu II ZG Janina. W maju 2005 roku zaprzestano odwadniania i rozpoczęło się napełnianie zrobów oraz górotworu w Ruchu II, które trwać będzie około 8,5 roku. Dopływ wody do szybu z rejonu wcześniej zatopionych zrobów spowodował gwałtowny wzrost zawartości w wodzie siarczanów oraz żelaza. W następnym okresie nastąpiła powolna stabilizacja zawartości obu składników. Głównymi procesami powodującymi znaczący wzrost zawartości siarczanów i żelaza w wodzie są rozpuszczanie produktów utleniania pirytów oraz mieszanie się wód stagnujących w zrobach zatopionej kopalni z wodami odpadowymi infiltrującymi poprzez przepuszczalne utwory nadkładu. Ponadnormatywny wzrost zawartości tych składników umożliwia wykorzystanie tych wód jako źródła zaopatrzenia w wodę przeznaczoną do spożycia przez ludzi. Przewiduje się, że po ustabilizowaniu warunków hydrodynamicznych, wskutek znacznego zasilania zrobów wodami o niskiej mineralizacji, następować będzie wysładzanie wody i spadek w niej zawartości siarczanów.
EN
Mining exploitation of Ruch II ZG Janina ended in 2003. In May 2005 drainage was stopped and the filling of abandoned workings and rockmass in Ruch II had been started. It will be continued for 8.5 years. The inflow of water to the shaft from the area of earlier flooded abandoned workings has caused a violet increase of sulphate and iron content in the water. During the following period that the content of both components slowly stabilized. The main processes contributing to the considerable growth of sulphate and iron content in water is the dissolving of pyrite oxidation products and mixing of stagnant waters in abandoned workings of the flooded mine with rainwater infiltrating through permeable overlay formations. The above standard increase in the content of these components makes the use of these waters as a source of water supply for human consumption quite impossible. It is expected that after stabilization of hydrodynamic conditions, in result of considerable alimentation of abandoned workings with water having low mineral content, the water will become fresher and the content of sulphates in it will drop.
Główny Zbiornik Wód Podziemnych (GZWP) Tychy-Siersza wyznaczono w szczelinowo-porowych skałach krakowskiej serii piaskowcowej (Różkowski, Chmura 1996). Przebiega on stosunkowo wąskim pasem na północ od Wisły, od centralnej do wschodniej części Górnośląskiego Zagłębia Węglowego (GZW). Obszar GZWP Tychy-Siersza obejmuje obszary górnicze wielu kopalń, z których część została zlikwidowana. Jedną z tych kopalń była kopalnia "Siersza", najdalej wysunięta na wschód w całym GZW. Była to jedyna kopalnia na opisywanym terenie, przeznaczona do całkowitego zatopienia. Jako, że wszystkie wyrobiska łączące dół kopalni z powierzchnią zostały zasypane, nie przewiduje się wypływu wód kopalnianych na powierzchni i zasilania nimi wód powierzchniowych. Nie należy jednak wykluczyć wpływu pośredniego, przez czwartorzędowe piętro wodonośne. Ponadto, obszar tej kopalni znajduje się w strefie zasilania GZWP Tychy-Siersza, który jest ważnym źródłem wody pitnej. Zasadne wydaje się więc przeprowadzenie badań w celu oszacowania możliwego zagrożenia, jakie dla jakości wód GZWP może stanowić zatopienie kopalni. W niniejszym artykule opisano model koncepcyjny - stanowiący pierwszy etap w procesie ustalenia rzeczywistych warunków przepływu wód w obrębie karbońskiego Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Tychy-Siersza. Model ten jest podstawą do wykonania modelu matematycznego, za pomocą którego będzie można oszacować prawdopodobny wpływ zatapiania wyrobisk kopalni "Siersza" na krążenie oraz jakość wód GZWP wydzielonego w obrębie krakowskiej serii piaskowcowej.
EN
The Tychy-Siersza Major Groundwater Aquifer (MGWA) was determined in fissure-porous strata of the Cracow sandstone series (Różkowski, Chmura 1996). It runs in the form of a relatively narrow strip to the north of the Vistula river, from the central to the eastern part of the Upper Silesian Coal Basin (USCB). The region of the Tychy-Siersza MGWA comprises mining areas of many mines; some of these mines have been closed. One of the closed mines was the "Siersza" Colliery, located in the most eastern part of the entire USCB. This was the only mine in the described area designed for total flooding. Because all mine workings connecting the underground part of the mine with the surface have been filled, underground water outflow and feeding of surface waters with mine waters are not anticipated. However, one should not exclude indirect impact through the quaternary groudwater aquifer. Furthermore, the area of the mine is located in the feeding zone of the Tychy-Siersza MGWA, which is an important drinking water source. Thus it seems legitimate to conduct investigations in order to assess the possible hazard, which mine flooding can constitute for the quality of USCB waters. The present article describes the conceptual model that constitutes the first stage in the process of determination of real conditions of water flow within the Tychy-Siersza Carboniferous Major Groundwater Aquifer. This model constitutes the basis to work out a mathematical model, by help of which it will be possible to assess the probable impact of flooding the workings of the "Siersza" mine on the circulation and quality of waters of the Major Groundwater Aquifer within the Cracow sandstone series.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW