Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Użytkowanie obszarów wokół małych miast Polski w wybranych aspektach jakości życia ich mieszkańców

Pieńkowski Paweł, Podlasiński Marek

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2023

|

nr 49 (1)

5--20

PL

Wpływ sposobu użytkowania w obrębie obszarów otaczających miasta jest szczególnie silny w przypadku małych ośrodków, gdyż tereny leśne i rolnicze graniczą tam częstokroć bezpośrednio ze strefami mieszkalnymi. Coraz liczniej pojawiają się publikacje, które dokumentują oddziaływanie tych dwóch sposobów użytkowania, wskazując m.in. na znaczenie uwarunkowań przestrzennych, które determinują wielkość wpływu otoczenia na jakość życia mieszkańców miast. Celem pracy było oszacowanie udziału sposobów użytkowania w otoczeniu 738 małych miast Polski (<20 tys. mieszkańców), z uwzględnieniem potencjału rekreacyjnego lasów i ewentualnych zagrożeń wyni¬kających z bliskiego sąsiedztwa z intensywnie użytkowanymi gruntami rolnymi. Podstawą uzyskanych wyników była baza Corine Land Cover z 2018 roku, z której pozyskano informację o usytuowaniu zabudowy miejskiej, lasach oraz terenach rolnych (grunty orne i sady). Uzyskane wyniki wskazują, że w przypadku 35,6% małych miast Polski teren zabudowany nie sąsiadował z lasami, a 7,3% miast nie posiadało lasów w promieniu 1,5 km. Natomiast tylko w 5,6% miastach teren zabudowany nie graniczył z jakimkolwiek terenem rolnym, a w 4,9% teren ten otoczony był w ponad 80% polami. Należy sądzić, że w grupie miast otoczonych polami, przy planowaniu struktury przestrzennej, szczególną uwagę należałoby poświęcić projektowaniu nowych terenów zielonych i rewaloryzacji już istniejących.

EN

The impact of land use within the areas surrounding cities is particularly strong in the case of small towns, as forest and agri¬cultural areas often directly border residential areas. There are more and more publications that document the impact of these two forms of land use, highlighting, among other things, the importance of spatial conditions that determine the impact of the environment on the quality of life of city inhabitants. The aim of the study was to estimate the share of different land use methods in the vicinity of 738 small Polish towns (<20,000 inhabitants), taking into account the recreational potential of forests and possible threats resulting from close proximity to intensively used agricultural land. The study was based on the Corine Land Cover database from 2018. Information on the location of urban development, forests and agricultural land (arable land and orchards) was obtained from this database. The results indicate that in the case of 35.6% of small Polish towns, built-up areas were not adjacent to forests, and 7.3% of towns did not have forests within a radius of 1.5 km. On the other hand, only in 5.6% of cities did no built-up areas border agricultural areas, and in 4.9% of cities more than 80% of built-up areas were surrounded by fields. In cities surrounded by fields, special attention should be paid to the design of new green areas and the redevolopment of existing ones when planning the spatial structure.

2

Early Jurassic dinosaur-dominated track assemblages, floristic and environmental changes in the Holy Cross Mountains region, Poland

Pacyna Grzegorz, Ziaja Jadwiga, Barbacka Maria, Pieńkowski Paweł, Jarzynka Agata, Niedźwiecki Grzegorz

Geological Quarterly

|

2022

|

Vol. 66, No. 3

art. no. 29

EN

The Early Jurassic succession of the Holy Cross Mountains region in Poland offers a rare opportunity to study ecosystem complexity during the evolution and diversification of early dinosaurs, especially herbivorous ones. The section consists of continental and coastal deposits containing fossil assemblages spanning nearly 25 My of changes in terrestrial plants and some groups of invertebrates and tetrapods. Based on macrofossils and pollen and spores, the broader characteristics of the flora in this succession are presented. The floral assemblages show typical Early Jurassic characteristics and contain lycopsids, sphenopsids, ferns, cycadaleans, bennettitaleans, gnetaleans and ginkgoaleans, as well as conifers, and are similar to other Hettangian–Toarcian floral successions in Europe, showing the presence of a vast coniferous forest dominated by Hirmeriella in the early Hettangian, replaced by ginkgophyte-dominated floras in younger stages and araucarian conifer-dominated forests in the late Pliensbachian. Dinosaurs are documented mainly from their trace fossils (tracks and coprolites). Six distinct track assemblages (stratigraphically separated ichnoassemblages) of different ages can be identified. Current evidence indicates that while Anomoepus tracks are abundant throughout the long Hettangian–late Pliensbachian interval, medium-sized to large ornithischian tracks do not occur below the lower–middle Hettangian transition zone, associated with the first major marine transgression in the region. Hettangian strata with different theropod tracks (Grallator, Anchisauripus, Eubrontes, Kayentapus, cf. Megalosauripus), small Anomoepus tracks, numerous medium-sized Anomoepus-like tracks, Moyenisauropus tracks, tetradactyl tracks of sauropodomorphs (cf. Pseudotetrasauropus) and oval-shaped tracks of sauropods (Parabrontopodus) significantly contrast with the higher part of the Lower Jurassic succession (upper Pliensbachian Drzewica Formation and middle–upper Toarcian Borucice Formation) containing new types of medium-sized to large theropod tracks (Therangospodus), small and medium-sized bird-like tridactyl tracks (cf. Trisauropodiscus, cf. Anomoepus), exceptionally large, oval-shaped sauropod tracks (Sauropoda indet.), and new types of medium-sized and large ornithischian tracks (cf. Deltapodus, cf. Anomoepus). This points to a noticeable difference between the Hettangian and late Pliensbachian–Toarcian dinosaur ichnofaunas and may facilitate the study of regional and global changes and correlations. Both the palaeofloras and dinosaur trace fossils document ecosystem diversity and ecosystem changes, presented here in review form. The nature of these changes requires more detailed study, but preliminary results suggest the occurrence of rather complex and pronounced transformations in the dinosaur communities of the Holy Cross Mountains region. Based on our observations, the most significant event in Early Jurassic ecosystems took place within the Hettangian (change in floristic composition, the emergence of new groups of dinosaurs), but we also found what we believe to be a record of a major faunal turnover across the late Pliensbachian–middle–late Toarcian interval.

3

Wpływ użytkowania terenu na transformację krajobrazu w obrębie unikatowego kompleksu oczek wodnych na Pojezierzu Myśliborskim

Pieńkowski Paweł

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2021

|

nr 45 (1)

51--68

PL

Większość małych zbiorników wodnych występujących na północy Europy i Ameryki to obiekty, których geneza powiązana jest z procesami recesji lądolodu. Na ich współczesne rozmieszczenie i charakterystyczną budowę mis wpłynęły procesy erozyjne, których intensywność zależała w dużej mierze od sposobu użytkowania zlewni. Na badanym obszarze północnej Polski, będącym fragmentem Pojezierza Myśliborskiego, specyficzne zgrupowania oczek występują zarówno na obszarach gruntów ornych, jak i w rejonach trwale lub przejściowo pokrytych lasem. Fakt ten umożliwił realizację celu, który polegał na wykryciu różnic w tempie zanikania oczek w zależności od pokrycia ich zlewni, a także wskazania odmienności w ukształtowaniu i użytkowaniu pasa bezpośrednio przylegającego do mis kociołków. Stwierdzono m.in., że specyficzne zgrupowanie oczek wiąże się z występującym na tym obszarze zróżnicowaniem rzeźby, a rolnicze użytkowanie terenu przyczyniło się do zaniku prawie połowy istniejących na początku XIX w. obiektów. Wskazano również na rolę drzew w pasie roślinności brzegowej, których obecność utrudniała dotychczas przejęcie mis zbiorników pod użytkowanie rolnicze

EN

The origin of most small water reservoirs in northern Europe and America is related to the processes of ice sheet recession. Their current distribution and the characteristic structure of basins result from erosive processes, the intensity of which is largely dependent on the land use of a given catchment. The analysed area of northern Poland, a fragment of the Myśliborskie Lakeland, is characterised by a specific grouping of kettle holes both in arable lands as well as in areas permanently or temporarily afforested. It was found, among others, that the specific grouping of kettle holes is related to the varied land relief found in this area, and the agricultural use of the land contributed to the disappearance of almost half of the objects which had been present there at the beginning of the 19th century. Also, the role of trees in the waterside vegetation strip was emphasised as their presence has so far hindered the adaptation of kettle holes for agricultural purposes

4

Location of overhead power lines within Bukowe hills mesoregion in relation to the assessment of forest area fragmentation

Pieńkowski Paweł, Stoltman Marcin, Zakrzewski Bogusław

Geomatics, Landmanagement and Landscape

|

2021

|

no. 3

41--52

EN

National power grid in Poland requires modernisation, therefore by 2030 numerous actions are scheduled regarding the expansion of the existing network and the construction of new electricity transmission lines (power lines). The planned activities will undoubtedly change the quality of landscape and result in fragmentation of forest habitats, some of which are characterised by high biodiversity and constitute a key element of ecological corridors. The aim of the present paper was to outline the issue of the impact of the power line corridors on forest habitat fragmentation, as well as to present the GuidosToolbox software (Graphical User Interface for the Description of image Objects and their Shapes) used, among other things, for the determination of the degree of fragmentation of forest habitats. The analysis concerned the Puszcza Bukowa forest, which is a part of the Natura 2000 network and is protected under the Szczecin Landscape Park ‘Puszcza Bukowa’. Despite abundant natural assets of the Puszcza Bukowa forest, it was necessary to run many power lines through its area due to location of the forest in the vicinity of the Szczecin agglomeration. The course of power lines contributed to the fragmentation of the discussed forest complex and to the depletion of its interior classified with the GuidosToolbox software as ‘Intact’. The software discussed in the present paper may prove useful in the identification of the degree of forest area fragmentation, connected with the course of high-voltage power transmission lines, and in the assessment of the impact of the planned investment projects on biocenoses.

5

Zmienność wybranych elementów krajobrazu na sąsiadujących obszarach zlewni Iny i małej Iny w XX w.

Pieńkowski Paweł, Kupiec Michał, Smoter Przemysław

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2010

|

nr 13

54--62

PL

Na obszarze Pomorza Zachodniego od pierwszej połowy XIX w. obserwuje się gwałtowne zmiany warunków hydrologicznych, związane z prowadzeniem melioracji i regulacją dolin rzecznych. Działania te skutkowały zmniejszeniem się areału zajmowanego przez mokradła oraz zanikiem małych zbiorników wodnych. Pod koniec XX w. degradacja systemów melioracyjnych, mająca miejsce m.in. na obszarach badanych zlewni, wpłynęła na ponowny wzrost areału terenów podmokłych (torfowisk, bagien, podmokłych łąk i lasów), a także pojawienie się nowych zbiorników wodnych. W odniesieniu do struktury użytkowania terenu odnotowano wyraźny wzrost powierzchni leśnych, kosztem gruntów ornych. Krajobraz analizowanego międzyrzecza charakteryzuje się zatem dużą czasową i przestrzenną dynamiką, którą determinują głównie czynniki antropogeniczne.

EN

Hydrological changes connected with meliorations and regulations within river valleys are observed in the Western Pomerania region between the 19th and the 20th c. Such changes caused decrease of wetlands area and disappearance of small water bodies. The lack of proper maintenance of hydrotechnical objects on meliorated valleys in the last decade of the 20th c. caused increase of wetland areas and reappearance of small water bodies. However, aerial photos taken in the beginning of the 21th c. indicate reoccurring of terrestrialisation of wetland areas. Significant changes of space and time dynamics are observed on wetland ecosystems. Regarding land use structure changes, the significant increase of forest areas at the expense of the arable lands was observed. Landscape changes in selected area were determined by mostly anthropogenic factors with fluctuated space and time dynamics.

6

Rola krajobrazu w wielowarstwowym dziele muzycznym na przykładzie XIX-wiecznej opery polskiej

Kunc Warcisław, Pieńkowski Paweł

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2008

|

nr 11

285--291

EN

Influence of landscape on a musical composition can manifest itself in numerous ways. It can arise from author’s inspiration by nature. In programme compositions music can imitate reality including sonic aspect of the landscape. Frequently, landscape interacts indirectly with musical level through local folklore elements, which are being used.