PL
 |
EN
Preferencje help
Polish version English version Język
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 8

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available Nauki o Ziemi oraz polscy geolodzy na liście rankingowej czasopisma PLOS Biology
Lankof Leszek, Tarkowski Radosław
Przegląd Geologiczny
|
2023
|
Vol. 71, nr 6
347--352
EN
Based on the ranking list of the top 2% of the world's most cited scientists, pub¬lished by the PLOS Biology journal in 2022, the authors of the article analysed the place of Earth Sciences among other fields of science and the position of Polish geologists on the list, determined based on a composite index taking into account popularity of scientific publica¬tions, resulting from the number of their citations. The analysis results allow geologists to pres¬ent Earth Sciences against other fields of science and to show the names of geologists from Polish research centres who are among the most frequently cited scientists in the world.
2
Content available Numerical simulation of hydrogen storage in the Konary deep saline aquifer trap
Luboń Katarzyna, Tarkowski Radosław
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
|
2023
|
T. 39, z. 3
103--124
EN
Nowadays, hydrogen is considered a potential successor to the current fossil-fuel-based energy. Within a few years, it will be an essential energy carrier, and an economy based on hydrogen will require appropriate hydrogen storage systems. Due to their large capacity, underground geological structures (deep aquifers, depleted hydrocarbon fields, salt caverns) are being considered for hydrogen storage. Their use for this purpose requires an understanding of geological and reservoir conditions, including an analysis of the preparation and operation of underground hydrogen storage. The results of hydrogen injection and withdrawal modeling in relation to the deep Lower Jurassic, saline aquifer of the Konary geological structure (trap) are presented in this paper. A geological model of the considered structure was built, allowable pressures were estimated, the time period of the initial hydrogen filling of the underground storage was determined and thirty cycles of underground storage operations (gas injection and withdrawal) were simulated. The simulations made it possible to determine the essential parameters affecting underground hydrogen storage operation: maximum flow rate of injected hydrogen, total capacity, working gas and cushion gas capacity. The best option for hydrogen storage is a two-year period of initial filling, using the least amount of cushion gas. Extracted water will pose a problem in relation to its disposal. The obtained results are essential for the analysis of underground hydrogen storage operations and affect the economic aspects of UHS in deep aquifers.
PL
Ze względu na bardzo dużą pojemność podziemne struktury geologiczne (głębokie poziomy wodonośne, sczerpane złoża węglowodorów, kawerny solne) są rozważane do magazynowania wodoru. Ich wykorzystanie w tym celu wymaga rozpoznania uwarunkowań geologiczno-złożowych, w tym analizy przygotowania oraz pracy podziemnego magazynu wodoru. Przedstawiono wyniki modelowania zatłaczania i odbioru wodoru do głębokiego dolnojurajskiego poziomu solankowego struktury geologicznej Konary. Zbudowano model geologiczny rozważanej struktury, oszacowano dopuszczalne ciśnienia szczelinowania oraz ciśnienie kapilarne nadkładu, wyznaczono długości wstępnego okresu zatłaczania wodoru do podziemnego magazynu, przeprowadzono modelowanie przebiegu 30-letniej pracy podziemnego magazynu (zatłaczania i odbioru gazu). Przeprowadzone symulacje umożliwiły określenie istotnych parametrów wpływających na prace podziemnego magazynu wodoru: maksymalną wielkość przepływu zatłaczanego wodoru, pojemność całkowitą, pojemność roboczą i wielkość poduszki gazowej. Pozwoliły stwierdzić, że im dłuższy wstępny okres zatłaczania wodoru, tym większą musimy zastosować poduszkę gazową. Za najlepszą opcję dla magazynowania wodoru zaproponowano dwuletni okres wstępnego zatłaczania gazu do struktury; opcja z najmniejszą wielkością poduszki gazowej. Stwierdzono, że ilość wody, jaka jest eksploatowana w trakcie odzyskiwania wodoru, podczas cyklicznej eksploatacji magazynu, spada wraz ze zwiększeniem długości wstępnego okresu zatłaczania wodoru. Eksploatowana woda będzie stanowiła znaczący problem związany z jej unieszkodliwieniem. Otrzymane wyniki są istotne w analizie pracy podziemnego magazynu wodoru i wpływają na aspekty ekonomiczne UHS w głębokich solankowych poziomach wodonośnych.
3
Content available Sub-Permian basement in the Radom-Lublin area – geological and reservoir implications based on seismic geophysical data
Dziewińska Lidia, Tarkowski Radosław
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
|
2022
|
T. 38, z. 2
207--228
EN
This paper presents the results of an analysis of selected seismic profiles (reflection and refraction data) from the Radom-Lublin area aimed at obtaining a better understanding of geological structure and the identification of hydrocarbon deposits. To accurately reproduce the seismic reflection covering the sub-Permian formations, seismic cross sections were interpreted based on effective reflection coefficients (ERC). In interpreting the results, reference was made to the results of studies of the area using other geophysical methods. The results of these studies made it possible to obtain new information on the geology and structure of the Paleozoic complex of the Radom-Lublin area and its relationships with the basement tectonics. The structural arrangement of Carboniferous and Devonian formations as well as older Silurian, Ordovician, and Cambrian series were recognized. Selected significant tectonic and lithological discontinuities and the nature and directions of their course were characterized. Special attention was given to regional tectonic zones: the Skrzynno Fault, the Ursynów-Kazimierz fault zone and the Kock zone. The use of ERC methodology made it possible to define the boundaries of lithostratigraphic units in Carboniferous, Devonian, and older formations. The obtained results can be used to assess hydrocarbon accumulation in the area under consideration.
PL
Artykuł prezentuje wyniki analizy wybranych profili sejsmicznych (refleksyjnych i refrakcyjnych) z obszaru radomsko-lubelskiego w celu uszczegółowienia budowy geologicznej oraz rozpoznania występowania złóż węglowodorów. W celu precyzyjnego odwzorowania danych sejsmicznych refleksyjnych obejmujących utwory podpermskie wykorzystano interpretację przekrojów sejsmicznych w wersji efektywnych współczynników odbicia EWO. W interpretacji wyników odwołano się do rezultatów badań tego obszaru z wykorzystaniem innych metod geofizycznych. Wyniki badań pozwoliły na uzyskanie nowych informacji o budowie geologiczno-strukturalnej kompleksu paleozoicznego obszaru radomsko-lubelskiego i jego związkach z tektoniką podłoża. Rozpoznano układ strukturalny utworów karbonu i dewonu oraz starszych serii syluru, ordowiku i kambru. Scharakteryzowano wybrane, istotne nieciągłości tektoniczne i litologiczne oraz charakter i kierunki ich przebiegu. Szczególną uwagę poświęcono regionalnym strefom tektonicznym: uskok Skrzynna, strefa uskokowa Ursynów-Kazimierz oraz strefa Kocka. Wykorzystanie metodyki EWO pozwoliło na prześledzenie granic wydzieleń litostratygraficznych w utworach karbonu i dewonu oraz starszych, a uzyskane wyniki mogą być pomocne dla oceny akumulacji węglowodorów na rozważanym obszarze.
4
Content available Wodór jako paliwo przyszlości. Wyzwania dla polskiej geologii
Tarkowski Radosław
Przegląd Geologiczny
|
2021
|
Vol. 69, nr 4
210--217
EN
The issue of using renewable and low-emission hydrogen is topical in the context of reducing the consumption of fossil fuels in Poland in the energy sector, industry and transport, and the transition towards a less environmentally burdensome economy. The article indicates the activities of the government and industry in the field of hydrogen use, and scientific publications in this field. The geological-economic aspects of underground hydrogen storage are presented, the main directions of future scientific activities in this field are outlined, and the tasks facing Polish geology in the context of underground hydrogen storage are presented.
5
Content available Use of underground space for the storage of selected gases (CH4, H2, and CO2) – possible conflicts of interest
Tarkowski Radosław, Uliasz-Misiak Barbara
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
|
2021
|
T. 37, z. 1
141--160
EN
The rational management of underground space, especially when used for various purposes, requires a comprehensive approach to the subject. The possibility of using the same geological structures (aquifers, hydrocarbon reservoirs, and salt caverns) for the storage of CH4, H2 and CO2 may result in conflicts of interest, especially in Poland. These conflicts are related to the use of the rock mass, spatial planning, nature protection, and social acceptance. The experience in the field of natural gas storage can be transferred to other gases. The geological and reservoir conditions are crucial when selecting geological structures for gas storage, as storage safety and the absence of undesirable geochemical and microbiological interactions with reservoir fluids and the rock matrix are essential. Economic aspects, which are associated with the storage efficiency, should also be taken into account. The lack of regulations setting priorities of rock mass development may result in the use of the same geological structures for the storage of various gases. The introduction of appropriate provisions to the legal regulations concerning spatial development will facilitate the process of granting licenses for underground gas storage. The provisions on area based nature protection should take other methods of developing the rock mass than the exploitation of deposits into account. Failure to do so may hinder the establishment of underground storage facilities in protected areas. Knowledge of the technology and ensuring the safety of underground gas storage should translate into growing social acceptance for CO2 and H2 storage.
PL
Zarządzanie podziemną przestrzenią, szczególnie gdy można ją wykorzystać w różnych celach, wymaga kompleksowego podejścia do problemu. Możliwość wykorzystania tych samych struktur geologicznych (poziomów wodonośnych, złóż węglowodorów oraz kawern solnych) do magazynowania CH4, H2 i CO2 może skutkować konfliktami interesów szczególnie w warunkach polskich. Konflikty te są związane z wykorzystaniem górotworu, planowaniem przestrzennym, ochroną przyrody, społeczną akceptacją. Doświadczenia w magazynowaniu gazu ziemnego można przenieść na magazynowanie pozostałych gazów. Przy wyborze struktur geologicznych na magazyny gazów, uwarunkowania geologiczno-złożowe będą w największym stopniu wpływać na ich magazynowanie. Bezpieczeństwo magazynowania oraz brak niepożądanych oddziaływań geochemicznych i mikrobiologicznych z płynami złożowymi i matrycą skalną będą istotnymi czynnikami. Należy także uwzględniać aspekty ekonomiczne i związaną z tym efektywność magazynowania. Wskazano, że brak regulacji prawnych ustalających priorytety w sposobie zagospodarowania górotworu będzie skutkował konkurencją w wykorzystaniu tych samych struktur geologicznych na magazyny różnych gazów. Wprowadzenie do uregulowań prawnych dotyczących zagospodarowania przestrzennego terenu odpowiednich zapisów ułatwi wydawanie koncesji na podziemne magazynowanie gazów. Nieuwzględnienie w przepisach dotyczących obszarowych form ochrony przyrody innych sposobów zagospodarowania górotworu niż eksploatacja złóż może przeszkodzić w zakładaniu podziemnych magazynów w obszarach chronionych. Znajomość technologii i zapewnienie bezpieczeństwa podziemnego magazynowania gazów powinny się w praktyce przekładać na coraz większą społeczną akceptację dla magazynowania CO2 oraz H2.
6
Content available Reinterpretation of geophysical surveys of pre-Permian basement in SW Poland: structural evolution and its implications for prospecting Cu and other ores
Dziewińska Lidia, Tarkowski Radosław, Bieńko Tomasz
Gospodarka Surowcami Mineralnymi
|
2020
|
T. 36, z. 4
187--216
EN
Based on the reinterpretation of gravimetric, magnetic, seismic and magnetotelluric studies, new features of the sub-Permian basement in the area between the Dolsk Fault and the Middle Odra Fault, SW Poland, are identified. Among numerous faults and lineaments indicated in the article, those limiting both the Wolsztyn–Pogorzela High and a positive anomaly in the Lower Silesian Basin, as well as the faults in the vicinity of the Odra River are particularly prominent. N-S oriented structural elements are also visible in the gravity image. One of them separates the Pogorzela High from the Wolsztyn High. In light of the obtained results, according to refraction seismic surveys, the Polish equivalent to the Mid-German Crystalline Rise is located farther north from commonly accepted position within the Middle Odra Metamorphic Complex. The study results, supported by data from the neighboring area of Germany, may be important for further prospecting for sediment-hosted Cu and other metal deposits. The reprocessing of archival geophysical data using method of effective reflection coefficients (ERC) enabled the creation of more accurate structural model of ore series within the area of the Nowa Sól deposit in SW Poland. In terms of mineral resource prospects, this creates the possibility of applying new results from the study area to the similar zones in the corresponding part of Germany, which is the area between the phyllite zone and the Harz Mountains hosting very diverse and rich mineralization.
PL
Przedstawiono pogląd na budowę geologiczną podpermskiego podłoża przedpola Sudetów w Polsce na tle koncepcji tektonicznych zasięgu waryscydów Europy Środkowej, z uwzględnieniem tematyki surowcowej, co ma znaczenie dla odtworzenia ewolucji środkowej Europy. Zaprezentowano wyniki badań i reinterpretację materiałów geofizycznych (grawimetrycznych, magnetycznych, sejsmicznych i magnetotellurycznych) dla ustalenia związków korelacyjnych, w tym pomiędzy tektoniką obserwowaną na przekrojach sejsmiki płytkiej i głębokiej. Interpretacja przetworzonych danych grawimetrycznych pozwoliła na wyznaczenie charakterystycznych struktur oraz regionalnych stref zaangażowania tektonicznego. Wstępny model geofizyczno-geologiczny wzdłuż linii Wschowa–Brenno–Śrem (SW-NE) obrazuje efekty kompleksowej interpretacji wyników badań geofizycznych i otworowych. Rezultaty pokazują, że odpowiedni dobór i sposób zastosowanych metod stwarza szanse na uzyskanie realnych wyników w zakresie rozpoznania budowy geologicznej podłoża podpermskiego rejonu, z możliwością nawiązania do sąsiedniego obszaru Niemiec. Wyniki badań stanowią wkład do dyskusji dotyczącej hipotezy kontynuacji podłoża krystalicznego platformy wschodnioeuropejskiej pod paleozoiczną platformę zachodnioeuropejską, sięgającego ku SW aż po strefę uskokową środkowej Odry. Artykuł prezentuje również przykład kompleksowego wykorzystania metod geofizycznych (grawimetrycznych, magnetycznych i sejsmicznych) w prospekcji głębokich złóż rud miedzi na obszarze monokliny przedsudeckiej w SW Polsce.
7
Content available Potencjał magazynowy wodoru w permskich złożach soli kamiennej w Polsce
Lankof Leszek, Tarkowski Radosław
Przegląd Solny
|
2021/2022
|
T. 16
29--42
PL
W artykule przedstawiono wyniki oceny potencjału podziemnego magazynowania wodoru dla pokładowych i wysadowych permskich złóż soli kamiennej w Polsce. Przeprowadzono ją w oparciu o metodykę uwzględniającą uwarunkowania górniczo-geologiczne oraz specyficzne właściwości wodoru. Szczególną uwagę zwrócono na parametry, wpływające na ocenę potencjału magazynowania wodoru w kawernach solnych ulokowanych w permskich pokładowych i wysadowych złożach soli w różnych częściach Polski. Zestawienie wyników oceny potencjału podziemnego magazynowania wodoru w złożach soli kamiennej z wynikami analiz zapotrzebowania na przestrzeń magazynową wskazują, że istniejący potencjał magazynowy wodoru w pokładowych wystąpieniach soli kamiennej i wysadach solnych kilkadziesiąt razy przewyższa zapotrzebowanie, nawet w przypadku założenia systemów energetycznych opartych w przeważającej części na wodorze jako nośniku energii.
EN
The article presents the results of the assessment of the underground hydrogen storage potential for Permian stratiform salt formations and salt domes in Poland. The research was carried out based on the methodology considering mining and geological conditions and specific properties of hydrogen. Particular attention was paid to the parameters that affect the assessment of the hydrogen storage potential in salt caverns in Permian stratiform rock salts and salt domes, depending on their location. Comparing the assessment results with the demand for storage space shows that the existing hydrogen storage potential in salt caverns in Poland is dozens of times higher than the demand, even in the case of energy systems based mainly on hydrogen as an energy carrier.
8
Content available Ocena geologicznych możliwości lokowania kawern magazynowych wodoru w pokładowych wystąpieniach soli kamiennych górnego permu (cechsztyn) w Polsce
Czapowski Grzegorz, Tarkowski Radosław
Przegląd Solny
|
2019/2020
|
T. 15
22--24
PL
Podziemne magazynowanie wodoru jest opłacalną i bezpieczną formą magazynowania nośników energii (np. Chromik, 2015, 2016), szczególnie przy fluktuacjach związanych z produkcją energii przez OZE zaś instalacje wykorzystujące ten gaz do produkcji energii są przyjazne środowisku, gdyż źródłem jego pozyskiwania i spalania jest woda. Jednym z optymalnych miejsc takiego magazynowania są kawerny magazynowe, ługowane w grubych warstwach soli kamiennej, budujących wysady solne (np. Czapowski, Tarkowski, 2018; Tarkowski, Czapowski, 2018) oraz wystąpienia pokładowe.
EN
Underground hydrogen storage is a profitable and safe form of energy sources storage reacting quickly for fluctuations on the energy market (e.g. Chromik, 2015, 2016), especially in a case of energy produced by the Renewable Energy Sources being non-toxic to the environment because both the gas source and the final product in such installations is water. Salt caverns, leached in thick rock salt complexes of salt diapirs (e.g. Czapowski, Tarkowski, 2018; Tarkowski, Czapowski, 2018) and stratiform salt occurrences are one of recommended optimal form of such gas storage
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.