Wybór miejsca dla inwestycji tak dużej powierzchniowo jak Centralny Port Komunikacyjny, dla którego potrzeba na lotnisko 3000 ha, strefę ograniczonego użytkowania 6000 ha i strefę ekspansji 32 000 ha, powinien być poprzedzony analizami przestrzennymi. Powinny być uwzględnione 3 grupy czynników: funkcjonalno-transportowe, społeczno-gospodarcze i przyrodnicze. O wyborze lokalizacji „Stanisławów” zadecydowała pierwsza grupa czynników. Artykuł przybliża historię decyzji o budowie CPK, wyniki niektórych ekspertyz oraz uzasadnienie Rządu RP dla lokalizacji w Stanisławowie. Autorzy wykonali uproszczone analizy przestrzenne uwzględniające: czas dojazdu do lotniska, zabudowę mieszkaniową, rzeźbę terenu i hydrografię, gleby, obszary chronione. Analizy wykazały, że z punktu widzenia funkcji transportowych lokalizacja w Stanisławowie jest bardzo dobra, ale z punktu widzenia warunków przyrodniczych ma wiele ograniczeń. Ich usunięcie lub złagodzenie będzie wymagało dodatkowych kosztów przy budowie i eksploatacji lotniska.
EN
The choice of location of the investment as large as the Central Airport for Poland which needs 3000 ha for terminals and the airport, 6000 ha for the limited use zone, and 32 000 ha for an expansion zone, should be preceded by spatial analyses. Three groups of factors: functional-transport, socio-economic and environmental ones should be considered. The first group of factors determined the choice of the location of „Stanisławów”. The paper introduces the history of the decision to build the CPK, the results of some expert opinions and the justification of the Polish Government for the location in Stanisławów. The authors made simplified spatial analyses taking into account the time accessibility of the airport, housing development, land relief and hydrography, as well as soils and protected areas. The analyses showed that from the perspective of transport functions, the location in Stanisławów is very good, but from the perspective of environmental (natural) conditions it has many limitations. Their elimination or mitigation will require additional costs of the construction and operation of the airport.
Obecnie w kształceniu użytkowników informacji przestrzennej powinno się kłaść nacisk na wyszukiwanie odpowiednich zbiorów danych przestrzennych oraz umiejętne z nich korzystanie, nie zaś na nauczanie o składnikach i funkcjach tradycyjnie rozumianych systemów informacji geograficznej. Sprzyja temu wdrażanie dyrektywy INSPIRE, dzięki czemu coraz więcej zbiorów danych jest dostępnych na geoportalach. W proponowanym typie szkolenia, szczególnie przy małym zakresie godzinowym, jest polecana personalizacja. Polega ona na powiązaniu zbiorów danych przestrzennych (topograficznych, obrazowych, tematycznych) z miejscem dobrze znanym studentowi, najlepiej z miejscem zamieszkania. Wiąże to emocjonalnie studenta z wykonywanym zadaniem i wspomaga jego inicjatywy w wyszukiwaniu i wizualizacji danych. Ułatwia ponadto ocenę jakości i przydatności danych dla różnych zadań. Zachęca też do poznawania zaawansowanych technologii SIP. Takie podejście było już stosowane z sukcesem w kilku typach nauczania, szczególnie dla użytkowników danych przestrzennych.
EN
GIS education, both at the academic level and in the form of training for spatial data users, should be changed from teaching about GIS components and functions in its traditional meaning, to teaching how to search for and use spatial data sets. The INSPIRE Directive implementation supports these efforts as there are more and more spatial datasets available at geoportals. For the proposed type of teaching, especially when time of teaching is limited, personalization is recommended. It is based on connection of spatial datasets (topographic, aerial, satellite, thematic) with a location which is familiar for a student, preferably with the place of residence. This involves an emotional link between the student and tasks and, therefore, supports efforts aiming at data searching and visualization. It also makes it easier to assess the data quality and usefulness for various tasks. Moreover, it encourages to explore advanced GIS technologies. This approach has been already successfully applied in several types of teaching, especially those dedicated for spatial data users.
Studia podyplomowe będące formą kształcenia na poziomie wyższym dobrze wpisują się w tak ważną dziś idę ustawiczności kształcenia. Studia takie w relatywnie krótkim czasie dają możliwość podniesienia kwalifikacji i uzupełnienia wiedzy, co przekłada się na większe szanse w uzyskaniu awansu zawodowego. Jest to forma kształcenia, która szybko reaguje na zmieniające się potrzeby rynku pracy, a tym samym na oczekiwania osób chcących podnieść swoje możliwości i szanse zdobycia lepszej pracy. Studia w tej formie mogą też korzystanie wpłynąć na dalsze już bardziej samodzielne kształcenie się w danym obszarze tematycznym. W artykule, poza rozważaniami na temat aktualnej roli studiów podyplomowych, przedstawiono krótką charakterystykę oraz istotne etapy ewolucji programu nauczania na studiach podyplomowych Systemy Informacji Przestrzennej prowadzonych na Wydziale Geodezji i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Omówiono również wybrane doświadczenia z ponad dziesięcioletniego i nieprzerwanego okresu realizacji tych studiów. W rozważaniach podkreślono także wagę właściwego rozumienia potrzeb, ale też wyzwań stawianych tego rodzaju studiom. Ponadto, zaakcentowano konieczność dostosowywania metod i zakresu kształcenia odpowiednich dla określonych grup słuchaczy studiów podyplomowych, przy jednoczesnym dążeniu do zapewnienia jak najlepszej kadry prowadzącej zajęcia, łącznie z wykorzystaniem ekspertów spoza uczelni.
EN
Postgraduate studies as a form of training at a higher level, fit well into the idea of lifelong learning which has been so important recently. Such studies offer, in a relatively short time give the ability to raise qualifications and supplement knowledge, which may often result in a better chance of a professional development. It is a form of education that relatively quickly responds to the changing needs of the labour market, and thus the expectations of people who want to increase their capabilities and opportunities to get better jobs. Studies in this form can also beneficially affect further independent learning in the thematic area. Besides the reflections on the current role of post-graduate studies, this paper presents a brief characteristics and discusses relevant stages of the evolution of curriculum for postgraduate studies for spatial information systems at the Faculty of Geodesy and Cartography of the Warsaw University of Technology. Selected experiences from more than ten years and continuation of these studies are also discussed. The importance of a proper understanding of the needs is highlighted, as well as the challenges of this kind of studies. Furthermore, the paper emphasizes the need to adapt the methods and the scope of the relevant education for specific groups of postgraduate students, while aiming to provide the best teaching staff, including the use of external experts.
Realizacja różnorodnych zadań z zakresu ochrony środowiska, zarządzania i planowania przestrzenią wymaga posiadania podstawowych danych o glebach i krajobrazie. Bazy danych przestrzennych o glebach są istotnym źródłem informacji o środowisku. Bazy małoskalowe (o dokładności odpowiadającej mapom w skalach l: l 000 000 i 1:500 000) mają zastosowanie do modelowania zjawisk na poziomie ogólnoeuropejskim i krajowym, zarówno dla oceny zagrożeń samych gleb, jak i innych elementów środowiska przyrodniczego. Wypada również nadmienić, że gleby są wśród wymienionych 34 tematów danych przestrzennych w załącznikach dyrektywy INSPIRE, dla których należy wykonać metadane. Opracowano dla nich oddzielną specyfikację techniczną. Gleba jest częścią składową krajobrazu, a równocześnie jej powstawanie, przemiany, właściwości fizyczne i chemiczne oraz wartość użytkowa wpływają w dużym stopniu na układ i cechy pozostałych elementów składowych krajobrazu. Dlatego zakres baz danych o glebach jest w praktyce powiększany o atrybuty środowiskowo-krajobrazowe (Białousz i in., 2010). Istnieją bazy danych (również i banki danych) o glebach, zarówno monotematyczne (np. gleby marginalne, gleby mineralne, mokradła), jak i uniwersalne, obejmujące całą tematykę glebową. Większość stworzonych baz danych (tak w kraju, jak i zagranicą) powstała przez zamianę na postać cyfrową istniejących map glebowych oraz danych z opisu profili. Metodyka była więc dostosowana do charakteru zasobów archiwalnych i do aktualnych technik informatycznych (Białousz i in., 2005). Należy podkreślić, że koncepcja europejskich baz danych 1:1000000 oraz systemu SOTER (w tym również rozwijanej bazy EBD 1 :250 000) rozszerza zakres danych o użytkowanie ziemi i dane fizjograficzne (Montanarella et al., 2005; 2001; Dobos et al., 2001). Baza danych w takim ujęciu nie jest już czystą bazą danych o glebach, a bazą danych o glebach i krajobrazie. Potrzeba weryfikacji i aktualizacji małoskalowych baz danych o glebach wynika między innymi z faktu, że dostępne obecnie bazy danych 1: 1 000 000 i 1 :500 000 były wykonane, jak już wspomniano, prawie wyłącznie na podstawie materiałów kartograficznych. Poligony jednostek glebowo krajobrazowych, też były wyznaczane metodami analogowymi, takimi jakie stosowano wówczas w klasycznej kartografii, głównie na podstawie konturów na mapach glebowych. Podejście to sprawiło, że często nie ma pełnej zgodności przebiegu granic poligonów jednostek glebowo-krajobrazowych z treścią map geomorfologicznych, geologicznych, pokrycia terenu oraz z numerycznego modelu terenu (NMT, ang. DTM). Istotne są również zmiany zachodzące w krajobrazie i pokrywie glebowej. Ponadto, zakres i treść istniejących opracowań w niewystarczającym stopniu zaspokaja aktualne potrzeby polskich odbiorców. A zatem powstałe w przeszłości opracowania wymagają aktualizacji. W artykule zawarte są krótkie rozważania na temat znaczenia małoskalowych baz danych o glebach i krajobrazie, a następnie przedstawione wybrane zagadnienia z zakresu wykorzystania wieloźródłowych danych i narzędzi GIS do weryfikacji i aktualizacji mało skalowych baz danych o glebach. Przykłady zaczerpnięto z prac przeprowadzonych przez autorów niniejszego tekstu w ramach projektu badawczego (Chmiel i in., 2010), którego szerszym celem było opracowanie i testowanie metod wykorzystania zdjęć satelitarnych oraz technologii GIS do aktualizacji małoskalowych baz danych przestrzennych o glebach i krajobrazie. Zaprezentowane przykłady dotyczą potencjalnych możliwości weryfikacji lub aktualizacji części geometrycznej analizowanych baz danych obejmującej granice wydzieleń dla odpowiednich jednostek glebowo-krajobrazowych. Wykonanie testów w tej części było zainspirowane między innymi potrzebą odpowiedzi na pytanie: jaka jest dokładność poligonów wyróżnionych w analizowanych bazach danych o glebach 1: 1 000 000 i 1 :500 000 i jaka jest zgodność zasięgów poligonów z jednostkami morfogenetycznymi oraz granicami głównych typów pokrycia terenu. Porównanie zasięgu poligonów glebowych z wiążącymi się z nimi jednostkami na mapach geomorfologicznych, geologicznych i z wydzieleniami na różnych przetworzeniach zdjęć satelitarnych miało, w szczególności, pomóc w ocenie jakości części geometrycznej baz danych i wskazać możliwości wykorzystania technologii GIS do jej aktualizacji i zwiększenia dokładności określenia położenia.
EN
Soil spatial databases are crucial source of information about environment. Small scale databases (accuracy corresponding to scale 1: 1 000 000 and 1 :500 000) are used in modeling phenomena on European and national level, both for soil risk evaluation and other elements of environment. The need for updating small scale soil databases follow from the fact that presently available soil databases 1: 1 000 000 and 1: 500 000 were done almost exclusively with the use of cartographic materials. The polygons of soils cape units were also generated by analogue methods which were used in classic cartography in the past. In such an approach there is no conformity when comparing soils cape polygons with the content of a geomorphological map, a geological map, land cover, and with digital terrain model (DTM). The paper presents results of research carried out on certain test areas applying multisource data, and in particular image satellite Landsat ETM+, digital terrain model, geomorphological and geological maps at a scale of 1: 500 000. The results of the tests show some discrepancy which appeared concerning the polygons of soils cape units. The processed satellite images and layers derived based on DTM show significant usefulness for verification and correction of soil scape units polygons.
Realizacja zadań z zakresu ochrony środowiska (w szczególności ochrony gleb), zarządzania przestrzenią i planowania wymaga posiadania podstawowych danych o glebach i krajobrazie. Ze względu na zmiany zachodzące w krajobrazie i pokrywie glebowej istniejące opracowania wymagają aktualizacji. Dotychczasowe doświadczenia wykorzystujące teledetekcję i stosowane tam metody potwierdzają wysoką przydatność zdjęć satelitarnych w omawianym obszarze zastosowań. Wciąż rozwijane są i doskonalone dla tych celów metody przetwarzania zdjęć jak też zintegrowanego podejścia do analiz przestrzennych z wykorzystaniem wieloźródłowych danych. W artykule dokonano przeglądu wybranych zagadnień z zakresu wykorzystania zdjęć satelitarnych w analizie pokrywy glebowej i krajobrazu. Wskazano również na rosnące znaczenie danych o glebach i krajobrazie, co ma także odzwierciedlenie w różnych projektach, których celem jest często tworzenie bądź aktualizacja baz danych z tego zakresu tematycznego. Na podstawie doświadczeń z realizacji projektu badawczego, przedstawiono przykłady wykorzystania zdjęć satelitarnych i technologii GIS w procesie aktualizowania jednostek glebowo krajobrazowych.
EN
Realization of tasks from the environment protection field (including soil protection topics), land management and planning require of basic data about soil and landscape. With regard to changes in landscape and soil cover the existing maps and databases need to be updated. Up to date experiences with using remote sensing and its techniques confirmed a high usefulness of remote sensing images in the considered area of interest. For these purposes, there is systematic development of image processing methods as well as integrated approach to spatial analyses with multisource data. In the paper there is a review of selected topics from the scope of remote sensing images application in landscape and soil analysis. The growing importance of data about soil and landscape is also underlined. Such importance is also present in various projects aimed at creation or updating of data bases from considered thematic scope. Based on selected experiences from the research project, the examples of using satellite images and GIS technology for updating and correction of soil landscape units are presented.
Dotychczasowe doświadczenia wielu ośrodków akademickich potwierdzają dużą przydatność i rosnące znaczenie technik nauczania na odległość. Dotyczy to nie tylko regularnych studiów, ale także kształcenia podyplomowego, szkoleń, krótkoterminowych kursów, itp. Duże zainteresowanie korzystaniem z tego typu form kształcenia w niektórych krajach umożliwiło powstanie otwartych uniwersytetów gdzie kształci się liczne rzesze studentów. Chociaż w praktyce funkcjonują różne opinie i poglądy na temat tej formy nauczania to jednak ma ona szereg niekwestionowanych zalet i zapewne będzie się stale rozwijać, korzystając z coraz to nowych narzędzi multimedialnych, technik przekazu, szybkiego Internetu, itp. W artykule dokonano przeglądu wybranych zagadnień z zakresu szeroko pojętego nauczania na odległość, przytoczone zostały również przykłady istniejących rozwiązań. Przeanalizowano także zalety i wady tego typu form kształcenia i scharakteryzowano rysujące się perspektywy dalszego rozwoju. W drugiej części artykułu przedstawiono założenia konkretnego projektu, w którym przygotowywane są określone moduły (podręczniki) z obszary geodezji i kartografii. Realizacja zadań projektu tworzy niezbędne podstawy pozwalające na uruchomienie uzupełniającej (w stosunku do tradycyjnego nauczania) oferty dydaktycznej w postaci nauczania na odległość przy pomocy Internetu. Ten rodzaj nauczania będzie zarazem wsparciem dla istniejących klasycznych metod nauczania. Artykuł omawia również pewne aspekty technologiczne istotne dla realizacji ustalonych modułów z podkreśleniem przydatności określonych rozwiązań.
EN
The experiences of many academic centers have confirmed high usefulness and growing importance of distance learning techniques. It concerns not only regular studies but also postgraduate studies, training courses, short training courses, etc. High interest in using such type of teaching aroused in some countries enabled the creation of new open universities, where the teaching concerns large numbers of students. Although in practice there are different opinions and views related to this form of teaching, it seems that the considered form has numerous unquestionable advantages and due to that it will be systematically developed, using new multimedia tools, communication techniques, fast internet, etc. In the paper there is a short review of selected topics from the field of the widely understandable distance learning; some examples of the existing solutions are also included, as well as an analysis of the advantages and disadvantage of this form of teaching with drawn perspectives for farther development. In the second part of the paper there is a short description of certain projects in the frame of which certain modules (e-manuals) in the field of geodesy and cartography are prepared. Realization of the project tasks constitutes the necessary basis for establishing the supplementary (in relation to traditional teaching) didactic offer in the form of distance learning on the internet. Such form of teaching will also support the existing classic forms of teaching. The paper considers also some technological aspects important for preparing defined modules underlying certain solutions.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Public administration offices are and will be the main users of spatial information systems (SIS) in Poland. In every office there should be a specialist able to use the full profile of SIS and 70.80 per cent of employees should be able to take advantage of spatial data by means of SIS technology. So, there is a need to educate several thousands of SIS specialists and to organize training at various levels for dozens of thousands of public administration employees. Besides training conducted by higher education institutions and commercial companies, it is necessary to finance elaboration of training materials and organization of online training. Various forms of student education and various levels of training for public administration employees are proposed.
Georeferencyjna baza danych dla gleb zlewni Odry powstaje w ramach programu koordynowanego przez Space Applications Institute /Joint Research Centre w Isprze, którego celem jest opracowanie modelu zagrożenia powodziowego w zlewni Odry. Stanowić ona będzie jedną z kilku dostępnych już, lub opracowywanych baz danych dla tego terenu. Dokładność geometryczna danych ma odpowiadać mapie w skali 1:250 000. Koordynatorem prac ze strony polskiej jest Instytut Fotogrametrii i Kartografii Politechniki Warszawskiej. Proponowana technologia, dostosowana do metodyki Europejskiej Georeferencyjnej Bazy Danych o Glebach w skali 1:250 000 i do istniejących materiałów źródłowych, wykorzystuje na każdym etapie możliwe do zastosowania metody cyfrowe, zarówno w odniesieniu do fazy przygotowywania podkładu i materiałów pomocniczych do wyznaczenia konturów jednostek krajobrazowych jak również do finalnej fazy tworzenia bazy danych.