Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wpływ czynników geogenicznych i antropogenicznych na skład chemiczny wód podziemnych w Krakowie

Kleczkowski A. S., Czop M., Motyka J., Rajchel L. Z.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 1

117-128

PL

Wody podziemne na terenie Krakowa występują w obrębie dwóch stref hydrodynamicznych i hydrochemicznych. Strefa górna, aktywnej wymiany wód podziemnych związana jest z osadami czwartorzędowymi i płytko zalegającymi utworami kredowymi oraz jurajskimi. Niezanieczyszczone wody podziemne strefy górnej mają stosunkowo niskie mineralizacje i typ hydrochemiczny Ca-HCO3. Strefa dolna wód podziemnych występuje w podłożu izolujących iłów mioceńskich w przepuszczalnych utworach trzeciorzędowych oraz mezozoicznych. Strefa ta charakteryzuje się występowaniem utrudnionych warunków zasilania, a wody w jej obrębie przemieszczają się z niewielkimi prędkościami. Mineralizacje wód podziemnych w tych warunkach dochodzą do kilku, kilkunastu gramów na litr, przy czym obserwuje się duży udział jonów chlorkowych, sodowych i siarczanowych. W granicach Krakowa ze strefy dolnej są ujmowane lecznicze wody mineralne przy rondzie Matecznego i w Swoszowicach. Głównym czynnikiem antropogenicznym oddziałującym na skład chemiczny płytkich czwartorzędowych wód podziemnych są liczne ogniska zanieczyszczeń zlokalizowane na terenie aglomeracji Krakowa. Związane są one najczęściej z wszelkiego rodzaju nagromadzeniami gruntów nasypowych, w tym również zawierających odpady bytowe nawarstwień kulturowych zdeponowanych w najstarszej części miasta.

EN

Groundwater in the area of Kraków are present within two diversified hydrodynamical and also hydrochemical zones. The upper zone with active recharge from precipitation is connected with Quaternary sandy deposits and shallow Cretaceous and Jurassic carbonates. Non-polluted groundwater within upper zone is characterised by relatively low TDS and has predominantly the Ca-HCO3 hydrochemical type. The lower zone of the groundwater is occurred below the impermeable Miocene clays within permeable Tertiary deposits and also Mesozoic carbonate rocks. Recharge of the lower zone is limited and flow velocities of the groundwater are relatively very low. The TDS of the groundwater in the lower zone range from a few to more than ten of grams per litre, in addition the predominance of chloride, sodium and sulphate ions is also observed. The therapeutic, mineral water of the Kraków spas (Mateczny and Swoszowice) is origin from the lower hydrochemical zone. The main anthropogenic factor with predominant influence on the chemical composition of the shallow Quaternary aquifer on the Kraków area is connected with a large number of the contaminant sources. The main significance with the group of contaminant sources has a accumulations of the anthropogenic soils (embankments), and also the cultural deposits containing the organic, communal garbage, gathered in the oldest part of Kraków, as well the cultural deposits containing the organic, communal garbage.

2

Profesor Bronisław Paczyński - między regionalizacją hydrogeologiczną Polski a Komisją Dokumentacji Hydrogeologicznych

Kleczkowski A. S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2002

|

nr 400

21-26

3

Geneza i rozwój polskiej hydrogeologii

Kleczkowski A. S., Sadurski A.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

1999

|

nr 388 Hydrogeologia

7-33

PL

Polska hydrogeologia powstała jako samodzielna dziedzina nauki w końcu XIX w. Wcześniej geolodzy zajmowali się: źródłami, słonymi, zmineralizowanymi wodami o leczniczych właściwościach i odwodnieniem kopalń. Pierwszy etap w rozwoju hydrogeologii, do I wojny światowej, przebiegał odrębnie w trzech zaborach. Następny etap polskiej hydrogeologii wiązał się z okresem 1918-1944. Prowadzono wtedy badania nad strukturami o warunkach artezyjskich, zajmowano się wodami mineralnymi w polskich uzdrowiskach, ujęciami wody do zaopatrzenia rozwijających się miast i czwartorzędowymi poziomami wodonośnymi, szeroko rozprzestrzenionymi w Polsce. Opublikowane zostały pierwsze podręczniki poświęcone wodom podziemnym. Współczesny etap hydrogeologii datuje się od 1945 r. po II wojnie światowej. Przy Centralnym Urzędzie Geologii, który pełnił funkcję resortu, powołano w 1951 r. Departament Hydrogeologii i Geologii Inżynierskiej. Zorganizowano wtedy przedsiębiorstwa hydrogeologiczne w wielkich miastach oraz szkolnictwo akademickie. Ośrodki hydrogeologiczne istnieją do dzisiaj w: Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Gdańsku, Sosnowcu, Poznaniu i Toruniu. Około 1000 osób ma dyplomy hydrogeologii, 60 doktoraty i około 20 jest profesorami hydrogeologii. Głównymi obszarami zainteresowań polskiej hydrogeologii są: odwodnienia kopalń, rozpoznanie i ochrona zasobów wód podziemnych, projektowanie i eksploatacja ujęć wód podziemnych, kartografia, zasoby wód mineralnych i termalnych, warunki występowania wód podziemnych dla potrzeb planowania przestrzennego, modelowanie przepływu wód i migracji zanieczyszczeń oraz prognozy zmian zasobów wód podziemnych. Poważnym utrudnieniem rozwoju polskiej hydrogeologii aż do późnych lat osiemdziesiątych była cenzura, utrudniająca publikowanie wyników badań. Przyszłość polskiej hydrogeologii jest ściśle związana z hydrologią powierzchniową, budownictwem, inżynierią sanitarną i szeroko rozumianą ochroną środowiska. Obserwuje się duże zainteresowanie zastosowaniem metod komputerowych, zwłaszcza w zakresie grafiki komputerowej i tworzeniem elektronicznych baz danych. Są uprawiane w Państwowym Instytucie Geologicznym i wykorzystywane w realizacji Mapy hydrogeologicznej Polski w skali 1:50 000 w systemie G[S/INTERGRAPH. Pokryto tą mapą obecnie 50%kraju. Przewiduje się silniejsze angażowanie polskich hydrogeologów w zagadnienia prawne, zarządzanie i gospodarowanie oraz ochronę zasobów wodnych.

EN

Polish hydrogeology, as a separate scientific discipline has become at the end of XIX century. Earlier geologists were interested in springs, saline, mineralised waters of therapeutic purposes and mines dewatering. Until I world war, in the first stage of hydrogeology development, attitude towards the groundwater problems was different in three annexed Polish territories. The next stage of Polish hydrogeology was noted between 1918-1944. The investigations were carried on the groundwater of artesian structures, mineral water in the Polish spas, on the municipal water intakes and on the Quaternary aquifers widespread in Poland. The first handbooks devoted to groundwater were published at that time. The contemporary stage has started in 1945 yr. after the II world war. Department of Hydrogeology and Engineering Geology was established at the Central Board of Geology (CUG) that belonged to Polish government as a separate ministry. Hydrogeological companies with the sections of technology and development were founded in big cities. Nowadays, the academic centres exist in: Warsaw, Cracov, Wrocław, Gdańsk, Sosnowiec, Poznań and Toruń. About 1000 persons with academic diplomas, 60 doctors and 20 professors of hydrogeology are active at present in the field of hydrogeology. The principal fields of Polish hydrogeology comprises: mine dewatering, recognition of groundwater resources and their protection, water intakes construction and exploitation, cartography, mineral and thermal water resources, regional hydrogeology for physical planning, groundwater modelling and groundwater pollution, migration of pollutants and forecasts of groundwater changes. Up to the late eighties the censorship was the main threshold of development of Polish hydrogeology related especially to publications, due to the secret information of groundwater occurrence and resources. The future of Polish hydrogeology is strongly connected with hydrology, civil engineering and environment protection. One be observe the strong interest in computer method applied to calculations and visualisation of investigation results. The databases are constructed and developed especially in the Polish Geological Institute. These are used for Hydrogeological Map of Poland, 1:50 000 project elaboration. The stronger connections of Polish hydrogeologists with economics, management and legislation problems can be predicted in the nearest future.

4

Profesor Roman Krajewski (1906--1993) i jego publikowany dorobek naukowy (1932-1992)

Kleczkowski A.S.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1998

|

T. 24, z. 3

241-258