Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Dynamika zmian klimatycznych w pliocenie i plejstocenie dolnym oraz granica neogen/ czwartorzęd w osadach z południowego Mazowsza (środkowa Polska) na podstawie danych palinologicznych

Winter H.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2015

|

T. 202

53--106

PL

Podczas prac kartograficznych prowadzonych w celu realizacji arkusza Nowe Miasto nad Pilicą Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski (SMGP) 1:50 000 wykonano następujące otwory badawcze: Wólka Ligęzowska, Wysokin, Sacin, Ceteń 8 i Ceteń 9. Osady występujące w profilach Wysokin, Sacin, Ceteń 8 i Ceteń 9 reprezentowały formację preglacjalną z charakterystycznymi warstwami piaszczystymi, mułkowymi, piaszczysto-mułkowymi i ilastymi, często z humusem i przewarstwieniami torfu. Seria z Wólki Ligęzowskiej miała charakter jeziorno-bagienny. W celu rekonstrukcji zmian roślinności i klimatu posłużono się metodą analizy pyłkowej. Historię zmian roślinności odniesiono do wydzielonych poziomów pyłkowych, które pogrupowano w fazy rozwoju roślinności, a następnie okresy klimatyczno-stratygraficzne. Podstawę do wydzielenia tych faz i okresów stanowiły: podobieństwo florystyczne lokalnych zespołów poziomów pyłkowych (L PAZ), występowanie elementów flory subtropikalnej (P2), arktycznotrzeciorzędowej (A), procentowy udział poszczególnych taksonów w poziomach pyłkowych, procentowy udział taksonów ciepłoumiarkowanych (A1) i chłodnoumiarkowanych (A2), należących do geoflory arktycznotrzeciorzędowej (A). Ponadto wzięto pod uwagę stosunek wartości pyłku drzew i krzewów (AP) do pyłku krzewinek i roślin zielnych (NAP) jako wskaźnik odlesienia i otwartości krajobrazu, skład taksonomiczny oraz procentowy udział NAP, wskazujący na charakter zbiorowisk występujących na siedliskach otwartych. Okresy klimatyczno-stratygraficzne stanowią podstawę do podziału stratygraficznego badanych osadów i jednocześnie dokumentują wielkoskalowe zmiany klimatyczne, wyrażające globalne zmiany klimatu. Interpretacja danych palinologicznych pozwala na określenie wieku osadów z Wólki Ligęzowskiej. Dane pyłkowe pozwalają na korelację fazy 1 WL z poziomem XIII Sequoiapollenites i odniesienie do piętra zankl. Następne fazy, 2 i 3 WL, odniesiono do poziomu XIV Faguspollenites. W związku z brakiem poziomu pyłkowego dla fazy 4 WL zaproponowano wydzielenie poziomu XV Pinuspollenites. Okres II skorelowano z piętrem piacenz. Zapis silnego ochłodzenia klimatu, jaki występował między II i III okresem klimatyczno-stratygraficznym w Wólce Ligęzowskiej, można korelować z globalnymi zmianami klimatycznymi występującymi na granicy neogen/ czwartorzęd, które są datowane astronomicznie na 2,588 Ma, a strop osadów okresu II należy korelować z morskim stadium izotopowym MIS 103. Sekwencja zmian roślinności i klimatu z Wólki Ligęzowskiej doskonale koreluje się z globalnymi zmianami klimatycznymi charakterystycznymi dla pliocenu (do 2,6 Ma) i plejstocenu dolnego. W profilach z Wysokina, Sacina, Cetenia 8 udokumentowano głównie zapis palinologiczny schyłku okresów ciepłych i okresy zimne zgodne z cyklem zmian klimatycznych w plejstocenie dolnym, w którym występują oziębienia i ocieplenia klimatu związane z rozwojem i zanikiem pokrywy lodowcowej na półkuli północnej. Facje rzeczne, z których w większości jest zbudowana formacja preglacjalna, powodują występowanie luk w zapisie palinologicznym, a stopień rozpoznania zmian roślinności w tym czasie jest bardzo ogólny. W miarę konsekwentny przebieg zmian roślinności i klimatu pozwala na wyróżnienie w obrębie plejstocenu dolnego nowej jednostki klimatyczno-stratygraficznej – ocieplenia ceteń. Na podstawie wyników analizy pyłkowej wiek osadów skorelowano z innymi stanowiskami z Polski i Europy.

EN

Mapping survey carried out within the Detailed Geological Map of Poland, 1:50,000, sheet Nowe Miasto nad Pilicą, included drillings at the following locations: Wólka Ligęzowska, Wysokin, Sacin, Ceteń 8 and Ceteń 9. Sediments of Wysokin, Sacin and Ceteń 8 and 9 represented a preglacial series with characteristic sandy, silty, sandy-silty and clayey layers, frequently with humus and interbeddings of peat. The series from Wólka Ligęzowska was of a lacustrine-boggy type. Changes in vegetation and climate were reconstructed by means of pollen analysis. The history of vegetational changes was referred to the distinguished Local Pollen Assemblage Zones, grouped into phases of vegetational development and, eventually, into climatostratigraphic periods. Climatostratigraphic periods provided a basis for the distinction of stratigraphic units within the examined sediments and served as a record of large-scale climatic changes resulting from global climate changes. The phases and periods were defined on the basis of: floral similarity of L PAZ, occurrence of subtropical (P2) and arctic-Tertiary (A) elements and their frequency, percentage values of particular taxa in zones, percentage values of warm-moderate (A1) and cool-moderate (A2) taxa of the arctic-Tertiary (A) geoflora, AP/NAP ratio (pollen of trees and shrubs/ pollen of dwarf shrubs and herbaceous plants) as an indicator of deforestation and landscape openness, percentage values and taxonomic composition of NAP. Interpretation of the obtained palynological data provided a basis for determining the age of sediments from Wólka Ligęzowska. Pollen data support a correlation of phase 1 WL with zone XIII Sequoiapollenites (Piwocki, Ziembińska-Tworzydło, 1995, 1997) and with the Zanclean. The subsequent phases, 2 and 3 WL, are conformable with zone XIV Faguspollenites. As phase 4 WL could not be assigned to any zone, distinction of zone XV Pinuspollenites was proposed. Phase II was correlated with the Piacenz. The strong climatic cooling, recorded in Wólka Ligęzowska between climatostratigraphic periods II and III, is likely to correspond to global climatic changes typifying the Neogene/ Quaternary boundary, astronomically dated to 2.588 Ma, while the top part of period II sediments should be correlated with MIS (Marine Isotope Stage) 103. The sequence of vegetational and climatic changes from Wólka Ligęzowska shows an excellent correlation with global climatic changes typifying the Pliocene (up to ca. 2.6 My) and Lower Pleistocene. The sections of Wysokin, Sacin and Ceteń 8 bear mainly a palynological record of the closing phases of warm and cold periods, conformable with the Lower Pleistocene cycle of climatic changes, following the de¬velopment and disappearance of glacial cover in the Northern Hemisphere. Regrettably, the most of the preglacial series are formed by fluvial facies: the palynological record includes gaps, allowing only for a partial reconstruction of the vegetational changes proceeding in this time. Within the Lower Pleistocene, the climatostratigraphic unit of the Ceteń warming was defined. Results of pollen analysis provided a basis for correlating the age of sediments with other Polish and European sites.

2

Rekonstrukcja historycznych krajobrazów roślinnych na torfowiskach wysokich na podstawie archiwalnych map i zdjęć lotniczych na przykładzie rezerwatu „Długosz Królewski w Wierzchucinie” na Pomorzu

Herbich J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2012

|

nr 16

170--180

PL

Przyczynami nasilających się zmian w rezerwacie „Długosz Królewski w Wierzchucinie” było odwodnienie i eksploatacja torfu. Z przeanalizowanego materiału wynikają następujące wnioski: mapy topograficzne z ostatnich 200 lat dają ogólne tło zmian, ale są mało przydatne do bardziej szczegółowych analiz dotyczących zmian roślinności małych obszarów; analiza kolejnych archiwalnych zdjęć lotniczych z lat 1947-2004 pozwala określić dość dokładnie tempo – stopniowego pojawiania się pierwszych drzew, ich wzrostu i zagęszczania na pierwotnie bezleśnym torfowisku wysokim, jako efektu odwodnienia, – rozwoju roślinności nieleśnej, a następnie leśnej, na powierzchniach poeksploatacyjnych; analiza archiwalnych zdjęć lotniczych pozwala określić fizjonomię i typ zbiorowisk (zwłaszcza nieleśnych) poprzedzających obecne fitocenozy leśne. Wobec zniszczenia powierzchniowej warstwy torfu metoda teledetekcyjna jest jedyną możliwością określenia zniszczonych dawniejszych typów ekosystemów torfowiskowych.

EN

The cause of increased changes in the nature reserve „Długosz Królewski in Wierzchucino” was due to drainage and peat exploitation. The analyzed material leads to the following conclusions: topographic maps from the last 200 years give a general background of the changes, but aren't very useful for more detailed analysis regarding changes of vegetation in small areas; the sequential analysis of archival aerial photos from 1947-2004 permits one to exactly define the pace of – the gradual appearance of the first trees and their growth and density on the formerly open raised bog as an effect of drainage, – the development of non-forest vegetation and next forest on the after exploitation areas; the analysis of archival aerial photos allows us to define the physiognomy and types of plant communities (especially non-forest) that existed before the forest phytocoenoses. Considering the damage to the surface layer of peat, the remote sensing method is the only possibility to define the former peatland ecosystems.

3

Ocena skuteczności zintegrowanej ochrony czynnej populacji motyli i roślinności nieleśnej w Kampinoskim Parku Narodowym

Michalska-Hejduk D., Kopeć D.

Ekologia i Technika

|

2012

|

R. 20, nr 1

34-40

PL

Półnaturalne łąki i szuwary turzycowe są siedliskiem wielu gatunków roślin i zwierząt, chronionych w ramach Natura 2000. Jednym ze sposobów ochrony tego typu ekosystemów był projekt "Ochrona i poprawa jakości siedlisk rzadkich motyli podmokłych łąk półnaturalnych - Motylowe Łąki", realizowany przez Regionalne Centrum Ekologiczne w czterech obszarach Natura 2000 na terenie Polski. Jednym z obszarów, objęty projektem od 2007 r., był obszar PLC 140001 Puszcza Kampinoska. Celem niniejszej pracy była ocena skutków prowadzonej ochrony czynnej na zachowanie zbiorowisk nieleśnych na dwóch wybranych obiektach, nieobjętych szczegółowym monitoringiem. Badania wykazały, że w badanych zbiorowiskach roślinnych nastąpiły pozytywne zmiany, które były jednocześnie wspierane przez inne procesy, niezwiązane z wykonywanymi zabiegami ochronnymi. Największe różnice pomiędzy fragmentami koszonymi i niekoszonymi dotyczą zmiany powierzchni szuwarów turzycowych, łąk wilgotnych, zarośli wierzbowych i olsów. Często jest to związane z zachodzącymi procesami sukcesji we fragmentach nie objętych zabiegami ochronnymi. Natomiast w częściach poddanych ochronie czynnej wyraźnie wrosła powierzchnia zmienno-wilgotnych łąk trzęślicowych, gdy tymczasem ich powierzchnia we fragmentach niekoszonych nieznacznie spadła.

EN

Semi-natural, wet meadows are habitats for many butterfly species, protected in Natura 2000 sites. Among them, there are some rare species whose populations may survive only on that wetland eco-systems. Although Poland has some of the most suitable sites for the species, current changes in agriculture and land use (f.e. overgrowing, drainage, non-optimal use, fragmentation) call for extensive and quick conservation activities. Otherwise the habitat ąuality will suffer and target species may face extinction (www.rec.org.pl). In Kampinoski National Park the project "Conservation and Upgrading of Habitats for Rare Butterflies of Wet, Seml-Natural Meadows" is realised since 2007. The project is focused on conservation and upgrade of habitats for two rare butterfly species Maculinea teleius, Ly-caena dispar. The aim of this paper was to evaluate effects of active protection in two objects in Kampinoski National Park. The advantage of active protection are as follow: increasing of specimens of both butterfly species, increasing of Sanguisorba officinalis - plant which is necessary for caterpillars of one of protected butterfly, increasing of area of wet meadows (especially purple moor grass meadows). The disadvantage was leaving the biomass- especially willow shoots after cutting which can lead to eutrophication. Not stable financial support cause that it is not surę that mowing will be continuous. One, initial mowing, can lead to acceleration of the succession. Mowing sedges communities are usually not necessary. These communities are very resistant to overgrowing by willows in present water condition (they have not changed for 15 years without mowing).

4

Walory przyrodnicze i problemy ochrony rezerwatu przyrody Jezioro Orchowe (Pojezierze Łęczyńsko-Włodawskie)

Urban D.

Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Nr 5

150--157

PL

Badaniami objęto rezerwat przyrody „Jezioro Orchowe” na Pojezierzu Łęczyńsko- Włodawskim. Przedstawiono walory przyrodnicze tego obiektu. Szata roślinna rezerwatu jest zróżnicowana. Wykształciły się zbiorowiska torfowisk przejściowych (Scheuchzerio- Cariceteafuscae), wysokich (Oxycocco-Sphgannetea), szuwarowe (Phragmitetea), wodne (klasa Lemnetea i Potamogetoneta), leśne (klasa Alnetea glutinosae i Vaccinio-Piceeteci). Z grupy gatunków rzadkich (gatunki o tzw. wąskiej amplitudzie ekologicznej) występują: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. Wskazano główne zagrożenia i metody ochrony najcenniejszych ekosystemów i gatunków.

EN

Our research was conducted the „Jezioro Orchowe” reserve in the Łęczna-Włodwa Lakeland The natural values of these objects were presented. The plant cover of the reserve is variable. There were formed communities oftransitory peat (classe Scheuchzerio-Caricetea fuscae), high peat (classe Oxycocco-Sphgannetea), rushes (classe Phragmitetea), water's (classe Lemnetea and Potamogetoneta), scrub (classe Ainetea glutinosae and Vaccinio- Piceetea). Rare species (including species with the so called narrow ekological amplitudę) are represented by: Salix myrtilloides, S. lapponum, Carex limosa, C. chordorchiza, Rhynchospora alba, Drosera rotundifolia. The main threats of the studied ecosystems, rare species and their conservation possibilities were designated.