PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 23

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
1
Content available Mining hazards analysis with simultaneous mining copper ores and salt deposits in LGOM (Legnica-Głogów Copper Belt) mines with regard to dynamic influences
Kłeczek Z., Niedojadło Z., Popiołek E., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A., Zeljaś D.
Archives of Mining Sciences
|
2016
|
Vol. 61, no. 3
553--570
EN
In the case of locating two bedded deposits of different mineral resources in a small vertical distance, additional or increased mining hazards can occur (deformations of the rock mass, crumps and mining shocks, hazards to the land surface). This paper has thoroughly examined the impact of exploitation of the lower-located deposit of copper ore on the higher-located deposit of salt as well as the reverse situation as regards the dynamic phenomena, being the greatest lithospheric hazard in LGOM. At the same time theoretical models of processes were applied, verified by previous observations in situ in mines of Legnica-Głogów Copper Belt.
PL
W przypadku usytuowania dwóch pokładowych złóż różnych surowców mineralnych w niewielkiej odległości pionowej mogą występować dodatkowe lub zwiększone zagrożenia górnicze (deformacje górotworu, tąpania i wstrząsy górnicze, zagrożenie powierzchni terenu). W pracy rozważono wszechstronnie oddziaływanie eksploatacji niżej zalegającego złoża rudy miedzi na wyżej zalegające złoże soli kamiennej oraz sytuację odwrotną w zakresie zjawisk dynamicznych, będących największym zagrożeniem litosferycznym w LGOM. Wykorzystano przy tym modele teoretyczne procesów, zweryfikowane przez dotychczasowe obserwacje in situ w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego.
2
Content available An analysis of the interaction during simultaneous use of copper ore and salt deposits in the LGOM mines with regard to displacement and deformation of rock mass
Popiołek E., Kłeczek Z., Niedojadło Z., Hejmanowski R., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A.
Archives of Mining Sciences
|
2015
|
Vol. 60, no. 2
535--548
EN
Excavation of the two bedded deposits of mineral resources in a small vertical distance may causa additional increased mining risks (rock mass deformation, rock bursts and mining tremors, threat to land surface). This paper considers the impact of excavation of the copper ore deposit on the bed of rock salt located above it and the opposite, in terms of displacements and deformations. We used the theoretical models of processes verified by previous in situ observations in the mines of the Legnica-Głogów Copper Mining District. We analysed the potential for reducing the risks, among others, through coordination of mining works.
PL
W przypadku występowania w górotworze dwóch różnych, pokładowych złóż surowców mineralnych, szczególnie przy niewielkiej ich odległości pionowej, powstaje konieczność analizy wzajemnego oddziaływania eksploatacji górniczej tych złóż. W pracy dokonano analizy przemieszczeń i deformacji w górotworze i na powierzchni terenu przy równoczesnym prowadzeniu tych eksploatacji. Wskazano działania minimalizujące wzajemne oddziaływania w odniesieniu do prowadzenia działalności górniczej w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Główne zagrożenia występujące w LGOM to: przemieszczenia i deformacje górotworu związane z tworzeniem pustek poeksploatacyjnych, wywołujące w efekcie ruchy górotworu powodujące zagrożenia dla wyrobisk górniczych oraz powierzchni terenu i obiektów, jako wynik tworzenia się poeksploatacyjnych niecek obniżeniowych, wstrząsy górnicze i tąpania wynikające z koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobiska górnicze i nagłego wyładowania uprzednio nagromadzonej energii sprężystej (wpływy dynamiczne). W pracy rozważano pierwsze zagrożenie, drugie będzie przedmiotem oddzielnej publikacji autorów. Po schematycznym przedstawieniu warunków geologiczno-górniczych (rozdz.2) rozważono oddziaływanie eksploatacji złoża rud miedzi na wyrobiska wykonane w złożu soli kamiennej. Rozważania te oparto o prognozy przemieszczeń i deformacji prowadzone na bazie dobrze zweryfikowanej w warunkach LGOM teorii B. Budryka - S. Knothego. Wykorzystano też własne wieloletnie doświadczenia z kształtowania się pól przemieszczeń i odkształceń na powierzchni terenu, w górotworze i szybach górniczych. Na rysunku 4.1 przedstawiono przewidywany rozkład odkształceń poziomych i pionowych na wybranym poziomie nad złożem rud miedzi. Na poziomie złoża soli mogą wystąpić przemieszczenia i deformacje o wartościach: obniżenia Wmax do 1,9 m odkształcenia poziome εmax do 9,5 mm/m odkształcenia pionowe εz max do 5,5 mm/m nachylenia Tmax do 10,0 mm/m przemieszczenia poziome Umax do 0,65 m. Są to znaczne wartości wskaźników deformacji, nie powinny one jednak w istotny sposób wpłynąć na stateczność wyrobisk solnych. Może natomiast nastąpić wzrost konwergencji wyrobisk czy też wzmożone odspajanie warstw solnych. W kolejnym etapie rozważano wpływ wyrobisk w złożu soli kamiennej na wyrobiska eksploatacyjne w złożu rudy. Po szczegółowych analizach stwierdzono, że istnieje pewne zagrożenie zmian warunków stropowych w złożu rudy miedzi, jeżeli odległość pionowa pomiędzy stropem wyrobisk w tym złożu a spągiem najniższego poziomu wyrobisk solnych będzie mniejsza od 70 m. Istotniejsze zagrożenie wystąpi jeżeli odległość pionowa wyrobisk będzie mniejsza od 50 m (rys. 3). Aktualne projekty eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli w polu Bądzów wskazują, że do 2016 roku, a praktycznie nawet do 2021 roku, eksploatacja złoża soli nie powinna stanowić istotniejszego zagrożenia dla wyrobisk rudnych. W prognozach dla powierzchni terenu wykorzystano system prognozowania MODEZ autorstwa R. Hejmanowskiego. Z prognozy wynika, że wpływy eksploatacji złoża rud miedzi wywołają na powierzchni terenu, w rejonie nad przygotowywanym do wybierania złożem soli „Bądzów”, obniżenia o wartości do 1,9 m a kategoria terenu górniczego nie powinna być wyższa od II-giej. Jeżeli uwzględnić równoczesną eksploatacje złoża soli w maksymalnie możliwym zakresie, to obniżenia terenu mogą wzrosnąć do ponad 4 m. Nastąpi to jednak nie prędzej niż po 100 latach a proces obniżeń i deformacji będzie łagodny i tylko w znikomym stopniu zagrażający obiektom na powierzchni terenu. Z rozważań wynikają następujące zalecenia dla ograniczenia szkodliwego wzajemnego oddziaływania eksploatacji rud miedzi i złoża soli kamiennej: nie prowadzić jednoczesnej eksploatacji w zasięgu występowania wzajemnych wpływów, określić wielkości optymalnego wydobycia rudy miedzi w rejonie oddziaływania i wpływów tej eksploatacji na stan wytężenia zalegającego powyżej złoża soli kamiennej, uwzględniać prognozy aktywności sejsmicznej wzbudzonej eksploatacją rud miedzi a w szczególności jej wpływu na wyrobiska solne. Na zakończenie Autorzy zalecają kontynuowanie monitoringu wzajemnych oddziaływań eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli kamiennej, co pozwoli na dalszą weryfikację rozważań teoretycznych. Szczególnie zaleca się rozszerzenie zakresu obserwacji o pomiary przemieszczeń bezwzględnych w wyrobiskach solnych a także ich konwergencji w czasie.
3
Content available remote Wpływ podwyższonej temperatury na charakterystykę deformacyjno-naprężeniową próbek cechsztyńskiej soli kamiennej LGOM
Kłeczek Z., Zeljaś D.
Przegląd Górniczy
|
2011
|
T. 67, nr 12
92--97
PL
Biorąc pod uwagę jeden z wariantów zagospodarowania złoża soli monokliny przedsudeckiej dla celów podziemnego składowania odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów promieniotwórczych, od szeregu lat autorzy prowadzą badania własności geomechanicznych prób soli kamiennej pochodzącej z tego złoża. W założeniach projektowych do budowy specyficznych, wielkogabarytowych wyrobisk w złożu soli istotną rolę odgrywają wymiary calizn ochronnych, funkcją własności deformacyjno- -wytrzymałościowych górotworu. Wyrobiska takie muszą bowiem spełniać warunek długotrwałej stateczności. Aby poprawnie można było sformułować ten warunek niezbędna jest znajomość własności skały solnej, również z uwzględnieniem czynnika podwyższonych temperatur. W pracy przedstawiono wyniki oryginalnych badań próbek soli LGOM w podwyższonych temperaturach 20, 70 i 120 °C.
EN
Taking into account one of the variants of salt deposit management of the ForeSudetic Monocline for the objectives of underground storage of dangerous wastes, including radioactive wastes, since a number of years the authors conduct investigations into the geomechanical properties of rock-salt originating from this deposit. In the design assumptions to the construction of specific, large-size excavations in the salt deposit an essential role play the dimensions of protective solids, the correct determination of which is a function of deformation and strength parameters of the rock mass. Such excavations must fulfil the conditions of long-term stability. In order to formulate correctly this condition, necessary is the knowledge of properties of the salt rock, also with regard to the increased temperature factor. In the study the results of original tests of LGOM salt samples in increased temperatures of 20, 70, and 120 °C have been presented.
4
Content available remote Ekologiczne i bezpieczne składowisko odpadów niebezpiecznych w strukturze solnej LGOM
Kłeczek Z., Zeljaś D.
Przegląd Górniczy
|
2010
|
T. 66, nr 6
9-16
PL
W pracy przedstawiono warunki bezpiecznego składowania odpadów niebezpiecznych (w tym promieniotwórczych) w pokładowym złożu soli kamiennej Lubińsko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego (LGOM), odpowiadającym wszelkim rygorom podziemnego składowania. Wobec poruszanej problematyki bezpiecznej i ekologicznej utylizacji odpadów niebezpiecznych, w zaproponowanej lokalizacji, przy obecnym rozpoznaniu struktury solnej LGOM istnieje realna szansa, by w czasie zanim pierwszy ładunek wypalonego paliwa jądrowego opuści elektrownię atomową, zdążyć z wybudowaniem od podstaw struktury podziemnego składowiska odpadów.
EN
LGOM saline rock mass. Underground building. Conditions of the safe storage of hazardous waste (including nuclear waste) in the rock-salt seam deposit of LGOM, meeting all underground storage rigors, are presented. In the face of the brought up issues of the safe and ecological utilization of hazardous waste in the proposed location, at the present state of the saline structure of LGOM, there is a realistic chance to build from the basis the structure of an underground waste storage.
5
Content available remote 60 lat działań Instytutu Techniki Górniczej KOMAG na rzecz rozwoju przemysłu maszyn górniczych
Kłeczek Z., Kozieł A., Malec M.
Maszyny Górnicze
|
2010
|
R. 28, nr 3--4
5-16
PL
W artykule przedstawiono działania Instytutu Techniki Górniczej KOMAG w okresie ostatnich lat na rzecz rozwoju przemysłu maszyn górniczych. Zaprezentowano strukturę i zasoby KOMAG-u, w tym przedmiot i zakres działania, potencjał badawczy i kadrowy. Omówiono system zarządzania i prowadzoną współpracę międzynarodową. Zwrócono uwagę na najważniejsze cele i priorytety strategiczne zmierzające do rozwoju Instytutu, zgodnie z potrzebami gospodarki opartej na wiedzy.
EN
Activities of the KOMAG Institute of Mining Technology within last years for development of mining machines industry were presented in the paper. Structure and resources of KOMAG, including subject and scope of activity as well as research and manpower potential, was presented. Management system and realized international collaboration were discussed. The attention was paid to most important objectives and strategic priorities aiming at development of the Institute in accordance with demands of economy based on the knowledge.
6
Sterowanie wstrząsami górotworu LGOM
Kłeczek Z.
WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
|
2007
|
nr 6
25-27
PL
Statystyki dotyczące aktywności sejsmicznej w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. świadczą o wzroście potencjalnego zagrożenia tąpaniami, wynikającego zarówno z ilości wstrząsów górotworu, jak i wyemitowanej energii. Jedną z metod zwalczania skutków tego zagrożenia jest jego skuteczne prognozowanie. Dokonując analizy istniejących metod prognozowania wstrząsów górotworu w kopalniach rud miedzi LGOM, można wykazać, że nie ma aktualnie skutecznych metod prognozowania czasu wystąpienia wstrząsu. Na tle tego wniosku zaproponowano wdrożenie do praktyki górniczej metody sterowania wysokoenergetycznymi wstrząsami górotworu, jako pośredniego sposobu prognozowania czasu wystąpienia wstrząsu i ograniczenia jego skutków.
EN
Statistics about the seismic activity in KGHM Polska Miedź SA. mines show the increase of the potential bumps hazard, resulting from both the number of tremors and the energy emitted. One of the method of those hazard control is the efficient prediction. While analysing the existing methods of the rock-mass tremors prediction in the LGOM copper mines, it can be shown that at present there are not any efficient method of forecasting the time of tremor occurrence. Therefore, the implementation of method which controls the high-energy rock-mass tremors, as an indirect way of the tremor occurrence time predicting and of limiting its effects, was proposed.
7
Content available remote Perspektywy rozwoju górnictwa węgla kamiennego w Polsce
Kłeczek Z.
Maszyny Górnicze
|
2007
|
R. 25, nr 2
33-38
PL
Z inicjatywy Głównego Instytutu Górnictwa w Katowicach realizowany jest projekt celowy typu foresight pt. „Scenariusze rozwoju technologicznego przemysłu wydobywczego węgla kamiennego", w którym uczestniczą również eksperci z Akademii Górniczo-Hutniczej, Politechniki Śląskiej, Polskiej Akademii Nauk, Centrum Elektryfikacji i Automatyzacji Górnictwa EMAG oraz Centrum Mechanizacji Górnictwa KOMAG. W artykule przedstawiono dotychczasowe wyniki projektu obejmujące analizę bilansu surowcowego pod kątem przewidywanej wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce oraz przegląd stanu dotychczas stosowanych technologii w krajowym przemyśle wydobywczym.
EN
A targeted project of a foresight type entitled "Scenarios of technological development of hard coal mining industry", in which also the experts from AGH University of Science and Technology, Silesian University of Technology, Polish Academy of Sciences, EMAG Automation and Safety Systems and KOMAG Mining Mechanization Centre participate, is realized according to an initiative of the Central Mining Institute in Katowice. Previous project results, including analysis of raw minerals balance as regards predicted hard coal production in Poland and review of technologies used so far in Polish mining industry, were presented in the paper.
8
Zagrożenie tąpaniami w polskich kopalniach węgla kamiennego i rud miedzi
Kłeczek Z.
WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
|
2006
|
nr 6
8-12
PL
Prawie 40% wydobycia węgla kamiennego(GZW) i 100% wydobycia rud miedzi (LGOM) pochodzi z rejonów zagrożonych wstrząsami górotworu i tąpaniami. Bezpośrednim skutkiem wstrząsu górotworu jest nagła i gwałtowna emisja energii kinetycznej, uprzednio zakumulowanej w określonym jego obszarze. Energia ta z chwilą tąpnięcia zamienia się w energię skutków, wywołując nagłą utratę stateczności wyrobiska. Dodatkowym efektem wywołanym wstrząsem górotworu jest dająca się pomierzyć energia sejsmiczna, powodująca drgania otaczającego górotworu. Utrata stateczności wyrobiska podziemnego, drgania otaczającego masywu górotworu i dynamiczny podmuch powietrza stanowią olbrzymie zagrożenie dla zdrowia i życia górników oraz są przyczyną znacznych strat materialnych. Dlatego coraz większego znaczenia nabierają wszelkie działania profilaktyczne, zmierzające głównie do prognozowania wstrząsów górotworu i aktywnego zwalczania ich skutków. Dokonując geomechanicznej analizy przemian energetycznych towarzyszących podziemnej eksploatacji złóż można wykazać, że pośrednią metodą predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków jest prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W referacie przedstawiono dotychczasowe wyniki doświadczeń autora, zmierzające do opanowania tego największego zagrożenia litosferycznego w polskim górnictwie.
EN
The data concerning seismic activity of rock-mass accompanying the underground mining operations in Poland prove that almost 40% of hard coal production (GZW) and 100% copper production (LGOM) comes from the areas with high level of rockburst and roof fall hazard. The direct effect of rock burst is sudden and violet emission of the kinetic energy, accumulated previously in the specific area. The energy with the moment of rockburst is exchanged the energy of effects, causing sudden loss of the excavation stability. The additional effect caused by the rockburst is easy to measure seismic energy, causing the vibration of the surrounding rock mass. Loss of the stability of underground excavation, vibration of the rock-mass surrounding the excavation and dynamic blast of air results in great hazard to the health and live of miners as well as they are reasons of considerable financial losses. Thus all prophylatctic, aimed mainly to predict the rock-mass tremors and to actively fight their effects, is of the great importance. Making the geomechanical analysis of the energy transformation accompanying the underground mining it is possible to demonstrate, that the indirect method of rock-mass bursts prediction and of limiting their effects, is provoking the rock mass by blasting works. The paper present the author's experience, with regard of control this the biggest lithospheric hazard in Polish mining industry.
9
Dylatancja soli kamiennej ze złoża LGOM
Kłeczek Z., Zeljaś D.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2006
|
nr 3
11-24
PL
W pracy przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań geomechanicznych własności próbek soli kamiennej pochodzących ze złoża LGOM. Na podstawie tych badań określono charakterystykę deformacyjno - naprężeniową z uwzględnieniem specyficznej własności, jaką jest próg dylatancji. Przekroczenie tego progu, wskutek zamknięcia mikroszczelin w budowie skały, prowadzi do powiększania się objętości ściskanej jednoosiowo próbki. Dla badanej soli ze złoża LGOM próg dylatancji wynosi 14 MPa, co stanowi 40% jej doraźnej wytrzymałości na ściskanie.
EN
The paper presents the results of the geomechanical, laboratory tests of rock salt samples from the LGOM deposit. The tests allowed to characterize the deformation-stress properties taking into consideration the specific feature i.e. threshold of dilatancy. Exceeding this threshold as a result of closing the micro-fractures leads to the increase of the volume of the sample being under the uniaxial stress. For the LGOM salt being tested, the threshold of dilatancy is 14 MPa, what is 40% of its immediate compression strength.
10
Geomechaniczna analiza przyczyn wstrząsu górotworu zaistniałego w dniu 5.08.2005 w rejonie pola eksploatacyjnego G-1/7 O/ZG "Rudna"
Kłeczek Z., Zorychta A., Chlebowski D.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2005
|
nr 4
13-40
PL
W dniu 5.08.2005 r. w kopalni „Rudna” KGHM Polska Miedź S.A. wskutek wstrząsu górotworu o energii 6,4×10(7)J miało miejsce tąpnięcie, w wyniku którego poszkodowanych zostało 17 górników. Bezpośrednią przyczyną wypadku zbiorowego był dynamiczny podmuch powietrza w skali nie obserwowanej wcześniej w kopalniach LGOM. Przytoczone fakty stanowiły dla autorów asumpt do podjęcia geomechanicznej analizy prawdopodobnych przyczyn zaistniałego zdarzenia. W oparciu o rozważania analityczne i wyniki opracowanych na ich bazie symulacji numerycznych sformułowano wnioski dotyczące przyczyn zdarzenia. Wnioski te uzupełniono o zalecenia mające znaczenie utylitarne na temat bezpiecznej eksploatacji na przyszłość.
EN
On 5.08.2005 r. in „Rudna” mine owned by KGHM Polska Miedź S.A. as a result of rock-mass tremor with energy of 6,4×10(7)J, the rockburst occurred and 17 miners were injured. The direct reason of this accident was dynamic gust of air which was the strongest one in LGOM mines history. This gave authors the impulse for undertaking the geomechanical analysis of the probable reasons of this event. Basing on analytic considerations and results of numeric simulations, the conclusion concerning the reasons of event were drawn. These conclusions were supplemented with recommendations regarding the safe mining operations in the future.
11
Aktywność sejsmiczna górotworu GZW i LGOM i jej skutki w podziemnych wyrobiskach górniczych
Kłeczek Z.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2005
|
nr 2
33-48
PL
Dane ilustrujące aktywność sejsmiczną górotworu towarzyszącą podziemnej eksploatacji złóż dowodzą, że prawie 40% wydobycia węgla kamiennego (GZW) i 100% wydobycia rud miedzi (LGOM) pochodzi z rejonów zagrożonych wstrząsami górotworu i tąpaniami. Bezpośrednim skutkiem wstrząsu górotworu jest nagła i gwałtowna emisja energii kinetycznej, uprzednio zakumulowanej w określonym jego obszarze. Energia ta z chwilą tąpnięcia zamienia się w energię skutków, wywołując nagłą utratę stateczności wyrobiska. Dodatkowym efektem wywołanym wstrząsem górotworu jest dająca się pomierzyć energia sejsmiczna, powodująca drgania otaczającego górotworu. Utrata stateczności wyrobiska podziemnego, drgania otaczającego wyrobisko masywu górotworu i dynamiczny podmuch powietrza stanowią olbrzymie zagrożenie dla zdrowia i życia górników oraz są przyczyną znacznych strat materialnych. Stąd też coraz większego znaczenia nabierają wszelkie działania profilaktyczne, zmierzające głównie do prognozowania wstrząsów górotworu i aktywnego zwalczania ich skutków. Dokonując geomechanicznej analizy przemian energetycznych towarzyszących podziemnej eksploatacji złóż można wykazać, że pośrednią metodą predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków jest prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W referacie przedstawiono wyniki doświadczeń, zmierzające do opanowania zagrożenia wstrząsami górotworu i przystosowania maszyn i urządzeń dołowych do pracy w warunkach zagrożenia sejsmicznego.
EN
Data illustrating the rock-mass seismic activity accompanying the underground exploitation of deposits shows, that almost a 40% of coal mining (GZW) and 100% of copper ores mining (LGOM) comes from areas with high level of rockburst and roof fall hazard. The direct effect of rockburst is sudden and violent emission of the kinetic energy, accumulated previously in the specific area. This energy with the moment of the rockburst is exchanged into the energy of effects, causing sudden loss of the excavation stability. The additional effect caused by the rockburst is easy measured seismic energy, causing the vibration of the surrounding rock-mass. Loss of the stability of the underground excavation, vibration of the rock-mass surrounding the excavation and dynamic blast of air results in great hazard to the health and lives of miners as well as they are a reason for considerable financial losses. Thus all prophylactic, aimed mainly to forecast the rock-mass tremors and to actively fight with their effects are of the great importance. Making the geomechanical analyse of the energy transformations accompanying the underground mining it is possible to demonstrate, that the indirect method of the prediction of rock-mass bursts and of limiting their effects is provoking the rock-mass by blasting works. Results of tests, focused on reducing the risks of rockbursts and roof fall hazard as well as adapting the underground machines and devices to the work under the seismic risk conditions were presented in the paper.
12
Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu towarzyszące eksploatacji węgla kamiennego i rud miedzi w Polsce
Kłeczek Z.
Mechanizacja i Automatyzacja Górnictwa
|
2004
|
R. 42, nr 9
25-32
PL
Dynamiczne przejawy ciśnienia górotworu towarzyszące eksploatacji węgla kamiennego i rud miedzi w Polsce.W oparciu o przedstawione dane statystyczne wykazano, że ponad 40% wydobycia węgla kamiennego i 100% wydobycia rud miedzi w Polsce pochodzi aktualnie z rejonów zagrożonych tąpaniami. W olbrzymiej większości przypadków bezpośrednią przyczyną tąpań są wysokoenergetyczne wstrząsy górnicze. Wskazując na ich genezę, przeprowadzono dyskusję stosowanych metod profilaktycznych w aspekcie zwalczania tego największego, w polskim górnictwie podziemnym, zagrożenia naturalnego.
EN
Basing on the statistical data, it has been stated that over 40% of hard coal production and 100% of copper ore output in Poland come from the bounce-exposed regions. In majority of events, high-power ground tremors make a direct reason of bounces. Considering their genesis, the preventive methods have been discussed in the aspect of control of this greatest natural hazard in Polish underground mining.
13
Content available remote Grupowe strzelanie przodków jako element profilaktyki tąpaniowej w kopalniach rud miedzi LGOM
Kłeczek Z.
Górnictwo i Geoinżynieria
|
2004
|
R. 28, z. 3/1
153-159
PL
W kopalniach KGHM Polska Miedź SA wydobywa się średnio 30 milionów Mg rud miedzi rocznie. Statystycznie rzecz ujmując, na 1 milion Mg wydobycia przypada 18 wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, każdy o średniej energii sejsmicznej 6x10\6 J. Wstrząsy te są przyczyną licznych tąpnięć, odprężeń górotworu, utraty stateczności wyrobisk górniczych i towarzyszących tym zjawiskom zagrożeń utraty zdrowia, a nawet życia załogi. Jedną z metod zwalczania skutków tego zagrożenia jest jego skuteczne prognozowanie. Dokonując analizy istniejących metod prognozowania wstrząsów górotworu, można wykazać, że nie ma aktualnie skutecznych metod predykcji czasu wystąpienia wstrząsu. Wobec tego wniosku zaproponowano wdrożenie do praktyki górniczej metody sterowania wysokoenergetycznymi wstrząsami górotworu przez prowokowanie górotworu robotami strzałowymi. W artykule wykazano, że grupowe strzelanie przodków eksploatacyjnych stanowi pośrednią metodę predykcji wstrząsów górotworu i ograniczenia ich skutków.
EN
KGHM Polska Miedź S.A. mines extract annualy ca. 30 million tones of copper ore. Statistically 18 high energy rock-mass tremors (each having average energy of 6x10\6J) occur per one million of the mined ore. The tremors cause numerous rockbursts, stress releases, looses of stability within the mine workings and thus health and life hazards for the mine personnel. One of the method of this hazards control is the efficient forecasting of the events. Analysis of the existiny methods of rock-mass tremors prediction revealed that we currently do not have any effective method of predicting the time of the rock tremor occurrence. Therefore it was suggested to implement in the mines the method of controlling the high energy tremors by the rock-mass provocation using the group face blasting. Author proved in the paper that the group face blasting is the indirect method of the rock-mass tremors prediction and simultaneously reduction of their effects.
14
Pełzanie soli kamiennej a stateczność podziemnej kawerny magazynowej gazu
Kłeczek Z., Zeljaś D.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2004
|
nr 1
117-132
PL
Na tle aktualnego zużycia gazu ziemnego w Polsce dokonano bilansu potrzeb jego magazynowania, które w świetle istniejących dyrektyw Unii Europejskiej i ekspertyz Banku Światowego winno zapewnić bezpieczeństwo energetyczne państwa. Zwracając uwagę na znaczenie i rolę podziemnych magazynów kawernowych, wykazano potrzebę poznania reologicznych własności górotworu solnego, które rzutują na długotrwałą stateczność podziemnego pola magazynowego. W pracy przedstawiono rezultaty prób pełzania soli reprezentatywnych dla górotworu solnego LGOM, gdzie istnieją realne możliwości lokalizacji obiektów dla podziemnego magazynowania i składowania.
EN
The balance of need for the rock salt storage was made with regard of current natural gas consumption in Poland. The balance is necessary due to the requirements of EU directives and World Bank expertises and should ensure the energetic safety of the country. Underlining the importance and role of underground storage caverns, the necessity of investigating the rheological properties of the salt rock-mass was revealed. Those properties have impact on long term stability of the underground cavern. The paper presents results of creep tests of salt samples representative for the LGOM rock-mass, where real possibilities for location facilities for underground storage exist.
15
Wzmocnienie iniekcyjno-kotwiące górotworu jako metoda profilaktyki tąpań spągowych
Kłeczek Z., Napieracz T., Trelenberg P.
Wiadomości Górnicze
|
2003
|
Vol. 54, nr 2
52-58
PL
Skutki wielu tąpnięć w wyrobiskach chodnikowych kopalń węgla kamiennego odzwierciedlająsię w postaci gwałtownych przemieszczeń spękanych warstw spągowych, w konsekwencji powodując częściowe lub całkowite wypełnienie wyrobiska. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy wyrobisko usytuowane jest pod stropem grubego pokładu, z pozostawieniem ławy węgla w spągu. Przypadki takie miały miejsce w Kopalni Węgla Kamiennego "Śląsk" (25.01.2002 r.) oraz w Kopalni Węgla Kamiennego "Bielszowice" (7.09.2002 r.). W takich warunkach zaproponowano - o czym mowa w artykule - wzmocnienia iniekcyjno-kotwiące spągu, stanowiące jedną z metod czynnej profilaktyki tąpań spągowych.
EN
The effects of many rockbursts in roadway workings of hard coal mines initiated sudden displacement of fractured floor layers, leading, as the result, to partial or complete filling of the working. That regards especially the situations when the working is located under the roof of thick seam with bench of coal left in its floor. Such cases occurred at "Śląsk" hard coal mine (25.01.2002) and at "Bielszowice" mine (7.09.2002). Under such conditions it was suggested - what is said in the article - to apply injection-bolting reinforcement of the floor, constituting one of the methods of active prevention against rockburst in the floor.
16
Prowokowanie wstrząsów górotworu jako metoda profilaktyki tąpaniowej w kopalniach LGOM
Kłeczek Z.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2003
|
nr 1
53-61
PL
Na podstawie danych statystycznych udzielono odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu strzelanie technologiczne w przodkach eksploatacyjnych może być bodźcem do sprowokowania wysokoenergetycznego wstrząsu górotworu, który pośrednio jest oczekiwany w okresie tzw. wyczekiwania po robotach strzałowych. Przedstawiając dane dotyczące efektywności urabiającego strzelania w przodkach wszystkich kopalń KGHM Polska Miedź S.A. w okresie 2000-2002 r. stwierdzono, że robotami strzałowymi sprowokowano 37 % ilości wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu i prawie 29 % ich wydatku energetycznego. Wychodząc z założenia, że wstrząs sprowokowany jest w czasie wyczekiwania po robotach strzałowych wstrząsem prognozowanym, prowadząc działalność zmierzającą do zwiększenia skuteczności prowokowania wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu, pośrednio uzyskuje się prognozę czasu wystąpienia wstrząsu i potencjalnego zagrożenia tąpnięciem. Taka zaś działalność, na drodze aktywnego zwalczania skutków tąpań i odprężeń, włącznie z wycofaniem załogi i przemieszczeniem maszyn i urządzeń z zagrożonego rejonu, pozwala prowadzić bardziej bezpieczną eksploatację złoża.
EN
Using the statistical data, the question if the technological blasting in mining faces can be an impulse for provocation of high energy tremor which is expected during a certain period of time after the blasting, was answered. Presenting the data about the effectiveness of exploitation blasting in faces in all KGHM Polska Miedź SA mines within 2000-2002 it was stated that 37 % of high energy tremors were provoked and 29 % of their energy. Assuming that the provoked tremor occurring during the so called "waiting time" after the blasting, is a predicted tremor, the increase of the effectiveness of such tremors provocation one can indirectly obtain the forecast of the event occurrence and the possible tremor hazard. This kind of activity i.e. tremors and bumps control, together with withdrawal of personnel and machines from the dangerous region allows for more safe mining of the deposit.
17
Profilaktyka erozyjna skarp ziemnych i dróg transportowych na przykładzie składowiska odpadów flotacyjnych "Żelazny Most"
Kłeczek Z.
Karbo
|
2002
|
Nr 7
216-219
PL
Kluczową rolę w ciągu technologicznym zakładów wydobywczo-prze-twórczych KGHM Polska Miedź SA spełnia składowisko odpadów flotacyjnych i wód dołowych „Żelazny Most". O ile w aktualnej sytuacji zadania technologiczne tego obiektu hydrotechnicznego są realizowane bez większych problemów, o tyle w pewnych okresach pojawia się zagrożenie utraty stateczności dróg transportowych i skarp ziemnych składowiska, wywołane zarówno erozją wodną, jak i erozją eolicz-ną. W wyniku przeprowadzonych studiów i prac badawczych zainstalowano w newralgicznych sekcjach składowiska komórkowy system ograniczający typu GEOKRATA, który zdał egzamin w warunkach intensywnych opadów atmosferycznych i procesów eolicznych.
EN
The key role in the mining and ore processing circuit of KGHM Polska Miedź SA plays the tailings and mine water impoundment - „Żelazny Most". If at present the technological tasks of this facility are executed without bigger problems, in some periods arises the hazard of stability loss of the transport roads and earth slopes of the pond, what is caused by water and eolian erosion. According to the studies and research works, in crucial sections of the impoundment, special cellular limiting system GEOKRATA was placed, which turned to be useful during heavy rainfalls and eolian processes.
18
Czy aktywność sejsmiczna górotworu LGOM przekroczy w 2001 roku barierę 10 miliardów dżuli?
Kłeczek Z.
WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie
|
2001
|
nr 4
13-17
PL
W ostatnim czasie w kopalniach rud miedzi, można zaobserwować wyraźny wzrost zagrożenia tąpaniami. Przykładem tego są tąpnięcia zaistniałe w roku 2000 w oddziale G-6/ZG "Lubin" oraz w oddziale G-23/1 w O/ZG "Rudna". Zdarzenia te spowodowane zostały wstrząsami o energiach rzędu 10 do dziewiątej (potęgi) J. Ilość wstrząsów górotworu jakie towarzyszą eksploatacji rud miedzi w Lubińsko-Głogowskim Okręgu Miedziowym w roku przekracza aktualnie 29 tysięcy, a ich łączny wydatek energetyczny osiągnął w 2000 roku wielkość 7,11x10 do dzięwiątej (potęgi) J. Śledząc aktywność sejsmiczną górotworu LGOM w ostatnich 16 latach można na drodze statystycznej dokonać prognozy wydatku energetycznego wstrząsów w 2001 roku na poziomie 9,22x10 do dziewiątej (potęgi) J. Oznacza to więc ewidentny wzrost zagrożenia tąpaniami i odprężeniami. Analiza aktywności sejsmicznej górotworu w 2000 r., na tle stosowanej technologii urabiania złoża przy użyciu materiałów wybuchowych, upoważnia do sformułowania tezy o możliwości ograniczenia skutków wysokoenergetycznych wstrząsów górotworu przez sterowania ich wielkością i częstotliwością występowania. Wymagać to będzie opracowania i wdrożenia metod celowej i świadomej prowokacji górotworu robotami strzałowymi, łącznie z prowokacją wstrząsogennych warstw stropu zasadniczego.
EN
Recently it has been possible to observed in the copper mines a pronounced increase of rock burst hazard. A good example can be served by the rock burst occurrences taking place in the year of 2000 in the Mining Disticts of G-6 O/ZG "Lubin" and G-23/1 O/ZG "Rudna". Those occurrences have been caused by tremors with energies of the order of 10 to the ninth J. The number of strata tremors that accompany the mining operation in the copper ore deposits of the Lubin Glogow Copper Area over a year period exceeds at present 29 thousand, and the total energy yield of theirs reached in 2000 the level of 7.10x10 to the ninth J. An analysis of the seismic activity of the strata in the year of 2000, against the background of the applied technology of mining the deposit with explosives /a blasting technology/ provides grounds for formulating an argument about a possibility of reducing the effects of high-energy strata tremors by controlling their magnitude and frequency of occurrence.
19
Content available remote Koncepcja podziemnego składowiska odpadów w złożu soli O/ZG "Polkowice-Sieroszowice"
Kłeczek Z.
Przegląd Górniczy
|
2000
|
T. 56, nr 9
5-11
PL
W ostatnich kilkunastu latach złoża soli kamiennej w świecie stają się miejscem rozwoju specyficznego budownictwa górniczego. Jednym z tych trendów, oprócz budowy podziemnych magazynów ciekłych i gazowych nośników energii, jest podziemne składowanie odpadów zarówno uciążliwych, jak i odpadów niebezpiecznych z odpadami radioaktywnymi włącznie. W pracy przedstawiono koncepcję budowy w cechsztyńskim złożu soli O/ZG "Polkowice--Sieroszowice" podziemnego składowiska odpadów uciążliwych i niebezpiecznych, z jednoczesnym wykorzystaniem urobku solnego dla celów handlowych. Koncepcją tą objęto około 2 % udokumentowanych w granicach Obszaru Górniczego "Sieroszowice" zasobów bilansowych soli kamiennej. Według wstępnych oszacowań proponowane składowisko o żywotności 50 lat może mieć pojemność 3,6 min Mg odpadów.
EN
In the last a dozen or so years the salt deposits in the world have been becoming a place of a specific underground construction development. One of those trends, beside construction of underground stores of the liquid and gas energy carriers, is underground storage of both noxious and dangerous waste including radioactive ones. A conception of underground noxious and dangerous waste storage construction in the Cechsztyn salt deposit of the O/ZG "Polkowice-Sieroszowice" along with simultaneous commercial use of the salt won is present. The conception involves about 2 % of the proved commercial reserves of domestic salt within the Sieroszowice Mine Field. According to preliminary estimation the proposed storage with 50 years life would have a capacity of 3,6 milion tons.
20
Koncepcja zwalczania zagrożenia wysokoenergetycznymi wstrząsami górotworu w kopalniach LGOM
Kłeczek Z.
Cuprum : czasopismo naukowo-techniczne górnictwa rud
|
2000
|
nr 15
13-25
PL
Wstrząsy górotworu są przyczyną tąpań i odprężeń we wszystkich trzech kopalniach KGHM Polska Miedź S.A. Przedstawiając dane dot. wydobycia, ilości wstrząsów, ich energii i liczby tąpnięć za okres ostatnich 15 lat wykazano, że zagrożenie wstrząsami wynika z bilansu przemian energetycznych, jakie zachodzą w górotworze objętym działalnością górniczą. W oparciu o dane statystyczne dot. wstrząsów w O/ZG "Rudna" wskazano na możliwości sterowania wstrząsami górotworu poprzez ich prowokowanie robotami strzałowymi.
EN
Rock-mass tremors cause bumps and decompression in all three LGOM mines. Presenting the data on the output, number of tremors and their energy as well as bumps number within last 15 years it was shown that the tremors hazard results from the balance of energetic changes which occur in the rock-mass covered by the mining activity. On the basis of the statistical data about the tremors in the Rudna mine the possibility of the rock-mass tremors control by their provocation using blasting, was showed.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.