Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Adaptation of reinforced-concrete, postindustrial buildings in terms of thermal retrofitting on the example of a historical water tower

Opałka Piotr, Solisz Iwona, Bednarz Łukasz, Bajno Dariusz, Kuśnierz-Krupa Dominika, Wilk Kamila, Andrianos Nikolaos

Wiadomości Konserwatorskie

|

2023

|

Nr 74

100--108

EN

Today, the only way to save an unused historical building is to subject it to adaptive reuse. This adaptation, on the one hand, allows the historical structure to “live” and on the other it often makes it possible to raise funds for its maintenance. In the case of postindustrial historical buildings subjected to adaptive reuse, one of the important design issues is their thermal retrofitting. Industrial buildings erected at the turn of the nineteenth and the twentieth centuries were not designed in accordance with contemporary functional and technical requirements, including those concerning thermal and humidity requirements. The extent of the interventions carried out in the area of building physics can have a significant impact on the use of the building, on maintaining its durability, and on preserving the authenticity of the historical substance. The paper presents the problem of thermal retrofitting in postindustrial facilities using the example of the adaptation of a historical concrete water tower. Additionally, on the basis of adaptation experience and ex-post evaluation, the risks associated with the adaptation of this type of structure are highlighted.

PL

Współcześnie jedynym sposobem na uratowanie nieużytkowanego obiektu zabytkowego jest poddanie go adaptacyjnemu ponownemu wykorzystaniu. Adaptacja ta z jednej strony pozwala „żyć” zabytkowej budowli, z drugiej często umożliwia pozyskanie środków na jej utrzymanie. W przypadku poprzemysłowych obiektów zabytkowych poddawanych adaptacyjnemu ponownemu wykorzystaniu jednym z ważniejszych zagadnień projektowych jest ich termomodernizacja. Obiekty przemysłowe wznoszone na przełomie XIX i XX wieku nie były projektowane zgodnie ze współczesnymi wymogami użytkowymi i technicznymi, w tym z wymaganiami cieplno-wilgotnościowymi. Zakres prowadzonych ingerencji w obszarze fizyki budowli może mieć istotny wpływ na użytkowanie obiektu, zachowanie jego trwałości i autentyczności substancji zabytkowej. W artykule przedstawiono problematykę termomodernizacji w obiektach postindustrialnych na przykładzie adaptacji zabytkowej żelbetowej wieży ciśnień. Ponadto na podstawie doświadczeń związanych adaptacją oraz ewaluacją ex post, wskazano na zagrożenia związane z adaptacją tego typu obiektu.

2

Impact of paving surface material on thermal conditions within a residential building

Kobylarczyk Justyna, Kuśnierz-Krupa Dominika, Nowak-Ocłoń Marzena

Archives of Thermodynamics

|

2023

|

Vol. 44, no 4

141--155

EN

This paper presents the impact of paving surface material on thermal comfort in a residential building. The aim of the study was to demonstrate differences in temperature, measured near a building’s walls, depending on their location (relative to the cardinal directions) and the type of paving surface material outside the building (in its immediate vicinity, considering the cardinal directions). The study found differences in temperature values recorded near walls located on the south-west side, which faced a garden and a grassy surface, compared to the temperature of the walls that faced a street with asphalt and concrete paving blocks. It should be noted that the study was carried out in the summer, when the interior of the building was not heated. The facade of the building had not been additionally insulated and retained its original historical form (facade render). The method used in the study consisted of temperature measurements taken near the building’s walls using a Steinberg System weather station’s sensors. The measurement results supported the hypothesis that wall temperature varies depending on a space’s placement relative to the cardinal directions and the surface paving material in the space adjoining the building. The results of the study are presented using line graphs. The study is of scientific value and the results may also be useful in site development planning practice. The thermal conditions are a major factor that affecting the comfort of various types of buildings, including housing.

3

Parametric assessment of the quality of the housing environment of selected areas in the small towns in the Subcarpathian Voivodeship using the integrated quality indicator

Kobylarczyk Justyna, Kuśnierz-Krupa Dominika, Furtak Marcin, Nowak-Ocłoń Marzena

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

107--115

EN

This paper presents a method of assessing housing environment quality using the Integrated Quality Index (IQI) defined and tested by the authors. This method complements the previously used descriptive and/or parametric methods. Both methods are not fully effective in a comparative diagnosis of areas and in determining which of them can provide higher quality. This is due, among other things, to the different weighting of the individual factors that are rated and which make up the final (resultant) assessment. The aim of the study was to demonstrate that by using a single comparative indicator, defined by the authors as the IQI, it is possible to obtain an objectified assessment that takes into account parametric ratings of all the factors analysed with appropriate weights. This removes the ambiguity in the comparison of quality ratings of different housing areas. A higher IQI value means a higher quality housing environment. This indicator makes it possible to assess the quality of the human housing environment to a greater extent than with a descriptive and parametric assessment separate for each factor. For this reason, in addition to its academic value, the method presented in this paper also has a practical value – it facilitates unambiguous conclusions and, consequently, the pursuit of improved housing conditions, which has an undeniable impact on further research into the topic under discussion.

PL

W artykule przedstawiono problematykę związaną z metodą oceny jakości środowiska zamieszkania wykorzystującą zdefiniowany i sprawdzony przez autorów zintegrowany wskaźnik jakości (ZWJ). Metoda ta stanowi uzupełnienie dotychczas stosowanych metod – opisowej lub/i parametrycznej. Obydwie metody nie są w pełni skuteczne w diagnozie porównawczej obszarów ze wskazaniem, który z nich zapewnia wyższą jakość. Wynika to między innymi z różnej wagi poszczególnych czynników podlegających ocenie, a składających się na jedną ocenę końcową (wynikową). Celem pracy jest wykazanie, że przy wykorzystaniu jednego wskaźnika porównawczego, zdefiniowanego przez autorów jako ZWJ, możliwe jest uzyskanie zobiektywizowanej oceny uwzględniającej oceny parametryczne wszystkich analizowanych czynników z odpowiednimi wagami. Dzięki temu porównanie wyników oceny jakości różnych obszarów mieszkaniowych jest jednoznaczne. Większa wartość ZWJ oznacza wyższą jakość środowiska zamieszkania. Wskaźnik ten pozwala w większym stopniu ocenić jakość środowiska zamieszkania człowieka niż w przypadku oceny opisowej i oceny parametrycznej oddzielnej dla każdego czynnika. Z tego powodu przedstawiona w pracy metoda poza wartością naukową ma też wartość praktyczną – ułatwia jednoznaczne wnioskowanie i w konsekwencji dążenie do poprawy warunków zamieszkania, co ma niepodważalny wpływ na dalsze badania w zakresie omawianej tematyki.

4

Conservation of the Renaissance towns of Southern Poland based on selected examples: an introduction to research

Kuśnierz-Krupa Dominika, Kuśnierz Kazimierz, Hryniewicz Małgorzata, Ivashko Julia, Bober Dorota

Architectus

|

2022

|

Nr 4 (72)

83--90

EN

This paper discusses the conservation of selected historical Renaissance urban layouts located in the Lesser Poland, Subcarpathian and Holy Cross voivodeships. The objective of the study was to analyze previous research on the theory of Renaissance urban design theory in Poland, with a particular emphasis on the areas in question, as well as the typology of the urban layouts founded during this period. An analysis of urban layouts of selected small towns was performed, which also covered their current forms of statutory conservation. The degree of preservation of the layouts’ historical structure was determined, and a proposal of general guidelines for their conservation was formulated.

PL

Artykuł dotyczy problematyki ochrony wybranych zabytkowych renesansowych układów urbanistycznych zlokalizowanych na terenie województw: małopolskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Celem badań była analiza dotychczasowej wiedzy w zakresie teorii urbanistyki renesansowej w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem przedmiotowego obszaru, a także typologii zakładanych w tym okresie układów urbanistycznych. W pracy dokonano analizy układów urbanistycznych wybranych małych ośrodków miejskich, a także ich bieżącej ochrony konserwatorskiej. Określono stopień zachowania ich historycznej struktury oraz przedstawiono propozycję ogólnych wytycznych w zakresie ochrony.

5

Qualitative analysis of architectural education in the protection of a historic city

Kuśnierz-Krupa Dominika, Kobylarczyk Justyna, Malczewska Joanna, Ivashko Yulia, Lisińska-Kuśnierz Małgorzata

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 65

20--25

EN

This paper presents the findings of a study in which students of architecture schools rated their need for education about the scope of conservation and respect for the historical cultural landscape, primarily including the values of historic cities and towns. This subject appears to be highly essential as historic cities and towns, particularly smaller ones, are currently under the risk of losing their values due to development pressure that is often uncontrolled. It should be noted that architects who design new buildings in historic city and town centres often have contribute to this phenomenon. Therefore, in the authors’s opinion, the education of architecture school students on the need to respect and conserve historic towns can be seen as an essential issue, as well as its quality level.

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących oceny przez studentów uczelni architektonicznych potrzeby edukacji w zakresie ochrony i poszanowania historycznego krajobrazu kulturowego, w tym przede wszystkim wartości zabytkowych miast. Przedmiotowa problematyka wydaje się bardzo istotna, gdyż miasta zabytkowe, szczególnie te mniejsze, są obecnie – w wyniku presji inwestycyjnej, często niekontrolowanej – narażone na utratę swoich wartości. Należy zauważyć, że niejednokrotnie w procesie tym mają swój udział architekci, projektujący nowe obiekty na terenach historycznych centrów miast. Zatem, zdaniem autorów, zarówno edukacja studentów uczelni architektonicznych w zakresie potrzeby poszanowania i ochrony miasta zabytkowego, jak i jej poziom wydają się niezwykle ważne.

6

The influence of ideology on the preservation, restoration and reconstruction of temples in the urban structure of post-totalitarian states

Orlenko Mykola, Kobylarczyk Justyna, Kuśnierz-Krupa Dominika, Ivashko Yuliia

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 61

67--79

EN

Among the entire list of architectural monuments, religious structures depended most heavily on the changes in politics and ideology. If the ruling elite did not take an antagonistic position concerning the dominant religion, it either contributed to its dissemination and affirmation or was at least neutral. In the case when the dominant religion was that of the state and a combination of power and religion was observed, the temples occupied a dominant place in the structure of settlements, and their size and luxurious decoration became evidence of the strength and divinity of power. Using Soviet-Union-era Ukraine as an example, it was proved that places of worship that played the role of ideological and urban development landmarks in the urban environment were systematically destroyed. In the Soviet Union, the conscious destruction of wooden and stone churches and cathedrals took place under the slogan of militant atheism, the denial of God and the fight against religion. The modern restoration of partially ruined or destroyed temples is also a criterion for changing the ideological attitude to religion in independent Ukraine.

PL

Spośród wszystkich zabytków architektury obiekty sakralne w największym stopniu zależały od zmian politycznych i ideologicznych. Gdy elity rządzące nie przeciwstawiały się religii, to albo przyczyniały się do jej rozpowszechnienia i afirmacji, albo były wobec niej neutralne. W przypadku gdy religia miała charakter państwowy i można było zaobserwować jej powiązanie z władzą, świątynie zajmowały dominujące miejsce w strukturze osady, a ich wielkość i bogactwo dekoracji świadczyły o sile i boskości władcy. Ukraina, będąc w przeszłości zależna od Związku Radzieckiego, jest przykładem, że obiekty kultu, które odgrywały szczególną rolę w ideologii i rozwoju urbanistycznym środowiska miejskiego, były systematycznie niszczone. W Związku Radzieckim świadoma dewastacja drewnianych i kamiennych kościołów oraz katedr miało miejsce pod hasłem wojującego ateizmu, wyparcia się Boga i walki z religią. Współczesna renowacja częściowo zrujnowanych lub zniszczonych świątyń jest również przejawem zmiany ideologicznego stosunku do religii w niepodległej Ukrainie.

7

Problematyka ochrony zabytkowego miasta na przykładzie Wolbromia

Kuśnierz Kazimierz, Budziakowski Mateusz, Kuśnierz-Krupa Dominika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

55--65

PL

Artykuł dotyczy problematyki ochrony i rewaloryzacji miasta zabytkowego, jakim jest Wolbrom, położony w województwie małopolskim, na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej, nad rzeką Pokrzywianką. Miasto, lokowane w okresie średniowiecza, do naszych czasów zachowało zdefiniowany, ortogonalny układ urbanistyczny, rozmierzony na bazie modelu 9-polowego, a także inne cenne zabytki. Winno zatem być chronione na mocy Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, aby jego dziedzictwo kulturowe nie uległo unicestwieniu i było prawidłowo rewaloryzowane.

EN

This article addresses the issues of protecting and restoring the historic town of Wolbrom, located in the Lesser Poland Voivodeship, on the Cracow-Częstochowa Upland, on the Pokrzywianka River. The town, founded during the Middle Ages, has preserved its defined, orthogonal urban layout, laid out on the nine-square model, as well as other valuable historic monuments until today. Therefore, according to the Monument Protection Act, it should be protected so that its cultural heritage is properly restored instead of becoming annihilated.

8

Methods of revitalizing historical industrial facilities - international experience

Kobylarczyk Justyna, Kuśnierz-Krupa Dominika, Ivashko Yuliia, Savelieva Larisa

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

97--103

EN

This paper analyzes examples of the revitalization of post-industrial buildings and their adaptive reuse. As a result of the analysis, it was found that in most examples of revitalization of historic industrial buildings, their reuse is associated with office, residential, commercial functions, cultural functions or their combination. It should also be noted that thanks to new functions, the historic but unused and thus often neglected post-industrial complexes have gained a new life. The above were presented on the examples of the regeneration of selected post-industrial complexes from Cracow and Moscow.

PL

W artykule przeanalizowano przykłady rewitalizacji obiektów poprzemysłowych i ich adaptacji do różnych funkcji. W wyniku analiz stwierdzono, że w większości przykładów rewitalizacji historycznych budynków przemysłowych ich ponowne wykorzystanie wiąże się z funkcją biurową, mieszkaniową, handlową, kulturalną lub ich połączeniem. Należy także zauważyć, że dzięki nowym funkcjom historyczne, lecz nieużytkowane i w związku z tym często zaniedbane zespoły postindustrialne zyskały nowe życie. Powyższe zaprezentowano na przykładach rewitalizacji wybranych zespołów postindustrialnych z terenu Krakowa i Moskwy.

9

Historia rozwoju przestrzennego Przecławia w średniowieczu w kontekście bieżącej ochrony konserwatorskiej – wybrane zagadnienia

Figurska-Dudek Joanna, Kuśnierz-Krupa Dominika, Malczewska Joanna, Kuśnierz Kazimierz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 63

33--45

PL

Artykuł dotyczy miasta Przecław. Autorzy podjęli próbę określenia genezy jego powstania oraz rozwoju urbanistycznego w okresie średniowiecza. Ośrodek położony jest obecnie na terenie województwa podkarpackiego, ale historycznie należał do ziemi sandomierskiej. Dokonano analizy stanu badań oraz archiwalnych materiałów źródłowych, w tym pisanych, kartograficznych i ikonograficznych. Przeprowadzono również badania terenowe oraz analizę współczesnych podkładów sytuacyjno-wysokościowych. Powyższe badania zostały uzupełnione o weryfikację bieżących form ochrony krajobrazu kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem średniowiecznego układu urbanistycznego.

EN

This paper focuses on the town of Przecław. The authors made an attempt to determine the genesis of its founding and urban development during the Middle Ages. The town is currently located in the Subcarpathian Voivodeship, while historically belonging to the land of Sandomierz. The authors performed an analysis of the state of research and archival source materials, including written, cartographic and iconographic studies. They also conducted field studies and an analysis of contemporary survey maps. These studies were supplemented with a verification of applicable forms of cultural landscape protection while placing a particular focus on medieval urban layouts.

10

The issues of preservation and revitalization of residential, public and industrial buildings from the second half of the 19ᵗʰ and early 20ᵗʰ centuries in Kyiv and Krakow

Kulikov Petro, Dyomin Mykola, Chernyshev Denys, Kuśnierz-Krupa Dominika, Krupa Michał

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 60

140--146

EN

The article concerns the characteristic features of the formation of historical buildings during the period of dominance of historicism and secession in architecture, as well as their contemporary adaptations to new functions and the condition of preservation in the aspect of conservation. As recent experience from the cities in Poland (Krakow) and Ukraine (Kiev) show, basic problems with the protection of the historical resources result from the lack of social education in the field of cultural heritage protection, non-compliance with applicable regulations and insufficient consideration of protection tasks in current planning policy. It should also be noted that in many cases, historical buildings and complexes (of administrative, cultural, residential or industrial function), shaped at the end of the 19ᵗʰ and the beginning of the 20ᵗʰ century, no longer meet modern standards. This often leads to social conflicts, threatens their existence and value, which can be lost through unprofessional modernization, reconstruction or adaptation works.

PL

Artykuł dotyczy charakterystycznych cech kształtowania budynków historycznych w okresie dominacji historyzmu i secesji w architekturze, a także ich współczesnych adaptacji do nowych funkcji oraz stanu zachowania w aspekcie konserwatorskim. Jak pokazują ostatnie doświadczenia z terenu miast Polski (Kraków) oraz Ukrainy (Kijów), podstawowe problemy z ochroną historycznego zasobu wynikają z braku edukacji społecznej w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego, nieprzestrzegania obowiązujących przepisów oraz niedostatecznego uwzględnienia zadań ochronnych w bieżącej polityce planistycznej. Należy także zauważyć, że w wielu przypadkach historyczne obiekty i zespoły (o funkcji administracyjnej, kulturalnej, mieszkalnej czy przemysłowej), ukształtowane na końcu XIX i na początku XX wieku, nie spełniają już współczesnych standardów. Prowadzi to wielokrotnie do konfliktów społecznych, zagraża ich egzystencji oraz wartości, która może zostać zatracona poprzez nieprofesjonalnie przeprowadzone prace modernizacyjne, przebudowy czy adaptacje.

11

Dziedzictwo architektoniczne (ratusz oraz pałac) miasta Dukla na Podkarpaciu

Kuśnierz-Krupa Dominika, Figurska-Dudek Joanna, Malczewska Joanna

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 57

30--37

PL

Niniejszy artykuł dotyczy dziedzictwa kulturowego średniowiecznego miasta Dukla, położonego na Podkarpaciu. Opisano w nim dwa szczególnie cenne obiekty, które znajdują się na terenie ośrodka: ratusz oraz pałac. Celem przeprowadzonych studiów jest zwrócenie uwagi na potencjał dziedzictwa kulturowego miasta, w tym przede wszystkim na wartości materialne i niematerialne omawianych obiektów, a także na potrzebę ich ochrony, dokumentowania i udostępnienia.

EN

This article addresses the cultural heritage of the medieval town of Dukla, located in the Podkarpacie Region. It describes two particularly valuable buildings located in the town: the town hall and the palace. The aim of the carried out studies is highlighting the potential of the cultural heritage in the town, and especially the tangible and intangible value of the discussed objects, as well as the need to protect, document and make them accessible to the public.

12

Beton w adaptacjach i rozbudowach obiektów zabytkowych (na wybranych przykładach z Porto)

Furtak Marcin, Kobylarczyk Justyna, Kuśnierz-Krupa Dominika

Wiadomości Konserwatorskie

|

2019

|

Nr 58

15--22

PL

Niniejszy artykuł dotyczy zastosowania betonu jako bardzo ważnego materiału budowlanego w procesie adaptacji, rozbudowy i modernizacji obiektów zabytkowych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wartość betonu nie jest związana jedynie z właściwościami takimi jak wytrzymałość, trwałość, odporność na korozję, możliwość uzyskiwania dowolnych kształtów, ale także z wymiarem estetycznym, na który z kolei wpływa jego naturalny kolor i faktura. Właśnie te cechy powodują, że beton jest doskonałym „łącznikiem” między „starym” a „nowym”. Zaprezentowana analiza została przeprowadzona na przykładach trzech realizacji konserwatorskich z terenu portugalskiego miasta Porto: Praça de Lisboa; Casa dos 24 przy katedrze oraz kwartału zabudowy śródmiejskiej Das Cardosas.

EN

This article discusses the application of concrete as a very important building material in the process of adaptation, extension and modernisation of historic objects. Attention should be drawn to the fact that the value of concrete is not only connected with such properties as endurance, permanence, resistance to corrosion, and malleability, but also with the aesthetic dimension affected by its natural colour and texture. Those properties make concrete an excellent “link” between ”the old” and “the new”. The presented analysis was carried out on the examples of three conservation realisations from the Portuguese city of Porto: Praça de Lisboa; Casa dos 24 by the cathedral, and the downtown quarter of Das Cardosas.

13

Sakralne dziedzictwo architektoniczne Dukli - miasta na Podkarpaciu, wybrane zagadnienia

Kuśnierz-Krupa Dominika, Figurska-Dudek Joanna

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2019

|

T. 47

283--295

PL

Przedmiotowy artykuł dotyczy zabytków sakralnych, będących częścią dziedzictwa kulturowego Dukli. Jest to miasto o rodowodzie średniowiecznym, położone na terenie województwa podkarpackiego, w powiecie krośnieńskim. W przeszłości było ważnym ośrodkiem handlowym na trakcie węgierskim. Tradycje kupieckie Dukli związane są przede wszystkim z handlem i składem wina, które przechowywano w piwnicach zlokalizowanych pod płytą dukielskiego rynku. W związku z rangą, jaką miasto miało w przeszłości, ma ono duży zasób zabytków, na który składają się obiekty związane z różnymi funkcjami miasta - administracyjną, handlową i gospodarczą, a także - a może przede wszystkim - obiekty sakralne. Wśród nich należy w pierwszej kolejności wymienić kościół parafialny pw. św. Marii Magdaleny, zespół kościelno-klasztorny oo. Bernardynów oraz synagogę związaną ze społecznością żydowską, która kiedyś mieszkała w Dukli. Właśnie te obiekty, ich wartość kulturowa, a także problematyka ochrony są tematem niniejszej pracy.

EN

This article concerns church monuments, which are part of the cultural heritage of Dukla. This is a town with medieval origins, located within the Podkarpackie Voivodeship, in the Krosno district. In the past it was an important centre of commerce on the Hungarian Route. Merchant traditions in Dukla are mainly associated with trade and storage of wine, which was kept in the cellars under the main market square in Dukla. Because of the rank, which the town used to have in the past, it can boast numerous monuments including objects associated with the administrative, commercial and economic functions of the town, as well as - or perhaps primarily - sacred objects. Among the latter, one has to mention firstly the parish church of St Mary Magdalene, the church and monastery complex of the Bernardine Order, and the synagogue of the Jewish community, that once used to live in Dukla. Those objects, their cultural value and issues related to their protection constitute the subject of this study.

14

Synagogues in Podkarpacie – prolegomenon to research

Kuśnierz-Krupa Dominika, Tobiasz Lidia

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 9

17--31

EN

This paper is a prolegomenon to the research on the history, architecture and state of preservation of the synagogues still surviving in the Podkarpacie region. After almost a millennium of Jewish presence in the area, despite wars and the Holocaust, 31 buildings or the ruins of former synagogues have remained until the present. It can be claimed that a Jewish cultural heritage of considerable value has survived in the Podkarpacie region to this day, and therefore requires protection and revalorisation. The paper presents the state of research in this area and an outline of the Jewish history of Podkarpacie, as well as a preliminary description of the preserved synagogues with regards to their origin, functional layout and state of preservation.

PL

Niniejszy artykuł jest prolegomeną do badań nad historią, architekturą oraz stanem zachowania istniejących jeszcze na terenie Podkarpacia synagog. Z prawie tysiącletniej obecności Żydów na tym terenie, pomimo wojen i zagłady, do dnia dzisiejszego pozostało 31 budynków lub ich ruin, w których kiedyś mieściły się synagogi. Można zatem stwierdzić, że do dzisiaj zasób zabytkowy kultury żydowskiej na Podkarpaciu jest pokaźny, a co za tym idzie, wymagający ochrony i rewaloryzacji. W artykule zaprezentowano stan badań w przedmiotowym obszarze badawczym, zarysowano historię bytności społeczności żydowskiej na Podkarpaciu, a także wstępnie mówiono zachowane synagogi, biorąc pod uwagę okres ich powstania, układ funkcjonalno-przestrzenny oraz stan zachowania.

15

Spatial development of Mielec in the medieval period compared to the then tendencies to form urban layouts in Lesser Poland

Kuśnierz-Krupa Dominika, Malczewska Joanna

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 3

63--70

EN

This article addresses the issue of the medieval spatial development of the town of Mielec, located in today’s Podkarpackie Voivodeship, and in the Middle Ages in the area of historic Lesser Poland. An important element of the presented research is a discussion of the issue of the typology of the urban models applied in the discussed period. One should pay attention to the fact that studying the origins of the founding and development of the town is important from the viewpoint of the current urban planning and conservation policy in this town. It also has an educational dimension and contributes to popularising knowledge about the town’s history and cultural heritage.

PL

Niniejszy artykuł dotyczy problematyki rozwoju przestrzennego miasta Mielec w okresie średniowiecza. Ośrodek ten położony jest obecnie na terenie województwa podkarpackiego. W okresie średniowiecza należał zaś do Małopolski. Ważnym elementem prezentowanych badań jest także omówienie typologii modeli urbanistycznych, jakie stosowano w przedmiotowym okresie. Należy zwrócić uwagę na fakt, że podjęcie studiów z zakresu genezy powstania i rozwoju miasta jest istotne z punktu widzenia bieżącej polityki planistycznej i konserwatorskiej na terenie Mielca. Ma także wymiar edukacyjny oraz przyczynia się do popularyzacji wiedzy z zakresu historii tego zabytkowego ośrodka i jego dziedzictwa kulturowego.

16

Issues with protecting medieval urban layouts from selected example towns in Lesser Poland

Kuśnierz Kazimierz, Kuśnierz-Krupa Dominika

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 4

37--44

EN

Nowadays the protection of historic urban layouts poses one of the greatest challenges in the field of cultural heritage protection. Even if this protection functions properly in large historic cities, it is sadly insufficient in smaller towns. The testimony to the latter claim is seen in deteriorating centres of small historic towns. Such degradation is a consequence of e.g. inappropriate investments disturbing their historic urban composition, which, in turn, demonstrates insufficient conservation protection. This article presents an analysis of selected medieval towns from Lesser Poland, with attention to both the state of preservation of their historic urban structure and the current form of its protection. Two towns (Nowy Targ, Skawina) are discussed in more detail.

PL

Obecnie jednym z największych wyzwań w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego jest ochrona układów urbanistycznych. O ile ochrona ta funkcjonuje prawidłowo na terenie dużych miast, o tyle na terenie mniejszych ośrodków jest ona niewystarczająca. Dowodem na słuszność takiego twierdzenia jest degradacja centrów małych miast zabytkowych. Degradacja ta związana jest m.in. z niewłaściwymi działaniami inwestycyjnymi, które powodują zaburzenie ich historycznej kompozycji urbanistycznej. To z kolei wskazuje na niewystarczającą ochronę konserwatorską. W niniejszym artykule przeanalizowano, zarówno pod kątem stanu zachowania historycznej struktury urbanistycznej, jak i bieżącej formy jej ochrony wybrane miasta zabytkowe Małopolski. Dwa z nich (Nowy Targ, Skawina) zostaną omówione w pracy szerzej.

17

Żelechów - uwagi do rewaloryzacji centrum miasta zabytkowego

Wrana Jan, Kuśnierz-Krupa Dominika, Kuśnierz Kazimierz

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2006

|

T. 2

236--248

PL

W pracy przedstawiono koncepcję rewaloryzacji małego zabytkowego miasta Żelechów. Koncepcja obejmuje renowację centrum miasta: (odbudowę) Ratusza, rewaloryzacji i modernizacji dwóch pierzei Rynku i przekształcenia dwóch pozostałych. Ponadto autorzy proponują zmodernizować płytę Rynku i wprowadzić jednolitą kompozycyjnie zieleń.

EN

The paper presents a conception of renovating a small historic town of Żelechów. The conception involves the renovation of the town centre: (reconstruction of) the town hall, renovation and modernisation of two frontages of the market square and transformation of the remaining two. Furthermore, the authors propose to modernise the market square's surface and to introduce harmoniously composed green areas.