Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zróżnicowanie przestrzenne, społeczne i funkcjonalne w nowych dzielnicach mieszkaniowych

Twardoch Agata, Piotrowska Zofia

Builder

|

2024

|

R.28, nr 4

24--30

PL

Artykuł poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy w długoterminowych, wielkoskalowych projektach mieszkaniowych wykorzystanie masterplanu, zakładającego nie tylko plan funkcjonalno-przestrzenny, ale również koordynację działań wielu uczestników, gwarantuje realizację zróżnicowania przestrzennego, społecznego i funkcjonalnego jako trzech mierników zrównoważonego rozwoju. Do badania wybrano dwa projekty spełniające podane kryteria – Miasteczko Wilanów w Warszawie oraz Nowe Żerniki we Wrocławiu, oba zrealizowane na gruntach publicznych. Przeprowadzono analizę porównawczą, a wyciągnięte z niej wnioski wpisano w szerszy kontekst. Miasteczko Wilanów nie jest zróżnicowane społecznie. Mimo planów zakładających samowystarczalność nie udało się zrealizować celów dotyczących zróżnicowania funkcjonalnego, a problematyczne okazało się zapewnienie podstawowej infrastruktury społecznej. Nowe Żerniki realizują założenia zróżnicowania społecznego i funkcjonalnego w niewielkim zakresie. Zakładane jest rozwinięcie tych aspektów na kolejnych etapach projektu. W obu projektach udało się podnieść jakość przestrzeni. W Miasteczku Wilanów niewystarczająca koordynacja działań uczestników publicznych i prywatnych miała istotny wpływ na braki w realizacji założeń zróżnicowania społecznego i funkcjonalnego. Obniżyło to jakość życia mieszkańców i miało negatywne konsekwencje finansowe dla samorządu. W przypadku Nowych Żernik pełna kontrola miasta i modyfikacja inwestycji na kolejnych etapach daje szanse na to, że podobnych błędów uda się uniknąć. Jednak w projekcie brakuje jasno określonych celów, które pozwoliłyby weryfikować i odpowiednio kształtować proces prowadzenia przedsięwzięcia. Masterplany są narzędziem, które pozwala osiągnąć wyższą jakość przestrzenną i powinno być stosowane przy projektach transformacji przestrzennej nie tylko gruntów publicznych. Jednak zwłaszcza w projektach publicznych istotne jest zachowanie pełnej transparentności procesu i stawianych celów.

EN

A comparative study of Miasteczko Wilanów in Warsaw and Nowe Żerniki in Wrocław – master-planned quarters. The article seeks to answer the question of whether, in long-term, large-scale housing projects, the use of a master plan, which assumes not only a functional-spatial plan, but also the coordination of activities of many actors, guarantees the realization of spatial, social and functional diversity, as three measures of sustainable development. Two projects meeting the given criteria were selected for the study - Miasteczko Wilanów in Warsaw and Nowe Żerniki in Wrocław, both realized on public land. A comparative analysis was carried out, and the conclusions drawn from it were put into a broader context. Miasteczko Wilanów is not socially diverse. Despite plans for self-sufficiency, the goals of functional diversity have not been achieved and the provision of basic social infrastructure has proved to be problematic. Nowe Żerniki realizes the aims of social and functional diversity to some extent. It is assumed that these aspects will be developed in subsequent stages of the project. Both projects have succeeded in improving the quality of space. In Miasteczko Wilanów, insufficient coordination between public and private actors had a significant impact on the shortcomings of social and functional diversity. This lowered the quality of life of residents and had negative financial consequences for the local government. In the case of Nowe Żerniki, full control of the city and modification of the investment at subsequent stages gives a chance that similar mistakes can be avoided. However, the project lacks clearly defined goals to verify and shape the process accordingly. Master plans are a tool to achieve higher spatial quality and should be used for spatial transformation projects not only of public land. However, especially in public projects, it is important to maintain full transparency of the process and propose clearly defined goals.

2

Spatial variability of average annual and monthly minimum river flow in Poland

Baran-Gurgul Katarzyna, Kołodziejczyk Katarzyna, Rutkowska Agnieszka

Geoinformatica Polonica

|

2023

|

T. 22

7--20

EN

The aim of this article is to analyse the spatial variability of SNQ, the average annual minimum river flow, as well as SNQm (m = 1, 2, …12), the average monthly minimum river flow in Poland. The data were obtained from the Institute of Meteorology and Water Management – National Research Institute (IMWM-NRI) in the form of the daily flow series from the period between 01 Nov 1990 and 31 Oct 2020 from 433 gauging cross-sections located within the territory of Poland. The results of the analyses are presented on maps of the physiographic regions of Poland (the Coastlands, the Lakelands, the Lowlands, the Highlands, the Carpathians and the Sudety Mountains). In order to compare SNqm – the unit average minimum monthly flow between the physiographic regions, the Kruskal-Wallis test with the Dunn (Bonferroni) adjustment was performed. In order to evaluate the spatial variability of the SNqm, the hypothesis was verified for each gauging station that the Spearman correlation coefficient between the SNqm and the zero point of the gauge was different from zero. The SNqm flow changed over the year. As expected, the highest values were observed in March and April, and the lowest in July and August. Regardless of the month, the rivers in the central part of Poland (the Lowlands) were less water abundant than those in other regions of the country while the greatest flows were observed in the mountain rivers. Statistically, no difference was observed between the SNqm in the Coastlands, the Carpathians and the Sudety Mts., and in nearly all of the months between the SNqm in the Lakelands and the Lowlands. In the whole territory of Poland, the river flow was dependent on the altitude of the catchment, while the strongest correlation was observed in the mountain regions.

PL

Celem pracy jest ocena przestrzennego zróżnicowania średniego minimalnego rocznego przepływu SNQ, a także przepływu SNQm (m = 1, 2, …12) w poszczególnych miesiącach w Polsce. W pracy wykorzystano pozyskane z IMGW‑PIB ciągi dobowych przepływów z okresu od 1.11.1990 do 31.10.2020 roku w 433 przekrojach wodowskazowych zlokalizowanych na obszarze Polski. Wyniki analiz przedstawiono na mapach na tle regionów fizycznogeograficznych (pobrzeża, pojezierza, niziny, wyżyny, Karpaty i Sudety). Do porównania średnich SNqm w każdym miesiącu, między regionami fizycznogeograficznymi wykorzystano test Kruskala-Wallisa z poprawką Dunna (Bonferroniego), a do oceny siły zróżnicowania przestrzennego przepływów SNqm określono współczynnik korelacji Spearmana między SNqm a wysokością położenia zera wodowskazu, a także zweryfikowano hipotezę o istotności tego współczynnika. W ciągu roku przepływ SNqm zmienia się; spodziewanie największe wartości obserwuje się w marcu i kwietniu, a najniższe w lipcu i sierpniu. Zdecydowanie najmniej zasobne w wodę są, niezależnie od miesiąca, rzeki środkowej i nizinnej części Polski, a największe przepływy obserwuje się w rzekach górskich. Nie obserwuje się statystycznej różnicy między SNqm na pobrzeżach, w Karpatach oraz Sudetach i w prawie wszystkich miesiącach między pojezierzami i nizinami. Na obszarze Polski przepływ zależy od wysokości położenia zlewni, przy czym najsilniejsza zależność występuje w obszarach górskich.

3

Assessment of the spatial disparities of the green economy in the voivodeships of Poland in 2010-2020

Dziekański Paweł, Popławski Łukasz, Wyszkowski Adam, Wrońska Magdalena

Economics and Environment

|

2023

|

No. 4

1--17

EN

The development of a green economy in a situation of resource scarcity, global climate change, and environmental degradation means entering a new path of socio-economic development that will more effectively implement the goals of sustainable development. The level of its regional polarisation is stimulated by demographic, natural and technological, economic and social factors. The aim of the research was to identify and assess the level of regional polarisation in terms of the development of the green economy in voivodeships in Poland using a synthetic measure. The basis for the analysis was a set of substantively and statistically analysed diagnostic variables from 2010-2020 available in Statistics Poland. The result of the analysis was the presentation of regional polarisation and the ordering of voivodeships in Poland in 2010-2020 in terms of the synthetic measure - green economy. The green economy of voivodeships should be built based on available endogenous resources, as well as planning and organisational solutions specific to the voivodeship. The use of a synthetic measure to assess activities in the area of the green economy makes it possible to evaluate the effects, as well as to take corrective measures of the voivodeships' in this area.

PL

Rozwój zielonej gospodarki, w sytuacji niedoboru zasobów, globalnych zmian klimatycznych, degradacji środowiska, oznacza wejście na nową ścieżkę rozwoju społeczno-gospodarczego w bardziej efektywny sposób realizującego cele zrównoważonego rozwoju. Poziom jej polaryzacji regionalnej stymulowany jest przez czynniki demograficzne, przyrodnicze i technologiczne, gospodarczo-społeczne. Celem badań była identyfikacja i ocena poziomu polaryzacji regionalnej pod względem rozwoju zielonej gospodarki w województwach w Polsce za pomocą miernika syntetycznego. Podstawą przeprowadzonej analizy był zestaw merytorycznie i statystycznie przeanalizowanych zmiennych diagnostycznych z lat 2010-2020 dostępnych w ramach Statistics Poland. Efektem analizy była prezentacja polaryzacji regionalnej oraz porządkowanie województw w Polsce w latach 2010-2020 pod względem miary syntetycznej – zielonej gospodarki. Zielona gospodarka województw powinna być budowana w oparciu o dostępne zasoby endogeniczne, a także charakterystyczne dla województwa rozwiązania planistyczne i organizacyjne. Zastosowanie syntetycznego miernika do oceny działań w obszarze zielonej gospodarki pozwala na ocenę efektów, a także podjęcie działań naprawczych województw w tym zakresie.

4

Effects of the spatialisation of water-sounds sequences on the perception of traffic noise

Li Jian, Maffei Luigi, Pascale Aniello, Masullo Massimiliano

Vibrations in Physical Systems

|

2022

|

Vol. 33, nr 1

art. no. 2022110

EN

In the last decades, different researchers have shown the positive effects of informational masking (IM) on mitigating traffic noise perception and improving the local soundscape in urban parks. Most of these studies have tested various water sounds at different signal-to-noise ratios to optimise the selection and the sound levels to set the water sounds playback. However, less is known about the effects of the spatial distribution and movement of water sounds on the perception of the surrounding environment. Three different water-sounds sequences, and one control condition with only traffic noise, were created and used in an online experiment to investigate the role of spatialisation of water-sounds sequences. The sequences include a frontal fixed-position water sound, a two-position switching water sound and a four-position-randomised moving water sound. All of them were superimposed with a background traffic noise. Thirty-six subjects participated and answered an online questionnaire consisting of sets of items to describe the sound’s perception and feeling. The Perceived Restorativeness Scale (PRS-11) was also administered. The results have shown that introducing water-sounds sequences improves some components of the restorative qualities (Fascination and Being-Away). Moreover, different spatialisation settings of water sounds proved to modify people’s perception and feelings in different aspects, including attractiveness, smoothness, mechanicalness, stimulation, and nervousness.

5

Przestrzenne zróżnicowanie jakości internetu w aspekcie wykluczenia cyfrowego w Polsce

Janc Krzysztof, Jurkowski Wojciech

Prace Komisji Geografii Komunikacji PTG

|

2022

|

nr 25(1)

73--84

PL

W obecnych czasach społeczeństwo staje się coraz bardziej uzależnione nie tylko od samego dostępu do Internetu, ale również od jego jakości, ocenianej przez pryzmat prędkości przesyłania danych. Stąd też rozpoznanie prawidłowości w tym zakresie, szczególnie w ujęciu przestrzennym staje się istotną kwestią zarówno z punktu widzenia poznawczego jak i aplikacyjnego. Celem opracowania jest identyfikacja przestrzennego zróżnicowania jakości Internetu w skali lokalnej w Polsce. Zjawisko to rozpatrywane jest w kontekście wykluczenia cyfrowego, na dwóch płaszczyznach interpretacji: symetryczności dostępu do Internetu oraz jego substytucji. Podstawowym źródłem wykorzystanym w badaniu są dane pozyskiwane od użytkowników Internetu na drodze crowdsourcingu przy użyciu narzędzia Speedtest firmy Ookla. Umożliwiają one określenie realnej – odczuwalnej przez użytkowników prędkości łącza. W wyniku analizy opracowanej typologii dla gmin wskazano kilka prawidłowości odnośnie zjawiska wykluczenia cyfrowego. Po pierwsze, w przypadku jakości Internetu, wymiar rdzeń–peryferie nie jest uniwersalny i oczywisty, gdyż silnie zaznaczają się układy regionalne. Po drugie, postrzeganie wykluczenia cyfrowego głównie przez pryzmat dostępu do Internetu jest zdecydowanie niewystarczającym podejściem w tego typu badaniach.

EN

Nowadays society is becoming increasingly dependent not only on access to the Internet, but also on its quality, assessed by the speed of data transfer. Therefore, identify regularities in this regard particularly in spatial terms is an important issue both from cognitive and application point of view. The aim of the study is to identify the spatial differentiation of the Internet quality on a local scale in Poland. This phenomenon is considered in the context of digital divide, on two levels of interpretation: symmetry of Internet access and its substitution. The basic source of data used in the study is crowdsourcing data generated by Internet users via Ookla’s Speedtest tool. The data allow to determine the real – experienced by the users – speed of the Internet. As a result of the analysis of the typologies for municipalities prepared in the study, several regularities were identified with regard to the digital divide. Firstly, in the case of the Internet performance, the core-periphery dimension is not universal and obvious, as regional patterns are strongly visible. Secondly, looking at digital divide mainly through the lens of Internet access is definitely an insufficient approach in this research area.

6

Spatial differentiation in the eu fund absorption in Poland – a regional outlook

Spychała Marcin

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2020

|

z. 146

455--468

EN

Purpose: The purpose of this article is to conduct an analysis of spatial differentiation of the EU fund absorption of the programming period of 2007-2013 as well as the period of 2014-2020 in its regional dimension, i.e. at the level of 380 districts in Poland. The article attempts to test a hypothesis according to which in Poland there exist significant spatial variations in using European funds. Design/methodology/approach: In order to specify the level of the socio-economic development of districts, the Hellwig method has been used, by means of which a synthetic measure of development has been construed. Moreover, the compilation has examined the correlation between the discrepancies between the socio-economic level in respective districts and the amount of the community funds used in specific regions. Findings: Based on the research conducted in this paper, one may conclude that the absorption of EU funds stemming from structural funds as well as the cohesion fund is highly spatially varied. In Poland, from the standpoint of districts, there are significant spatial discrepancies in the use of EU funds of the 2007-2013 as well as 2014-2020 financial perspective. Research limitations/implications: In the future, research can be extended to other countries. The research limitation may be, however, the availability of empirical data. Social implications: The results of the research may prove useful in the planning and redistribution of EU funds by central and local government in the new financial perspective 2021-2027 in Poland. Originality/value The article presents a new approach to research on the spatial differentiation of the absorption of EU funds using the Hellwig method and the relationship between the absorption of these funds and the change in the level of socio-economic development.

7

Modelling spatial variation of extreme precipitation over Ho Chi Minh City under nonstationary conditio

Binh Le Thi Hoa, Agilan V., Umamahesh N. V., Rathnam E. V.

Acta Geophysica

|

2019

|

Vol. 67, no. 3

849--861

EN

Understanding the magnitude and spatial variation of extreme rainfall events are required for decision making and adaptation strategies for flood risk. In Ho Chi Minh City (HCMC), heavy rainfall, which is considered as a main cause of floods, witnessed an increase in frequency and magnitude in last few decades. Although nonstationarity in extreme rainfall has been proved in many places of the world, research into nonstationarity feature in extreme rainfall in HCMC has not been paid attention thoroughly. In this study, the spatial variation of extreme precipitation over Ho Chi Minh City is modelled under nonstationary condition. The generalized extreme value (GEV) distribution with location made a nonlinear function of time is applied to annual maximum daily rainfall. The study results show that the nonstationary GEV model is found to be superior in capturing extreme precipitation events when compared to the stationary GEV model. The extreme rainfall estimates under the stationary condition are lower than those under the nonstationary condition in most stations. Besides, the spatial variation of extreme rainfall under nonstationary condition shows a significant difference in extreme estimates between the periods of 1980–1984 and 2010–2014 in study area.

8

The Importance of Forest Patches in Supporting Steppe-Species: A Case Study from the Carpathian Basin

Erdős L., Tölgyesi C., Körmöczi L., Bátori Z.

Polish Journal of Ecology

|

2015

|

Vol. 63, nr 2

213--222

EN

Moderating effects of trees on the environment in their immediate proximity are considered an important force in structuring plant communities, especially in harsh environments. In the semi-arid regions of the middle Carpathian Basin, such facilitative influences are expected to become crucial for the survival of several plant species, given the current warming and drying tendencies. We used 20 × 20 m plots to analyze whether grassland species adapted to mesic conditions penetrate forest patches, where they are able to survive. Using transects and the moving split window analysis, we also investigated how far the positive effects of the forest patches extend into grasslands, and whether this enables the existence of a steppe community that cannot tolerate extreme dry conditions and unfavorable soils. We found that beside forest-related species, forest patches hosted large numbers of grassland-related species. Among them, plants of closed steppe grasslands were the most numerous, which usually cannot tolerate the harsh conditions of open sandy grasslands, and are often confined to areas with better water and soil conditions. Our results showed that there is a 5–8 m wide closed steppe zone around the forest patches. Some species that are not able to survive in open xeric sandy grasslands are restricted to this zone. Unfortunately, while considerable attention is paid to the research, protection and restoration of sandy grasslands, forest patches are usually neglected. Our results emphasize that the establishment of individual trees and groups of trees should be actively promoted, because they have considerable nature conservation benefits by supporing closed steppe species.

9

Diversity of Aquatic Molluscs in a Heterogenous Section of a Medium-Sized Lowland River-Floodplain System: An Example of Intermediate Disturbance Hypothesis

Jurkiewicz-Karnkowska E.

Polish Journal of Ecology

|

2015

|

Vol. 63, nr 4

559--572

EN

Natural river-floodplain systems are heterogenous mosaics of lotic and lentic habitats subjected to dynamic temporal changes connected with hydrological regime, which promote high biological diversity. Mollusc assemblages of three habitat types within 10 km section of the lower course of the Liwiec River (East Poland) — the main river channel (MC), the secondary channel (SC) and remnants of the former river channel (FC), were compared to find if they were structured by heterogeneity resulting from hydrological connectivity and disturbance intensity related to it. The influence of selected qualitative environmental variables was also analysed. The investigations were carried out at 19 sites during late spring and late summer in the years 2012–2014, molluscs were sampled from approximately 1 m2 of the bottom with a hand net, and from macrophytes with a frame. Rich aquatic malacofauna (36 species including 22 gastropods and 14 bivalves) was found within the study area including three species of special interest: Anisus vorticulus (Troschel), Unio crassus Phillipsson and Anodonta cygnea (L.). Bivalves Sphaerium corneum (L.) and Pisidium spp dominated within MC, in SC a few common and ubiquitous species (mainly snails) prevailed, pulmonate snails and some small bivalves of the genus Pisidium were the most numerous molluscs within FC. Principal Component Analysis revealed that current velocity, channel width, bottom sediments and macrophyte abundance were important environmental factors structuring mollusc assemblages. Considerable variation in species composition (β diversity), especially between the main river channel and two other habitat types (β2) was found. The highest values of mean species richness, Shannon true diversity and Shannon index found in the secondary channel were in accordance with intermediate disturbance hypothesis.

10

Wyposażenie gospodarstw rolnych w ciągniki rolnicze w Polsce w latach 1996-2010

Piwowar A.

Inżynieria Rolnicza

|

2012

|

R. 16, nr 4, t. 1

339-348

PL

W artykule zaprezentowano zmiany w wyposażeniu gospodarstw rolnych w ciągniki rolnicze w Polsce. Zakres czasowy prowadzonych analiz obejmował lata 1996- 2010. Podstawowym źródłem danych były informacje pochodzące z Powszechnych Spisów Rolnych w 1996 r., 2002 r. i 2010 r. Głównym celem opracowania była próba oceny tendencji zmian (w czasie) wyposażenia gospodarstw rolnych w ciągniki rolnicze w Polsce. Dodatkowo porównano wyposażenie gospodarstw rolnych w ciągniki rolnicze w 2010 r. w układzie województw. Jak wynika z badań liczba ciągników w analizowanych latach wzrosła o 163,4 tys. szt., z tego najwięcej w grupie obszarowej gospodarstw 20-49,99 ha UR (o 91 090 szt.). Wraz ze wzrostem liczby ciągników zmianie uległa także struktura liczby ciągników w rolnictwie według grup obszarowych użytków rolnych. Charakterystyczne w latach 1996-2010 było m.in. zmniejszenie udziału liczby ciągników w rolnictwie w grupie obszarowej 5-9,99 ha UR o 5,7 punktu procentowego oraz zwiększenie udziału w grupie obszarowej 20-49,99 ha UR o 5,1 punktu procentowego. W latach 1996-2010 zwiększył się o 10,3 punktu procentowego udział gospodarstw rolnych posiadających ciągniki rolnicze w Polsce (z poziomu 34,4% w 1996 r. do 44,7% w 2010 r.).

EN

The article presents the changes in the equipment of farms in tractors in Poland. Time range of the analysis covered the years 1996-2010. Information from the common agricultural censuses in 1996, 2002 and 2010 was the primary data source. The main objective of this study was an attempt to assess trends (in time) of changes in the equipment of tractors in Poland. Additionally, a comparison of equipment in tractors of farms in 2010 in the voivodeships was carried out. As the research shows, the number of tractors in the analyzed period increased by 163.4 thousand of items including the most in the size groups of farms with 20-49.99 ha of arable lands (about 91 090 items). With the increase in number of tractors also the structure of the amount of tractors in the view of size groups of arable lands changed. The reduction of number of tractors in agriculture in the size group with 5-9.99 ha of arable lands by 5.7% and the increased participation in the size group cultivating 20-49.99 ha of arable lands by 5.1% was characteristic, inter alia, for the period between 1996 and 2010. In the years 1996-2010 the share of farms with tractors in Poland increased by 10.3% (from 34.4% in 1996 to 44.7% in 2010).

11

Species abundance-distribution relationship : the differences among oak (Quercus liaotungensis Koidz) forest layers

Feng Y., Ma K., Zhang Y., Anand M., He K.

Polish Journal of Ecology

|

2011

|

Vol. 59, nr 1

55-62

EN

Species abundance-distribution relationship is currently a hot topic in community ecology. Previous studies have suggested that a positive abundance-distribution relationship is a widespread feature of ecological assemblage across a wide variety of organisms, but how this relationship varies among different functional groups remains unclear. In this study, the species abundance-distribution relationship in the tree layer, shrub layer, and herb layer were analyzed respectively in an oak forest (Quercus liaotungensis Koidz.), Beijing region, China. Ten transects were set up from the foot to the top of every west slope to create a continuous altitude gradient (1020-1770 m). The width of each transect was 10 m and the length of each transect ranged from 80.200 m, depending on the altitude range and slope degree. This study area consisted of 119 quadrats, each 10 x 10 m2. Within each quadrat, three sub-quadrats (1m x 1m) were randomly selected for the inventory of herb layer. Our results showed that the relationship between local species abundance and the regional distribution was significantly positive while the frequency distribution was unimodal in the three layers, indicating that locally abundant species were widely spread whereas locally rare species had restricted regional distributions. Variance partitioning of species abundance showed that the contribution of environmental variation and spatial variation to regulating the species abundance-distribution relationship of different layers are different: the pure geographical variation decreased and the pure soil variation increased in the order of tree layer, shrub layer, to herb layer, while the response due to total soil variation was similar in all three layer communities. The distribution of tree layer and shrub layer are mainly influenced by large-scale factors while herb layer distribution is more likely determined by local-scale factors.

12

Ocena rozkładu wysokości inwersji nad Wrocławiem na podstawie sondażu akustycznego

Drzeniecka-Osiadacz A., Netzel P.

Proceedings of ECOpole

|

2010

|

Vol. 4, No. 1

127--131

PL

Sondaż akustyczny z wykorzystaniem SODARów (SODAR - SOund Detection And Ranging) dostarcza w sposób ciągły wiarygodnych informacji o stanie warstwy granicznej atmosfery oraz o równowadze termodynamicznej. Monitoring z wykorzystaniem sodaru pozwala na określenie występowania, czasu trwania i zasięgu inwersji termicznych. Jest to kluczowa informacja dla oceny możliwości rozprzestrzeniania zanieczyszczeń powietrza. Od ponad dwudziestu lat w Zakładzie Klimatologii i Ochrony Atmosfery prowadzone są badania dotyczące warstwy granicznej atmosfery, m.in. z wykorzystaniem sondażu akustycznego, oraz jej związku z jakością powietrza. W ramach projektu badawczego „Zróżnicowanie przestrzenne warstwy granicznej atmosfery na przykładzie Wrocławia i Krakowa” przeprowadzono w wybranych typach pogody pomiary z wykorzystaniem monostatycznego pionowego minisodaru dopplerowskiego. Pomiary prowadzone były w układzie patrolowym w dziesięciu punktach na terenie miasta Wrocławia. Głównym ich celem było określanie zasięgu i zmienności przygruntowej inwersji termicznej. Wstępne wyniki pomiarów prowadzonych podczas nocy radiacyjnych wskazują na zróżnicowanie przestrzenne wysokości inwersji przygruntowej nad Wrocławiem sięgające do 80 m przy średnim jej zasięgu wynoszącym 200 m. Wydaje się, że zmiany wysokości zasięgu inwersji związane były z szorstkością terenu, charakterem zabudowy, zorientowaniem punktu pomiarowego w stosunku do centrum miasta. Na zróżnicowanie to mają również wpływ warunki pogodowe, w tym cyrkulacja atmosferyczna. Wzrost prędkości wiatru powyżej 3÷4 m·s–1 oraz rozwój zachmurzenia w piętrach niskim i średnim powoduje zmniejszenie zmienności przestrzennej inwersji przygruntowej.

EN

Acoustic sounding using SODAR system (SODAR - SOund Detection And Ranging) provide a unique opportunity to get the continuous and reliable information about structure of the Atmospheric Boundary Layer and about thermodynamic state of the lower part of the atmosphere. The Sodar monitoring enables to estimate of occurrence, duration and range of temperature inversion. This type of information has key meaning for estimating the ability of the atmosphere to disperse the pollution. The researches concerning on state of the atmospheric boundary layer have been conducted in Department of Climate and Atmosphere Protection, Wroclaw University for over 20 years. Within Research Project “The spatial variability of the Atmospheric Boundary Layer over Wroclaw and Krakow” were conducted the measurements involving monostatic Doppler minisodar. The measurement carried out during the weather characterized by low wind and low cloud cover. The data about inversion depth was gather during mobile measurements in 10 points located in different land-use areas. The main aim of these measurements was to determinate the depth of the ground based thermal inversion and its spatial variations. The preliminary results of acoustic sounding indicated the difference up to 80 m, whilst the average range of inversion was about 200 m. It seems, that roughness of surface, character of the built-up area and distance and direction in relation to center of city had the main meaning. Beyond the local factors, the weather conditions were very important, eg circulation. Increase of wind speed above the 3÷4 m·s–1 and developing the low and middle layer cloud caused decrease in spatial variation of the inversion depth.

13

Relationship between groundwater depth and pattern of net primary production in oasis-desert ecotone

Wu F., Deng J., Li T., Wang G., Wei X., Zhao C.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 4

681-692

EN

Pattern of plant biomass and net primary production was investigated in two localities (Minqin and Linze) of oasis-desert ecotone (ODE) in Northwest China, in order to recognize the spatial and temporal variability of vegetation under same regional climate with different groundwater depth. The average depth to groundwater was over 14.02 m at Minqin - marked further as DG (deep groundwater) and about 4.96 m at Linze - marked further as SG (shallow groundwater). We have measured plant biomass and net primary productivity (NPP) across species, three times per year for three consecutive years, in six plots along Minqin and Linze oasis-desert ecotone (further marked as DG and SG ODE), respectively. Our results showed that DG and SG ODEs had different growth responses to different groundwater depths. DG ODE exhibited higher inter-annual variation in annual NPP (ranged from 0.18 to 9.30 g m[^-2]) than did SG ODE (ranged from 0.42 to 17.99 g m[^-2]). Decrease of groundwater depth had apparently altered the seasonality of productivity in DG ODE systems, where precipitation in summer maintained plant growth, while ODE with high groundwater depth tended to have higher spring NPP in SG ODE. Spatial and temporal heterogeneity of NPP at the scale of our measurements was significantly greater in DG ODE than in SG ODE. SG ODE tended to support higher NPP than did DG ODE. In addition, the groundwater depth strongly influenced spatial and temporal heterogeneity of NPP in the desert ecosystems. Clearly, the desert ecosystem with higher groundwater depth is more stable and more resistant to long-term drought or climate shifts in arid regions. These investigations and quantitatively analysis are very significant for the execution of conservation and restoration in arid ecosystems.

14

Analiza statystyczna i geostatystyczna zróżnicowania przestrzennego parametrów położenia warstw w NW części Gór Świętokrzyskich

Dębowska U., Zawadzki J.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 4

306-310

EN

Stratapositions of the Paleozoic rocks in the NW part of Holy Cross Mts are analysed statistically and geostatistically. The study area was subdivided into the eastern and western part. Statistical characteristics allowed to exclude outlier values. Variograms were calculated to determine range of influence of strata position parameters analysis allows to describe the spatial diversity of strike and dip strata value.

15

Zmienność przestrzenna gleby w aspekcie jej wybranych właściwości fizycznych

Walczykova M., Zagórda M., Aboud Z.

Inżynieria Rolnicza

|

2005

|

R. 9, nr 10

385--394

PL

W opracowaniu przedstawiono wyniki badań dotyczących zmienności przestrzennej fizycznych właściwości gleby lekkiej (piasek słabo gliniasty), które przeprowadzono na polo o powierzchnie 0,45 ha. Po doprawieniu gleby na polo wytyczono 45 poletek o wymiarach 10 x 10 metrów. Przy użyciu rejestratora kartograficznego 3R-GPS wyznaczono granicę i powierzchnię badanego obszaru oraz współrzędne geograficzne punktów przecięcia się przekątnych na poszczególnych poletkach. Granice pola wraz z danymi geograficznymi punktów pomiary zostały zapisane w rejestratorze w postaci pliku z rozszerzeniem .shp. W pobliżu zarejestrowanych punktów wykonano pomiary takich właściwości fizycznych gleby jak gęstość objętościowa, opór ścinania, wilgotność wagowa i objętościowa. W programie ArcView 3.3 współrzędne geograficzne punktów pomiarowych zostały powiązane z wynikami pomiarów właściwości gleby, zestawionymi w postaci tabel w MS Excel. Wynikiem obróbki są mapy rastrowe przedstawiające przestrzenną zmienność danej cechy gleby. Na bazie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że przestrzenne rozmieszczenie wartości danej właściwości gleby może być różne w zależności od metody wykonania pomiaru. Zastosowane w opracowaniu dwa sposoby określania stanu zagęszczenia gleby dały wynik zgodny w 20,5%. Dla pomiarów wilgotności gleby metodą wagową oraz sondą TDR uzyskano zgodność wyników na poziomie 77%.

EN

The paper presents results of research concerning spatial variability of light loamy sand soil physical properties, carried out on the field of 0.45 hectares area. After tillage, 45 plots of 10x 10 m dimensions were laid on the field. Using cartographic recorder 3R-GPS boundary of the measured area and geographical position of the diagonals intersection points on each plot was determined. Field boundaries together with each plot centre co-ordinates were saved as shape file. In the vicinity of the recorded points measurements of volumetric bulk density, shear strength and moisture content by weight and volume were carried out. In the Arc View 3.3 computer programmed geographical co-ordinates of the measuring points were linked with results of measurements, prepared in MS Excel. Raster maps presenting spatial distribution of the measured soil physical properties were obtained. On the basis of the carried out research it can be stated that this distribution might depend on the used method of measurement. Two methods applied for determining soil compactness gave the same results on 20.5% of the field area. As far moisture content is concerned, conformity of results of measurements by weight and by volume with TDR probe amounted to 77% of the field area.

16

Zróżnicowanie przestrzenne działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich

Adamczyk-Łojewska G.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2004

|

T. 4, z. 1

323-343

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań charakteryzujące strukturalne i przestrzenne uwarunkowania rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich. Omówiono wyniki analizy korelacyjnej między terytorialnym zróżnicowaniem poziomu rozwoju ekonomicznego i struktury sektorowej gospodarki w ujęciu regionalnym i na tym tle znaczenie działalności pozarolniczej w rozwoju systemów przestrzennych. Korzystając z komputerowego Banku Danych Lokalnych (BDL) GUS oraz techniki GIS przeprowadzono analizę wybranych czynników (pracujących w działalności pozarolniczej, zakładów osób fizycznych rejestrowanych w systemie REGON, dochodów budżetów gmin z tytułu udziału w podatku dochodowym) charakteryzujących pośrednio zróżnicowanie poziomu rozwoju działalności pozarolniczej w przekroju regionów i mikroregionów, z wyodrębnieniem obszarów wiejskich i miast. Przedstawiono wnioski wynikające z analizy strukturalnych i przestrzennych uwarunkowań rozwoju obszarów wiejskich.

EN

The paper presents studies on spatial and structural determinants of economic development in rural areas. Correlation between territorial differentiation of economic development and sectoral structure of economy is described in regional aspect and then the importance of non-agricultural activities for the development of spatial systems is discussed. Selected factors that indirectly characterise differentiation of non-agricultural development (like the number of employees in that activity, the number of private companies registered in the REGON system, communal incomes from taxes) were analysed using Local Database (LDB) of the Main Statistical Office and the GIS techniques in regions and microregions with the distinction of rural areas and towns. Concluding remarks arising from the analysis of structural and spatial determinants of rural development are presented.

17

Infrastruktura telekomunikacyjna podstawą rozwoju społeczno-gospodarczego wsi

Pięcek B.

Przegląd Telekomunikacyjny + Wiadomości Telekomunikacyjne

|

2002

|

nr 6

376-381

PL

Postęp, jaki się dokonał w ciągu ostatnich 10 lat, jeśli chodzi o poprawę łączności telefonicznej na obszarach wiejskich w Polsce, uwzględniając bardzo niski "poziom wyjściowy" i ograniczone na ten cel środki finansowe, należy ocenić pozytywnie. Tempo zmian w rozwoju infrastruktury telekomunikacyjnej jest jednak zróżnicowane przestrzennie - zwiększa to w konsekwencji zakres dysproporcji w poziomie telefonizacji między gminami. Poprawia się natomiast relacja między wiejskimi i miejskimi abonentami. Poziom telefonizacji w układach lokalnych skorelowany jest z gęstością sieci osadniczej, najwyższy jest w gminach, dla których średnia wielkość miejscowości wiejskiej jest najwyższa. Inwestycje telekomunikacyjne na obszarach wiejskich ze względu na ich specyfikę i sytuację ekonomiczną wymagają specjalnych rozwiązań i wsparcia.

EN

Progress in the development of telephone networks in the Polish countryside made in the last ten years has to be assessed positively considering the low initial density and moderate financial resources envisaged for the telecommunications infrastructure. The pace of changes in the development of this infrastructure in rural areas has been uneven, leading to increased disparities in the telephone density individual communes. On the other hand, the difference in the density levels of urban and rural areas has diminished. The development of telecommunications in the countryside is difficult because detached houses are scattered there over large areas and the financial situation of the rural population is far from good. The telecommunications investment project in rural areas require special solution and support.

18

Infrastruktura telekomunikacyjna a rozwój obszarów wiejskich

Pięcek B.

Telekomunikacja i Techniki Informacyjne

|

2001

|

nr 3-4

66-76

PL

Zwrócono uwagę, że jednym z istotnych warunków gospodarczego ożywienia obszarów wiejskich jest zapewnienie jej mieszkańcom sprawnego systemu łączności telefonicznej i dostępu do usług teleinformatycznych, co wiąże się z koniecznością pokonania wielu ograniczeń oraz barier (niski przeciętny stopień telefonizacji obszarów wiejskich, brak umiejętności i wiedzy, umożliwiającej wykorzystywanie usług teleinformacyjnych). Podkreślono, że w ciągu ostatnich 10 lat nastąpiła znaczna poprawa infrastruktury telekomunikacyjnej, ale zwiększył się zakres dysproporcji między gminami. Poziom telefonizacji w układach lokalnych jest skorelowany z gęstością sieci osadniczej. Wskazano, że inwestycje telekomunikacyjne na obszarach wiejskich - ze względu na ich specyfikę i sytuację ekonomiczną - wymagają specjalnych rozwiązań i wsparcia.

EN

The article points out that one of the important conditions of economic revival of rural areas is to secure residents with efficient telecommunication system and access to the telecommunications services. This is related to the need to overcome many restrictions and barriers (low average level of telecommunications infrastructure of rural areas and lack of skill and knowledge how to use it). During the last 10 years we have observed significant improvement in the telecommunication infrastructure, but the level of disproportion between gminas (local governments) has increased. The level of telecommunication on the local level is correlated to the density of the settlement network. The article shows that telecommunication investments in rural areas, because of their specificity and economic situation, require special solutions and additional support.

19

Zmienność mineralogiczna i petrograficzna piaskowców Beskidów Zachodnich pomiędzy pasmem Stożka i Czantorii w Beskidzie Śląskim a Jaworzyną Krynicką w Beskidzie Sądeckim

Panek E., Pawlikowski M.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2001

|

T. 17, z. 3

53-71

PL

Celem pracy było rozpoznanie składu mineralnego piaskowców karpackich z sześciu odkrywek, zlokalizowanych pomiędzy przełęczą Kubalonka w Beskidzie Śląskim a doliną Czarnego Potoku w paśmie Jaworzyny Krynickiej w Beskidzie Sądeckim, w aspekcie ustalenia składu petrograficznego obszarów źródłowych z których te piaskowce powstały. Próbki pobrane ze zlokalizowanych w Beskidzie Śląskim profili nr I i II reprezentowały piaskowce istebniańskie. Pozostałe cztery stanowiska, usytowane w Beskidzie Żywieckim, Gorcach oraz Beskidzie Sądeckim, reprezentowały piaskowce magurskie. W każdym profilu pobrano trzy fragmenty skał z poziomu BC. Wykonano analizę mineralogiczną materiału. Piaskowce zawierają w zmiennych ilościach: kwarc, skalenie potasowe, plagioklazy, muskowit, biotyt, węglany, glaukonit, minerały ciężkie, okruchy skał osadowych, magmowych i metamorficznych, substancję organiczną oraz spoiwo. Różnice w udziale poszczególnych składników występują w obrębie tego samego profilu oraz pomiędzy profilami. Piaskowce istebniańskie średnio zawierają większe ilości okruchów skał metamorficznych i osadowych niż piaskowce magurskie. Piaskowce magurskie charakteryzują się natomiast wyższym udziałem kwarcu.

EN

The aim of the study was to determine mineralogical composition of carpathian sandstones in order to define petrographic composition of the source material areas. The mineralogical composition of the carpathian flysh sandstones collected in six sampling sites was established. The samples collected in the profiles no I and II in Beskid Śląski represent istebniańskie sandstones. The other four sampling sites were located in Beskid Żywiecki, Gorce and Beskid Sądecki and represent magurskie sandstones. Tree samples of rock material were collected in reach sampling profile from the BC horizon. The sandstones contain various amounts of quartz, potassium feldsarps, plagioclase, fragments of sedimentary, magmatic and metamorphic rocks, muscovite, biotite, carbonates, glauconite, heavy minerals, organic matter and binder. There are considerable differences in mineral composition of the sandstone samples taken from six profiles as well as from the same profile. The istebniańskie sandstones contain average higher amounts of metamorphic and sedimentary rocks than the magurskie sandstones. On the contrary, the magurskie sandstones contain higher amounts of quartz.