The technical details of a balloon stratospheric mission that is aimed at measuring the Schumann resonances are described. The gondola is designed specifically for the measuring of faint effects of ELF (Extremely Low Frequency electromagnetic waves) phenomena. The prototype met the design requirements. The ELF measuring system worked properly for entire mission; however, the level of signal amplification that was chosen taking into account ground-level measurements was too high. Movement of the gondola in the Earth magnetic field induced the signal in the antenna that saturated the measuring system. This effect will be taken into account in the planning of future missions. A large telemetry dataset was gathered during the experiment and is currently under processing. The payload consists also of biological material as well as electronic equipment that was tested under extreme conditions.
PL
W artykule opisano szczegóły techniczne misji balonowej, mającej na celu pomiar rezonansów Schumanna. Gondola została zaprojektowana do pomiaru słabych efektów ELF (fale elektromagnetyczne o skrajnie niskiej częstotliwości). Prototyp spełnił założenia projektowe. Układ do pomiaru ELF działał poprawnie przez całą misję, jednak poziom wzmocnienia sygnału, który był dobrany zgodnie z pomiarami naziemnymi, okazał się za duży. Ruch gondoli w ziemskim polu magnetycznym indukował w antenie sygnał, który wprowadzał układ pomiarowy w stan nasycenia. Ten efekt zostanie wzięty pod uwagę w planowaniu przyszłych misji. Podczas eksperymentu zebrano duży zestaw danych telemetrycznych, który jest obecnie analizowany. Ładunek zwierał również materiał biologiczny oraz sprzęt elektroniczny, który był testowany w warunkach ekstremalnych.
Points of the article are: summarizing the seventy years of lignite presence on the national energetic market, describing current share of raw material in electricity production in Poland, analyzing possible effects of reduction of its output and proposing an alternative in case of burn-out of deposits. As a part of writing article, research methods that were used: analyze of texts, documents, directives and assess the current situation regarding climatic and energetic policy.
PL
Celem artykułu jest podsumowanie siedemdziesięciu lat obecności węgla brunatnego na krajowym rynku energetycznym, opisanie aktualnego udziału tytułowego surowca w produkcji energii elektrycznej w Polsce, dokonanie analizy możliwych skutków zmniejszenia jego wydobycia i zaproponowanie alternatywy w przypadku wyeksploatowania złóż. Podczas przygotowania artykułu posłużono się następującymi metodami badawczymi: analiza tekstów, dokumentów, dyrektyw oraz ocena bieżącej sytuacji politycznej dotyczącej polityki klimatyczno-energetycznej.
W artykule zaprezentowano przegląd wiodących koncepcji dotyczących ekotonów krajobrazowych w ujęciu fizycznogeograficznym, ekologiczno-krajobrazowym i architektoniczno-krajobrazowym; określono główne współczesne wyzwania i perspektywy badawcze w tym zakresie oraz możliwości zastosowania nowych elementów teorii ekotonów krajobrazowych w praktyce ochrony i kształtowania krajobrazów kulturowych. Na kilku praktycznych przykładach wykazano, że wraz ze wzrostem skali przestrzennej studiów i poziomu organizacji systemów krajobrazowych, oprócz struktur typu ekotonu krajobrazowego, w coraz większym zakresie możemy mieć do czynienia z krajobrazami ekotonowymi obejmującymi całe fizjocenozy, lub nawet ich lokalne kompleksy. Można również przyjąć, że udział powierzchniowy obu w/w form układów ekotonowych może być jednym ze wskaźników przyrodniczej i fizjonomicznej spójności systemów krajobrazowych. Analizując procesy przekształceń fizjonomii terenu w czasie i przestrzeni, można wyznaczać „migrujące ekotony”: osie i fronty postępujących przemian wyglądu i stylu krajobrazu.
EN
The article presents a review of the leading concepts of the landscape ecotones, using the physiographic, landscape-ecological and landscape-architectural approach; the authors have also identified the major contemporary challenges and research perspectives in this field, as well as a possibilities of implementation a new elements of the landscape ecotones theory in the practice of cultural landscapes conservation and design. It has been shown – on several practical examples – that together with increasing a spatial scale of studies as well as a level of landscape systems organization, besides of landscape ecotones, in an increasing extent we have to deal with a ecotonal landscapes, covering the whole physiocoenoses or even their local complexes. It can also be accepted, that the surface share of both these two ecotonal forms may be one of the indicators of environmental and physiognomic connectivity of landscape systems. Analyzing the processes of the landscape physiognomy transformation in the time and space, can be define a “migrating ecotones”: axes and fronts of progressive changes of the landscape appearance and style.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Prace badawcze poprowadzono w kierunku analizy uwarunkowań oddziaływania alergennego tekstyliów. Uwagę skoncentrowano na poznaniu przyczyn nadwrażliwości kontaktowej, wywołanej przez włókna i tekstylia, w aspekcie wptywu budowy chemicznej tworzywa włóknotwórczego oraz wpływu budowy morfologicznej i makroskopowej - jako czynnika mechanicznego podrażnienia skóry. Przedmiotem badań byty naturalne włókna białkowe: włókna wełny i włókna z jedwabiu naturalnego oraz włókna syntetyczne - włókna poliakrylo-nitrylowe, stanowiące substytut włókna wełny w wyrobach włókienniczych oraz włókna poliamidowe - jako substytut włókien jedwabiu naturalnego. Alergenne oddziaływanie włókien i tekstyliów analizowano również w aspekcie ewentualnych zmian budowy tworzywa włóknotwórczego badanych włókien oraz charakteru ich powierzchni pod wpływem działania czynników zewnętrznych. W badaniach uwzględniono takie czynniki, jak wydzielinę organizmu ludzkiego zwanego tłuszczopotem, w tym pot kwaśny, alkaliczny, łój skórny oraz oddziatywanie promieniowania słonecznego (promieniowanie UV), ciepła i wilgoci. W badaniach uwzględniono również możliwość oddziatywania alergennego tekstyliów, jako podłoża korzystnego dla rozwoju roztoczy kurzu domowego. Nadwrażliwość kontaktową skóry, wywołaną przez włókna i tekstylia oceniono na podstawie dermatologicznego testu działania drażniącego -przy bezpośrednim kontakcie włókien i tekstyliów ze skórą pacjenta oraz immunoenzymatycznej metody ELISA - oznaczenia stężenia antygenu Der p1, w wyciągach z kurzu pobranego z włókien i tekstyliów.
EN
The research was conducted to analyse the factors determining the allergenic properties of textiles. Attention was focused on identifications of the causes of contact hypersensitivity induced by fibres and textiles, in the aspect of effect exerted by chemical structure of the fibre material, as well as by its morphological and macroscopic structure - as a mechanical skin-irritating factor. The study was carried out on natural protein fibres: wool and natural silk, as well as synthetic ones - polyacrylnitrile fibres, used as wool substitute in textile products, and polyamide fibres - used as natural silk substitute. The allergenic effect of fibres and textiles were also analysed in the aspect of potential changes in fibre material structure and surface characteristics as a result of exposure to extrinsic factors. Such factors as natural excretion of the human organism, referred to as suint, including acid and alkaline sweat, sebum and effect of exposure to sunlight (UV radiation), heat and humidity were also taken into consideration. The study addressed also the possibility of allergenic effect of textiles as a medium favourable for the development of house dust mites. Contact hypersensitivity of the skin induced by fibres and textiles was assessed on the basis of a dermal irritation test - in direct contact of fibres and textiles with the patient`s skin, and with ELISA immunoenzymatic method - used to determine the concentration of Der p1 antigen in dust extracts obtained from fibres and textiles.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Variations in the global atmospheric electric circuit are investigated using a wide range of globally spaced instruments observing VLF (~10 kHz) waves, ELF (~300 Hz) waves, Schumann resonances (4-60 Hz), and the atmospheric fair weather electric field. For the ELF/VLF observations, propagation effects are accounted for in a novel approach using established monthly averages of lightning location provided by the Lightning Image Sensor (LIS) and applying known frequency specific attenuation parameters for daytime/nighttime ELF/VLF propagation. Schumann resonances are analyzed using decomposition into propagating and standing waves in the Earth-ionosphere waveguide. Derived lightning activity is compared to existing global lightning detection networks and fair weather field observations. The results suggest that characteristics of lightning discharges vary by region and may have diverse effects upon the ionospheric potential.
Planetarne pola elektromagnetyczne ekstremalnie niskiej częstotliwości ELF (ang. Extremely Low Frequency) są obecnie przedmiotem intensywnych badań. Ich pomiar ze względu na małe wartości amplitud należy do trudnych zagadnień metrologicznych. Wymaga stosowania czujników pola o bardzo niskim poziomie szumów własnych oraz zapewnienia wysokiej czystości elektromagnetycznej otoczenia. Pomiary mogą być prowadzone jedynie z dala od centrów cywilizacyjnych. W pracy opisano koncepcje budowy czujników składowej magnetycznej pola elektromagnetycznego oraz układów odbiorczych. Szczególną uwagę zwrócono na metodologię pomiarów parametrów spektralnych pola tła (rezonansu Schumanna) oraz pomiaru amplitud impulsów pola propagujących się w falowodzie Ziemia - jonosfera. Omówiono przykłady rozwiązań stosowanych w Pracowni Rezonansu Schumanna Obserwatorium Astronomicznego UJ. W pracowni tej zbudowano w latach 1994 - 2009 wiele generacji czujników pola oraz układów odbiorczych ELF.
EN
At present, planetary electromagnetic fields of Extremely Low Frequencies (ELF) are subject of intensive study. Their measurements cause metrological difficulties due to low signals amplitudes. This requires to use field sensors with very low own noise in an environment without an electromagnetic pollution. So, the measurements of the natural fields can be carried on at places remote from centers of civilization. The paper describes a conception how to build sensors and receiving systems for detecting the magnetic component of the natural electromagnetic fields. A special attention is paid to methods used for finding spectral parameters of (Schumann resonance) background component and to measurements of amplitudes of field impulses propagating in the Earth-ionosphere waveguide. The discussed issues are illustrated by examples of solutions applied in Schumann Resonance Laboratory of Astronomical Observatory of Jagiellonian University. Several generation of magnetic field sensors and ELF receiving systems were built in this Laboratory during the years 1994-2009.
The river valleys have the great value for nature, culture and economy. In the past few decades, however, they were the subjects of anthropogenic pressure, especially in a large cities affective zone. The landscape protection area of the Ciemiega Valley established in 1990 is situated on the north from the Lublin city. The place is under a great interest of land selling for the individual suburban housing estate. What makes the site more attractive for the investments, the communication road bypass for Lublin city is planned to be built about 3 km south from the area. The 126,12 ha large terrain of The Green Valley, located in the landscape protection area, near to Snopkdw village, has been bought out by an estate developer, that at first intended to divide it into a small plots of land. Nevertheless, as a result of the cooperation of the teams of an ecologists and landscape architects, a totally new concept of spatial development plan for this site arose, even more attractive for future residents. Furthermore, it would protect the places most valuable for nature and landscapes, as a factor of the quality of life increase in this part of the Lublin Metropolitan Territory.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Henryk Arctowski zajmował się badaniami zmienności Słońca i jego wpływu na klimat Ziemi przez wiele lat swojego naukowego życia. Najważniejszy, mało znany wynik badań, opublikował w latach czterdziestych ubiegłego stulecia. Po raz pierwszy wykazał, że korelacja pomiędzy powierzchnią plam słonecznych a wartością stałej słonecznej jest dodatnia. Dzięki doskonałemu warsztatowi naukowemu był w stanie uzyskać ten wynik, mimo niedoskonałości ówczesnych pomiarów stałej słonecznej na powierzchni Ziemi. Dzisiaj, gdy kolejna generacja pyrheliometrów satelitarnych codziennie potwierdza zależność Arctowskiego, powinniśmy o tym pamiętać.
EN
Henryk Arctowski was involved in the studies of the Sun changeability and its influence on the Earth climate for many years of his scientific career. The most important, yet little known, studies result was published in the forties of the previous century. For the first time he showed that the correlation between the sunspots area and the value of the solar constant is positive. Thanks to his perfect scientific workshop he was able to obtain this result despite the imperfections of the measurements of the solar constant on the Earth surface in his times. Nowadays, when the next generation of satellite pyrheliometers confirms Arctowski’s correlation every day, we should remember about it.
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The theoretical part of the study highlights the origin of the idea to start investigations on alloys of high magnetic permeability, manufactured mainly by companies in the USA and Japan. The said materials are applied for various parts of electronics used by the military industry, e.g. satellite antennas for global communication with submarines, and for research instruments, e.g. ferromagnetic cores. They are characterised by very high magnetic permeability, resistivity and corrosion resistance which make them suitable for operation under extra-trying conditions. Nickel alloys of high magnetic properties are usually manufactured as rolled products. The ambition of the authors of this study is to manufacture them as cast products. The program of research included characteristic of nickel alloys with additions of molybdenum and iron satisfying the above mentioned requirements, with attention focussed on their application for magnetic parts of satellite antennas and ferromagnetic cores. Moulding and casting technologies were proposed to best suit the process of manufacture of these elements. The range of chemical compostion was selected to ensure the required magnetic, mechanical and anti-corrosive properties. A series of melts was prepared and castings of the above mentioned elements were made. The chemical composition of the alloys was analysed along with the structure examinations and quality assessment made by the non-destructive methods. Castings were subjected to the finishing treatment, followed by tests and examinations to enable their practical application.