Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Międzynarodowy rynek pelletów drzewnych

Olkuski T., Stala-Szlugaj K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 105

75--84

PL

Biomasa jest jednym z najczęściej wykorzystywanych źródeł energii odnawialnej. Drewno od wieków służyło człowiekowi do ogrzewania swoich domostw, a w dzisiejszych czasach jest istotne podczas wytwarzania energii elektrycznej. W artykule omówiono zagadnienia prawne związane z biomasą, przedstawiono klasyfikację biomasy do celów energetycznych, parametry jakościowe wybranych paliw ekologicznych, wymagania jakościowe dotyczące biomasy, a także handel biomasą w świecie. W artykule porównano wymagania jakościowe stawiane biomasie kupowanej przez poszczególne spółki z sektora elektroenergetycznego (głównie wymiary, wartość opałową, zawartość wilgoci, zawartość popiołu, siarki i chloru). Wykonano także analizę ceny pelletów drzewnych na rynkach międzynarodowych, reprezentowanych przez giełdy: RBCN, EEX oraz BALTPOOL. Z analizy rynku wyraźnie wynika, że międzynarodowy rynek pelletu przemysłowego zdominowany jest przez handel międzykontynentalny, dotyczy to głównie wymiany pomiędzy Stanami Zjednoczonymi Ameryki Północnej, jako producentem, i Europą, jako konsumentem. Najwięcej biomasy importuje Wielka Brytania, przede wszystkim dla swojej elektrowni biomasowej Drax, a biomasa ta pochodzi z USA i Kanady. Oprócz Wielkiej Brytanii znaczącymi importerami pelletu drzewnego są Holandia, Belgia i Dania. Sądząc po zainteresowaniu polskich firm energetycznych zakupem biomasy, również w Polsce należy spodziewać się rozwoju rynku biomasowego.

EN

Biomass is one of the most frequently used sources of renewable energy. For centuries, wood has been used by people to heat their homes, and nowadays it is also used to generate electricity. The article discusses legal issues related to biomass, classification of biomass for energy purposes, quality parameters of selected ecological fuels, quality requirements for biomass, as well as biomass trade in the world. The article compares the quality requirements for biomass purchased by individual companies from the power sector (mainly dimensions, calorific value, moisture content, ash content, sulfur and chlorine). An analysis of the price of wood pellets on international markets, represented by the biomass stock exchanges: RBCN, EEX and BALTPOOL was also performed. The market analysis clearly shows that the international market for industrial pellets is dominated by intercontinental trade, which mainly concerns exchanges between the United States of America as a producer and Europe as a consumer. The largest amount of biomass is imported by the United Kingdom, mainly for its Drax biomass power plant, and this biomass comes from the USA and Canada. In addition to Great Britain, significant importers of wood pellets are the Netherlands, Belgium and Denmark. Judging by the interest of Polish energy companies in the purchase of biomass, also in Poland, the development of the biomass market should be expected.

2

Rynek uprawnień do emisji CO2 w Unii Europejskiej

Olkuski T., Grudziński Z., Stala-Szlugaj K.

Przegląd Górniczy

|

2018

|

T. 74, nr 4

37--44

PL

W artykule przedstawiono funkcjonowanie systemu handlu emisjami w Unii Europejskiej, zwracając uwagę na fakt, że UE jest prekursorem wdrażania tego systemu, który obecnie rozprzestrzenia się również na inne kraje i regiony. Pokazano jak zmieniały się ceny uprawnień w latach 2016-2017, a także przedstawiono prognozy na kolejne lata aż do 2030 roku. Ceny uprawnień podano zarówno jako notowania dzienne, jak i średnie kwartalne. Przedstawiono też ceny w poszczególnych okresach rozliczeniowych, czyli w latach 2006-2008, 2008-2013 oraz 2013-2018. W dalszej części artykułu omówiono ilości poszczególnych substancji, wyemitowanych w roku 2015 przez źródła spalania zaangażowane w produkcję energii elektrycznej oraz energii elektrycznej i ciepła oraz wskaźniki emisyjności obliczone z uwzględnieniem wielkości wyprodukowanej energii elektrycznej, a także wielkości emisji CO2 w latach 2015 i 2016 dla poszczególnych branż. W zestawieniach pokazano wielkość emisji gazów cieplarnianych w UE w latach 1990 – 2015, w tonach ekwiwalentu CO2, ogółem i w przeliczeniu na osobę w wybranych krajach UE.

EN

The article presents the functioning of the emissions trading system in the European Union, noting the fact that the EU is a precursor to the implementation of this system, which is now also spreading to other countries and regions. It was shown how the prices of allowances changed in 2016-2017, and forecasts for subsequent years until 2030 were presented. The prices of allowances are given both as daily and quarterly averages. The prices were also presented in individual settlement periods, i.e. in 2006-2008, 2008-2013 and 2013-2018. The next part of the article discusses the amounts of individual substances, emitted in 2015 by combustion sources involved in the production of electricity and electricity and heat, and emission ratios calculated taking into account the volume of electricity produced, as well as CO2 emissions in 2015 and 2016 for individual industries. The list shows the volume of greenhouse gas emissions in the EU in the years 1990 - 2015, in tonnes of CO2 equivalent, total and per capita in selected EU countries.

3

The Polish Natural Gas Market – Resources, Extraction, Import and Consumption

Olkuski T., Tora B., Budzyń S., Szurlej A., Andrusikiewicz W.

Inżynieria Mineralna

|

2018

|

R. 20, nr 2

301--310

EN

Poland has been dependent on natural gas supplies from the East for many years. This dependence is a problem for our country, as it reduces the energy independence and energy security of Poland. Therefore, attempts to change this situation have been made for many years. The construction of the gas terminal in Świnoujście was the most spectacular investment in this area. It will allow covering up to half of Polish gas demand, thus limiting the dependence on supplies from the east. Domestic natural gas resources, whose deposits are located in the Polish Lowland, Permian deposits of the Fore-Sudetic and Greater Poland region, and in Carboniferous and Permian deposits of Western Pomerania, are also used. Natural gas also occurs in the Carpathian Foredeep and in the economic zone of the Baltic Sea. However, the amounts of natural gas produced in Poland are not enough to cover the demand for this raw material. In 2017, the production amounted to 3.9 billion cubic meters, which allowed to cover less than one-quarter of the demand. Poland’s hopes for shale gas faded after unsatisfactory results of shale gas exploration. This is the reason for the importance of natural gas imports. In 2017 year it amounted to 11.4 billion cubic meters. To ensure stable supplies, gas pipelines and storage facilities are also needed. Recently, there have been numerous investments in this area, while the main project is the construction of the Baltic Pipe gas pipeline connecting Poland and Norway. The connections with Lithuania, the Czech Republic and Slovakia are also of strategic importance for Poland. The gas consumption in Poland is constantly increasing; this trend is likely to continue. Therefore, the current investments are of great importance.

PL

Polska od wielu lat jest zależna od dostaw gazu ziemnego ze wschodu. Zależność ta jest problemem dla naszego kraju, ponieważ zmniejsza niezależność energetyczną i bezpieczeństwo energetyczne Polski. Dlatego próby zmiany tej sytuacji zostały podjęte wiele lat temu. Najbardziej spektakularną inwestycją w tym zakresie była budowa terminalu gazowego w Świnoujściu. Pozwoli to na pokrycie do połowy polskiego zapotrzebowania na gaz, ograniczając tym samym zależność od dostaw ze wschodu. Wykorzystywane są również krajowe zasoby gazu ziemnego, których złoża znajdują się na Niżu Polskim, złoża permskie w regionie przedsudeckim i wielkopolskim oraz w utworach karbońskich i permskich Pomorza Zachodniego. Gaz ziemny występuje również w zapadlisku przedkarpackim oraz w strefie ekonomicznej Morza Bałtyckiego. Jednak ilość gazu ziemnego produkowanego w Polsce nie wystarcza na pokrycie zapotrzebowania na ten surowiec. W 2017 roku produkcja wyniosła 3,9 miliarda metrów sześciennych, co pozwoliło pokryć mniej niż jedną czwartą zapotrzebowania. Polska nadzieja na wydobycie gazu łupkowego upadła po niezadowalających wynikach poszukiwań geologicznych. Import gazu ziemnego do Polski jest znaczny. W 2017 roku wyniósł on 11,4 miliarda metrów sześciennych. Aby zapewnić stabilne dostawy, potrzebne są również gazociągi i magazyny. Niedawno przeprowadzono wiele inwestycji w tym obszarze, a głównym projektem jest budowa gazociągu Baltic Pipe łączącego Polskę i Norwegię. Połączenia gazociągami z Litwą, Czechami i Słowacją mają także strategiczne znaczenie dla Polski. Zużycie gazu w Polsce stale rośnie; ten trend prawdopodobnie będzie się utrzymywał, dlatego też aktualne inwestycje mają ogromne znaczenie dla gospodarki.

4

Wpływ porozumienia paryskiego i systemu EU ETS na rynek węglowy

Olkuski T., Piwowarczyk-Ściebura K., Brożek A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 98

91--101

PL

W artykule przedstawiono wpływ międzynarodowych umów klimatycznych na przemysł energetyczny i węglowy. Ostatnie zawarte porozumienie, podpisane w Paryżu, określa globalny plan, pozwalający minimalizować groźne dla klimatu skutki globalnego ocieplenia, wynikłego między innymi z emisji dwutlenku węgla. Kluczową rolę w podpisaniu tego pierwszego na świecie prawnie wiążącego porozumienia odegrała Unia Europejska, która również jest prekursorem, we wdrożeniach dotyczących handlu emisjami dwutlenku węgla (Emission Trading Scheme – ETS w Unii Europejskiej). Zaprojektowany w USA system handlu emisjami CO2 stał się wzorem dla Komisji Europejskiej, która zaproponowała opartą na nim dyrektywę 2003/87/WE. Ponadto, w artykule zwrócono uwagę na korelację cen EUA ( European Union Allowances ) z cenami węgla w portach ARA, oraz na rolę rynku węgla na określenie wartości uprawnień CO2.

EN

The aspect of climate change in the modern world is one of the broader issues of global social and economic policy. Climate change implies a modification of the business environment, especially the energy sector. Any change in the conditions in which the company operates is the cause, the effect of which becomes its financial situation during the relevant period. Therefore, climate policy will play an increasingly important role in shaping the energy of the future. At present, energy companies are taking measures to process primary energy from fossil fuels, in particular coal, in an efficient and environmentally friendly way. The article presents the impact of international climate agreements on the energy and coal industries. The latest agreement signed in Paris defines a global plan to minimize the dangerous effects of global warming on the climate arising from carbon emissions. The most important outcome of the agreement was the unification of many countries with a common goal. The European Union played a key role in signing the first legally binding agreement in the world, which is also a forerunner in the carbon trading system: EU ETS (European Union Emission Trading Scheme) The US-based CO2 emissions trading system has become a model for the European Commission. In addition, the article highlights the correlation between the EUA ( European Union Allowances) and “ARA coal” prices as well as the role of the coal market in price formation of emission allowances.

5

Tendencje zmian występujące w światowej energetyce

Olkuski T., Stala-Szlugaj K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 98

187--198

PL

Obserwując sytuację w energetyce nietrudno zauważyć, że zachodzą w niej bardzo głębokie zmiany. Polegają one przede wszystkim na odchodzeniu od energetyki konwencjonalnej do energetyki odnawialnej. Taką tendencję ma zwłaszcza energetyka w unii Europejskiej. Europa stara się być prekursorem w dziedzinie odnawialnych technologii i liderem w walce z globalnym ociepleniem. Likwidowany jest przemysł wydobywczy, a elektrownie węglowe wypierane są przez odnawialne źródła energii. Sytuacja taka wynika nie tylko z dyrektyw unijnych, ale również oddolnych inicjatyw społecznych inspirowanych przez grupy ekologów. Blokowane jest uruchamianie nowych odkrywek węgla brunatnego ze względu na brak akceptacji społecznej, a także budowa elektrowni konwencjonalnych. Nie pomagają argumenty ekonomiczne przemawiające za rozwojem energetyki opartej na węglu brunatnym, który jest paliwem zdecydowanie tańszym niż inne, czy też zapewnienia potencjalnych inwestorów o stworzeniu nowych miejsc pracy. Również w innych regionach świata wstrzymywane są inwestycje węglowe. z badań przeprowadzonych przez koncern węglowy CoalSwarm wynika, że w 2016 roku drastycznie spadła liczba inwestycji w energetyce węglowej w świecie. Nawet w Chinach i Indiach, gdzie najbardziej w ostatnich latach rozwijała się energetyka węglowa, wstrzymano około 100 inwestycji. Niejasna jest sytuacja w USA. Chociaż Barack Obama podpisał porozumienie paryskie, to obecny prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump wypowiedział to porozumienie i w licznych wystąpieniach zapewnia o chęci powrotu do dominującej roli węgla w gospodarce amerykańskiej. W Polsce nadal utrzymywana jest struktura węglowa energetyki, ale według zapowiedzi resortu energii nowy blok w elektrowni Ostrołęka będzie ostatnim budowanym w Polsce blokiem węglowym. Pozwala to sądzić, że w najbliższym czasie może nastąpić zwrot w polityce energetycznej Polski, a długo oczekiwany dokument Polityka energetyczna Polski do 2050 roku określi kierunki zmian na następne lata.

EN

Observing the situation in the power industry it is easy to see that there are very deep changes in it. They rely primarily on moving away from conventional energy to renewable energy. This is particularly the case for energy in the European union. Europe strives to be a forerunner in renewable technologies and a leader in the fight against global warming. The mining industry is being abolished and coal-fired power stations are being displaced by renewable energy sources. This situation is not only a result of EU directives but also of grassroots social initiatives inspired by environmental groups. The new lignite openings are being blocked, due to the lack of public acceptance, and the construction of conventional power plants. They do not help economic arguments for the development of energy based on coal, lignite, fuel that is significantly cheaper than the other, or to provide potential investors with the creation of new jobs. Also, coal investments are suspended in other regions of the world. CoalSwarm coal research shows that 2016 saw a dramatic fall in the amount of coal investment in the world. Even in China and India, where most of the coal industry has developed in recent years, about 100 investments have been suspended. The situation in the US is unclear. Although Barack Obama signed the Paris Agreement, current united States President Donal Trump has spoken out about this agreement and in numerous speeches and is eager to return to the dominant role of coal in the American economy. Poland still maintains the carbon structure of the power industry, but the Minister of Energy has announced that the new block at the Ostrołęka power plant will be the last coal-fired power plant to be built in Poland. This statement allows us to believe that there may be a return to Poland’s energy policy in the nearest future, and the long-awaited document, Poland’s energy policy until 2050, will determine the direction of change for the coming years.

6

Rola i znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej Polski w perspektywie długoterminowej

Łaciak M., Olkuski T., Świdrak M., Szurlej A., Wyrwa A.

Rynek Energii

|

2017

|

Nr 2

52

PL

Głównym celem artykułu jest określenie roli i znaczenia wykorzystania gazu ziemnego w krajowym sektorze wytwarzania energii elektrycznej w perspektywie do 2050 roku. Narzędziem wykorzystanym do przeprowadzenia analizy był model energetyczno-ekonomiczny TIMES-PL. Rozważania teoretyczne skupiły się na najważniejszych elementach cechujących rynek energii elektrycznej oraz gazu ziemnego w Polsce. Poruszono w nich zarówno aspekty ekonomiczne, geopolityczne, wynikające z przynależności Polski do Unii Europejskiej, jak i dokonano oceny obecnej gospodarki gazem ziemnym, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie kierunków pozyskania gazu ziemnego.

EN

The major aim of this paper is determining the role and significance of natural gas in the Polish energy sector by the year 2050. The analysis was based on the energy-economic model TIMES-PL. The theoretical considerations were focused on the main elements of electricity and natural gas market in Poland. Economic and geopolitical aspects relating to the membership of Poland in EU were taken into consideration. Moreover the present state of natural gas management was assessed with emphasis on changes in the directions of natural gas recuperation.

7

Rola i znaczenie gazu ziemnego w strukturze wytwarzania energii elektrycznej Polski w perspektywie długoterminowej

Łaciak M., Olkuski T., Świdrak M., Szurlej A., Wyrwa A.

Rynek Energii

|

2017

|

Nr 2

60--67

PL

Głównym celem artykułu jest określenie roli i znaczenia wykorzystania gazu ziemnego w krajowym sektorze wytwarzania energii elektrycznej w perspektywie do 2050 roku. Narzędziem wykorzystanym do przeprowadzenia analizy był model energetyczno-ekonomiczny TIMES-PL. Rozważania teoretyczne skupiły się na najważniejszych elementach cechujących rynek energii elektrycznej oraz gazu ziemnego w Polsce. Poruszono w nich zarówno aspekty ekonomiczne, geopolityczne, wynikające z przynależności Polski do Unii Europejskiej, jak i dokonano oceny obecnej gospodarki gazem ziemnym, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie kierunków pozyskania gazu ziemnego.

EN

The major aim of this paper is determining the role and significance of natural gas in the Polish energy sector by the year 2050. The analysis was based on the energy-economic model TIMES-PL. The theoretical considerations were focused on the main elements of electricity and natural gas market in Poland. Economic and geopolitical aspects relating to the membership of Poland in EU were taken into consideration. Moreover the present state of natural gas management was assessed with emphasis on changes in the directions of natural gas recuperation.

8

Perspektywy energetyki węglowej w Polsce i w świecie

Olkuski T., Suwała W., Wyrwa A.

Rynek Energii

|

2017

|

Nr 4

13--17

PL

Celem artykułu jest pokazanie znaczenia węgla w energetyce polskiej oraz światowej w perspektywie do 2040 roku. Autorzy w swoich analizach wykorzystali własne oryginalne prace i porównali je ze scenariuszami opracowanymi przez Komisję Europejską. Przedstawiono produkcję węgla kamiennego w świecie ogółem oraz w poszczególnych krajach, jego udział w produkcji energii elektrycznej, ceny - zarówno obecne jak i prognozowane - oraz krajowe prognozy wykorzystania węgla w energetyce. Porównano wyniki scenariusza Referencyjnego opracowanego na zlecenie Komisji Europejskiej z wykorzystaniem modelu PRIMES z wynikami własnych symulacji z wykorzystaniem modelu TIMES-PL dla różnych ścieżek cen uprawnień CO2. Przy wysokich cenach uprawnień wykorzystywanie węgla będzie się zmniejszać we wszystkich scenariuszach. Strategia energetyczna Polski zakłada, że węgiel będzie nadal dominującym paliwem wykorzystywanym do wytwarzania energii elektrycznej. Polska jest krajem o bogatych zasobach węgla a wykorzystanie rodzimego paliwa gwarantuje bezpieczeństwo energetyczne kraju. Niemniej jednak względny udział węgla będzie stopniowo malał.

EN

The aim of the article is to show the importance of coal in the Polish and world power industry in the perspective until 2040. Authors in their analyzes used their own original works and compared them with scenarios developed by the European Commission. The tables and graphs show the world's total and country's production of hard coal, its share in electricity production, prices - both current and forecast - and national coal use forecasts in the power industry. The results of the Reference scenario developed for the European Commission using the PRIMES model with own simulation results using the TIMES-PL model for different CO2 price paths were compared. With high coal prices, coal use will decrease in all scenarios. Poland's energy strategy assumes that coal will continue to be the dominant fuel used to generate electricity. Poland is a country with abundant carbon resources and the use of domestic fuel guarantees the country's energy security. However, the relative share of coal will gradually decrease.

9

Prognozy wydobycia, konsumpcji i salda wymiany surowców energetycznych w Polsce

Olkuski T., Sikora A., Sikora M. P., Szurlej A.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 2

41--58

PL

W artykule podjęto próbę opracowania prognozy dotyczącej wydobycia, konsumpcji i salda wymiany z zagranicą surowców energetycznych będących źródłem energii pierwotnej w Polsce. Ze względu na brak nowej polityki energetycznej Polski, autorzy oparli się na dostępnych dokumentach zarówno krajowych, jak i zagranicznych, z których najważniejsze to nadal obowiązująca Polityka energetyczna Polski do 2030 roku, przyjęta w 2009 r. oraz Prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię do 2050 roku opracowana przez Krajową Agencję Poszanowania Energii S.A. Uwzględniono również Projekt Polityki energetycznej Polski do 2050 roku wraz z najważniejszymi analizami prognostycznymi wykorzystywanymi podczas jego przygotowywania. W artykule odniesiono się do prognozy Krajowej Agencji Poszanowania Energii wykazując jej liczne błędy, jak na przykład nieuwzględnianie: spadków cen nośników energii na światowych rynkach, możliwych wzrostów cen uprawnień do emisji CO2 w Unii Europejskiej, czy też zakładanie zbyt niskich celów wykorzystywania OZE w polskiej gospodarce. Autorzy artykułu wyrazili pogląd co do możliwości uruchomienia pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej w połowie trzeciej dekady obecnego stulecia. W dalszej części artykułu przedstawiono prognozy dotyczące wydobycia, zużycia i salda wymiany węgla kamiennego i brunatnego, ropy naftowej i gazu ziemnego w Polsce w perspektywie do 2040 roku. Zwrócono uwagę na prognozowany spadek poziomu wydobycia węgla w Polsce, zwłaszcza węgla kamiennego, co zwiększy import tego surowca do Polski. W przypadku gazu ziemnego planowany jest wzrost wydobycia do poziomu 8,5 mld m3 w 2040 roku, ale w najbliższych latach nadal głównym dostawcą gazu ziemnego do Polski będzie rosyjski Gazprom, a zapotrzebowanie będzie uzupełniane przez terminal LNG w Świnoujściu. Jeszcze poważniejsza, z punktu widzenia bezpieczeństwa energetycznego, jest sytuacja związana z dostawami ropy naftowej do Polski. Jeszcze w 2015 r. aż 88% krajowego zapotrzebowania na ropę naftową było pokrywane dostawami z Rosji (ropa REBCO) (POPiHN 2017). W 2016 r. udział ten znacząco się obniżył do 81%, mimo obowiązujących kontraktów z firmami rosyjskimi i już 1/4 surowca, który trafia do Grupy LOTOS pochodzi z krajów Zatoki Perskiej, a w przypadku PKN ORLEN udział dostawców alternatywnych wobec dostaw z kierunku wschodniego wynosi 12% (POPiHN 2017).

EN

This paper is an attempt to forecast the production, consumption, and net exports of energy resources used as primary energy sources in Poland. Due to the fact that a new energy policy of Poland is under development, the authors relied on the available domestic and foreign documents, the most important of which include the Energy Policy of Poland until 2030, adopted in 2009, and the Forecast of fuel and energy demand until 2050 developed by the Polish National Energy Conservation Agency (KAPE). A draft of the Polish Energy Policy until 2050, together with the most important prognostic analyses used during its development, was also taken into account. The article criticized the forecast of the Polish National Energy Conservation Agency for numerous errors, including not taking into account decreasing energy prices in world markets, ignoring the possible increases in prices of CO2 emission allowances in the European Union, or setting too low renewable energy target for Poland. The authors of the paper are also sceptical about the possibility of launching the first nuclear power plant in Poland in the middle of the third decade of the current century. The forecasts for production, consumption and net exports of bituminous coal and lignite, crude oil, and natural gas in Poland in the perspective of 2040 are presented in the following sections of the article. Special attention has been paid to the projected decrease in the level of coal mining in Poland, especially in the case of bituminous coal, which will increase the import of this raw material to Poland. In the case of natural gas, it is planned to increase the output to 8.5 billion cubic meters in 2040. However, in the coming years Gazprom will continue to be the main supplier of natural gas to Poland, while the demand will be supplemented by the LNG terminal in Świnoujście. From the point of view of energy security, the situation is even more complicated when it comes to the supply of crude oil to Poland. Until 2015, as much as 88% of domestic demand for oil was covered by supplies from Russia (REBCO oil) (the Polish Oil Industry and Trade Organisation; POPIHN 2017). In 2016, this share decreased significantly to 81% despite the contracts with Russian companies; currently, a quarter of the raw material delivered to Grupa LOTOS S.A. is shipped from the Gulf countries. In the case of PKN ORLEN, the share of alternative suppliers against supplies from the east is 12% (POPIHN 2017).

10

Wytwarzanie gazu syntezowego w stałotlenkowych elektrolizerach parowych z odpadowego CO2 - możliwości i bariery rozwoju technologii

Dudek M., Rapacz-Kmita A., Raźniak A., Lis B., Gajek M., Tora B., Olkuski T.

Materiały Ceramiczne

|

2017

|

T. 69, nr 1

46--51

PL

W artykule dokonano przeglądu najważniejszych kierunków prac prowadzonych w świecie mających na celu zagospodarowanie odpadowego ditlenku węgla. Jedną z możliwości jest wykorzystanie CO2 jako substratu do produkcji syntetycznego metanu lub paliw płynnych (metanol, eter dimetylowy DME). W pracy przeprowadzono analizę techniczną wytwarzania gazu syntezowego (H2+CO) metodą współelektrolizy pary wodnej i ditlenku węgla w stałotlenkowym elektrolizerze parowym. W tym urządzeniu proces elektrolizy (H2O i CO2) zachodzi w wysokich temperaturach, tj. w zakresie od 750 C do 900 C. Jest to proces mniej energochłonny niż produkcja wodoru w niskotemperaturowych elektrolizerach polimerowych, alkalicznych, a więc koszt wytwarzania paliwa jest niższy. Inne potencjalne zalety to możliwość bezpośredniego podłączenia reaktora metanu do stałotlenkowego elektrolizera parowego, wykorzystanie ciepła odpadowego z reaktora syntezy metanu do wytwarzania pary wodnej, a także możliwość zbudowania kompaktowego urządzenia do produkcji paliw syntetycznych. Podstawowymi komponentami stosowanymi do budowy stałotlenkowych elektrolizerów parowych są materiały ceramiczne. Scharakteryzowano właściwości fizykochemiczne obecnie stosowanych elektrolitów ceramicznych oraz materiałów elektrodowych. Przeanalizowano możliwości modyfikacji ich właściwości fizykochemicznych w celu zwiększenia trwałości chemicznej w atmosferach gazowych zawierających związki siarki, a także podwyższenia elektrochemicznej aktywności do redukcji CO2 i H2O. Na podstawie wyników prac uzyskanych w projekcie KIC Innoenergy „Minerve” zaproponowano możliwości podwyższenia odporności korozyjnej materiałów elektrodowych, zawierających ceremet niklowo-cyrkonowy.

EN

This article reviews the most important directions in research aimed at the utilisation of waste carbon dioxide, being carried out globally. One direction involves the use of CO2 as a substrate for the production of synthetic methane or liquid fuels (methanol and dimethyl ether, or DME). This paper features an analysis of the technical potential for the production of synthetic gas (CO + H2) using the method of co-electrolysis of water vapour and carbon dioxide in a solid oxide steam electrolyser. In this device, electrolysis (H2O and CO2) takes place at high temperatures, i.e. in the range of 750 C to 900 C. This process is less energy-consuming than the production of hydrogen in low-temperature electrolysers (PEMFC, alkaline), and therefore the cost of manufacturing the fuel is lower. Other potential benefits include the ability to connect a methane reactor directly to a solid oxide steam electrolyser, the usage of waste heat from an SNG reactor for steam production, and developing a compact unit for the production of synthetic fuels. The basic components used to construct a solid oxide steam electrolyser are ceramic materials. The physicochemical properties of the ceramic electrolytes and electrode materials have been characterised in the article. The potential for modifying the physicochemical properties of electrode materials in order to improve their chemical stability in gas atmospheres containing sulphur compounds, as well as for enhancing electrochemical activity for the reduction of CO2 and H2O on modified cathode surfaces, is also considered. Certain modifications of the surface of a Ni-YSZ cathode and results achieved in the KIC InnoEnergy MINERVE project are presented, along with an increase in the corrosion resistance of electrode materials containing nickel-zirconia cermet resulting from the applied modifications.

11

Prognozy popytu na paliwa i energię w Polsce i na świecie

Olkuski T., Wyrwa A., Pluta M.

Inżynieria Mineralna

|

2017

|

R. 18, nr 2

145--152

PL

W artykule zostaną przedstawione prognozy zapotrzebowania na paliwa i energię zarówno w Polsce jak i w świecie. Autorzy przedstawią i porównają różne scenariusze rozwoju opracowane przez uznane zespoły eksperckie oraz pokażą własne prognozy i przewidywania na następne lata. W artykule zostaną pokazane zasoby surowców energetycznych, popyt, podaż oraz możliwości ich wykorzystania w kolejnych latach. Zostanie też zwrócona uwaga na aspekty społeczne. Jak wiadomo same zasoby nie dają gwarancji ich wydobycia i wykorzystania. Silny nacisk ze strony ekologów i lokalnych społeczności może zablokować nawet ekonomiczne bardzo opłacalne inwestycje. Klasycznym przykładem jest węgiel brunatny. Z tego surowca wytwarzana jest najtańsza energia elektryczna w Polsce, ale sprzeciw lokalnych społeczności nie pozwala na udostępnianie nowych odkrywek w kraju, chociaż za naszą zachodnią granicą Niemcy nie napotykają na tego typu problemy. Z drugiej jednak strony, surowce kopalne kiedyś ulegną całkowitemu sczerpaniu i trzeba będzie sięgnąć po alternatywne źródła energii. Słońce, wiatr i woda oraz energia geotermiczna stwarzają możliwości ich wykorzystania dla potrzeb ludzkości, choć nie wszędzie i nie zawsze jest to możliwe, a w większości przypadków jest nieopłacalne. Innym źródłem energii jest energia atomowa. Gdy budowano pierwsze elektrownie atomowe przewidywano, że energia elektryczna będzie tak tania, że będzie można z niej korzystać za darmo. Później jednak okazało się, że choć koszty produkcji nie są wysokie to koszty inwestycyjne są tak ogromne, głównie ze względów bezpieczeństwa, że wielu inwestycji w ogóle nie rozpoczęto, choć były takie plany. Również kilka poważnych awarii, zwłaszcza w Czarnobylu i w Fukushimie nastawiło negatywnie społeczeństwa wielu krajów to tego typu inwestycji. Należy podchodzić bardzo sceptycznie do planów budowy elektrowni jądrowej w Polsce, gdyż przygotowania do jej realizacji trwają już bardzo długo ale żadna konkretna decyzja nie została podjęta. Autorzy z niecierpliwością oczekują obiecywanego od dawna dokumentu rządowego Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Powinien on określić kierunki rozwoju energetyki w Polsce i wytyczyć działania na następne lata. Obserwując działania rządu i słuchając wystąpień ministra i wiceministrów energii oraz znając potencjał górnictwa i energetyki w Polsce można zakładać, że węgiel nadal pozostanie podstawowym surowcem energetycznym w naszym kraju. Działania modernizacyjne, konsolidacja podmiotów wydobywczych oraz rosnące ceny węgla w świecie pozwalają optymistycznie patrzeć w przyszłość. Również prowadzone inwestycje w energetyce, tzn., budowa nowych bloków w elektrowni Kozienice, Opole, Jaworzno oraz plany inwestycji w Ostrołęce umocnią węglowy wizerunek naszej energetyki. Choć przyszłość jest niepewna ze względu na coraz ostrzejsze normy emisji gazów cieplarnianych i nieznane ceny uprawnień do emisji CO2 w ramach EU ETS jak również dążenie Komisji Europejskiej do dekarbonizacji gospodarki unijnej, budowane dziś nowe bloki energetyczne będą pracowały przez wiele lat ale energia elektryczna w nich wytwarzana może być droższa. Niemniej jednak opieranie gospodarki na rodzimych surowcach energetycznych daje gwarancję większego bezpieczeństwa energetycznego niż korzystanie z surowców importowanych. Zwłaszcza gaz, wygodny w użyciu i dający możliwości szybkiej reakcji na zmianę zapotrzebowania na energię elektryczną jest surowcem bardzo zależnym od koniunktury politycznej i zdecydowanie droższy od węgla. Jak widać prognozy popytu na paliwa i energię zależą od bardzo wielu czynników dlatego w artykule zostaną przedstawione różne scenariusze, a który okaże się prawdziwy będzie można sprawdzić dopiero po latach.

EN

The article presents the forecasts of demand for fuels and energy in both Poland and worldwide. The authors present and compare various development scenarios developed by recognized expert teams and original forecasts and predictions for the next years. The article presents the energy resources, the demand and supply for them, and the possibilities of their use in the following years. Special attention is paid to social aspects. As we know, the resources themselves do not guarantee their extraction and use. Strong pressure from environmentalists and local communities can block even the most economically viable investments. A classic example is lignite. The mentioned raw material is the source of the cheapest electricity in Poland, but the opposition of local communities prevents the development of new opencast mines, despite the fact that our neighbor from the West, that is Germany, is not facing such problems. On the other hand, it is inevitable that fossil energy resources will become depleted and alternative sources of energy will have to be used. Solar, wind, and water power, plus geothermal energy can be used for the needs of mankind - but not everywhere and not always; in fact, in most cases their use is not economically viable. Another source of energy is nuclear power. When the first nuclear power plants were built, it was predicted that electricity would be so cheap that it would be possible to use it for free. However, it turned out that although the production costs are not high, the investment costs are so huge, mainly due to security reasons, that many investments were not started at all, even though they were planned. In addition, several major accidents, especially in Chernobyl and Fukushima, are the reason why societies in many countries have developed a negative attitude towards this type of investment. One should be very skeptical about plans to build a nuclear power plant in Poland; while preparations have been going on for a very long time, no decision has been made yet. The authors are waiting for the long-promised government document titled the Energy Policy of Poland until 2050 It should determine the directions of energy development in Poland and determine the actions to be taken in the next years. Looking at the government's actions, listening to the speeches of the minister and deputy ministers of energy, and knowing the potential of mining and energy industry in Poland, it can be assumed that coal will remain the main energy resource in our country. Modernization activities, consolidation of mining entities, and the worldwide increase in coal prices allow for an optimistic outlook. Also, investments in the energy sector, i.e. the new units installed in the Kozienice, Opole, and Jaworzno power plants, and the investments planned at Ostrołęka, will strengthen the future position of coal in the energy sector. Although the future is uncertain due to the increasingly stringent greenhouse gas emission standards, unknown prices of CO2 emission allowances under the EU ETS, and the European Commission's efforts to decarbonize the EU economy, the new energy units will be used for many years. However, the power produced in them may be more expensive. Nevertheless, basing the economy on the domestic energy sources guarantees greater energy security than the imported raw materials. This is particularly evident in the case of natural gas, convenient to use and responsive to electricity demand changes, which is very dependent on the political situation and definitely more expensive than coal. It is clear that the forecasts of demand for fuels and energy depend on a number of factors. Therefore the article presents various scenarios. Which one will turn out to be real? This question will be answered in the future.

12

Międzynarodowe działania mające na celu przeciwdziałanie zmianom klimatu

Olkuski T., Stala-Szlugaj K.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 95

243--252

PL

Zagadnienia związane ze zmianami klimatu są obecnie jednym z najczęściej poruszanych tematów przez ekologów, ale także polityków i naukowców. Wzrost temperatury w ostatnich dekadach jest rzeczywiście wyższy niż poprzednio, w związku z czym istnieje obawa występowania niekorzystnych zmian klimatycznych prowadzących do pustynnienia gleb, częstszych klęsk żywiołowych, topnienia lodowców oraz podnoszenia się poziomu mórz i oceanów. Za te zjawiska według naukowców odpowiadają tzw. gazy cieplarniane, do których zalicza się między innymi CO2 . Dwutlenek węgla powstaje w przyrodzie w sposób naturalny, ale jest też wprowadzany do atmosfery przez człowieka poprzez spalanie paliw kopalnych. I właśnie na dążeniu do redukcji tego gazu skupiają się wysiłki wielu organizacji. Unia Europejska jest najbardziej zaangażowana w ustanawianiu ograniczeń emisyjnych. W artykule przedstawiono procentowy udział największych emitentów CO2 w UE oraz państwa, które w największym i w najmniejszym stopniu te ograniczenia wprowadziły w latach 2015/2014. Przedstawiono również ważniejsze inicjatywy o zasięgu globalnym, do których zaliczamy między innymi Szczyt ziemi w Rio de Janeiro, Protokół z Kioto, czy też szczyt klimatyczny w Paryżu COP21 z 2015 r. Pokazano również ważniejsze inicjatywy o zasięgu krajowym. Wszystkie działania zmierzają do zaostrzenia norm emisji, co z pewnością doprowadzi do jej zmniejszenia, niestety takie działania mogą doprowadzić też do ucieczki przemysłu z Europy i tym samym do pogorszenia sytuacji gospodarczej i społecznej w tym regionie. Polska jako kraj, w którym największy udział w wytwarzaniu energii elektrycznej ma węgiel, znalazła się w trudnej sytuacji. Ograniczanie emisji CO2 wiąże się z koniecznością zamykania starych nieefektywnych elektrowni i elektrociepłowni, a to generuje wysokie nakłady inwestycyjne. Odchodzenie od węgla wymusi też redukcję zatrudnienia w polskich kopalniach, co jest zjawiskiem niekorzystnym społecznie, zwłaszcza, że dotyczy jednego regionu, czyli Śląska.

EN

Issues related to climate change are now one of the most discussed topics by environmentalists, but also politicians and scientists. The temperature rise in recent decades is actually higher than before and therefore there is a fear of adverse climate change leading to desertification of soils, frequent natural disasters, melting glaciers and rising sea levels. Behind these phenomena by researchers in their so-called greenhouse gases, which include, among others CO2. Carbon dioxide occurs in a natural way, but it is also introduced into the atmosphere by humans through the burning of fossil fuels. It is on a quest to reduce this gas focus the efforts of many organizations. The European Union is the most involved in setting emission limits. The article presents the percentage share of the largest CO2 emitters in the EU and the countries which have the greatest and the least of these restrictions introduced in the years 2015–2014. It also presents important global initiatives, which include among others, the Earth Summit in Rio de Janeiro, the Kyoto Protocol, or the climate summit COP21 in Paris from 2015. Also shown are the major initiatives on a national scale. All activities are aimed at tightening the emission standards, which will lead to decrease it, but such actions could lead to a flight of industry from Europe and thus to a worsening economic and social situation in the region. Poland as a country in which the largest share in electricity generation is coal found itself in a difficult situation. Reducing CO2 emissions requires the closure of old inefficient power plants and generates high investment costs. Moving away from coal will force a reduction in employment in Polish mines, which is a socially negative phenomenon, especially as it relates to one region – the Upper Silesia.

13

Rynek gazu ziemnego w kontekście umowy TTIP

Olkuski T., Sikora A. P., Sikora M. P., Szurlej A., Tora B.

Rynek Energii

|

2016

|

Nr 5

16--21

PL

Umowa TTIP, czyli Transatlantic Trade and Investment Partnership to porozumienie mające na celu stworzenie strefy wolnego handlu pomiędzy Unią Europejską i Stanami Zjednoczonymi. Ma ono pozwolić na liberalizację dostępu do wewnętrznych rynków, łatwiejszy przepływ kapitału, a także eliminację barier pozataryfowych we wzajemnym handlu. Umowa ta powinna przynieść korzyści obu stronom, choć krytycy porozumienia obawiają się zwiększenia wpływów dużych korporacji kosztem małych rodzimych firm, a także ograniczenia pozycji rządów państw narodowych. Z punktu widzenia UE istnieje obawa zalania rynku europejskiego tanimi produktami pochodzącymi ze Stanów Zjednoczonych. W artykule podjęto próbę analizy rynku gazu po wejściu w życie negocjowanej obecnie umowy TTIP. Pokazano strukturę importu i eksportu gazu ziemnego w UE i w USA w podziale na kierunki i formy dostaw, strukturę importu LNG do Europy, wielkość planowanych mocy i prognozowany potencjał wolumenu wymiany.

EN

The Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP agreement is aimed at creating a free trade area between the European Union and the United States. It is designed to liberalize the access to internal markets, facilitate capital flows, and eliminate non-tariff barriers to trade. The agreement should bring benefits to both parties, although the critics of the proposed agreement are afraid that the agreement may contribute to strengthening the position of large corporations at the expense of small indigenous enterprises and limit the powers of governments. From the EU point of view, ere are serious concerns about flooding the European market with cheap products from the United States. The article attempts to analyze the gas market after the entry into force of the TTIP agreement that is currently under negotiation. The structure of imports and exports of natural gas in both the European Union and the United States presented in the paper is broken down into directions, forms of supply, the structure of LNG imports to Europe, the size of the capacities to be installed, and the projected potential of the trade volume.

14

Wdrażanie polityki klimatyczno-energetycznej w TAURON POLSKA ENERGIA S.A.

Piwowarczyk-Ściebura K., Olkuski T.

Polityka Energetyczna

|

2016

|

T. 19, z. 2

93--107

PL

W artykule przedstawiono działania podejmowane przez TAURON Polska Energia mające na celu dostosowanie koncernu do wymagań polityki klimatyczno-energetycznej Unii Europejskiej oraz porozumień międzynarodowych. Zwrócono uwagę na nowe inwestycje w moce wytwórcze, zarówno te konwencjonalne, jak i w odnawialne źródła energii. Grupa TAURON jest kluczowym podmiotem w branży energetycznej i ważnym ogniwem w systemie bezpieczeństwa energetycznego Polski. Jest to druga co do wielkości zintegrowana grupa energetyczna w Polsce kontrolująca pełen łańcuch wartości, począwszy od wydobycia węgla po sprzedaż klientowi końcowemu. Grupa TAURON posiada pięć elektrowni węglowych, trzy elektrociepłownie węglowe, cztery farmy wiatrowe i trzydzieści pięć elektrowni wodnych. Nadal inwestuje w energetykę węglową, ale budowany blok w elektrowni Jaworzno III będzie charakteryzował się wysoką sprawnością i niskimi poziomami emisji NOx, SO2, CO2 i pyłów. Budowane też są elektrociepłownie gazowe oraz farmy wiatrowe. Grupa TAURON zaangażowana jest także w projekt budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej poprzez nabycie 10% udziałów w PGE EJ1. TAURON Polska Energia poprzez swoje działania inwestycyjne stara się wdrażać najnowsze rozwiązania technologiczne, co powinno doprowadzić do wytwarzania taniej i czystej energii elektrycznej i ciepła przy wykorzystaniu – między innymi – własnych surowców, dbając jednocześnie o środowisko przyrodnicze.

EN

The paper presents the actions taken by the TAURON Polska Energia SA (TAURON Group) in order to adapt the company to the requirements of the EU climate and energy policy and international agreements. Attention was paid to new investments in production capacities, including both conventional and renewable energy sources. The TAURON Group is a key player in the energy industry and an important link in the system of Polish energy security. It is the second largest integrated energy group in Poland, controlling the full value chain, from coal mining to sales to end clients. The TAURON Group’s assets include 5 coal-fired power plants, 3 coal-fired CHP plants, 4 wind farms and 35 hydroelectric power plants. The group continues to invest in coal power industry, though the currently developed power unit in the Jaworzno III power plant will be characterized by high efficiency and low emissions of NOx, SO2, CO2 and dust. Gas-fired power plants and wind farms are also under construction. According to the investment program adopted in the TAURON Group for the coming years, the area of renewable energy sources will gain in importance, which will particularly apply to the development of wind energy. As a result, the share of RES is expected to reach the target value of 800 MW (including biomass) by 2023. Therefore, the share of renewable energy sources – biomass, wind and water – in the production of energy in the TAURON Group is gradually increasing each year. Increasing the share of RES in the group’s portfolio is therefore one of the objectives set out in the Sustainable Development Strategy. According to its provisions, at least 10% of installed capacity will come from renewable sources by 2020. The units owned by the TAURON Group are undergoing thorough modernization. First and foremost, the company is investing in wind power plants, whose installed capacity has increased within a few years from 30.75 MW in 2011 to nearly 183 MW in 2013. What is more, the TAURON Group is also involved in a project to build Poland’s first nuclear power plant by acquiring a 10% stake of the PGE EJ1. The TAURON Polska Energia SA is attempting to implement the latest technology through its investment activities, which should lead to the production of cheap and clean electricity and heat using, among other things, own raw materials while taking care of the natural environment.

15

The trade of energy commodities between the European Union and the United States – crude oil and natural gas

Olkuski T., Szurlej A., Tora B.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2016

|

T. 32, z. 4

141--155

EN

The trend towards globalization can be observed for many years. It is reflected by the ongoing elimination of trade barriers between countries and the introduction of a system of mutual recognition of quality standards. The best example is the European Union, where a common market for many industries has been developed. Such a common market has already existed before in the United States of America and that this is why the negotiations on the merger of the largest and most developed economies in the world started in 2013. The currently negotiated agreement, the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) is designed to eliminate barriers to trade and capital flows between the two mentioned markets. The article attempts to evaluate the trade of energy commodities, namely crude oil and natural gas, between the European Union and the United States. The estimates for the next years are based on historical data and the current state. [...]

PL

Od wielu lat daje się zauważyć dążenie do globalizacji. Przejawia się ono znoszeniem barier celnych pomiędzy państwami, a także wprowadzaniem wspólnych ujednoliconych standardów produkcyjnych. Najlepszym przykładem jest Unia Europejska, gdzie w wielu dziedzinach udało się stworzyć wspólny rynek. Taki wspólny rynek istniał już wcześniej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej i właśnie dlatego w 2013 roku podjęto negocjacje w sprawie połączenia tych największych i najlepiej rozwiniętych gospodarek świata. Negocjowane obecnie porozumienie, nazwane Transatlantyckie Partnerstwo w dziedzinie Handlu i Inwestycji (ang. Transatlantic Trade and Investment Partnership – TTIP), ma pomóc w zniesieniu barier w przepływach towarowych i kapitałowych pomiędzy tymi rynkami. W artykule podjęto próbę analizy przepływów surowców energetycznych, a konkretnie ropy naftowej i gazu ziemnego, pomiędzy Stanami Zjednoczonymi i Unią Europejską. Na podstawie danych historycznych oraz obecnego stanu przedstawiono prognozy na najbliższe lata. [...]

16

Zasady optymalizacji dostaw surowców dla przedsiębiorstw sektora mineralnego i energetycznego

Suwała W., Kudełko M., Olkuski T., Szurlej A., Wyrwa A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2015

|

nr 90

47--56

PL

Warunki rynkowe funkcjonowania przedsiębiorstw sprawiają, że coraz większą uwagę poświecą się obniżeniu kosztów procesów technologicznych. w kosztach procesów przetwórstwa surowców i nośników energii pierwotnej największy udział mają zazwyczaj koszty przetwarzanego surowca, stąd też ich obniżanie jest decydujące dla ekonomicznej efektywności i konkurencyjności tych procesów. artykuł podejmuje problem konstrukcji systemów optymalizacji dostaw surowców dla przedsiębiorstw przetwarzających surowce, w tym dla wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej. omówiono założenia dla takiej optymalizacji, to jest zasady reprezentacji producentów, konsumentów i surowców. Te ostatnie powinny być dzielone na klasy jakościowe, tak aby można było uwzględnić dopasowanie dostaw do wymagań odbiorów. Producenci i konsumenci mogą być reprezentowani przez technologie reprezentujące uśrednione cechy przedsiębiorstw stosujących te same lub podobne procesy produkcyjne, lub obiekty o właściwościach indywidualnych przedsiębiorstw. Podano także zasady formułowania warunków - ograniczeń dla odpowiedniego modelu oraz jego funkcję celu - kryterium minimalizacji kosztów. Najważniejsze formuły modelu dotyczą bilansu gatunków surowców, ilości dostaw do poszczególnych odbiorców oraz wymagań jakościowych w stosunku do dostaw. Te mogą być sformułowane jako lista gatunków dopuszczonych do dostaw dla każdego z odbiorców lub jako średnie parametry jakościowe dostarczanych surowców. W części końcowej omówiono przykład systemu optymalizacji dostaw węgla kamiennego zrealizowanego dla potrzeb badań rozwoju podsystemu wytwarzania energii elektrycznej w Polsce. System ten bazował na dwu modelach: podaży węgla i bilansowania dostaw. Rozdzielenie takie wynikało z konieczności dostosowania do koniecznych zmian w dostawach gatunków węgli. Jeżeli popyt na surowce ulega zasadniczym zmianom, struktura i potencjał dostawców muszą być odpowiednio dostosowane np. poprzez zwiększenie mocy produkcyjnych lub wprowadzenie procesów technologicznych dla poprawy jakości dostarczanych surowców. System dotychczas wykorzystywany dla celów prac nad rozwojem energetyki może być przystosowany do optymalizacji wyborów krótkoterminowych przyczyniając się do zmniejszenia kosztów operacyjnych wytwórców.

EN

The market conditions of the functioning of companies make it so that more and greater attention should be devoted to reducing the costs of technological processes. within the costs of the mineral and energy transformation processes, the largest share was cost of raw materials supplied, hence reduction of their costs will be decisive for the economic efficiency and competitiveness of these processes. The paper undertakes the problem of optimization of raw materials supply systems for the transformation processes, mainly production of electricity and heat in the national power generation system. Discussed are foundations for such an optimization, which are representations of suppliers and raw materials delivered. The latter must be divided into grades - quality classes, to allow for taking into account the necessary match of supplies to qualitative requirements of the transformation processes. Producers and consumers may be represented as technologies representing the average characteristics of installations using the same or similar production processes, or plants with individual installations properties. The rules for the formulation of the equations and constraints for the model and its objective function - the criterion of minimizing costs are discussed. The most important formulas relate to materials balances, limits on the amounts of production and deliveries to the individual customers as well as quality requirements in relation to the supplies. These may be expressed as a list of the grades or classes authorized to supply each of the users or as a medium of quality parameters for supplied materials. The final section discusses the example of an optimization system for coal supplies made for the needs of the research on development of the production of electricity in Poland. This system was based on two models: coal supply and balancing of supplies. Such separation was due to the need to adapt to the necessary changes in the supply of coal grades. if the demand for raw material is substantially altered, the structure and potential suppliers must be adjusted accordingly by increasing the capacity or the introduction of technological processes for the improvement of the quality of products. The system has been used as a coal supply data generator for the modelling activities in the development of the power industry and can be adapted to optimize short-term choices contributing to a reduction of the operating costs of transformation processes.

17

Rynek gazu w Hiszpanii i perspektywy jego rozwoju

Olkuski T., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2015

|

Nr 3

35--41

PL

W artykule podjęto próbę scharakteryzowania rynku gazu w Hiszpanii. Zwrócono uwagę na znikome wydobycie tego surowca z własnych zasobów oraz wysoką konsumpcję, która od 1990 do 2008 roku rosła nieprzerwanie. Od czasu kryzysu gospodarczego konsumpcja spada, jednak Hiszpania nadal importuje duże ilości gazu z Algierii, Nigerii, Norwegii, Kataru i kilku innych państw, głównie w formie skroplonej (LNG). Hiszpania posiada sześć terminali przystosowanych do odbioru LNG (najwięcej w UE), który następnie jest regazyfikowany i zasila krajową sieć gazociągów oraz jest reeksportowany do innych krajów. Hiszpania jest największym reeksporterem gazu na świecie, a rząd hiszpański planuje jeszcze zwiększenie eksportu przez co kraje Unii Europejskiej będą mogły częściowo uniezależnić się od dostaw gazu z Rosji. Zwiększenie eksportu wymaga jednak budowy nowych połączeń gazowych z Francją, co jest kosztowne i nie jest mile widziane przez Francję bojącą się o destabilizację swojego rynku gazowego w przypadku napływu dodatkowego surowca z Hiszpanii. Hiszpania jest również liderem w Europie pod względem stacji tankowania LNG oraz wykorzystywania gazu skroplonego do napędu pojazdów. Gaz w transporcie wykorzystuje się nie tylko w formie LNG ale, przede wszystkim, CNG, czego najlepszym przykładem jest Madryt. Gaz w Hiszpanii wykorzystywany jest także do produkcji energii elektrycznej. W tym sektorze jednak coraz większego znaczenia nabierają źródła odnawialne. W 2013 roku źródła odnawialne pokryły aż 42,2% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną.

EN

The paper attempts to characterize the gas market in Spain. Attention has been paid to limited production from own resources accompanied by high consumption of this raw material, which has shown an upward trend in the period from 1990 to 2008. Since the economic crisis, gas consumption decreases, but Spain still imports large quantities of gas from Algeria, Nigeria, Norway, Qatar and several other countries, mainly in liquefied form (LNG). Spain has six LNG receiving terminals (the highest number among EU countries); natural gas is then re-gasified and supplies the national network of gas pipelines only to be re-exported to other countries. Spain is the largest re-exporter of gas in the world and the Spanish Government is planning to increase exports so that the European Union countries will be partially independent from Russian gas supplies. However, increasing exports requires the construction of new gas connections with France, which is expensive and not welcomed by France fearing for its gas market destabilization in the case of influx of additional raw material from Spain. What is more, Spain is the European leader when it comes to LNG refueling stations and the use of liquefied natural gas to power vehicles. Gas for transportation purposes is used not only in the form of LNG but, above all, CNG, while the best example is Madrid. In Spain, natural gas is also used to produce electricity. However, renewable energy sources are becoming increasingly important in this sector. In 2013, renewable sources covered as much as 42.2% of the national demand for electricity.

18

Programy zarządzania popytem odbiorcy energii elektrycznej

Olkuski T., Ciesielka E., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2015

|

Nr 2

3--9

PL

W artykule przedstawiono aktualne zmiany zachodzące na polskim rynku elektroenergetycznym. Obecnie coraz częściej daje się zauważyć wzrost znaczenia konsumentów w bilansowaniu zapotrzebowania na energię. Zarządzanie popytem (ang. Demand Side Management DSM) jest stałym elementem zarządzania przedsiębiorstwem i jest to mechanizm znany od lat. W ostatnim czasie nabiera znaczenia nowy termin Demand Side Response (DSR) oznaczający reakcje strony popytowej na sygnały płynące z rynku stymulowane przez operatora systemu przesyłowego. Mechanizmy DSR wymagają od podmiotów dobrowolnie uczestniczących w systemie ograniczenia mocy urządzeń odbiorczych na polecenie operatora. Przedsiębiorstwa uczestniczące w systemie otrzymują za to wynagrodzenie. W artykule przybliżono korzyści wynikające z zarządzania popytem, przykładowe programy DSR oraz zmiany na rynku energii spowodowane wdrażaniem DSR.

EN

The paper shows recent changes occurring in the Polish electricity capacity market. Today, the growing importance of consumers in balancing the demand for electricity is becoming more and more apparent. Demand-Side Management (DSM) is a key component of business management and a mechanism which has been known for years. Recently, a new notion has grown in significance: Demand-Side Response defined as a situation where the demand side responds to market signals stimulated by the transmission system operator. DSR mechanisms require the entities participating in the system on a voluntary basis to limit the power capacity of reception devices at the operator's request. Thus, utilities participating in the system gain an income. The paper shows the benefits resulting from demand side management, DSR illustrative programmes and changes in the energy market brought about by the implementation of DSR.

19

Czy gaz ziemny będzie paliwem konkurencyjnym?

Szurlej A., Ruszel M., Olkuski T.

Rynek Energii

|

2015

|

Nr 5

3--10

PL

Głównym celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na tytułowe pytanie. W tym też celu została przeprowadzona analiza, ukazująca złożone uwarunkowania krajowego rynku gazu ziemnego oraz pozytywne zmiany na tym rynku. Porównanie dynamiki rozwoju krajowego rynku gazu ze zdecydowaną większością rynków krajów UE w ostatnich latach wypada korzystnie dla polskiego rynku. Dla oceny konkurencyjności gazu ziemnego w przyszłości niezbędne było przybliżenie najważniejszych relacji na rynku gazu skroplonego (LNG) ponieważ w najbliższych latach, te dostawy w dużej mierze mogą przesądzić o przewadze konkurencyjnej paliw gazowych. Mając na uwadze dominujący udział dostaw gazu z importu w artykule szczególną rolę poświęcono uwarunkowaniom geopolitycznym rynku gazu ziemnego. W dalszej części podjęto analizę kosztów importu gazu ziemnego, w tym LNG do wybranych krajów UE oraz Japonii oraz cen paliw gazowych dla odbiorców finalnych (gospodarstwa domowe oraz odbiorcy przemysłowi). Artykuł kończy się podsumowaniem, w którym przedstawiono najważniejsze wnioski.

EN

The paper mainly tries to answer the title question. To this end, an analysis was carried out, showing the complex conditions of the domestic natural gas market and positive developments on this market. When comparing the dynamics of domestic gas market with a large majority of EU national markets in recent years, Poland’s market holds a positive record. To assess the competitiveness of natural gas in the future, it was necessary to explain the most important relations on the LNG market, since in the coming years these supplies may largely decide upon the competitive advantage of gaseous fuels. Having in mind the dominant market share of imported gas supplies, particular attention was given to the geopolitical context of the natural gas market. Further in the paper, the costs of natural gas imports were analysed, including the imports of LNG to selected EU countries and Japan, as well as the prices of gaseous fuels for end customers (households and industrial customers). The paper closes with a summary that outlines the main conclusions.

20

Bariery rozpoznania, nowoczesne technologie, potencjał wydobycia i analiza możliwości zagospodarowania gazu z łupków, a w szczególności w krajowym sektorze wytwarzania energii elektrycznej i przemyśle chemicznym

Szurlej A., Olkuski T., Sikora A. P.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 1

5-11