Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Pola irygacyjne Osobowice – historia i teraźniejszość

Łyczko W.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 4

37--43

PL

Pola irygacyjne Osobowice pełniły przez przeszło 100 lat funkcję naturalnej oczyszczalni ścieków wrocławskiej aglomeracji miejskiej. Obiekt ten położony jest na Równinie Wrocławskiej, w północnej części Wrocławia – pomiędzy korytami dwóch rzek: Odry i Widawy. Początki funkcjonowania oczyszczalni sięgają lat 80. XIX w. – powierzchnia pól irygowanych zajmowała wtedy około 560 ha. Z czasem obszar ten ulegał systematycznemu powiększaniu, prawie do 1300 ha. W związku z uruchomieniem (i modernizacją w 2012 r.) Wrocławskiej Oczyszczalni Ścieków na Janówku, udział pól irygowanych w procesie oczyszczania ścieków ulegał systematycznemu zmniejszaniu – zarówno pod względem ilości ścieków, jak i powierzchni zalewanej. Eksploatację pól zakończono ostatecznie w roku 2013. W znacznej części powierzchni obszar ten stanowi obecnie użytek ekologiczny, w związku z występowaniem na tym obszarze bogatej fauny i flory. W pracy przedstawiono historię obiektu, szczegóły jego funkcjonowania i gospodarki wodnej w trakcie eksploatacji a także obecny stan pól, głównie pod kątem wód gruntowych, które po zakończeniu zasilania tego terenu ściekami obniżyły się wyraźnie na znacznej jego części.

EN

Osobowice irrigation fields served as a natural sewage treatment plant of the Wroclaw urban agglomeration for over 100 years. The object is located on the Wroclaw Plain, in the north part of Wroclaw – between two river beds: Odra and Widawa. The beginning of the exploitation of the fields dates back to the year 1880. The irrigated area, at that time, was about 560 ha. In next years, the fields were systematically expanded almost to 1300 ha. After the Janowek Sewage Treatment Plant start-up (and its modernization in 2012) the share of irrigated fields in the sewage treatment process has been systematically decreased, both in terms of the amount of sewage and the flooded area. The fields exploitation was finished in 2013. A large part of the area, now constitutes the ecological area, due to the occurrence of a rich fauna and flora in this area. The work presents the history of object, details of the facility’s operation and characteristics of water management during its operation, as well as the current state of the fields, mainly in terms of groundwater levels, which – without flooding this area with sewage – have decreased in a significant part of this terrain.

2

The prognosis of influence of the Oder River waters dammed by Malczyce barrage on left bank areas

Chalfen M., Łyczko W., Pływaczyk L.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 21

19--27

EN

The finalisation of the construction of the Malczyce barrage is planned for 2015. Damming of the river will cause a change in the water and ground conditions in the adjoining areas. The paper analyses the influence of the water level in the Oder River dammed by the barrage on groundwater table level in the left bank valley. A model which allows the prediction of groundwater levels depending on the assumed water level in the Oder was constructed. The analysis was conducted for three different variants: for the initial stage before damming the Oder River and for the conditions after damming the water up with and without the drainage devices included in the project. The calculations were done in several chosen transects across the river valley. The mathematical model of flow in the aquifer based on the Richards equation was applied. The results of calculations were presented as the spatial distribution of piezometric pressures which were used to determine the groundwater table for each of the transects. The calculation results from the vertical models were transposed into a horizontal model. The comparison of appropriate results allowed to positively verify the designed model and to analyse the effectiveness of the realised project solutions.

PL

Zakończenie budowy stopnia wodnego Malczyce jest planowane na rok 2015. Spiętrzenie rzeki wpłynie na zmianę dotychczasowych warunków gruntowo-wodnych na terenie przyległym. Przedmiotem pracy jest analiza wpływu poziomu wód Odry spiętrzonych tym stopniem na poziomy wód gruntowych na terenie lewobrzeżnej doliny. Opracowany został model matematyczny, który umożliwia symulację poziomów wody gruntowej w lewobrzeżnej dolinie w zależności od przyjętego poziomu wody w Odrze. Analiza została przeprowadzona w trzech różnych wariantach: stan przed piętrzeniem wody w Odrze oraz po spiętrzeniu z uwzględnieniem i bez uwzględnienia urządzeń odwadniających przewidzianych w projekcie. Obliczenia symulacyjne przeprowadzono w kilkunastu wytypowanych przekrojach pionowych przez dolinę. Zastosowano model matematyczny przepływu bazujący na równaniu Richardsa. Jako wyniki obliczeń uzyskano przestrzenny rozkład ciśnień piezometrycznych, które posłużyły do wyznaczenia w każdym przekroju pionowym linii zwierciadła wód gruntowych. Uzyskane wyniki obliczeń z modeli pionowych na drodze interpolacji zostały przetransponowane na model horyzontalny. Porównanie wyników obliczeń w wariancie przed piętrzeniem z mapami hydroizohips wykreślonymi na podstawie obserwacji terenowych dało podstawę do pozytywnej weryfikacji opracowanego modelu. Wykonane obliczenia umożliwiły przeanalizowanie skuteczności przyjętych do realizacji rozwiązań projektowych.

3

The functioning of drainage canal near barrage “Brzeg Dolny” on the Odra River in 1971–2009

Olszewska B., Pływaczyk L., Łyczko W.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 22

61--66

PL

W pracy dokonano analizy ilości wody dopływającej do kanału odwadniającego na tle stanów wody w Odrze w przekroju Brzeg Dolny – Wały (górna woda na stopniu). Podstawę oceny stanowiły prowadzone przez Instytut Kształtowania i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu bezpośrednie pomiary natężenia przepływu w kanale w przekroju Warzyna w okresie 1971–2009. Analiza wyników, na tle stanów wody w Odrze, wykazała, że z upływem czasu, w warunkach tej samej rzędnej piętrzenia na jazie, obserwuje się coraz mniejsze wartości natężenia przepływu w kanale. Jest to spowodowane procesami uszczelniania się koryta Odry i terenów międzywala. W latach 1971–2009 średnie roczne natężenie przepływu w kanale w przekroju Warzyna zmniejszyło się ze 196 dm3·s–1·do około 80 dm3·s–1. Badania wykazały, że ilość wody dopływającej do kanału jest zmienna w czasie i zależy od różnicy rzędnych zwierciadła wody w Odrze spiętrzonej i w kanale. W pracy przedstawiono dynamikę zmian dopływu wody do kanału w przeliczeniu na metr różnicy poziomów zwierciadła wody w Odrze i kanale odwadniającym. Na podstawie przeprowadzonych analiz wykazano, że w podobnych warunkach lokalizacyjnych, gruntowo-wodnych i zbliżonych wysokościach piętrzenia do określania parametrów podstawowych urządzeń odwadniających można przyjmować dopływ wód przesiąkowych około 35–40 dm3·s–1·km–1 na metr różnicy między poziomem wody w rzece spiętrzonej i kanale.

EN

The paper analyses the amount of water flowing into the drainage canal in comparison to the levels of the Odra waters in the Brzeg Dolny – Wały cross section (upper water in the barrage). The results of the measurement of the flow intensity in the canal in 1971–2009 provided the basis for the evaluation. The analysis led to the conclusion that with the same ordinate of damming in the barrage the average yearly flow in the canal in the Warzyna section decreased from 196 m3·s–1 to about 80 dm3·s–1 as the Odra’s riverbed and the area between the embankments became tighter. The flow into the canal changes in time and depends on the difference between water levels in the Odra and in the canal. The paper presents the dynamics of changes in the water flow into the canal in relation to 1 m of difference between the level of water in the Odra and the drainage canal. It was shown that in a similar location, ground and water conditions as well as similar damming levels, the value of the drained water can be estimated to be about 35–40 dm3·s–1·km–1 for 1 meter of difference of the water level in the river and the canal.

4

Ocena możliwości podniesienia poziomu wód gruntowych poniżej stopnia piętrzącego Malczyce

Łyczko W., Chalfen M, Pływaczyk L

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

Nr 39

95--104

PL

Eksploatacja nowobudowanego stopnia wodnego Malczyce spowoduje podział przyległej doliny na dwie strefy – powyżej stopnia woda będzie infiltrować na teren doliny, a w strefie poniżej Odra będzie miała nadal charakter drenujący. Pobranie wody z górnego stanowiska stopnia umożliwi poprawę warunków wodnych na terenach położonych poniżej spiętrzenia. Na prawym brzegu, na wysokości stopnia, zaprojektowany został zbiornik wyrównawczy, z którego woda pobierana będzie m.in. na potrzeby nawadniania lasów a także do zasilania górnego odcinka cieku Młynna-Brzeźnica oraz obszarów wykorzystywanych rolniczo znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie cieku. W pracy przeanalizowano wpływ podniesienia poziomów wody w rzece Młynna-Brzeźnica na zmianę poziomu wód gruntowych w strefie przyległej do cieku. Za pomocą obliczeń analitycznych określono poziomy wód gruntowych przy odpowiednich stanach wody w rzece i na tej podstawie określono przyrosty poziomów wód gruntowych w stosunku do stanu wyjściowego, za jaki uznano poziom wód pomierzonych we wrześniu 2013 r. Wyznaczono również zasięgi skutecznego oddziaływania cieku Młynna-Brzeźnica w warunkach zasilania go wodą z górnego stanowiska Odry przy natężeniu przepływu 0,1 i 0,5 m3∙s1.

EN

Exploitation of newly constructed Malczyce barrage will split the adjacent valley into two zones – above the barrage water will infiltrate from the river into the valley, however, below the dam, Odra will still draining river. Delivery of water from the upper level of the dam will help to improve water conditions of lands located below the damming. On the right bank, at the height of the step, built surge tank, from which water will be collected include forests for irrigation and to supply the upper section of the watercourse Młynna-Brzeźnica and areas used for agricultural purposes in the immediate vicinity of the watercourse. After the construction of Malczyce barrage Odra, in the zone located above the dam, will stay a drainage river. The water conditions of this area can be improved by supplying water from the compensation reservoir located on upper position of the dam. An influence of increasing of water level in Młynna-Brzeźnica river on groundwater level in adjacent areas was analyzed in the paper. Groundwater levels and their increasing with comparison to levels observed in September 2013 was calculated using a mathematical model. An effective range of influence of Młynna-Brzeźnica river for flow intensity 0,1 and 0,5 m3∙s 1 was discussed.

5

Oddziaływanie spiętrzenia Odry stopniem wodnym w Brzegu Dolnym na przepływy cieku Jeziorka w latach 1971-2010

Olszewska B., Pływaczyk L., Łyczko W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 3

161-170

PL

Stosunki hydrologiczne w cieku Jeziorka, położonym w dolinie Odry, są kształtowane warunkami fizjograficznymi i meteorologicznymi oraz stanami wody w Odrze. Koryto Odry poniżej jazu w Brzegu Dolnym charakteryzuje się systematycznie postępującą w dół rzeki erozją liniową, co oddziałuje na stany wody w rzece i przepływy w Jeziorce. W pracy przedstawiono ocenę zasobów wód Jeziorki na odcinku Głoska-Brodno 1 w latach 1971-1989 i 1995-2010. Analiza zależności przyrostu przepływów ΔQ na odcinku Głoska-Brodno 1 od różnicy stanów wody ΔH w Odrze i Jeziorce wykazała, że dla różnicy stanów ponad 2,0 m średnie roczne i półroczne przepływy w przekroju dolnym (Brodno 1) są mniejsze niż w górnym (Głoska).

EN

Hydrological conditions in the Jeziorka stream situated in the Odra River valley are shaped by physiographic and meteorological conditions and the water levels in the Odra River. The Odra below the dam in Brzeg Dolny is characterised by steadily progressing downstream linear erosion chich affects water stages and flows in the Jeziorka stream. The paper presents an assessment of water resources in Głoska-Brodno 1 section of the Jeziorka stream in the years 1971-1990 and 1995-2010. Analysis of the relationship between flow increments in the section Głoska-Brodno 1 (ΔQ) and the differences of water levels in the Jeziorka and the Odra Rivers (ΔH) showed that for ΔH › 2.0 m, mean annual and semi-annual flows in the lower cross-section (Brodno 1) are smaller than those in the upper one (Głoska)

6

Dynamika uwilgotnienia mad w dolinie rzecznej w latach 1998–2000

Łyczko W., Olszewska B., Pływaczyk L.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2002

|

T. 2, z. 2

47--58

PL

W latach 1998–2000, w dolinie Odry w rejonie Brzegu Dolnego, prowadzono pomiary uwilgotnienia gleb metodą suszarkowo-wagową w comiesięcznych terminach okresu wegetacyjnego. Wybrano charakterystyczne profile (mada średnia) zlokalizowane na gruntach ornych o zbliżonym składzie granulometrycznym, zasilane podobnymi wielkościami opadów atmosferycznych, a różniące się położeniem zwierciadła wody gruntowej. Profile glebowe, znajdujące się w obszarze oddziaływania na dolinę spiętrzonych wód Odry, oprócz opadów atmosferycznych są dodatkowo zasilane wodami podsiąkowymi. W pracy przedstawiono zmiany uwilgotnienia gleb oraz sumy zapasów wody w warstwach 0–50, 0–100 i 0–150 cm w zależności od stanów wody w Odrze, wysokości opadów atmosferycznych oraz głębokości zalegania wód gruntowych.

EN

The paper presents the results of field measurements of soil moisture carried out in the Odra valley near the Brzeg Dolny dam in 1998–2000. The analyses were made with the gravimetric method. Two profiles situated on arable land were chosen, similar in granulometric composition, thermal regime and precipitation but different in the ground water table depth. The alluvial soil situated within the area of lifted Odra waters is supplied by precipitation and by water infiltrating from reservoir, that from the area of free flowing Odra is supplied only by precipitation. The groundwater table is deep there and does not affect water management of the upper soil layer. Soil moisture and sums of water reserves in 0–50 and 0–100 cm layers were analyzed in relation to the groundwater table, water levels in the Odra river and precipitation.