Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 2

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: zmiany szaty roślinnej

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Vegetation Changes and Rare Plant Species in Grasslands in the Middle Wieprz Valley (PLH060005)

Warda M., Stamirowska-Krzaczek E., Kulik M., Tatarczak M., Bochniak A.

Rocznik Ochrona Środowiska

2018

Tom 20, cz. 1

481--494

The studies were conducted in the years 2005 and 2017 using the Braun-Blanquet method. The objective of studies was to investigate the condition of the grassland vegetation, including the presence of rare and endangered plant species in the Middle Wieprz Valley (PLH060005). The investigation in this area concerned the vegetation of rush meadows, wet and fresh meadows, and the presence of characteristic rare and endangered species in the communities under study. A Natura 2000 area (PLH060005) comprises a mosaic of land and water habitats and such a pattern of natural environment conditions favours the occurrence of varied plant associations. However, the extensive utilization of meadows or the lack of it pose a serious threat in the Middle Wieprz Valley to plant communities. The previously investigated rush communities as well as wet and fresh meadow communities are currently monitored to evaluate changes in vegetation of the studied grasslands. Principal Component Analysis was used to examine the changes in the percentage share of various characteristic species in three different types of communities between 2005 and 2017. The results of the currently conducted phytosociological survey indicate that the smallest changes in the floristic composition of the sward occur in the rush and wet meadow communities although fluctuations of the number of some plant species can be observed there. The more important changes in the species composition of meadow sward were confirmed in the following associations of the Molinio-Arrhenatheretea class: Ass. Lolio-Cynosuretum R.Tx. 1937, Ass. Cirsietum rivularis NOWIŃSKI 1927 and lower changes in the assotiation of the Arrhenatheretum elatioris BR.-BL. ex SCHERR. 1925. Analyzing the differences in the species composition of the sward that occurred in the studied communities between 2005 and 2017, it can be concluded that the biggest changes concern the Lolio-Cynosuretum association. A considerably greater presence of species characteristic of the Molinio-Arrhenatheretea class was found in the sward of this association in 2017 in comparison with the state of the vegetation cover in 2005. A similar trend, but with less distinct changes, can be observed in the Cirsietum rivularis association where an increasing proportion of characteristic species of the Molinio-Arrhenatheretea class was confirmed. In the period under study, no significant changes in the vegetation cover of the Arrhenatheretum elatoris association were found, as evidenced by the distribution of points corresponding to the particular sites of this community, covering similar areas in both years compared. However, sward condition of this plant association was not good enough in the previous study period. Among species from studied grassland communities in the Middle Wieprz Valley, the following species were very rarely occurring: Dactylorhiza incarnata (L.) SOÓ, Dactylorhiza majalis s.l. (Rchb.) P.F. Hunt et Summerh., Dianthus superbus L. ssp. superbus, Orchis militaris L., Lathyrus palustris L., Tragopogon pratensis L. ssp. orientalis (L.) Čelak, Cirsium rivulare (Jacq.) All. and Cynosurus cristatus L. The lack of utilization of the sward for pasturage has probably contributed to the considerably decreased numbers of the characteristic species Cynosurus cristatus. In the study area, this species can be regarded as very rare, even vulnerable, if the community for this association is not placed under active protection.

Badania przeprowadzono w latach 2005 i 2017 metodą Braun-Blanqueta w Dolinie Środkowego Wieprza (PLH060005). Przedmiot fitosocjologicznych badań na tym obszarze stanowiła szata roślinna łąk szuwarowych, wilgotnych i świeżych oraz obecność w badanych zbiorowiskach – gatunków charakterystycznych, rzadkich i zagrożonych. Obecnie prowadzi się monitoring poprzednio badanych zbiorowisk szuwarowych oraz zbiorowisk łąk wilgotnych i świeżych w celu oceny zmian w szacie roślinnej badanych użytków zielonych. Obszar Natura 2000 (PLH060005) stanowi mozaikę środowisk lądowych i wodnych, a taki układ warunków środowiska sprzyja występowaniu różnorodnych zespołów roślinnych. Jednakże, ekstensywne użytkowanie łąk lub jego brak stanowią w Dolinie Środkowego Wieprza poważne zagrożenie dla zbiorowisk roślinnych. Do zbadania zmian w udziale różnych gatunków charakterystycznych w 3 różnych typach zbiorowisk między latami 2005 i 2017 wykonano również wielowymiarową analizę składowych głównych PCA. Wyniki obecnie prowadzonych badań fitosocjologicznych wskazują, że najmniejsze zmiany w składzie florystycznym runi obserwuje się w zbiorowiskach szuwarowych i łąk wilgotnych, chociaż dostrzega się tam wahania liczebności niektórych gatunków roślin. Bardziej znaczące zmiany w składzie gatunkowym runi łąkowej potwierdzono w następujących zespołach roślinnych klasy Molinio-Arrhenatheretea: Lolio-Cynosuretum R.Tx. 1937, Cirsietum rivularis NOWIŃSKI 1927 i mniejsze zmiany w zespole Arrhenatheretum elatioris BR.-BL. ex SCHERR. 1925. Analizując różnice w składzie gatunkowym runi, które zaistniały w badanych zbiorowiskach w okresie między 2005 i 2017 rokiem można stwierdzić, że największe zmiany dotyczą zespołu Lolio-Cynosuretum. W runi tego zespołu stwierdzono w 2017 roku znacznie większą obecność gatunków charakterystycznych dla klasy Molinio-Arrhenatheretea niż w 2005 roku. Podobną tendencję, ale mniej wyraźne zmiany dotyczą zespołu Cirsietum rivularis. W badanych latach nie zaobserwowano znaczących zmian w szacie roślinnej zespołu Arrhenatheretum elatoris, o czym świadczy rozmieszczenie punktów odpowiadających poszczególnym stanowiskom występowania tego zbiorowiska, które zajmują podobne obszary w obu porównywanych latach. Wśród roślin kształtujących zbiorowiska użytków zielonych w Dolinie Środkowego Wieprza bardzo rzadko występowały następujące gatunki: Dactylorhiza incarnata (L.) SOÓ, Dactylorhiza majalis s.l. (Rchb.) P.F. Hunt et Summerh., Dianthus superbus L. ssp. superbus, Orchis militaris L., Lathyrus palustris L., Tragopogon pratensis L. ssp. orientalis (L.) Čelak, Cirsium rivulare (Jacq.) All. i Cynosurus cristatus L. Brak pastwiskowego użytkowania runi przyczynił się prawdopodobnie do znacznego spadku liczebności gatunku charakterystycznego – Cynosurus cristatus L. W badanym rejonie gatunek ten można uznać jako bardzo rzadki, a nawet narażony na wyginięcie, jeśli zbiorowisko tego zespołu nie zostanie objęte czynną ochroną.

Vegetation and Birds Species Changes in Meadow Habitats in Polesie National Park, Eastern Poland

Kulik M., Baryła R., Urban D., Grzywaczewski G., Bochniak A., Różycki A., Tokarz E.

Rocznik Ochrona Środowiska

2017

Tom 19

211--229

The aim of the study was to estimate the vegetation and bird species and compare it with the data collected 17 years ago, analyse the changes in plant communities and bird species depending on grassland management and habitat as well as analyse the climate and habitat changes based on Ellenberg’s indicators. Studies were carried out in 1996 and 2013 on Zienki Meadows in Polesie National Park, Eastern Poland. The meadow complex discussed (51˚27-29’ N; 23˚6-9’ E), covering approx. 650 ha, has natural borders: in the north, it adjoins a natural mineral soil elevation, the so-called Włodawa Ridge; a forest complex in the west; a peat bog with Lake Moszne in the south; and a watershed on mineral soils in the east. The plant communities were classified using the Braun-Blanquet method. Investigations concerning birds were conducted in the breeding period from mid-April to mid-July in the same periods as the vegetation cover. The study area is characterized by the great diversity of habitats and plant communities. The most stable were tall oat-grass meadows, which are one of the habitat types protected within the framework of the Nature 2000 network (6510). That fresh meadows were characterized by the greatest floristic diversity, but Ellenberg’s indicators showed a significant reduction of soil acidity and trophism of that habitat during 17 years. These changes could have been caused by extensification of meadow use (reduction or lack of mineral fertilisation). The biggest changes in Alopecurus and Poa pratensis-Festuca rubra meadows were observed. Most of them were transformed into meadows with the predominance of Deschampsia caespitosa. The appearance of large areas of such humid meadows was probably one of the reasons for the withdrawal of two endangered bird species in Europe: the black-tailed godwit Limosa limosa and the common redshank Tringa tetanus. The most significant factors differentiating the data set were soil humidity and trophism. On the other hand, a mosaic character of different habitats, diversity of plant communities and extensive utilisation ensured the stable number of bird species in both study periods. The active protection of wet habitats conducted by the Polesie National Park in recent years led even to the appearance of the greater spotted eagle Clanga clanga, a species that is vulnerable to extinction in Europe. Moreover, isolated low shrubs that appeared in these meadows and shrubs growing along drainage ditches became a favourable habitat for the common grasshopper warbler Locustella naevia which had not occurred in this area before.

Celem badań była ocena szaty roślinnej i gatunków ptaków oraz porównanie wyników z danymi zebranymi 17 lat wcześniej, analiza zmian zbiorowisk roślinnych i gatunków ptaków w zależności od siedliska i gospodarki na użytkach zielonych, a także analiza zmian klimatycznych i siedliskowych na podstawie obliczonych ekologicznych liczb wskaźnikowych Ellenberga. Badania zostały przeprowadzone w latach 1996 i 2013 na Łąkach Zienkowskich w Poleskim Parku Narodowym, we wschodniej Polsce. Analizowany kompleks łąkowy (51˚27-29 'N; 23˚6-9' E), obejmuje powierzchnię ok. 650 ha i oddzielony jest naturalnymi granicami: od północy przylega on do naturalnego wyniesienia mineralnego, tzw. Garbu Włodawskiego, od zachodu otacza go kompleks leśny, od południa torfowisko z Jeziorem Moszne, a od wschodu mineralne wyniesienie wododziałowe. Zbiorowiska roślinne zostały zaklasyfikowane według metody Braun-Blanqueta. Badania dotyczące ptaków prowadzono w okresie lęgowym od połowy kwietnia do połowy lipca w okresach analogicznych do badań szaty roślinnej. Obszar badań charakteryzował się dużą różnorodnością siedlisk i zbiorowisk roślinnych. Największą stabilnością odznaczały się łąki rajgrasowe, które należą do jednego z typów cennych siedlisk przyrodniczych chronionych w ramach sieci Natura 2000 (6510). Te łąki świeże charakteryzowały się największą różnorodnością florystyczną, ale wskaźniki Ellenberga pokazały istotne zmniejszenie kwasowości gleby i trofizmu tych siedlisk w ciągu 17 lat. Zmiany te mogły być spowodowane ekstensywnym użytkowaniem łąk (zmniejszenie lub brak nawożenia mineralnego). Z kolei największe zmiany zaobserwowano na łąkach z Alopecurus pratensis i Poa pratensis-Festuca rubra. Większość z nich przekształciła się w łąki z dominacją Deschampsia caespitosa. Pojawienie się dużych powierzchni łąk bardziej wilgotnych mogło być prawdopodobnie jedną z przyczyn wycofania się dwóch zagrożonych wyginięciem w Europie ptaków: rycyka Limosa limosa i krwawodzioba Tringa tetanus. Wilgotność gleby i trofizm były bowiem czynnikami, które w największym stopniu wpływały na uzyskane dane. Z drugiej strony mozaikowaty charakter różnych siedlisk, zróżnicowanie zbiorowisk roślinnych i ekstensywne użytkowanie wpływało na stabilną liczbę gatunków ptaków w obydwu okresach badawczych. Czynna ochrona siedlisk podmokłych, która jest prowadzona w ostatnich latach przez Poleski Park Narodowy, przyczyniła się do pojawienia się orlika grubodziobego Clanga clanga, ptaka, który jest zagrożony wyginięciem w Europie. Ponadto pojedyncze, niskie krzewy, pojawiające się na tych łąkach oraz krzewy, rosnące wzdłuż rowów melioracyjnych stały się korzystnym siedliskiem dla świerszczaka Locustella naevia, ptaka, który wcześniej nie występował na tym terenie.