Kolejnym zagrożeniem z powietrza, dla którego nie ma obecnie skutecznych sposobów zwalczania, są pociski manewrujące, poruszające się z prędkością poddźwiękową (ok. 900 km/godz.) na niskiej wysokości (do 100 m), po marszrucie nieprzewidywalnej dla obrony powietrznej. Wykrycie oraz śledzenie takich celów przez naziemne systemy radiolokacyjne jest zadaniem trudnym. Rakietowe zestawy przeciwlotnicze znajdujące się obecnie na wyposażeniu różnych państw nie są w stanie skutecznie zwalczać nisko lecących szybkich celów o słabej sygnaturze widmowej. W pracy przedstawiono możliwości techniczne wykorzystania do tego celu pocisków rakietowych b. krótkiego zasięgu PPZR Grom. Przeanalizowano zasięg rażenia dla różnych modyfikacji parametrów balistycznych napędu rakietowego pocisku Grom.
EN
Cruise missiles seem to be a topical subject for contemporary air defense systems. Operating at low altitude and flying with subsonic velocity, are extremely difficult for interception by existing surviellance means and there is no information about an effective combat methods. In the paper authors considered to apply Grom MANPADS to intercept and fight with cruise missiles. Some optimisations of kinematic properties of the missile are conducted. The importance of a missile range were underlined and discussed.
This paper presents a concept for striking distance performance improvement of the GROM/PIORUN Man-Portable Air-Defence System rocket missiles by increasing the rated diameter of the rocket missile propulsion system and its fuel charge weight. A mathematical and physical model of the GROM rocket missile was designed and its enhanced propulsion system was simulated in a computer environment. The computer simulation results were displayed on plot charts.
PL
W pracy przedstawiono koncepcję poprawy parametrów zasięgowych rakiety GROM/PIORUN poprzez zwiększenie średnicy układu napędowego i zwiększenie masy ładunku napędowego. Zbudowano model matematyczno-fizyczny pocisku GROM i przeprowadzono symulacje komputerowe z zastosowaniem wzmocnionego układu napędowego. Wyniki badań symulacyjnych przedstawiono w formie wykresów.
A mathematical-physical model of the hypersonic anti-tank kinetic subcalibre projectile for 120 mm munition was built. Computer simulations of the projectile flight were performed for any angle of shooting, from 0° to 90°. Trajectories of projectile flights were determined considering all angles of shooting. Theoretical calculations were verified by experimental measurement of the projectile velocity in time while shooting on a test range. Some conclusions with regard to safety during hypersonic projectile shooting on the test range were formulated.
Rozpatrzono możliwości zmiany technologicznej i konstrukcyjnej silnika rakietowego 122 mm pocisku rakietowego GRAD, polegające na zastąpieniu paliwa rakietowego typu homogenicznego paliwem o znacznie podwyższonej kaloryczności oraz wyraźnie większym impulsie jednostkowym. Zbudowano model matematyczno-fizyczny rakietowego 122 mm pocisku rakietowego z uwzględnieniem charakterystyk aerodynamicznych, geometrycznych i masowo-bezwładnościowych. Model zaimplementowano w programie symulacyjnym MathCAD14. Uzyskano analizę numeryczną podstawowych parametrów toru pocisku rakietowego GRAD ze zmodernizowanym zespołem napędowym i porównano je z zespołem dotychczasowym pocisku i zespołem napędowym pocisku rakietowego FENIKS. Przedstawiono wyniki symulacji komputerowej w postaci wykresów.
EN
Technological changes have been proposed for a rocket engine of 122 mm GRAD missile, consisting in the exchange of homogeneous type of rocket propellant into the propellant with significantly increased calorific value and the higher unit pulse. A mathematical-physical model of a 122 mm missile was built, taking into account the aerodynamic, geometric, mass and inertia properties. The model was implemented in a MathCAD14 simulation program. Numerical analysis of primary flight GRAD missile with a modernized driving unit has been performed and compared with the existing driving unit and driving unit of the Phoenix missile. The results of computer simulation are shown in the form of graphs.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Autopilot demonstratora pocisku rakietowego na podstawie sygnałów z układu pomiarowego powinien stabilizować charakterystyki dynamiczne pocisku. Układ nawigacji bezwładnościowej pozwala określać położenie pocisku w przestrzeni względem wcześniej ustalonego układu współrzędnych. Ze względu na fakt, iż pocisk rakietowy docelowo będzie zdalnie sterowany, jako układ odniesienia przyjęto układ związany z ziemią. Sygnały z układu pełniącego funkcję układu nawigacji bezwładnościowej są sygnałami sterującymi dla układu pilota automatycznego. Uzupełnieniem sygnału zadajnika jest wprowadzony dodatkowo sygnał kompensacji zmiany masy.
EN
The demonstrator anti-aircraft missile autopilot based on signals from the measuring system should stabilize the dynamic characteristics of the missile. Inertial navigation system allows you to specify the location of the missile in space relative to the pre-established coordinate. Due to the fact that the missile eventually will be remote-controlled, adopted as a reference system associated with the layout. The signals from the inertial navigation system function to act as control signals are for the remote control. Complement of the signal adjuster is introduced in addition compensation signal changes.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Głównym celem artykułu jest przedstawienie systemu dla autonomicznego samochodu budowanego w celach testowych. Szczególnie skupiono się na opisaniu układu czujników, fuzji sensorycznej oraz użytym oprogramowaniu. Przedstawiono sposób rozmieszczenia czujników oraz rozdział zasilania. Zaprezentowano również sposób wyznaczania trasy oraz kolejne kroki realizacji samodzielnej jazdy. Wskazano zalety dedykowanego oprogramowania PolySync firmy Harbrick dla autonomicznych pojazdów.
EN
The main purpose of the article is present a system for an autonomous vehicle constructed for testing. Especially focused on describing the sensors fusion and software used. Shows the the arrangement sensors and power supply section. Also presented method for calculating the route and next steps for execution driving without a driver. Article also shows the advantages of dedicated software PolySync from Harbrick for autonomous cars.
This paper presents a mathematical-physical model of phenomena occurring in the combustion chamber of a new solid propellant rocket motor. Due to the fact that the geometrical shape of the propellant grain has already been elaborated, the proposal for the modelling of combustion gas generation is a novelty. To solve the system of equations associated with the mathematical model, a computer programme in Turbo Pascal 7.0 was developed. For the solution of ordinary first-order differential equations, the fourth-order Runge-Kutta numerical method was applied. The main results of the completed simulations, i.e. changes in gas pressure, p, in the combustion chamber, and the rocket motor thrust, R, as a function of time, t, of motor operation, are shown graphically. Experimental verification of the parameters of the designed motor shows good agreement with the numerically calculated parameters.
A mathematical-physical model of a supersonic missile was built, taking into account the mass and inertia properties. The model was implemented in the MathCAD14 simulation program. A numerical analysis of the missile ballistics was conducted and basic parameters were determined: range, altitude, velocity and acceleration, which enabled a test range program for manufactured missile models to be drawn up. Initial flight tests of missiles were carried out at the test range. Satisfactory accordance of experimental and theoretical dynamic parameters of the missile under study was obtained.
W artykule porównano cechy konstrukcyjne oraz parametry balistyczne silników rakietowych foteli katapultowych współczesnych samolotów bojowych. Autorzy dysponowali danymi z prowadzonych badań własnych oraz zebranymi danymi literaturowymi. Własne badania dotyczą foteli typu KM1M, K-36DM (produkcji rosyjskiej) oraz foteli Mk10 (produkcji brytyjskiej). Dane literaturowe zebrano o fotelu ACES II (USA) oraz VS (produkcji czeskiej). W konkluzji pracy stwierdzono, że fotele o różnorodnej konstrukcji i różnej masie charakteryzują się zbliżonymi parametrami kinematycznymi w trakcie katapultowania, co wynika z uwarunkowań fizjologicznych organizmu pilota poddanego dużym przeciążeniom.
EN
A comparison of structural features and ballistic parameters of rocket motors of ejection seats has been made for contemporary combat aircrafts. The authors had the data obtained from their own researches and of collected literature data. The own investigations concerned KM1M, K-36D (Russian made), and Mk10 (British made) ejection seats. Literature data of ACES II (US made) and VS (Czech made) and other ejection seats were collected from websites. In conclusion, it has been stated that ejection seats of various constructions and masses are described by similar kinematic parameters of the ejection process, what results from physiological limitations of pilot organism subjected to a high overload.
Badania strumieni kumulacyjnych powstających z metalicznych wkładek proszkowych, przeprowadzone z wykorzystaniem impulsowej techniki rentgenowskiej, ujawniły ich wysoką przebijalność oraz zdolność do stabilnego lotu przy zachowaniu ciągłości, znacznie dłużej trwającej w porównaniu ze strumieniami kumulacyjnymi z litego metalu. Ujawnione specyficzne zachowanie regularności i stabilności strumieni kumulacyjnych z wkładek proszkowych skłoniło autorów do wykorzystania tej cechy proszkowych wkładek do konstrukcji innego rodzaju amunicji przebijającej – pocisków formowanych wybuchowo (EFP). W ładunkach kumulacyjnych typu EFP wkładka kumulacyjna ma kształt wycinka powierzchni kuli (sfera) lub stożka o kącie wierzchołkowym większym od 120º. Podobnie jak zweryfikowano utarty pogląd o konieczności wykonywania stożkowych wkładek kumulacyjnych z litego metalu, również wkładki sferyczne wykonane technologią metalurgii proszków mogą okazać się pełnowartościowym zamiennikiem skomplikowanych technologicznie litych wkładek sferycznych wytwarzanych z trudno dostępnych i drogich materiałów. W pracy przedstawiono różnice w działaniu przebijającym obu rodzajów amunicji oraz opracowano koncepcję technologii proszkowych wkładek do ładunków EFP i wykonano partie modelowe różnych typów wkładek o średnicy do 45 mm.
EN
Liners mounted in shaped charges, used mainly for piercing of armours in military applications, are made of plastic metals, mainly from copper. Authors have implemented small-caliber shaped charges used in oil industry, consisting liners made of sintered metal powders. Applying flash rtg technics, has been proved that jets generated by powder liner were regular (straight and uniform) and have had high capability to perforate a steel barrier. Positive results of studies encouraged to apply a powder metallurgy technology to manufacture spherical liners for using in EFP charges. In the paper the main differences between properties of charges with conical and spherical liners were described. Technology of spherical sintered powder liners was tested. Several metallic powders were used for examining the idea of manufacturing uniform and multi-layers liners. Heavy liners consisting by mass majority of tungsten powder were produced. As results of technological works the lot of 45 mm in diameter spherical powder liners were manufactured and a lot of model EFP charges were elaborated
Zaawansowane obliczenia z dziedziny balistyki zewnętrznej i aerodynamiki można przeprowadzić, wykorzystując program komercyjny PRODAS, który jest specjalizowanym narzędziem do wspomagania projektowania pocisków strzeleckich, artyleryjskich i pocisków rakietowych. PRODAS został użyty do wspomagania procesu projektowania dwustopniowego naddźwiękowego pocisku rakietowego, realizowanego w ramach projektu naukowego. Program umożliwił wyznaczenie charakterystyk masowych i bezwładnościowych, współczynników aerodynamicznych, współczynników charakteryzujących stabilność pocisku rakietowego oraz przeprowadzenie przestrzennej symulacji trajektorii lotu oraz innych parametrów i właściwości dynamicznych pocisku rakietowego.
EN
The concept of development of two-stage supersonic missiles with the PRODAS software is presented. The paper shows the results of basic dynamic characteristics, in the form of graphs, of a designed supersonic missile, obtained from computer simulation carried out using the PRODAS.
W pracy przedstawione zostały wyniki analizy składu chemicznego oraz parametrów termodynamicznych produktów spalania złożonych paliw rakietowych zawierających wodorek glinu AlH3. Rozpatrywane są paliwa oparte na chloranie(VII) amonu (NH4ClO4), w których jako lepiszcze stosowany jest kauczuk typu HTPB. Jako składniki energetyczne paliwa rozpatrywane są Al i AlH3. Przedmiotem pracy jest zbadanie, w jaki sposób zastąpienie Al przez AlH3 wpływa na skład chemiczny i właściwości produktów spalania. Skład chemiczny i parametry termodynamiczne produktów spalania określono za pomocą programu obliczeniowego MWEQ. Przy zachowaniu tego samego udziału masowego, wprowadzenie AlH3 zamiast Al prowadzi do obniżenia temperatury produktów przemiany, wzrasta ilość moli produktów w stanie gazowym, odniesiona do jednostki masy paliwa. Uzyskane wyniki potwierdzają przydatność wodorku glinu AlH3 jako perspektywicznego składnika energetycznego paliw rakietowych.
EN
The influence upon chemical composition and heat of combustion of composite propellant that occurs as a result of substitution of aluminium by its hydride AlH3 is investigated. Propellants based on ammonium chlorate(VII) (NH4ClO4) modified by standard HTPB binder are considered. Chemical composition and thermodynamic parameters of combustion products are evaluated by MWEQ computer program supplied with large species database. The particular attention is paid to proper choose of thermodynamic data describing temperature dependence of heat capacity, enthalpy and entropy of chemical compounds belonging to Al-Cl-O-H group. The alteration of chemical composition and temperature of combustion products that is followed by replacement of Al by AlH3 is illustrated in a quantitative mode. The prospective applicability of AlH3 as an energetic component of composites propellants is confirmed.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono rozwiązanie pozwalające na badanie dynamiki pocisków rakietowych w warunkach laboratoryjnych z wykorzystaniem manipulatora o sześciu stopniach swobody. Zaprezentowane stanowisko pozwala na zbieranie danych pomiarowych z układu sterowania w czasie rzeczywistym, jak też umożliwia testowanie algorytmów sterujących.
EN
The article presents a solution to study the dynamics of missiles in the laboratory conditions using a manipulator with six degrees of freedom. Presented position allows the collection of measurement data from the control system in real time as well as allows to test control algorithms.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Zbudowano model matematyczno-fizyczny rakietowego pocisku naddźwiękowego z uwzględnieniem charakterystyk masowo-bezwładnościowych, a następnie zaimplementowano go do programu symulacyjnego MathCAD14. Uzyskano analizę numeryczną dynamiki lotu pocisku rakietowego, co pozwoliło określić podstawowe parametry balistyczne pocisku, takie jak zasięg, pułap, prędkość i przyspieszenie. Na tej podstawie sformułowano program badań poligonowych wyprodukowanych modeli rakiet. Przeprowadzono wstępne badania balistyczne rakiet na poligonie i uzyskano zadowalającą zgodność parametrów zmierzonych eksperymentalnie i uzyskanych z symulacji komputerowych.
EN
A mathematical-physical model of a supersonic missile was built, taking into account the mass and inertia properties. The model was implemented in a MathCAD14 simulation program. A numerical analysis of the missile ballistics was conducted and basic parameters were determined: range, altitude, velocity and acceleration, which enabled a test range program for manufactured missile models to be drawn up. Initial flight tests of missiles were carried out at the test range. Satisfactory accordance of experimental and theoretical dynamic parameters of the missile under study was obtained.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiono wyniki pracy dotyczące opracowania mokrej syntezy (bezciśnieniowej) wodorku glinu. Związek ten jest interesujący dla techniki magazynowania wodoru, ponieważ zawiera 10% masowych łatwo wydzielanego wodoru. Jako dodatek energetyczny do heterogenicznych paliw rakietowych powoduje wzrost impulsu właściwego paliwa do 300 sekund. Opisano metodę otrzymywania wodorku glinu i sposób stabilizacji produktu. Wykonano próbki paliwa rakietowego z dodatkiem 10% wodorku glinu i zmierzono wybrane właściwości balistyczne – ciepło spalania i prędkość palenia.
EN
Results of the research focusing on the wet synthesis of aluminum hydride (AlH3) were summarized. The compound is the object of interest in hydrogen storage due to its high concentration of hydrogen (10,1% by mass). Composite propellants containing 20-25% of AlH3 can achieve high specific impulse, up to 300 seconds. In the paper the synthesis of the compound is described and the key stabilization method is underlined. The scanning electron microscopy picture of the crystals were shown. The stabilized form of the AlH3 were used to prepare samples of composite propellants and their basic parameters were measured. AlH3 as an ingredient of composite propellants significantly increases the heat of combustion and the rate of burning.
W związku z nieustanną działalnością człowieka w szybkim tempie rośnie ilość zanieczyszczeń środowiska. Ocenia się, że liczba związków chemicznych znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka wynosi - w zależności od poziomu stężeń, od którego zaczyna się uważać te związki za obecne - od około 100 000 do 10 000 000.
W wielu przypadkach technika MSPD zapewnia równoważne lub lepsze wyniki w porównaniu ze starszymi, konwencjonalnymi metodami opartymi na klasycznej ekstrakcji.
20
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Short-chain monocarboxylic acids (SCMAs) (C2-C5) formed in the process of aerobic biodegradation of larger organic molecules should often be monitored to optimize wastewater biological treatment and study the processes of converting organic waste matter into methane, etc. Gas chromatography (GC) seems a method of choice for such a task. Majority of samples require clean up before they can be injected into GC system. In this work a special refluxing apparatus is applied to concentrate and clean up the troublesome environment samples before injection into GC. To optimize separation of SCMAs in aqueous sample a special arrangement of two capillary columns, of very different polarity was used. The operational parameters of sample preparation were optimized and enrichment factors determined. The procedure developed was applied to determine SCMAs in troublesome aqueous and solid samples of wastewater treatment origin.
PL
Krótkołańcuchowe kwasy monokarboksylowe (KKM) (C2-C5), powstające w procesie biodegradacji tlenowej większych cząsteczek organicznych, powinny często być monitorowane w celu optymalizacji biologicznego oczyszczania ścieków i zbadania procesów przekształcania odpadowej materii organicznej na metan itp. W przypadku oznaczania KKM w różnego rodzaju próbkach środowiskowych chromatografia gazowa (GC) wydaje się być metodą stosowaną z wyboru. Większość próbek wymaga oczyszczania przed ich wprowadzeniem do systemu chromatograficznego. W niniejszej pracy zastosowano specjalne urządzenie pozwalające na wzbogacenie i oczyszczenie kłopotliwych próbek środowiskowych przed analizą chromatograficzną. W celu optymalizacji rozdzielenia KKM w wodnym roztworze zastosowano specjalny układ dwóch kolumn kapilarnych o bardzo różnej polarności. Etap przygotowania próbki oraz parametry wzbogacania zostały zoptymalizowane. Opracowaną procedurę zastosowano do oznaczania KKM w próbkach wodnych o złożonej matrycy oraz stałych pochodzących z oczyszczalni ścieków.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.