Celem pracy było opracowanie modelu sztucznej sieci neuronowej aproksymującej zmiany w stężeniach i wartościach podstawowych parametrów jakościowych ścieków oczyszczonych. Badania prowadzone były w latach 2014 i 2015 w oczyszczalni ścieków w Bystrym koło Giżycka. Obiekt ten oczyszcza zmieszane ścieki komunalne i mleczarskie. W modelu jako zmienne wejściowe wybrano siedem parametrów chemicznych ścieków surowych i ilość ścieków dopływającą do oczyszczalni. Wskaźniki chemiczne uwzględniały wartości biologicznego i chemicznego zapotrzebowania na tlen, stężenia azotu i fosforu ogólnego, ilość zawiesin ogólnych, odczyn oraz temperaturę ścieków. W prezentowanym modelu największy wpływ na aproksymację zmiennych wyjściowych miały stężenia azotu i fosforu ogólnego. Opracowany algorytm najlepiej oddał charakter zmian zawiesin ogólnych w ściekach oczyszczonych.
EN
Aim of this study was to develop a model of artificial neural network for changes approximation in concentration and values of basic quality parameters of treated wastewater. Studies were carried out in years 2014 and 2015 in Bystre wastewater treatment plant, located near Giżycko. To Bystre sewage treatment plant inflows mixed domestic and dairy wastewater. In model as input variables were taken seven chemical parameters of raw wastewater and the amount of sewage inflowing to facility. Chosen chemical indicators were describing values of biological and chemical oxygen demand, concentrations of total nitrogen and phosphorus, amount of total suspended solids, pH and temperature of raw wastewater. In presented model the greatest impact on variables approximation had concentrations of total nitrogen and phosphorus. Developed model at it best reflected changes in total suspended solid in treated wastewater.
The aim of this study was to determinate seasonal changes in industrial wastewater treatment effectiveness. Studies were carried out in mechanical-biological wastewater treatment plant in Bystre near Giżycko to which inflows mixture of domestic and dairy wastewater. Laboratory studies were carried out by Water and Wastewater Company in Giżycko. For statistical analysis results form years 2014 and 2015 were considered. The scope of statistical analysis includes basic statistical measures including arithmetic mean, median, minimum, maximum and standard deviation. Changes in seasonal treatment effectiveness were shown by Fisher-Snedecore LSD test. Seasonal changes were observed for BOD, COD and total nitrogen removal effectiveness. Total phosphorus was not subjected to that kind of changes.
Celem pracy było opracowanie modelu „Black Box” dla Miejskiej Oczyszczalni Ścieków w Stawiskach. Badana oczyszczalnia ścieków na podstawie równoważnej liczby mieszkańców (RLM) zaliczana jest do obiektów z II grupy, zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z 11 listopada 2014 roku, w których monitoring jakości ścieków oczyszczonych obejmuje ilość zawiesin ogólnych, BZT5 i ChZTCr. Model matematyczny został opracowany na podstawie badań prowadzonych w latach 2005-2013, które dotyczyły jakości ścieków surowych i oczyszczonych. W modelu jako zmienne wejściowe uwzględniono ilość mieszkańców miejscowości, ilość ścieków dopływających systemem kanalizacyjnym oraz ilość ścieków dowożonych. Opracowana sieć neuronowa wykazywała bardzo dobre dopasowanie do parametrów rzeczywistych. Opracowany model regresyjnym odznaczał się dobrym dopasowanie wartości przewidywanych do obserwowanych. Współczynniki korelacji uzyskane dla tych par zmiennych równe były dla BZT5 0,99, dla ChZTCr 0,94 i dla zawiesin ogólnych 0,97, przy wartościach średniego błędu bezwzględnego równego dla poszczególnych zmiennych odpowiednio 0,37; 5,49 i 1,72.
EN
The aim of this study was to develop a model of "Black Box" for Municipal Wastewater Treatment Plant in Stawiskach. This sewage treatment plant based on of population equivalent (pe) is among the objects from the second group, in accordance with the Regulation of the Minister of Environment of 11 November 2014, in which monitoring of the effluent includes the amount of total suspended solids, BOD5 and COD. A mathematical model was developed based on research conducted in the years 2005-2013, which concerned the quality of raw sewage and sewage. In the model as input variables takes into account the number of inhabitants of the village, the amount of sewage influent sewer system and the amount of waste imported from the city. The developed neural network showed a very good fit to the actual parameters. Developed regression model was characterized by a good fit to the observed predicted values. The correlation coefficients obtained for these couples variables were equal to 0.99 BOD, COD norm of 0.94 and 0.97 for total suspended solids, with values of average absolute error for each variable equal to 0.37; 5.49 and 1.72.
The main purpose of this study was to evaluate the effect of treated sewage flowing from sewage treatment plants located in the basin of the Supraśl river on the concentration and load of metals in river waters and its main tributaries. Three measuring- control points were chosen, on the river and its tributaries, located near Gródek, Sokółka and Dobrzyniewo. Selected points were located behind the discharge of treated wastewater from sewage treatment plants respectively – Gródek, Sokółka and Bialystok. The samples of treated sewage and water were collected in a period from May to November, once a month in 2014. Each individual sample was examined for the content of dissolved form of the following metals: Pb2+, Cu2+, Cd2+, Ni2+, Zn2+, Fe2+/3+. After taking into account water flow of the Biała, Sokołda and Supraśl in every month, metals loads expressed in mg·h-1., transported by the Supraśl and its tributaries waters were calculated. In the study monthly metals loads discharged into the Biała, Sokołda and Supraśl by sewage treatment plants in Białystok, Sokółka and Gródek were also calculated. The studies have shown the impact of metals load in treated wastewater on metals loads in waters of studied rivers based on the obtained correlation. Most of the searched relations between loafs of Pb2+ – r = 0,88; Cd2+ – r = 0,98; Fe2+/3+ – r = 0,45; Ni2+ – r = 0,55; Zn2+ – r = 0,86 were obtained in case of wastewater treatment plant in Gródek and Supraśl waters. In the study period we observed a diversity in concentration of Cd2+, Fe2+/3+, Ni2+ and Zn2+ in treated sewage and in river waters, which affected loads of this metals.
The main purpose of the study was to evaluate water quality of the Supraśl river and identify its main pollution sources. On the river and its tributaries, 8 control points were selected, located near Krynica, Gródek, Nowosiółki, Zasady (mouth of the tributary Sokołda), Supraśl, Nowodworce, Dobrzyniewo (mouth of the tributary Biała) and Dzikie. The control points were selected in such a way as to take into account the impact of major point sources of analyzed components located along the river and its main tributaries on water quality in the main stream catchment. Water samples were collected once a month during the period from May to November in 2014. In water samples the concentration of dissolved oxygen, Cl-, SO42-, N-NH4+, P-PO43- and the values of pH, BOD5 and electrolytic conductivity were indicated. Based on the obtained results, loads of the individual components in river waters were calculated as a product of concentration and Supraśl waters flow rate in a particular month. Supraśl waters, due to values of most analyzed parameters, should be classified as first quality class. The source of Cl-, SO42-, N-NH4+ in Supraśl waters were treated wastewater and other anthropogenic sources associated with the basin development. Reduced Supraśl water quality is caused by the inflow of organic substances expressed by BZT5 from natural and anthropogenic origin and concentration of PO43-, which were mainly delivered with treated wastewater.
The aim of the study was to analyze the content of Ni in fractions of 1.0–0.2 mm, 0.2–0.1 mm, 0.1–0.063 mm, 0.063–0.02 mm, and <0.02 mm of river bottom sediments and plants (root, stem, leaf) of broadleaf cattail (Typha latifolia), yellow water lilies (Nuphar lutea), and cowbane (Cicuta virosa). Nickel content in bottom sediment was slightly higher than the geochemical background. The largest amounts of Ni were associated with the finest fraction, while the smallest with the thickest fraction. The highest content of this element was recorded at the point Ełk Barany, which was connected with developing industry in the city of Ełk. All of the tested plants showed greater Ni contents than the amount naturally occurring in plants. In most cases, most of Ni was associated with plant roots, and the least with leaves. It has been proven that aquatic plants can be good indicators of the aquatic environment status.
Celem pracy było określenie zawartości form ogólnych metali ciężkich (inhibitorów procesu fermentacji metanowej) w produktach i półproduktach fermentacji metanowej z biogazowni rolniczej w miejscowości Ryboły. Przeprowadzone badania obejmują analizę wsadu biogazowni pod kątem form ogólnych metali (Ca, Mg, Cd, Cu, Pb, Zn). Badano materiał pobrany z pierwszego (fermentacja wstępna) i drugiego zbiornika fermentacyjnego oraz ze zbiornika pozostałości pofermentacyjnej. Uzyskano wysokie stężenia form ogólnych Ca i Mg w komorach fermentacyjnych i w pulpie pofermentacyjnej, co spowodowane było użyciem silnie alkalicznej wycierki ziemniaczanej jako substratu biozgazowania. Ponadto zaobserwowano, że wzrost zawartości form ogólnych analizowanych pierwiastków powodowany jest zmniejszeniem zawartości suchej masy organicznej, zużytej na produkcję biogazu rolniczego.
EN
The aim of the study was to determine the content of the general forms of heavy metals (inhibitors of methane fermentation process) in the products and intermediates products of methane fermentation of agricultural biogas plant placed in Ryboły village. The research includes the analysis of the presence in biogas plant feed general forms of metals (Ca, Mg, Cd, Cu, Pb, Zn). Material was taken from the first (prefermentation) and second fermentation tank and from the vessel digestate. Received high levels of general forms of calcium and magnesium in the tested materials can be caused by using too much poultry manure feed. Furthermore, it was observed that the increase in the content of the general form of the analyzed elements is caused by a reduction in the concentration of the organic dry, used for the production of biogas.
The purpose of this paper was to determine changes in loads of N-NH4+, S-SO42, P-PO43-, N-NO3-, Pog, Cl-, Ca2+, Mg2+, and their origin in waters outflowing from Supraśl catchment. Research was carried out in the period from 2001 to 2009 in three measurement points located around Gródek, Nowodworce and Dzikie. Obtained values of specific load were raging for: N-NH4+ 0.051÷2.094 kg N-NH4+·ha-1··year-1, S-SO42- 16.50÷30.00 kg S-SO42·ha-1··year-1, P-PO43- 0.17÷0.45 kg P-PO43·ha-1·year-1, Pog 0.44÷0.78 kg P·ha-1··year-1, Cl- 14.58÷26.80 kg Cl-·ha-1··year-1, Ca2+ 68.2÷77.1 kg Ca2+ ha-1··year-1, M2+ 9.57÷12.29 kg Mg2+·ha-1··year-1. In addition, linear Pearson correlation coefficients were calculated between specific loads of individual components and fertilization form in each measuring point. There were obtained statistically significant correlations between NPK fertilization and specific loads of N-NH4+, Pog, Cl-, Ca2+ and Mg2+ and between manure fertilization and S-SO42-, Ca2+ and Mg2+.
The purpose of the study was to determine seasonal changes of ammonia nitrogen, nitrate nitrogen, total nitrogen, phosphate and total phosphorus in the years 2003–2009 in the river Supraśl. For this purpose a monitoring network was created with selected three control points on the basis of which the assessment was made. Control points were located near Gródek, Nowodworce and Dzikie. The research results were averaged for each month. On this basis the assessment of seasonal changes of nitrogen and phosphorus forms in the river Supraśl has been carried out. Research and analysis showed that the concentration of nitrogen and phosphorus in waters of Supraśl were characterized by a clear seasonal variation, the highest concentration of nitrogen was observed in January and February and the lowest in June in each of the analyzed points, the course of changes in the concentration of nitric and total nitrogen in March were different from the general course of reigning changes in their concentrations in surface waters.
W pracy omówiono wyniki badań przeprowadzonych w 2011 i 2012 roku obejmujące występowanie 5 wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych. Ich dopuszczalne stężenia określane są Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 roku. Analizie poddane zostały benzo(a)piren, benzo(b)fluoranten, benzo(k)fluoranten, benzo(g,h,i)perylen i indeno(1,2,3-cd)perylen. Próbki wody do badań pobierano w okolicy miejscowości Nowodworce. Wykonano oznaczenia ilościowo-jakościowe w/w substancji. Dodatkowo obliczono średnioroczne ładunki badanych składników. Najwyższe sumaryczne stężenie WWA odnotowano w 2011 roku, jednak nie przekraczało ono wartości granicznych. W kolejnym roku było ono znacznie niższe.
EN
The paper discusses the results of studies conducted in 2011 and 2012, including the presence of five polycyclic aromatic hydrocarbons. Their limits are determined by Regulation of the Minister of the Environment dated 9 November 2011. Have been analyzed benzo (a) pyrene, benzo (b) fluoranthene, benzo (k) fluoranthene, benzo (g, h, i) perylene and indeno (1,2,3-cd) perylene. Water samples were taken to the nearby town of Nowodworce. Taken markings quantitative-qualitative / the substance. In addition, the average was calculated loads studied ingredients. The highest total concentration of PAHs was recorded in 2011, but it does not exceed the limit values. The following year, it was much lower.
Przedmiotem niniejszego opracowania są metody oceny projektów geologiczno-górniczych na końcowym etapie eksploatacji złoża - przerobie hutniczym. Podstawą dokonywania analizy rentowności jest charakterystyka dysponowanego surowca wsadowego, sprowadzająca się do oceny odchylenia od standardu jakości koncentratu (uzyskanego w procesie przeróbki) oraz możliwego precyzyjnego określenia dodatkowych kosztów inwestycyjnych i operacyjnych spowodowanych przez te odchylenia. Dla ustalonych uwarunkowań ekonomicznych przedstawione zostały możliwe procedury oceny projektów w zależności od opcji zagospodarowania koncentratu: sprzedaży koncentratu, usługowego przerobu koncentratu, budowy własnej huty i rafinerii. Przedstawiony w pracy schemat metodologii oceny uwzględnia standardy jakości koncentratów, technologii i wyposażenia, nakładów inwestycyjnych oraz kosztów operacyjnych dla przypadku projektów miedziowych.
EN
The subject of the paper is a method enabling the evaluation of the mining projects in the latest phase - refining and smelting of the ore. The basis of the profitability evaluation is a detailed characteristic and description of the input material, involves the estimation of concentrate standard quality deviation (which is got in ore processing) and if it's possible, precise description of the additional operational and investing costs caused by those deviation. For established economic conditions possible procedures of the project evaluation are presented depending from concentrate option use: sell a concentrate, concentrate custom treatment, unaided smelting and refining. Presented methodology of smelter evaluation project scheme takes into consideration following concentrate quality standards especially for copper projects: quality of the concentrate, technology and equipment, as well as the capital expenditure and operational costs.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest metoda postępowania, pozwalająca na selekcję i ocenę projektów geologicznych i górniczych pod względem technicznym i ekonomicznym. Postępowanie obejmuje ocenę kolejno następujących po sobie etapów prowadzenia prac geologicznych, określenia wielkości bazy zasobowej, określenia optymalnych parametrów systemów eksploatacji i przeróbki rudy oraz oceny nakładów inwestycyjnych i kosztów produkcji. Pozwala także na oszacowanie ryzyka związanego z przedsięwzięciami inwestycyjnymi. Każdy z etapów wymaga oddzielnego studium techniczno - ekonomicznego, który daje podstawę do podjęcia decyzji dotyczącej dalszego kierunku prac. Zakres opracowania obejmuje sposoby pozyskiwania informacji, zestawienia kosztów, klasyfikacje, przykłady obliczeniowe i porównania różnych projektów. Proponowana metoda oceny projektów dostosowana jest do norm i zasad postępowania obowiązujących w światowych kompaniach górniczych.
EN
The subject of the paper is a method enabling the selection and evaluation of geological and mining projects from the technical and economical point of view. The procedure involves the evaluation of the consecutive stages of carrying out geological research, determination of the resource magnitude, determination of the optimal parameters of mining and ore processing systems as well as evaluation of the investments and costs. It enables also to evaluate the risk connected with investing. Every stage needs the separate technical and economic study, which gives the basis for making decision on the further works direction. The scope of the study includes the methods of collecting the information, cost breakdowns, classifications, calculation examples and comparison of the different projects. The proposed method of projects evaluation is conformed with standards and regulations binding in the world wide mining companies.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.