Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Skuteczność kotwienia dla ochrony skrzyżowania ściana–chodnik w świetle doświadczeń KWK Knurów–Szczygłowice

Duży S., Głuch P., Michalik G., Ratajczak A.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2018

|

nr 103

103--116

PL

Skuteczna ochrona (wzmocnienie obudowy) skrzyżowania ściana–chodnik zapewnia ciągłość cyklu produkcyjnego, a mianowicie szybkie przesunięcie przenośnika ścianowego do czoła ściany. Stosowanie niskiego bądź wysokiego kotwienia jako elementu wzmacniającego obudowę podporową skrzyżowania ściana-chodnik, pozwala na wyeliminowanie tradycyjnych sposobów utrzymania skrzyżowania ściana–chodnik, a tym samym pozwala na efektywne wykorzystanie wysokiej wydajności nowoczesnych kompleksów ścianowych. W artykule przedstawiono długoletnie doświadczenia dołowe kopalni Knurów–Szczygłowice w zakresie stosowania, dla skutecznego utrzymania skrzyżowania ściana-chodnik, obudowy przykotwionej do górotworu przy pomocy dwóch par kotwi, wykazując pełną przydatność techniczną i ekonomiczną takiego sposobu wzmocnienia obudowy. W artykule zwrócono również uwagę na bezpieczeństwo pracy oraz na coraz powszechniejsze wykorzystanie badań endoskopowych przy określeniu zasięgu strefy spękań rzutujące bezpośrednio na właściwy dobór odpowiedniej liczby, nośności oraz długości stosowanych kotew. Przeprowadzone badania dołowe zasięgu strefy spękań i rozwarstwień stropu (endoskopowe i przy pomocy rozwarstwieniomierzy linkowych) przed frontem czynnej ściany, a także przeprowadzone badania laboratoryjne (stanowiskowe) pozwoliły określić współczynnik bezpieczeństwa utrzymania skrzyżowania ściana–chodnik rzutujący bezpośrednio na konieczność zabudowy dodatkowego wzmocnienia. Wartość współczynnika bezpieczeństwa Sbść-ch większa od 1 jest korzystna i bezpieczna, a wartość mniejsza lub równa 1 może prowadzić do znacznego pogorszenia warunków utrzymania skrzyżowania w obudowie podporowej przykotwionej.

EN

The efficient protection (support reinforcement) of a wall and heading crossing ensures continuity of the production cycle, and that is a quick moving of the scraper conveyor to the wall. Using low or high bolting as a support reinforcement element in wall and heading crossings allows for the elimination of traditional methods of maintaining longwall-gate crossings, and therefore allows for the efficient use high performance modern wall complexes. The paper presents the long underground experience, of the Knurów–Szczygłowice mine of efficient support wall and heading crossing maintenance, which was bolted to the rock mass with the usage of two pairs of bolts, showing full technical and economical usefulness of this support reinforcement method. The article also highlights work safety and the increasingly common usage of endoscopies when specifying the range of crack areas which directly effects the proper choice in number, load-capacity and length of the used bolts. The underground studies the measurements of the reach of the zones of fracturing and roof stratification (using endoscopes and wire type stratification meters) and the laboratory tests (using the test stand) have allowed to determine the safety factor for maintenance of the longwall gangway crossing, directly resulting in the necessity to install additional reinforcement. The value of the safety factor Sbsc-ch greater than 1 is advantageous and safe, and the value less than or equal to 1 can lead to a significant deterioration of the conditions of maintenance of a wall and heading crossing which was bolted.

2

Techniczne aspekty rewitalizacji obiektów pogórniczych

Duży S., Dyduch G., Preidl W., Stacha G., Utko S.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2018

|

nr 3

11--18

PL

Restrukturyzacja górnictwa wiąże się z likwidacją kopalń. Rodzi to problemy nie tylko techniczne, ale również socjalne. Odpowiedź na pytanie, co zrobić z majątkiem po zlikwidowanych kopalniach, ma podstawowe znaczenie. Czy można zagospodarować w sposób społecznie użyteczny pozostałe po kopalniach wyrobiska podziemne i z jakimi technicznymi problemami należy się zmierzyć, aby zachować dla przyszłych pokoleń chociaż fragment z postidustrialnego dziedzictwa górnictwa. W artykule przedstawiono koncepcje wykorzystania podziemnych wyrobisk do celów: kulturowych, leczniczych i gospodarczych, skupiając się tylko na technicznych aspektach wykorzystania obiektów podziemnych.

EN

The issues presented in the article, related to the revitalization of post-mining objects in Poland, constitute only a part of this very important and difficult problem. The focus was, above all, on the possibilities of using underground excavations for purposes other than mining, after the mines are liquidated. These excavations can be successfully adapted for tourist, health and treatment or cultural and educational purposes. It was shown on selected examples that health and treatment institutions as well as service and social facilities can function successfully in former underground excavations. Attractive tourist routes can also be designed on the basis of underground infrastructure, similarly to, e.g.: Wieliczka, Bochnia, Zabrze and Tarnowskie Góry. Underground excavations can also be successfully utilized in an economical manner. Inactive shafts can be used to build pumped storage power plants or can potentially be places for extracting geothermal energy from underground water, as is the case of “Maciej” shaft and “Sobieski” mine. Excavations of inactive mines can also become storage facilities for problematic waste or reservoirs of underground water, as in the case of “Piast II” mine. While discussing the technical aspects of the revitalization of underground excavations, the focus was on historic buildings. In their case, one should not only consider technical but also historical problems. The modular system to secure historic excavations presented in the article takes both those aspects into account.

3

Przyczyny zawałów wyrobisk korytarzowych i wybrane sposoby wzmacniania obudowy

Duży S., Głuch P., Ratajczak A., Giza D.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2017

|

nr 97

173--187

PL

Zawały w wyrobiskach korytarzowych są niebezpiecznymi zdarzeniami powodującymi zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi, utrudnienia technologiczne (transportowe, wentylacyjne itp.) oraz straty ekonomiczne. Wśród przyczyn zawałów występujących w ostatnim okresie w wyrobiskach korytarzowych podziemnych kopalń węgla kamiennego wymienia się błędy projektowania, błędy wykonawcze, błędy użytkowania oraz przyczyny losowe. Na przykładach zaistniałych w ostatnim okresie zawałów w wyrobiskach korytarzowych w kopalniach węgla kamiennego wskazano, że jedną z głównych przyczyn zaistniałej sytuacji była utrata podporności obudowy oraz zużycie techniczne odrzwi spowodowane korozją kształtownika. W praktyce zawały występujące wskutek zużycia technicznego obudowy powstają głównie z przełamania łuku w części stropnicowej, utraty stateczności jednego z ociosów wyrobiska oraz całkowitego zawału wyrobiska. Na podstawie przeprowadzonej analizy zaistniałych przypadków zaproponowano wskazówki postępowania dla poprawy bezpiecznego użytkowania wyrobiska. Poprawę stateczności skorodowanej obudowy można uzyskać przez zastosowanie dodatkowej obudowy stabilizującej jej konstrukcję, przykotwienie odrzwi do górotworu lub wykonanie wzmacniającej powłoki z fibrobetonu połączone z iniekcją górotworu. Przedstawiono również przykłady zawałów występujących w wyrobiskach przygotowawczych, dla których dobór obudowy nie odpowiadał warunkom geologiczno-górniczym. W podsumowaniu wskazano na znaczenie diagnostyki obudowy wyrobisk w bezpiecznym i efektywnym prowadzeniu eksploatacji górniczej, którą należy objąć przepisami ruchowymi, a jej zakres i częstotliwość powinny być dostosowane do stopnia występujących zagrożeń oraz konstrukcji obudowy.

EN

Caving in the excavation of mining galleries is a dangerous phenomenon, resulting in a threat to the health and life of humans, technological difficulties (transport, ventilation, etc.) and economic losses. Mining galleries list: design errors, runtime errors, errors and random causes among the causes of the caving occurring in recent periods in the excavation of underground coal mines. Examples in the recent period of caving in the excavation of mining galleries in coal mines indicated that one of the main causes of the situation was the loss of capacity and double timber technical wear caused by the corrosion of the profile. In practice, the caving that occur as a result of the technical wear can be divided into the breaking arc of a roof – bar, the loss of stability of one of the heading walls and a total heading collapse. On the basis of the carried out analysis of these cases, guidelines were proposed for improving the safe operation of the workings. The improvement of support stability may be achieved by applying additional supports, stabilizing the structure by bolting the support sets or by introducing a fiber-reinforced concrete coating with injection into the rock mass. Examples of caving occurring in the excavation, for which the preparatory selection of support does not match the geological-mining conditions, were also presented. The summary indicated the importance of diagnostics roadway in the safe and efficient conduct of mining that should be covered by the operational rules, and their scope and frequency should be adapted to the rank of the occurrence of hazard and support construction.

4

Określanie zasięgu strefy spękań do ochrony skrzyżowania ściana-chodnik w świetle doświadczeń KWK ,,Knurów-Szczygłowice" Ruch ,,Knurów"

Duży S., Michalik G., Śledź T., Ratajczak A.

Wiadomości Górnicze

|

2017

|

R. 68, nr 7-8

382--391

PL

Skuteczna ochrona skrzyżowania ściana-chodnik zapewnia ciągłość cyklu produkcyjnego, a przede wszystkim zapewnia szybką przebudowę urządzeń odstawy w rejonie przedmiotowego skrzyżowania. Praktyka górnicza wykazuje, ze stosowanie kotwienia jako elementu wzmocnienia obudowy pozwala zwiększyć komfort i bezpieczeństwo pracy na skrzyżowaniu ściany z chodnikiem przyścianowym. Istotnym zatem elementem w zakresie projektowania obudowy kotwiowej jest właściwe określenie zasięgu strefy spękań mającej wpływ na określenie długości, liczby i nośności stosowanych kotwi górniczych. W artykule przedstawiono doświadczenia kopalni ,,Knurów-Szczygłowice" Ruch ,,Knurów" w zakresie ochrony skrzyżowania ściana-chodnik przy zastosowaniu niskiego kotwienia w nawiązaniu do określonego sposobem analitycznym i przy wykorzystaniu techniki wizualnej (badania endoskopowe) zasięgu strefy spękań. Na podstawie zdobytych doświadczeń podjęto próbę oceny skuteczności doboru systemu ochrony wyrobiska przy zastosowaniu probabilistycznej analizy konstrukcji.

EN

The effective protection of the intersection of longwall-entry ensures the continuity of the production cycle and, above all, ensures the rapid relining of the transport equipment in the area of the intersection. The mining practice shows that the use of bolting as an reinforcement element increases the comfort and safety of work at the intersection of a longwall and the longwall gate. An important element in the designing of bolting is therefore the proper determination of the extent of the cracking zone that affects the length, number and bearing capacity of the mining bolts. The article presents the experiences of the ,,Knurow-Szczyglowice" mine ,,Knurow" mining the related to protection of the intersection of longwall-entry with the use of low bolting in relation to the cracking zone determined by an analytical method and using the visual technique (endoscopic examination). Based on the experience gained, an attempt was made to evaluate the effectiveness of the selection of the working's protection system with the use of a probabilistic analysis of the structure.

5

Evaluation of the technical condition of the "Fryderyk" adit in Tarnowskie Góry for the purpose of eventual revitalization

Duży S., Dyduch G., Preidl W., Stacha G., Czempas A., Utko S.

Technical Transactions

|

2017

|

Vol. 6(114)

85--99

EN

The "Fryderyk" adit (renamed 'Kościuszko' after World War II) is the last adit built in the area of Tarnowskie Góry, and was supposed to provide drainage for the area of exploitation of the "Fryderyk" mine. After the shutdown of the mine, the adit gained an important role in the water management of the area. The water from nearby sources flows into the river Drama through the adit. The long period of the adit’s existence and the processes occurring in its area have caused a progressive process of support degradation, which increases the danger of a loss of stability and a collapse of the roof. Allowing the collapse of the adit’s roof may cause surface depressions. The article presents the research results that show an evaluation of the technical condition and safety degree of the support for future failure-free usage. A range of activities that are meant to stop the natural degradation of the end section of the adit has also been suggested.

PL

Sztolnia "Fryderyk" (po II wojnie światowej "Kościuszko") jest ostatnią z wybudowanych sztolni w rejonie tarnogórskim i miała odwadniać rejony eksploatacji rud w obszarze kopalni "Fryderyk". Po zamknięciu kopalni sztolnia spełnia ważną rolę w gospodarce wodnej rejonu. Spływa nią woda z okolicznych źródeł do rzeki Dramy. Długi okres istnienia sztolni i procesy zachodzące w jej otoczeniu spowodowały postępujący proces degradacji obudowy powodujący wzrost zagrożenia utratą jej stateczności i wystąpienia zawału. Dopuszczenie do zawału sztolni może doprowadzić do powstania na powierzchni zapadlisk. W artykule przedstawiono wyniki badań obejmujących ocenę stanu technicznego i stopnia bezpieczeństwa obudowy pod kątem dalszego bezawaryjnego użytkowania wyrobiska. Zaproponowano również zakres działań mających na celu zahamowanie naturalnej degradacji końcowego jej odcinka.

6

Stan techniczny obudowy wyrobisk korytarzowych jako źródło zagrożenia obwałami

Chudek M., Duży S., Dyduch G.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2017

|

Vol. 6, iss. 3

35--45

PL

W artykule poruszono zagadnienia związane z utrzymaniem stateczności wyrobisk korytarzowych przy pogarszającym się stanie technicznym obudowy. Omówiono metodę diagnozowania obudów wyrobisk korytarzowych oraz przedstawiono wartościowanie zużycia elementów obudowy i jego wpływ na ocenę stanu technicznego konstrukcji. Wskazano na konieczność prowadzenia szkoleń dla pracowników dozoru w zakresie diagnozowania i oceny stanu technicznego obudów wyrobisk górniczych oraz objęcia wyrobisk stałym monitoringiem w aspekcie zagrożenia obwałami i zawałami.

EN

The article addressed the issues, connected width maintenance of galleries stability at the deterioration of lining technical condition. Described methods of diagnostic galleries lining and presented influence of lining technical wear on this technical condition. Indicated necessity of trainings for staff towards diagnostic and evaluating the technical condition of lining and lead constant monitoring of galleries in terms of hazard from roof falls.

7

Badanie zasięgu strefy spękań w stropie wyrobiska przyścianowego w obudowie podporowo-kotwowej dla oceny bezpieczeństwa utrzymania skrzyżowania ściana-chodnik

Duży S., Głuch P., Ratajczak A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2017

|

Vol. 6, iss. 3

46--58

PL

Utrzymanie skrzyżowania ściana-chodnik należy do jednych z najważniejszych czynności technologicznych realizowanych w procesie eksploatacji ściany. Długoletnie doświadczenia dołowe w zakresie stosowania obudowy podporowej przykotwionej za pomocą dwóch par kotwi prętowych (długości 2,7÷3,1 m) bez zabudowy dodatkowych wzmocnień dla ochrony skrzyżowania ściana-chodnik, wykazały pełną przydatność techniczną i ekonomiczną takiego systemu wzmocnienia. Przeprowadzone badania dołowe pomiarów zasięgu strefy spękań i rozwarstwień stropu (endoskopowe i przy pomocy rozwarstwieniomierzy linkowych), a także przeprowadzone badania laboratoryjne (stanowiskowe) pozwoliły określić współczynnik bezpieczeństwa utrzymania skrzyżowania ściana-chodnik Sbsc-ch rzutujący bezpośrednio na konieczność zabudowy dodatkowego wzmocnienia.

EN

The maintenance of the longwall gangway crossing is one of the most important technological activities conducted along the exploitation of a longwall. Years of experiences in the application of chock supports bolted using two sets of anchor bolts (lenght of 2,7÷3,1) without installing additional reinforcements protecting of the longwall gangway crossing, have indicated the full technical and economical viability of the system for the support of crossing in concern. The underground studies the measurements of the reach of the zones of fracturing and roof stratification (using endoscopes and wire-type stratification metres) and the laboratory tests (using a test stand) have allowed to determine the safety factor for maintenance of the longwall gangway crossing, directly resulting in the necessity to install additional reinforcement.

8

Drainage adits in Upper Silesia – industrial technology heritage and important elements of the hydrotechnical infrastructure

Duży S., Dyduch G., Preidl W., Stacha G.

Studia Geotechnica et Mechanica

|

2017

|

Vol. 39, nr 4

25--34

EN

Adits played an important role in the hydrotechnical infrastructure for centuries. Initially, they were used mainly to drain wetland and supply water to the population. There were also inherent in the conduct of mining activities. They were used as exploratory, development and supply headings. Their usual function was to drain, ventilate and transport, and after the cessation of mining they became important elements of the hydrotechnical infrastructure in the transformed mining areas. The article presents issues related to the revitalization of the Main Key Hereditary Adit and Friedrich Adit as essential for the areas in which they are located. Both are hydraulic structures with the possibility of adaptation for tourism purposes. The need to consider some technical activities to be undertaken in this type of objects was pointed out, not only including aspects related to their proper protection so that they can continue to safely perform their function, but also to the preservation of their historical values. Due to their age and the method of drilling used in them, those headings are often included in the list of monuments and protected by law.

9

Stateczność wyrobisk korytarzowych w górotworze naruszonym eksploatacją górniczą w świetle przeprowadzonych badań

Czempas A., Duży S.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2017

|

nr 2

28--37

PL

Prowadzona przez wiele lat eksploatacja górnicza powoduje, że kolejne wyrobiska wykonywane są w górotworze naruszonym wcześniej prowadzonymi robotami górniczymi. Problem nabiera szczególnego znaczenia, gdy eksploatacja prowadzona jest w pokładzie o znacznej miąższości wymagającej prowadzenie eksploatacji z podziałem na warstwy równoległe do uwarstwienia lub przy wybieraniu filarów lub resztek pokładów. W artykule przedstawiono analizę stateczności wyrobisk korytarzowych drążonych w warstwie przystropowej pokładu węgla, w którym wybrano już warstwy przyspągową i środkową. Poruszono dwa problemy, a mianowicie wpływ wybrania dwóch warstw pokładu węgla systemem ścianowym z podsadzką hydrauliczną na właściwości górotworu w stropie pokładu oraz wzajemne oddziaływanie wyrobisk korytarzowych drążonych i utrzymywanych w małej odległości od siebie. Tezy artykułu uzasadniono wynikami badań dołowych właściwości skał i struktury górotworu oraz pomiarów zaciskania wyrobisk.

EN

The mining operation carried out for many years' causes that sequent workings are being driven in the rockmass, which had previously been affected by mining operations. The problem becomes of a particular importance when the mining operations are carried out in a considerably thick seam requiring the mining operations to be carried out with a division of the seam into layers parallel to bedding or while mining pillars or residues of the seams. The article presents the analysis of the stability of roadways driven in the roof adjacent layer of a coal seam in which the floor adjacent layer and the middle layer had already been mined. Two problems have been raised, namely the impact of extraction of two layers of coal seam and mutual interaction of roadways being driven or maintained in the close vicinity from each other. The thesis of the article were justified by the results of underground studies of rock properties and the structure of rockmass as well as measurements of the workings' compression.

10

Ocena stopnia bezpieczeństwa wyrobisk korytarzowych zlokalizowanych na terenach pogórniczych

Duży S.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2016

|

nr 94

27--39

PL

Na terenach pogórniczych zlokalizowanych jest wiele wyrobisk korytarzowych, które nie zostały zlikwidowane poprzez ich podsadzenie i niejednokrotnie w długim okresie czasu istniały jako pustki w górotworze. W okresie istnienia tych wyrobisk w ich otoczeniu zachodzą procesy degradacyjne pogarszające warunki utrzymania stateczności i w konsekwencji mogą doprowadzić do ich zawału. Biorąc pod uwagę małą głębokość, na jakiej są one zlokalizowane, istnienie wyrobisk stwarza często poważne zagrożenie dla powierzchni terenu i jej infrastruktury. Z drugiej strony należy brać pod uwagę wartość historyczną wyrobisk, które często są unikalnym dowodem rozwoju techniki na tych terenach. Problem ten przedstawiono na przykładzie Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej w Zabrzu. Do rozwiązania postawionego zadania wykorzystano wyniki badań właściwości skał i górotworu w otoczeniu przedmiotowego wyrobiska, parametry techniczne obudowy oraz przedstawiono analizę jego stateczności. Analizę stateczności wyrobiska oparto na elementach probabilistycznej analizy konstrukcji uwzględniające zmienność budowy i parametrów charakteryzujących masyw skalny, zmienność gabarytów przekroju poprzecznego wyrobiska oraz jego obudowy. Na tej podstawie przedstawiono klasyfikację warunków utrzymania stateczności wyrobiska opartą o prawdopodobieństwo utraty stateczności. Granice poszczególnych klas ustalono na poziomie: klasa I ( p ≤ 0,05), klasa II (0,05 < p ≤ 0,15), klasa III (0,15 < p ≤ 0,30) i klasa IV ( p > 0,30). Zaproponowana klasyfikacja może być podstawą do doboru systemu ochrony wyrobiska uwzględniającego warunki naturalne, techniczne, ekonomiczne i historyczne.

EN

There are many headings in postmining areas that were not liquidated by stowing and repeatedly existed as empty spaces in the rock mass. In the period of the headings existence, degradation processes take place in their neighborhood, which worsen stability maintenance conditions, and in consequence may cause caving. Taking the fact that the headings are localized at a small depth into account, their existence often causes serious danger for the surface and its infrastructure. On the other hand, it is necessary to take the historical value of the headings, which are often unique evidence of technological advancement into consideration. The problem was presented based on the Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna in Zabrze. Technical rock and rock mass property research results and support technical parameters were used to solve the task, and an analysis of its stability was presented. The analysis was based on elements of a probabilistic construction analysis, which takes into account the changeability of the support and parameters that characterize the rock mass, the changeability of the heading and its supports cross-section gauge. On that basis, a classification of heading stability maintenance conditions was presented, on the basis of stability loss probability. Border individual classes were established on the following levels: class I (p≤0,05), class II (0,05 < p≤0,15), class III (0,15 < p≤0,30) and class IV (p> 0,30). The proposed classification may be the basis for a choice of heading protection system, that takes the natural, technical, economical and historical conditions into account.

11

Dobór obudowy wyrobiska korytarzowego w zmiennych warunkach geologicznych

Duży S., Dyduch G., Preidl W., Czempas A.

Wiadomości Górnicze

|

2016

|

R. 67, nr 12

672--681

PL

W artykule przedstawiono doświadczenia z optymalizacji konstrukcji obudowy upadowej transportowej drążonej z powierzchni terenu. Przy doborze obudowy należało uwzględnić nie tylko zmienne warunki geologiczne wzdłuż wybiegu wyrobiska ale również specyfikę lokalizacji, funkcję docelową i pomocniczą oraz konieczność połączenia z wyrobiskami o charakterze zabytkowym. Tak szeroki zakres wymagań spowodował konieczność zastosowania na stosunkowo krótkim wybiegu wyrobiska kilku zróżnicowanych konstrukcji obudowy w sposób zapewniający ich wzajemne, płynne połączenie przy jednoczesnym zapewnieniu trwałości obudowy i stateczność konstrukcji na poziomie wymaganym dla wyrobisk kapitalnych.

EN

The article presents the experience gained from the optimization of the support of transport incline being driven from the surface of the area. While selecting the support one should take the account of not only the variable geological conditions along the advance of the working but also the specificity of the location, targeted and auxiliary functions of the working and the necessity of its connection with workings of historical merit. Such a wide the working range of requirements made it necessary to use a several differentiated structures of the support along the comparatively short run of the working relatively short runway excavation of several different cabinet design in a way that in a way that secures their mutual; and smooth connection with simultaneous provision of the support’s durability and the stability of the structure at the level required for the fundamental workings.

12

Ochrona wyrobisk podziemnych o wartości historycznej

Duży S., Dyduch G., Preidl W.

Hereditas Minariorum

|

2016

|

Vol. 3

237--241

PL

Wzrost zainteresowania turystyką podziemną, powoduje, że coraz to nowe obiekty podziemne są udostępniane do zwiedzania. W prawie każdym województwie możemy znaleźć obiekty podziemne przyciągające turystów. Jednak często prace związane z ich udostępnieniem są prowadzone w sposób niefachowy. Wprowadzenie turysty w „podziemia” często jest związane z licznymi niebezpieczeństwami wynikającymi z zagrożeń jakie sprawiają skały w których obiekt został wykonany jak i z warunkami klimatycznymi panującymi w obiekcie podziemnym. Właśnie te dodatkowe utrudnienia powodują, że prace związane z adaptacją wyrobisk podziemnych muszą być prowadzone nie tylko pod nadzorem odpowiednich służb konserwatorskich ale i specjalistów z zakresu budownictwa podziemnego. Udostępnione wyrobiska muszą spełniać warunki bezpieczeństwa określone nie tylko w Prawie Geologiczno-Górniczym ale też w Prawie Budowlanym.

EN

The increased interest in underground tourism means that more and more underground facilities are made available to explore. In almost every voivodeship underground facilities that attract tourists can be found. However, work related to making these facilities available is often done in an unprofessional manner. Introducing a tourist into the “underground” often entails risks that arise from the dangers posed by the rock in which the site is located and the overall conditions in the underground facility. These additional impediments make for the adaptation of underground excavations to be conducted not only under the supervision of proper preservation services but also underground construction professionals. Excavations that are made available must comply with the safety requirements specified in the Geological and Mining Law and in Construction Law.

13

Wpływ obciążeń technologicznych na zachowanie się odrzwi stalowej obudowy odrzwiowej podatnej wyrobiska krytarzowego

Duży S., Koszowski P.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2016

|

nr 2

21--29

PL

Na obudowę wyrobisk korytarzowych oprócz obciążenia ze strony górotworu oddziałują również obciążenia technologiczne - pochodzące głównie od wyposażenia wyrobiska. W dotychczasowych metodach doboru obudowy do wyrobisk korytarzowych problem ten jest ujmowany w sposób bardzo ogólny. Największymi obciążeniami technologicznymi obudowy wyrobisk korytarzowych wydają się być obciążenia od kolejki podwieszanej. W niniejszym artykule starano się pokazać, jaki udział stanowią poszczególne obciążenia technologiczne w stosunku do przyjętego obciążenia ze strony górotworu oraz określić zachowanie się odrzwi obudowy stalowej pod wpływem obciążeń technologicznych.

EN

The support of roadways is affected not only by the load of rockmass by also by the technological loads - derived mainly from the eąuipment of the working. In the up-to-date methods of selection of support for the roadways this problem is perceived in a very generał way. The biggest loads exerted by technological side on the support of roadways seem to be the loads coming from the monorail. This article attempts to show what proportion of loads are coming from particular technological loads in relation to the adopted load from the rockmass and determine the behavior of the sets of steel arching under the technological loads.

14

Metoda doboru zabezpieczania i adaptacji zabytkowych obiektów podziemnych

Utko S., Duży S.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2016

|

nr 2

35--43

PL

Zgodnie z powszechnie uznawaną definicją, za zabytek uważa się wytwór działalności człowieka, który jest świadectwem minionych epok i rozwoju cywilizacji. Z biegiem czasu wiele obiektów zlokalizowanych zarówno na powierzchni jak i pod ziemią traci swoje funkcje, na skutek czego albo są likwidowane, albo nadaje się im nowe funkcje użytkowe. W niniejszym artykule przedstawiono przykład podziemnego obiektu, który podlega procesom adaptacyjnym.

EN

In conformity with the generalry recognized definition, the product of human activity, which is a testament of the bygone eras and the development of civilization, is considered to be a monument. Over time, many facilities located both on the surface and under the ground lose their function and as a result is either liquidated or given new useful functions. This article provides an example of the underground facility, which is subject to the processes of adaptation.

15

Geotechniczne aspekty utrzymania skrzyżowania ściana-chodnik w świetle doświadczeń kopalni „Knurów-Szczygłowice”, Ruch „Knurów”

Duży S., Głuch P., Śledź T., Kleibert P., Ratajczak A.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2016

|

nr 4

1--13

PL

Wieloletnie doświadczenia kopalni „Knurów-Szczygłowice”, Ruch „Knurów”, sięgające początku lat 90. XX wieku, w zakresie ochrony skrzyżowania ściana-chodnik podścianowy, opierają się na zastosowaniu niskiego kotwienia, zapewniając szybką przebudowę przenośnika ścianowego, komfort pracy na skrzyżowaniu i uniknięcie problemów likwidacji chodnika za frontem ściany związanych z demontażem podciągów stalowych i problemów wynikłych z demontażem kotwi (pękanie tulei kotwi strunowych). Przykotwienie obudowy – o czym w artykule – prowadzono w latach 2004–2016.

EN

Multi-year of experience of „Knurów-Szczygłowice” mine, „Knurów” mining area dating back to the early 90-ties of the XX century related to the protection of the intersection of a longwall and bottom gate base on the use of low bolting ensuring rapid transfer of a longwall conveyor, comfort of work at the intersection and avoidance of problems connected with liquidation of the gate behind the longwall’s face associated with withdrawal of steel horseheads as well as problems resulting from withdrawal of bolts (cracking of sleeves of string bolts). Bolting of the support – as discussed in the article – was done in 2004–2016.

16

Parametry pracy odrzwi stalowej obudowy podatnej z kształtowników V ze stali ulepszanej cieplnie

Wizner L., Wolny L., Duży S.

Wiadomości Górnicze

|

2014

|

R. 65, nr 7-8

396--409

PL

W artykule na tle głównych kierunków działań utrzymania stateczności wyrobisk korytarzowych zabezpieczonych stalową obudową odrzwiową podatną omówiono wpływ gatunku stali na parametry pracy obudowy. Porównano wartości wskaźników nośności obudowy ŁP w zakresie rozmiarów odrzwi od ŁP-7 do ŁP-19 z kształtowników V29, V32 i V36 oraz ze stali 34GJ, 31 Mn4+U(+AR), S480W, 31Mn4+QT i 31Mn4+630QT. Wskazano na konieczność utrzymania podatności odrzwi przy maksymalnym wykorzystaniu nośności kształtownika. Dotrzymanie takiego warunku jest możliwe, gdy parametry złącza będą dobierane każdorazowo z uwzględnieniem rozmiaru odrzwi, wielkości kształtownika oraz gatunku stali.

EN

Against the background of the main trends in maintenance of the stability of roadways, protected by steel yielding sets, the article discusses the impact of steel grades upon the parameters of the support’s operation. The article compares the values of the bearing capacity indices of yielding arch support ŁP) within the dimension range of the sets from ŁP-7 to ŁP-19 made of V29, V32 and V36 profiles and steel grade 34GJ, 31 Mn4+U(+AR), S480W, 31 Mn4+QT i 31 Mn4+630QT. The article indicates to the necessity of maintaining the yielding capacity of the support sets at maximum capacity utilization of a shape section. Adherence to such a condition is possible when the parameters of the connector will be selected in each case while taking into account the size of the support set and the grade of steel.

17

Problematyka ochrony i zabezpieczenia podziemnych wyrobisk w obudowie kamiennej

Duży S., Dyduch G., Preidl W., Bączek A., Czempas A.

Hereditas Minariorum

|

2014

|

Vol. 1

187--196

PL

Zabezpieczenie i ochrona obiektów podziemnych o znaczeniu historycznym przed destrukcyjnym wpływem środowiska jest sprawą skomplikowaną i złożoną. Działania zmierzające do ich rewitalizacji lub zabezpieczenia wymagają kooperacji specjalistów o różnych specjalizacjach. Dopiero szeroko pojęta współpraca pomiędzy historykami sztuki, konserwatorami zabytków, specjalistami z zakresu budownictwa podziemnego, geomechanikami i ekologami może przynieść właściwe efekty w postaci prawidłowo wykonanego zabezpieczenia i rewitalizacji wyrobiska. Przedstawione w artykule zagadnienia, w sposób ogólny, przedstawiają czytelnikom złożone, zarówno z punktu technicznego jak i ochrony środowiska, zagadnienie ochrony wyrobisk podziemnych wykonanych w obudowie kamiennej.

EN

The issue concerning security and protection of underground historic facilities against devastating influence of the environment is very complex. The actions aimed at revitalizing or security of such facilities require the cooperation of experts in various fields. Only a close collaboration of historians of art, restorers, specialists in the field of underground construction, geomechanical engineers and ecologists can bring the right results in the form of properly executed security and revitalization of the excavation. This article presents the complex, both from the technical as well as environmental point of view, issue of protection of underground excavations made in rock lining.

18

Kierunki rozwoju metod utrzymania statecznosci połączeń wyrobisk korytarzowych

Wizner L., Wolny L., Duży S.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2013

|

nr 1

9--21

PL

W artykule przedstawiono główne kierunki metod utrzymania stateczności połączeń wyrobisk korytarzowych. Jako główne kierunki działań wskazano: stosowanie do wykonania poszczególnych elementów konstrukcyjnych obudowy materiałów o wyższych wartościach wytrzymałościowych, doskonalenie konstrukcji obudowy, kotwienie górotworu, stosowanie wykładki mechanicznej z materiałów wiążących, iniekcję górotworu i technologię drążenia. Wskazano na ważną rolę metod projektowania konstrukcji, w których wykorzystuje się najnowsze metody i narzędzia projektowe, a w szczególności metody przestrzennego modelowania numerycznego.

EN

The article presents the main trends in the methods to maintain the stability of roadways' connections. The main lines of developments has been indicated as: application of materials with higher strength values to erect various constructional components of the support, improvement of the support's structure, rockbolting, the use of mechanical lay out from binding materials, rock mass injecting and drilling technology. The important role of designing methods of the structure has been stressed in which the latest design methods and design tools arc used, and in particular the methods of numerical spatial modeling.

19

Jakość wykonania stalowej obudowy odrzwiowej podatnej z kształtowników korytkowych w świetle norm międzynarodowych

Cholewa M., Duży S.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2013

|

nr 2

1--13

PL

Wymagania wobec obudowy górniczej, zarówno pod względem jej produkcji jak i montażu, regulowane są przede wszystkim przez normy krajowe właściwe dla miejsca użytkowania obudowy. Istotny wpływ na wykonanie i montaż obudowy mają również przepisy bhp. W artykule przedstawiono przegląd norm zawierających wymagania wobec obudowy górniczej odrzwiowej, przy czym skupiono się na obudowie łukowej podatnej typu otwartego wykonanej z kształtowników korytkowych, jako obudowie odrzwiowej stosowanej najpowszechniej. Do przeglądu wykorzystano normy stosowane w wiodących pod względem wydobycia krajach Europy i zwrócono uwagę na różnice w wymaganiach.

EN

Requirements regarding mining support, both in terms of its manufacturing and assembly arc governed primarily by the national standards applicable to the place of the support's use. Also health and safety regulations have a significant impact on the manufacture and assembly of the support. This paper presents an overview of standards that include requirements for frame mining support but the special attention was paid to arch, yielding support of the open type made of trough ions as the frame support that is most commonly used. The standards used in the leading mining countries in Europe, classified with regard to their output, were used for the said review. The attention was paid to differences in requirements.

20

Diagnostyka i metody oceny stanu technicznego wyrobisk górniczych. Część 2, Ogólne zasady diagnostyki obudowy wyrobisk górniczych.

Duży S.

Budownictwo Górnicze i Tunelowe

|

2013

|

nr 1

31--41

PL

W artykule na tle przyczyn występowania utraty stateczności obudowy wyrobisk górniczych przedstawiono podstawy diagnostyki obudowy, wskazując na źródła informacji o stanie technicznym konstrukcji obudowy, zakresie niezbędnych informacji o obudowie diagnozowanego wyrobiska, obszarach działań diagnostycznych, rodzajach diagnostyki i stosowanych w jej ramach badań. Scharakteryzowano ujęcie diagnostyki obudowy wyrobisk górniczych w obowiązujących przepisach prawnych. Wskazano na konieczność opracowania i wdrożenia do praktyki jednolitej metody oceny stanu technicznego określającej dla poszczególnych rodzajów wyrobisk zakres diagnostyki, jej częstotliwość, narzędzia i metody badań oraz ich interpretacji.

EN

The article on the background of the causes of he loss of stability of mine workings support presents the basis of the support's diagnosis, pointing to the sources of information on the technical condition of the support's construction, the necessary information about the support of a diagnosed working, the areas of diagnostic activities, types of diagnosis and the studies used within its framework. The context of diagnosis of mine workings' support within the obeying legal regulations has been characterized. The need to develop and implement into practice of a uniform method of the assessment of technical condition was pointed out that would be determining the scope of diagnosis, its frequency, the tools and methods of research and its interpretation for different types of mine workings.