Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Introdukcja kukułki szerokolistnej Dactylorhiza majalis (Rchb.) P.F.Hunt & Summerh. w parku krajobrazowym Góry Opawskie

Sporek M., Sporek K.

Chemistry-Didactics-Ecology-Metrology

|

2009

|

R. 14, NR 1-2

65--68

PL

Z początkiem 2006 roku Zakład Wydobycia i Przemiału Łupka w Jarnołtówku zasygnalizował poszerzenie obszaru eksploatacji, co wiązało się z całkowitym zniszczeniem siedliska, a tym samym gatunku chronionego Dactylorhiza majalis. Zaistniała więc pilna konieczność przeniesienia zagrożonej populacji w inne siedlisko. Przeniesienie poprzedzono analizami glebowymi (wilgotność, odczyn) i klimatycznymi siedliska macierzystego. Wykonano także pomiary biometryczne, tj. zmierzono wysokość osobników, długość kwiatostanu, policzono liczbę liści, określono zagęszczenie. Stwierdzono występowanie 207 osobników, z czego 109 to osobniki kwitnące, a 98 niekwitnące. Po przeprowadzeniu badań przeniesiono populację kukułki szerokolistnej na 6 wytypowanych stanowisk. Introdukcję przeprowadzono trzema różnymi metodami: wykopywano storczyki w monolitach, wprowadzając je w nowy biotop, wykopywano pojedyncze bulwy i wprowadzano w nowe siedlisko, ochrona ex situ z późniejszą próbą wprowadzenia w siedlisko naturalne. Rok po introdukcji Dactylorhiza majalis obserwuje się liczne wschody storczyków na wszystkich sześciu powierzchniach.

EN

In Poland, the Marsh Orchid (Dactylorhiza majalis) is the most common species of the orchid family. For years in the Landscape Park Gory Opawskie, namely in the area of the Shale Extraction and Grinding Factory in Jarnoltowek, there has been a location of the Marsh Orchid, which has never been described. At the beginning of 2006, the factory mentioned plans of extension of the exploitation area, which would cause a complete destruction of this location, and thus - specimens of protected plant species. This caused an urgent need to move the endangered population to a different location. Displacement was preceded by analysis of soil (humidity, reaction) and climate condition of the native habitat. Biometric measurements were taken - the height of specimens and length of inflorescences were measures, leaves were counted, and the density was described. Occurrence of 207 individuals was found, including 109 flowering and 98 - not flowering specimens. After this survey, the population of the Marsh Orchid was moved to 6 selected locations. This introduction was conducted by three different methods: orchids were dug out in monoliths, which were then introduced in a new habitat, single bulbs were dug out and introduced in a new habitat, protection ex situ followed by the later attempt of introduction in a natural habitat. Almost a year after the introduction of Dactylorhiza majalis numerous sprouting of orchids are observed at all six plots.

2

Zróżnicowanie koncentracji pierwiastków chemicznych w jednorodnych pędach głównych sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Sporek K., Sporek M.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 2

485--488

PL

Przedmiotem badań były czyste rówieśne drzewostany sosnowe w wieku około 35 lat. Materiał badawczy zebrano z 3 powierzchni doświadczalnych, 0,25 ha każda, usytuowanych pod wapiennikami, cementownią i koksownią w województwie opolskim. Na każdej z nich ścinano 15 drzew modelowych, pobierając łącznie do analizy 45 osobników. Prace na gruncie wykonano jesienią, od 15 października do 15 grudnia. Jednym z wielu analizowanych czynników był skład chemiczny jednorocznych pędów głównych sosny (Pinus sylvestris L.). W warunkach laboratoryjnych w materiale roślinnym oznaczono Ca, K, Mg, Mn i Fe. Analizie chemicznej poddano ostatni przyrost pędu głównego po zdarciu z niego kory i pozostawieniu łyka. Jest to istotna innowacja metodyczna. Wraz z korą bowiem usunięto pył znajdujący się na zewnętrznej części pędu. Uzyskane w ten sposób wartości koncentracji pierwiastków chemicznych w sośnie nie są już obarczone błędem metodycznym i nie nasuwają zastrzeżeń co do ich zawartości w samej roślinie. Rozdrobnienia pędu dokonano w młynku z elementami ciernymi z kryształu górskiego. Zanieczyszczenie powietrza powoduje zmianę składu chemicznego powietrza atmosferycznego, gleby, a więc i zmianę składu chemicznego roślin. W prowadzonych badaniach obserwujemy w pędach sosny różną - w zależności od rodzaju źródła zanieczyszczenia - koncentrację pierwiastków chemicznych. Właściwości homeostatyczne rośliny stwarzają warunki do ich neutralizacji i równoważenia kationów i anionów, ale tylko do określonej wartości nazwanej koncentracją progową. Największym współczynnikiem zmienności koncentracji w procentach charakteryzuje się Mn, a następnie Fe i Ca, a najmniejszym K i Mg.

EN

Uniform pine stands of the same age - about 35-year-old were studied. The experimental data was collected from 3 sampling plots, 0.25 ha each, located in the Opole Province. At each of them 15 model trees were cut, in this way in total 45 individuals were collected for analyses. Studies on the plots were conducted in late autumn between 15 October and 15 December. One of many analysed factors was the chemical composition of the one-year-old main stems of the Scots Pine (Pinus sylvestris L.). In laboratory conditions the content of 5 chemical compounds was determined in the plant material. The last increase of the main stem was a subject to the chemical analysis after tearing the bark off and leaving the phloem. This is an important methodical improvement. With the bark the dust on the external part of the stem was removed. The values of concentration of chemical compounds in the pine obtained in this way were not biased and did not raise any reservations considering their content in the plant itself. The stem was ground in a grinder with friction elements of the rock crystal, thus the obtained contents of heavy metals in stems did not cause raise any doubts. Air pollution causes the change of the chemical content of the air and soil, and thus also of the chemical composition of plants. In these studies we observed a different concentration of chemical compounds, depending on the source of pollution. Their excess has a phytotoxic effect. Homeostatic properties of the plant provide conditions for their neutralisation and balancing cations and anions, but only to the threshold level of concentration. The highest percent coefficient of variation of concentrations was found for Mn, followed by Fe and Ca, the lowest values were for K and Mg.

3

Monitoring odczynu śniegu w aglomeracji miejskiej Opola

Sporek M., Sporek K.

Proceedings of ECOpole

|

2008

|

Vol. 2, No. 2

489--492

PL

Badanie świeżej pokrywy śnieżnej (ponowy) przeprowadzono na obszarach miejskich Opola. Punktem odniesienia w wyznaczeniu miejsc pobrania próbek śniegu był obliczeniowy środek emitorów Cementowni Odra, położonej przy ul. Budowlanych. Wyznaczono 80 stanowisk na ośmiu osiach róży wiatrów. Na podstawie pomiarów odczynu i konduktywności wyznaczono obszary wpływu cementowni z podziałem na trzy strefy: silnego, średniego i słabego oddziaływania. Ponieważ mierzono świeży opad śniegu, poddany zaledwie kilkugodzinnej ekspozycji na miejskie źródła zanieczyszczeń, należy przyjąć, że uzyskane wyniki pomiarów dostarczają informacji o krótkookresowych (średniodobowych) zanieczyszczeniach miasta. Monitoring pokrywy śnieżnej wraz z monitoringiem opadu deszczu oraz monitoringiem biologicznym zapewnia ciągłość obserwacji deponowanych zanieczyszczeń z powietrza atmosferycznego na terenach miejskich przez cały rok, a także dostarcza informacji o stopniu zagrożenia imisjami.

EN

Monitoring of the fresh snow cover was conducted urban areas of Opole. The central reference point to determine sampling points of snow was the calculated centre of the Odra Cement Works, located at Budowlanych Str. We established 80 collection points along eight main axes at the directions of the wind rose. Based on the reaction and conductivity the areas of influence of the cement works were assigned and divided into three zones: strong, medium and weak effect. Because the fresh snow cover was collected, subjected only to several-hour exposure to urban sources of pollution, it should be assumed that the obtained values provide information on short-term (24-hour-mean) pollution of the city. Monitoring of the snow cover, combined with the monitoring of rainfall and biological monitoring provides the continuous whole-year observation of pollution deposited from the air in urban areas and provides information about the status of threats of imissions.

4

Zmienność odczynu pH gleb

Sporek M., Sporek K.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

249--252

PL

Odczyn gleb leśnych w ciągu roku zmienia sic zależnie od wilgotności, acracji i temperatury gleby oraz sezonowych zmian składu ugrupowań drobnoustrojów glebowych. Przedstawione badania prowadzono przez okres jednego roku, rozpoczynając je wraz z ruszeniem wegetacji, czyli na przełomie kwietnia i maja 2001 roku. W ekosystemie leśnym na siedlisku boru mieszanego świeżego (BMśw) założono 25 jednoarowych działek graniczących ze sobą. Raz w miesiącu z każdej działki pobierano próbki gleby o nienaruszonej strukturze z 5 głębokości (0, 50, 100, 150, 200 cm). Zatem miesięcznie analizie poddano 125 próbek gleby, w których oznaczono m.in. stężenie jonów wodorowych w wodnej zawiesinie gleby (pHH2O) oraz w zawiesinie sporządzonej w roztworze KCI (pHKCI). Otrzymane wartości pH ulegają dość znacznym wahaniom sezonowym. Różnice występują również w poszczególnych poziomach. Najmniejsze wartości pH otrzymano dla wierzchniej warstwy gleby. Wyraźnie widać wypłukiwanie kationów zasadowych w głąb profilu glebowego.

EN

The reaction of forest soils changes during the year depending on humidity, aeration and soil temperature, and seasonal changes in composition of communities of soil micro-organisms. The study lasted for one year, starting with the commencement of vegetation, ie at the tum of April and May 2001. In the forest ecosystem, in the habitat of mixed fresh coniferous forest. 25 neighbouring plots of the size of one are each were established. Once a month from each study plot soil samples of intact structure were collected from 5 depths (0,50, 100, 150. 200 cm). Thus. 125 soil samples were analysed per month. In these samples concentrations of eg hydrogen ions in water suspension of soil (pHH2O) and in suspension in KCI solution (pHKCI) were measured. The obtained values of pH showed remarkable seasonal variation. Differences occurred also between soil layers. The lowest pH values were obtained from the surface layer of the soil. Leaching of alkaline cations inside the soil profile was clearly visible.

5

Bioakumulacja siarki i wapnia w korze sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.) w Załęczańskim Parku Krajobrazowym

Sporek K., Sporek M.

Proceedings of ECOpole

|

2007

|

Vol. 1, No. 1/2

245--248

PL

Cementownia wprowadza do środowiska substancje gazowe i pytowe. Substancje te włączone do obiegu materii podlegają w środowisku licznym przemianom fizykochemicznym, zmieniając swoje właściwości. Szacowanie pogorszenia jakości środowiska leśnego w związku z działalnością sąsiadującego przemysłu cementowego polega na określeniu zasięgu opadu pyłu i jego ponadnormatywnej ilości oraz zmian jakościowych i ilościowych w badanym ekosystemie. Akumulacja alkaliów w korze odbywa się przy udziale opadów atmosferycznych, a w szczególności przy udziale opadów poziomych przy duZej wilgotności powietrza. Opad pyłu i koncentracja gazów mają zasadniczy wpływ na wartość obliczonego procentowego pogorszenia jakości środowiska leśnego przy uwzględnieniu odległości powierzchni leśnych od źródła emisji. Ona bowiem w sposób niewątpliwy determinuje ilość opadu i koncentrację gazów w postaci zasady: im dalsza odległość, tym mniejszy jest opad pyłu i koncentracja gazów. Ta jednoznaczna z pozoru zasada naruszana być może przez takie czynniki, jak: nasilenie, częstotliwość i kierunek wiatrów w okresie awarii urządzeń odpylających, powodując zrzut zanieczyszczeń przemysłowych w dalszej odległości od źródła emisji niżby wskazywały na to obliczenia. Zanieczyszczenia w środowisku leśnym, spowodowane sytuacjami awaryjnymi w zakładach przemysłowych w czasie anomalii pogodowych, są wykrywalne przez wykorzystanie do tego celu bioindykacyjnych właściwości kory sosny zwyczajnej. Oceniając stopień zanieczyszczeń środowiska leśnego pyłami alkalicznymi, stosujemy wskaźnik odczynu kory martwicowej oraz zawartości w niej siarki i wapnia.

XX

Cement works introduce dusts and gases to the environment. These substances included into the matter circulation undergo numerous physical and chemical transformations, which change their properties.bAssessment of deterioration of the quality of forest habitats caused by the neighbourhood of cement industry comprises determination of the range of dust deposition and its amount above standards, and qualitative and quantitative changes in the ecosystem studied. Accumulation of alkaline substances in tree bark is connected with precipitation, in particular - with horizontal precipitation with high air humidity. Deposition of dust and concentration of gases have fundamental influence on the level of the calculated percent deterioration of the quality of the forest environment, considering the distance of these plantations from the source of emission. This distance undoubtedly determines the amount of deposition and concentration of gases, according to the rule that the greater the distance is. the lower dust deposition and gas concentration arc. This seemingly explicit rule can be disturbed by such factors as the speed, frequency and direction of wind in the period of failure of dust collectors, which can cause deposition of pollution in larger distance from the source of emission, than it would result from calculations. Pollutions in the forest ecosystem, caused by situations of breakdown in industrial works during weather anomalies, are detectable by using bioindicative properties of the Scots Pine bark. Assessing the level of pollution of the forest ecosystem with alkaline dust, we apply the index of reaction of the necrotic bark and its content of sulphur and calcium.

6

Zagrożenie populacji zająca szaraka (Lepus europaeus)

Sporek K., Weżgowiec-Bagrowicz A.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr S4

603-611

PL

Zając szarak (Lepus europaeus) był do niedawna najliczniejszym gatunkiem zwierzyny drobnej. Od około 20 lat obserwuje się spadek liczebności populacji i jego pozyskania. Badania prowadzono na obszarze województwa opolskiego, gdzie wyznaczono cztery regiony badawcze. Wykorzystano dane dotyczące liczebności zajęcy i lisów pochodzące z rocznych planów łowieckich i wieloletniego planu hodowlanego. Odnotowano spadek liczebności i pozyskania zajęcy z towarzyszącym wzrostem populacji lisa. Otrzymano dodatnie współczynniki korelacji: pomiędzy zagęszczeniem zajęcy i lisów r = 0,89 w 1994 r., r = 0,51 w 2004 r. oraz zagęszczeniem zajęcy i zaludnieniem r = 0,57 w 2004 r. Przyczyn załamania się populacji zająca szaraka należy szukać w presji antropogenicznej skutkującej redukcją siedlisk zajmowanych przez zające. Wysoką zależność otrzymano pomiędzy zagęszczeniem zajęcy i lisów. Przeprowadzone badania pozwoliły określić zająca szaraka jako bioindykatora zmian środowiska przyrodniczego spowodowanych działalnością człowieka.

EN

Until recently, the European brown hare (Lepus europaeus) has been the most numerous species of a small game anima. For last about twenty years, a decrease of its numbers and acquisition has been ob-served. The survey was conducted in the area of the Opole province, where four study regions were distinguished. Data on numbers of hares and foxes taken from yearly hunting plans and many-year plans of breeding were used. A decrease in the number and acquisition of brown hares was recorded, accompanied by an increase of the population of the fax. Positive correlation coefficients were obtained: between the densities of foxes and hares in 1994 - 0.89, in 2004 - 0.51, and between the density of hares and human population in 2004 - 0.57. It was concluded that the breakdown of the population of the European brown hare could be caused by many reasons, none decisive factor was identified. One of the main fac-tor is anthropopressure, which causes reduction of habitats of hares. It is demonstrated in: changes in land use, changes in the structure of agriculture and mechanisation of agriculture. High correlation between the densities of brown hares and foxes was obtained. The conducted study allowed for identification of the European brown hale as a bioindicator of environmental changes caused by the influence of man.

7

Produktywność kompleksów leśnych nad złożem węgla brunatnego

Sporek K.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2006

|

Vol. 13, nr S4

591-601

PL

Oszacowano biomasę dominujących gatunków drzew sosny, dębu, brzozy w ekosystemie leśnym położonym na złożu węgla brunatnego w Nadleśnictwie Legnica. Stosując wzory empiryczne, obliczono biomasę liści, gałęzi, pni i korzeni, a laku biomasę skumulowaną w ściółce. W tych samych warunkach oszacowano minimalne potrzeby wodne dla sosny, brzozy i dębu.

EN

The biomass of dominant tree species: pine, oak, birch was estimated in the forest ecosystem located on a deposit of brown coal in the Legnica Forest District. According to empirical equations the biomass of leaves, branches, trunks and roots was calculated, as well as the cumulated biomass in litter. ]n the same conditions, minimum water requirements were estimated for pine, birch and oak.

8

Studia nad ekologiczną organizacją populacji sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.)

Sporek K., Ebiś M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Opolska

|

2002

|

Vol. 274, z. 3

69-87

PL

Przedstawiony w pracy problem naukowy jest zagadnieniem typowo synekologicznym, w szczególności dotyczącym ekologii populacji sosny zwyczajnej. Populacja sosny wykazuje właściwości, które są funkcją całej grupy, a nie pojedynczych organizmów. Należą do nich zagęszczenie, rozrodczość, śmiertelność, struktura wiekowa, potencjał biotyczny, struktura przestrzenna oraz przyrost liczbowy. Wprowadzenie kryterium normalności struktury piętra drzew wydaje się niezbędne nie tylko z punktu widzenia leśnictwa, ale i z punktu widzenia ekologii jako podstawowej nauki biologicznej. Stwierdzono bowiem, że nienormalność tego piętra pociąga za sobą wiele następstw natury biocenotycznej, z których na pierwszym miejscu trzeba wymienić nasilenie rozmnoży i nasilenie żeru entomofauny. Każde odchylenie wpływa niekorzystnie na produkcję masy drzewnej, a długotrwała nienormalność wprost zagraża gradacją fitofagów owadzich, czyli grozi zagładą piętra drzew.

9

Przyczyny deforestacji w Sudetach Zachodnich

Sporek K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Opolska

|

2002

|

Vol. 274, z. 3

59-67

PL

Lasy sudeckie obejmują 213 tys. ha, co daje 38% lesistości obszaru geograficznego VII Sudeckiej Krainy Przyrodniczoleśnej. Teren Sudetów należy do obszarów Polski najbardziej dotkniętych klęską ekologiczną. Około 70% borów górnoreglowych w tym regionie jest poważnie uszkodzonych. Destabilizacja ekologiczna zagraża w największym stopniu świerkowi pospolitemu, który lokalnie osiąga do 90% udziału w drzewostanach, a charakteryzuje się wysoką wrażliwością na skażenia. Konflikt środowiskowy może być rozwiązany poprzez odtworzenie naruszonej równowagi ekologicznej. Wylesione zbocza górskie wymagają długiego czasu i trudu przy odbudowie i przebudowie lasów, zarówno pod względem składu gatunkowego, jak i struktury pionowej drzewostanów. Zamieranie lasów przyspieszają gradacje szkodników owadzich, a zakładane uprawy leśne niszczy nadmiar grubej zwierzyny łownej przez zgryzanie. W latach 1980-1988 w ośmiu nadleśnictwach sudeckich dotkniętych klęską ekologiczną pozyskano 4,6 min m3 grubizny, z czego 87% stanowiło drewno posuszowe. Wskutek klęski ekologicznej wylesieniu uległo około 14 000 ha, z czego odnowiono do roku 1993 około 13 800 ha. Duży wpływ na stan upraw miały szkody spowodowane przez gryzonie i zwierzynę łowną oraz nadal istniejące oddziaływanie na sadzonki i glebę substancji fitotoksycznych zawartych w powietrzu i opadach atmosferycznych. Pomimo licznych prób odtwarzania lasu, dotychczasowe efekty są niezadowalające w stosunku do nakładów pracy i środków finansowych.

EN

Forest decline persists in the southwestern part of the country on areas situated higher than 600 m a.s.l. Regeneration of the forest in deforested areas, although repeated many times, proved to be inefficient. Environmental alterations in an area of about 20 000 ha in the western Sudety (especially in the Izerskie Mountains) have a character of sudden ecological transformations: the forest ecosystems disappear and grassy formations arise instead. This phenomenon is characteristic especially for coniferous mountain forests on the slopes where west and southwest winds prevail. The forest decline in the Sudety Mountains is not a simple increase of tree mortality. This phenomenon seems to be a result of the simultaneous occurence of damaging agents, stimulating each other (a synergism feature). There are three groups of them by nature: abiotic (climate, site), anthropogenic (emissions, historical and economic factors) and biotic (insects, fungi, game animals, rodents, weeds). The main threat concerns conifers (fir, spruce, pine). The comeback of tree species on deforested areas is a condition for restoration and persistence of forest ecosystems in artificially barren areas. This primarily means the recultivation of dead and declining forests by means of introducing a regeneration of full value, i.e., forest plantations. Microclimatic changes, regressive succession, chemical and biological changes in the soil subsystem, altered water conditions and erosion make reintroduction of forest plantations impossible in the zone of mountain conifers, if current methods are applied. Main problems: Composition of the atmosphere, soil, and vegetation in the forest decline gradient in the Sudety Mountains (Problem I). The influence of continental and local emissions has very clearly appeared in the Sudety mountain forests (Świeradów and Szklarska Poręba forest inspectorates) and is spreading estwards. The beginning of the subalpine forest decline was observed in 1981, and in 1992 the deforestation area reached 14000 ha. In general we can state that pollution in the natural environment of the Sudeten Mountains still exists and the situation is deteriorating. Symptomatology of stress: reaction of trees, biocenotic and ecosystem changes (Problem II). The monitoring of changes in the behaviour of vegetation in the Sudety ecosystems, reactions of trees and other phenomena form a base for many fields of science and economic activity in the Sudety Mountains. The influence of the forest and economy on hydrographic agents of mountain watersheds and the influence of the forest on circulation of pollution in mountain watersheds (Problem III). Hydrological investigations are closely connected with problems of restitution of deforested areas. They are also one of the elements of ecological bases for recultivation in the regions of deforestation included in Problem IV. Forest restoration and silviculture in deforestated regions in the Sudety Mountains (Problem IV). Problem IV contains issues of forest restitution and silviculture, mainly in subalpine forests of western Sudety Mountains on ecological bases, i.e. based on hydrological, microclimatic and phytosociological investigations.

10

Struktura biomasy świerka (Picea Abies) populacji gorskiej

Sporek K., Ebiś M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Opolska

|

1999

|

z. 2

75-83

PL

Dotychczasowa analiza zebranych wyników wskazuje na zależność wybranych cech strukturalnych badanych rówieśnych świerczyn od zagęszczenia. W zależności od zagęszczenia populacji zmienia się pole powierzchni przekroju, przeciętna pierśnica, masa igliwia pojedyńczego osobnika, wysokość osadzenia korony, struktura gałęzi w koronie, struktura grubizny w poszczególnych wariantach doświadzcenia. Wymienione cechy strukturalne decydują o stabilności rozwoju świerczyny górskiej w różnych jej stadiach rozwoju oraz stopniu jej podatności na działanie czynników biotycznych (np. zwierzyna), abiotycznych (śniegołomy, wiatrołomy), antropogeniczne (przemysłowe zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego). Im drzewostan silniej przegęszczony, tym więcej powstaje wiatrołomów, zaś wielkość masy eliminowanej wzrasta tak dalece, że przyrost masy spada, a nawet periodycznie ilość skumulowanej masy zmniejsza się. Przegęszczenie ponadto naraża drzewostan na dotkliwe ubytki drzew i prowadzi do cyklicznego silnego niedogęszczenia, a także do powstania mniejszych lub większych luk w zbiorowisku. W skrajnych przypadkach całe połacie lasów są wyłamywane. Zagęszczenie ma więc daleko idące w skutkach konsekwencje w uzyskaniu optymalnej produkcji z jednostki powierzchni. Wyniki badań sugerują, że leśnictwo ponosi wymierne straty w produkcji biomasy wynikłe z niewłaściwie dobranego zagęszczenia świerczyny górskiej. Przeprowadzone doświadczenie wskazuje na potrzebę wprowadzenia istotnych modyfikacji przyjętych zasad prowadzenia czyszczeń późnych i cięć trzebieżowych w kształtowaniu stabilności i produkcyjności lasu w obszarach gorskich.

EN

Hitherto data analyses of the obtaited results indicates a relation betweencertain structure features of an equal age spruces and their concentration. Dependently on population concentration surface, average diameter breast high, single tree needle mass, height of a tree crown set, tree crown branch structure, thickness structure change in an alternative experiment. Above mentioned structural features determine development stability of a mountain spruce in a different development stage and its flexibility for biotic (e.g. animals), nonbiotic (snowbrake, windbrake) and anthropogenic factors (air pollution).

11

Chemizm wody opadowej pod okapem fitocenozy sośniny

Sporek K., Ebiś M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Opolska

|

1999

|

z. 2

63-74

PL

Powierzchniowe zróżnicowanie akumulacji zanieczyszczeń w ekosystemach leśnych ma związek między innymi z ilością wody spływającej po pniu, która zależy od gatunku i wieku drzewa. Materiałem do badań były próby wody pobrane z chwytników kołnierzowych w drzewostanach sosnowych w Borach Niemodlińskich w Nadleśnictwie Tułowice. Pomiary podokapowe rozpoczęto w kwietniu 1997 roku ( trwaja nadal), zakładając powierzchnię badawczą monitoringu biologicznego zintegrowanego. Założono 17 punktów pomiarowych na powierzchni badawczej wielkości 0,25 ha. Na wybranych drzewach modelowych, reprezentujących poszczególne klasy biologiczne (klasy w stopniach grubości), zbudowano kołnierze na strzale drzewa na wysokości 1,30 m. W pobranych próbach wody oznaczno: odczyn (pH), siarczany, azotany, azotyny, amoniak, metale ciężkie. Otrzymane w tej pracy wyniki wskazują na szczególnie wysoki udział spływu pniowego w akumulacji związków siarki i azotu w wodzie w warunkach BMśw (bór mieszany świeży). Powoduje to dodatkowe obniżenie pH w bezpośrednim sąsiedztwie strefy korzeniowej, co przejawia się w strukturze biomasy fitocenozy sośniny.

EN

The surface difference in accumulation of pollution in a wood ecosystem depends among other things on the amount of water running down the trunk, which, in turn, depends on the species of the tree and its age. As sample material the present author used water accumulated in the collars on a pine stand at Bory Niemodlińskie in the Forestry Authority land at Tułowice. Under the canopy measurement tests was started in April 1997 ( and are still being conducted ) with setting up of the area for the integral biological monitoring. Seventeen observation points were used, covering an area of 0,25 ha. Trees were selected to representing given biological classes based on trunk thickness. Collars were put on the tree trunk at a height of 1,30 m. Water samples collected were labeiied and tested for pH plus the content of sulphate, nitrate, ammonia, and heavy metals. Results of the study indicate a significant role of the vertical run off of sulphur and nitrogen compounds in water in a fresh mixed coniferous forest. It rasults in additional lowering of pH level in the proximity of the root strata, which is reflected in the biomass of the pine wood phytocoenosis.