Zrównoważony rozwój polega na integrowaniu działań politycznych, gospodarczych i społecznych z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego, jak i przyszłych pokoleń. W pracy przedstawiono wyniki badań nad wpływem wybranych elementów infrastruktury technicznej na poziom zrównoważenia rozwoju województw. Zarówno poziom rozwoju zrównoważonego, jak i jakość infrastruktury określono w formie wskaźników syntetycznych. Wykazano, że infrastruktura jest czynnikiem wpływającym na zrównoważenie rozwoju, jednakże nie oddziałuje ona jednakowo na wszystkie cztery obszary zrównoważonego rozwoju. Stwierdzono, że infrastruktura może negatywnie oddziaływać na zrównoważenie rozwoju w obszarze przyrodniczym (środowiskowym).
EN
Sustainable development consists in integrating political, economic and social activities while maintaining natural balance and durability of basic natural processes in order to guarantee the possibility of satisfying the basic needs of individual communities or citizens of contemporary and future generations. The paper presents the research results on the impact of selected elements of technical infrastructure on the level of sustainable development of provinces. Both the level of sustainable development and the quality of infrastructure were defined in the form of synthetic indicators. Infrastructure was proved to be the factor affecting the sustainability of development; however, it did not have the same impact on all four domains of sustainable development. It was found that the infrastructure may have a negative effect on sustainable development in the natural (environmental) domain.
Sustainable development involves integration of political, economic and social activities maintaining natural balance and durability of basic natural processes in order to ensure the possibility to fulfil the essential needs of individual communities or citizens, for both present and future generations. An attempt was made in the paper to evaluate the provinces in view of sustaining their development. A set of 71 indicators was used to describe the individual areas of sustainable development, i.e. economic, environmental and institutional-political order in a synthetic way. Linear ordering of provinces was conducted using their taxonomic distance from the model object.
The study was conducted to assess the effectiveness of wastewater treatment at the municipal wastewater treatment plant in Wolbrom, to which predominantly domestic wastewater and industrial sewage flow. The assessment was made based on the analysis of the physical and chemical research results of raw and treated wastewater. The research was carried out in the period from January 2014 to December 2014. To perform the analysis of the treatment plant efficiency, four indicators of wastewater pollutants such as BOD5 , COD, total nitrogen and total phosphorus were selected for further investigation. For each of the indicators degrees of reduction and coefficients of treatment plant operational reliability were calculated. The calculated degrees of reduction for each of the indicators were high and amounted to 99.0% for BOD5 , 95.2% for COD, 91.0% for total nitrogen and 91.6%. for total phosphorus. These results prove the effective reduction in the amount of pollutants. The determined coefficients of treatment plant operational reliability were at a low level: BOD5 - 0.27, COD - 0.44, total nitrogen - 0.33 and total phosphorus - 0.53. The conducted analyses prove the effective operation of the treatment plant, which was confirmed by high efficiency of pollutants removal.
The paper presents an analysis of a chain index of water supply and wastewater infrastructure development dynamics in Poland in the years 2003-2013. The work aimed at determining the development index rate (relative growth) of water supply and sewage systems in Poland divided into 3 basic territorial units (rural, urban-rural and urban districts). Moreover, the paper describes the dynamics of changes concerning water consumption, share of population using water supplied by water supply systems, percentage of households possessing a bathroom and flush toilet and the share of population using sewage system during the analysed period. Conducted analyses used among others the chain index of dynamics to determine the rate of observed changes. The analysis revealed the greatest rate of changes for the indices characterising sewage system and the share of population using the system and wastewater treatment plants. Despite the fact that rural areas were characterized by definitely the highest values of the rate of changes and chain index of changes dynamics, the differences between rural and urban areas concerning water supply and wastewater infrastructure in Poland are still considerable.
In this paper was analyzed selected components of technical infrastructure functioning in rural areas of the Malopolska, Świętokrzyskie and Podkarpackie Voivodships. The level of equipping rural areas with specified infrastructure elements was evaluated in the form of density and availability of infrastructure components. The work has been specified the rate of change in the analyzed indicators. In each of the provinces was separated 4, homogeneous groups of municipalities due to the level of infrastructure and standard of living. The lack of consistency in the level of the dynamics of the development of infrastructure with the dynamics of the percentage of residents using the equipment was noted. A positive phenomenon is that the development of the sewage system in all three voivodships has a higher average rate than the average rate of the development of the water supply system. This is particularly important due to the significant underdevelopment of the sewage system in relation to the water supply system.
Eutrofizacja antropogeniczna stanowi największe zagrożenie dla wód powierzchniowych zarówno w Polsce, w Europie, jak i na całym świecie. W obliczu groźby utraty gospodarczych i biosferycznych funkcji ekosystemów wodnych podjęto działania w poszukiwaniu efektywnych rozwiązań, zmniejszających zawartość substancji biogennych w wodach powierzchniowych, w celu zahamowania procesów eutrofizacji. Świadomość ogromnej i niedocenianej roli małych cieków i małych zbiorników w obszarach wiejskich oraz ich funkcji przyrodniczej stanowiły przyczynek do podjęcia badań nad zastosowaniem układów filtracji z użyciem zeolitów naturalnych do poprawy parametrów biochemicznych tych wód. Biorąc pod uwagę rozwój technik adsorpcyjnych, prowadzone analizy skierowano na minerały porowate, do których należą zeolity naturalne. Analizy przeprowadzono w reaktorze zatopionym z utwierdzoną biomasą z zastosowaniem zeolitu naturalnego – klinoptylolitu, wykorzystując wodę modelowego zbiornika zasiedlonego. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że klinoptylolit można zastosować jako materiał złoża w procesie usuwania związków azotowych, w celu przywracania procesów samooczyszczania wodom powierzchniowym.
EN
Anthropogenic eutrophication is the greatest threat to surface waters not only in Poland, but also in Europe and around the world. Facing the fact that economic and biospheric functions of aquatic eco-systems are inevitably endangered, measures have been taken to search for effective solutions of reducing the nutrients content in surface waters, which would inhibit the eutrophication processes. The awareness of the vast and underestimated role of small watercourses and reservoirs in rural areas and their natural functions, where a contribution to undertake research on the use of filtration systems using natural zeolites to improve the biochemical parameters of these waters. Taking into considera-tion the recent development of adsorption techniques the authors’ attention was directed to analyzing porous minerals including natural zeolites, such as clinoptilolite. Tests were carried out using the im-mersed reactor system with biomass immobilized on the surface of clinoptilolite – a natural zeolite. Water used for the tests came from a model, biologically active reservoir. Chemical tests using the colorimetric method, revealed the concentration of nitrogen compounds in the water, allowing the au-thors to estimate the effectiveness of nitrogen compounds extraction. Based on the conducted studies, it was found that clinoptilolite can be used as bed material in the process of removing nitrogen com-pounds, in order to restore self-purification capabilities of surface waters.
Przedstawiono wyniki badań zależności pomiędzy poziomem rozwoju otoczenia obszarów wiejskich a poziomem rozwoju wielofunkcyjnego tych obszarów. Zwrócono szczególna uwagę na występowanie efektu opóźnionego oddziaływania infrastruktury na poziom wielofunkcyjności. Efekt opóźnionego oddziaływania stwierdzono w przypadku dostępności sieci kanalizacyjnej, natomiast w odniesieniu do gęstości sieci dróg oraz dostępności sieci wodociągowej wystąpiło zjawisko wyprzedzającego rozwoju wielofunkcyjnego względem rozwoju infrastruktury.
EN
The paper presents results of the research on dependence between the level of rural area environment development and the level of multifunctional development in these areas. Special attention was given to the occurrence of the effect of delayed infrastructure impact on the multifunctionality level. The delayed impact effect was found in case of sewerage system availability, whereas the effect of multifunctional development being ahead of the infrastructure development occurred with reference to road net density and sewerage system availability.
Celem opracowania jest próba przeprowadzenia klasyfikacji funkcjonalnej obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. Badania, które oparto na materiale statystycznym pochodzącym z roku 2002, uzupełnionym informacjami z roku 2005, objęły ogółem 97 gmin wiejskich oraz obszarów wiejskich gmin miejsko-wiejskich. Różnorodny charakter tych funkcji wymusza uwzględnienie w badaniach różnorodnych mierników. Przyjęty w badaniach zestaw cech diagnostycznych wynikał miedzy innymi z dostępności materiału statystycznego. Na podstawie tych cech, w oparciu o metodę Warda, wyodrębniono jednorodne funkcjonalnie grupy gmin. Stwierdzono, że na badanym obszarze występują w przeważającej części gminy, których główną funkcją jest rolnictwo.
EN
The aim of the paper is an attempt at functional classification of rural areas in the Świętokrzyskie Province. The studies, based on statistical data from 2002 and supplemented with information from 2005, comprised a total of 97 rural communes and rural areas of urban-rural communes. Diverse character of these functions enforces considering various measures in the investigations. A set of diagnostic features assumed for the studies resulted among others from the availability of statistical materials. On the basis of these features functionally uniform groups of communes were identified using Ward's method. It was found that the communes where the main function is agriculture prevail in the investigated area.
Dokonano próby wyodrębnienia i oceny czynników charakteryzujących poziom rozwoju wielofunkcyjnego obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego oraz zbadano wpływ tych czynników na kształtowanie się poziomu bezrobocia. Stwierdzono, że stopa bezrobocia jest silnie zależna od odsetka ludności rolniczej. Mimo stwierdzonych zależności statystycznych ustalono, iż stopa bezrobocia rejestrowanego nie jest obiektywnym wskaźnikiem wiejskiego rynku pracy.
EN
An attempt was made to separate and assess factors characterizing the level of development of multifunctional rural areas of the Świętokrzyskie province and influence of these factors on development of unemployment level was analyzed. It was shown that the unemployment rate strongly depends on the farm population percentage. Despite the found statistical dependencies it was determined that the rate of recorded unemployment is not an objective ratio of rural employment market.
10
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich uzależniony jest od czynników zewnętrznych oraz wewnętrznych. W pracy skoncentrowano się na czynnikach wewnętrznych, które ogólnie można zaliczyć do trzech grup charakteryzujących środowisko przyrodnicze, warunki demograficzne oraz poziom rozwoju infrastruktury technicznej. Przeprowadzona analiza statystyczna wykazała, że na badanym obszarze o poziomie rozwoju wielofunkcyjnego decydują przede wszystkim warunki demograficzne. Stwierdzono również, że pomiędzy poziomem rozwoju infrastruktury a jakością środowiska demograficznego występuje istotna zależność statystyczna.
EN
Multifunctional rural development depends on both external and internal factors. The paper focuses on internal factors which generally may be classified into three groups characterizing natural environment, demographic conditions and level of technical infrastructure development. Statistical analysis has revealed that the level of multifunctional development in studied area is determined primarily by demographic conditions. Moreover, a significant statistical relationship has been revealed between the level of infrastructure development and quality of demographic environment.
11
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Rozwój wielofunkcyjny obszarów wiejskich nie jest możliwy, gdy nie jest poprzedzony rozwojem infrastruktury technicznej. W pracy przeprowadzono analizę wpływu poziomu rozwoju infrastruktury technicznej na poziom rozwoju wielofunkcyjnego. Wielkości te stały się podstawą liniowego porządkowania badanych gmin w oparciu o bezwzorcowe metody agregacji zmiennych. Stwierdzono, iż w przypadku badanego obszaru występuje istotna zależność korelacyjna pomiędzy poziomem rozwoju infrastruktury i rozwojem wielofunkcyjnym.
EN
Multifunctional development of rural areas is not possible if not preceded by a development of technical infrastructure. An analysis of the effect of technical infrastructure development level on the level of rural development was conducted in the paper. The values provided a basis for linear arrangement of the studied communes (gminas) based on non-standard methods of variables aggregation. It was found that in case of the studied area a significant correlation dependency occurs between the level of infrastructure development and multifunctional development.
12
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Na podstawie zebranych danych o jakości wody w ujęciach wykorzystywanych w gospodarstwach wiejskich oraz o materiałach użytych do wykonania instalacji wodnych, przedstawiono zagadnienia związane z zachowaniem się stali, stali ocynkowanych, miedzi i tworzyw sztucznych w środowisku wodnym. Główną uwagę zwrócono na zagrożenia korozyjne materiałów użytych w instalacjach do przesyłu wody zimnej oraz wody o temperaturze do 600°C. Przedstawiono środki zaradcze mające na celu zwiększenie trwałości instalacji wodnych.
EN
On the basis of collected data on water quality in water intakes used by rural households and about materials used for water supply system construction some problems of behaviour of steel, zinc-plated steel, copper and plastics in water environment was presented. Threats posed by corrosion to materials used for construction of installations used for transport of cold water and water of the temperature up to 60°C were mainly emphasised. Remedial measures aimed at improvement of water supply system durability were presented.
13
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich jest związany z powstawaniem na nich różnorodnych podmiotów gospodarczych, w których zatrudnienie znajdują osoby odchodzące z pracy w rolnictwie. Infrastruktura wiejska w określony sposób stymuluje rozwój gospodarczy obszaru, wyrażony między innymi liczbą podmiotów gospodarczych. W pracy przedstawiono wyniki badań przeprowadzonych na materiale statystycznym pochodzącym z roku 2001, obejmującym 588 gmin wiejskich pięciu województw Polski południowej. Wykazano zróżnicowany wpływ poziomu rozwoju infrastruktury na liczbę podmiotów gospodarczych i wskazano na możliwe przyczyny tego zróżnicowania.
EN
Multifunctional development of rural areas is associated with economic subjects becoming established there and providing places of work for people leaving work in agriculture. Rural infrastructure stimulates economic development of the area in a specific way, which among others is manifested by the number of economic subjects. The work presents the results of studies on statistical materials gathered in 2001 from 588 gminas in five provinces of the southern Poland. A diversified influence of the level of infrastructure development on the number of economic subjects was shown and possible causes of such diversification were pointed.
14
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wielu autorów wskazuje na potrzebę rozwoju infrastruktury technicznej na obszarach wiejskich. Rozwój ten przyczyni się do obniżenia bezrobocia, które na tych obszarach przybiera niepokojące rozmiary. Infrastruktura jest jednym z wielu elementów determinujących poziom bezrobocia. Przedstawiono wyniki badań zależności pomiędzy poziomem nasycenia obszarów wiejskich elementami infrastruktury technicznej a poziomem bezrobocia w powiatach ziemskich województwa małopolskiego i podkarpackiego. Stwierdzono, że oddziaływanie infrastruktury na bezrobocie w badanych województwach nie jest jednakowe. Można zatem przypuszczać, że istnieje pewna graniczna wartość nasycenia obszaru elementami infrastruktury technicznej, powyżej której wpływ infrastruktury na poziom bezrobocia staje się nieistotny. Należy jednak pamiętać o niejednakowym oddziaływaniu poszczególnych elementów infrastruktury na poziom bezrobocia oraz o fakcie wpływu infrastruktury technicznej na inne aspekty życia na obszarach wiejskich.
EN
Many authors point to a necessity to develop technical infrastructure in rural areas. The development will contribute to decreased unemployment, which in these areas assumes alarming size. Infrastmcture is one of many determinants of unemployment level. The results of studies on relations between the level of rural areas saturation with elements of technical infrastmcture and the level of unemployment in the coun-ties of the Małopolska and Podkarpackie provinces. It was found that infrastmcture effect on unemployment in the examined provinces is different. Thus, it may be assumed that there is certain limit value of the area saturation with the elements of technical infrastmcture above which the influence of infrastmcture on unemployment level becomes insignificant. However, it must be remembered that separate elements of infrastmcture differently affect the unemployment level and that technical infrastmcture influences also some other aspects of mral life.
15
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Ochrona środowiska naturalnego jest obowiązkiem każdego człowieka. Obowiązek ten spoczywa w szczególności na samorządach terytorialnych, które w ramach budżetów lokalnych muszą wygospodarować środki na działania zmierzające do zachowania przyrody. Środki te nie zawsze są adekwatne do poziomu zagrożenia środowiska. W opracowaniu dokonano analizy poziomu zagrożenia środowiska naturalnego, które określono w postaci wskaźnika syntetycznego. Rozkład wartości wskaźnika syntetycznego poziomu zagrożenia przyrody porównano z rozkładem wydatków budżetów lokalnych na ochronę środowiska. Stwierdzono, iż rozkłady te nie są zbieżne. Wynika stąd brak związku pomiędzy poziomem zagrożenia środowiska naturalnego a nakładami na jego zachowanie.
EN
Protection of natural environment is everybody's duty. The obligation is placed pri-marily imposed on local governments who must allocate funds to support activities focused on preservation of nature. Howvever, the means are not always adequate to the existing environmental hazards. The paper analyses the level of threats to natural environment described as synthetic index. Distribution of the synthetic index values concerning the level of environmental hazards was compared with the allocation of the local budgetary expenditures on environmental protection.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.