Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Malakofauna martwicy wapiennej we wsi Rybna koło Krakowa (południowa Polska) jako wskaźnik zmian środowiska południowej krawędzi wyżyny krakowsko-częstochowskiej

Alexandrowicz Witold Paweł

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2021

|

nr 478

1--14

PL

Liczne skorupki mięczaków znaleziono w odsłonięciu martwic wapiennych we wsi Rybna k. Krakowa. W 12 próbkach rozpoznano występowanie ponad 2500 okazów należących do 49 gatunków. W obrębie sekwencji malakologicznej możliwe było wydzielenie trzech zespołów faunistycznych. Najstarszy z nich (fauna M) odpowiada chłodnemu okresowi wczesnego holocenu i reprezentuje zacienione siedliska o dużej wilgotności, porośnięte krzewami lub rzadkimi lasami o znacznym udziale drzew iglastych. Jego cechą charakterystyczną jest obecność gatunków typowych dla zimnych faz klimatycznych. Drugi, młodszy zespół (fauna F) jest typowy dla ciepłego i wilgotnego klimatu fazy atlantyckiej. Charakteryzuje on siedliska zwartych lasów mieszanych i liściastych. Pojawiają się tu liczne formy o wysokich wymaganiach termicznych. Najmłodszy zespół (fauna O) wskazuje na rozległe antropogeniczne wylesienia na obszarze depozycji martwic wapiennych. Ta zmiana cech siedlisk przyrodniczych była prawdopodobnie związana z fazą intensywnego zasiedlenia okolic wsi Rybna i rozwoju rolnictwa we wczesnym średniowieczu.

EN

Numerous molluscan shells were found in an outcrop of calcareous tufa in the village of Rybna near Kraków. In 12 samples, over 2500 specimens belonging to 49 taxons were found. Three types of molluscan assemblages can be distinguished within the malacological sequences. The oldest of them (M-type fauna) corresponds to the cold period of the Early Holocene and represents shady habitats of significant moisture, covered with bushes or sparse coniferous forests. Its characteristic feature is the presence of cold-tolerant species typical for cold climate phases. The second, younger assemblage (F-type fauna) is typical for the warm and moist climate of the Atlantic Phase. It characterizes habitats of dense mixed and deciduous forests. Numerous forms of high thermal requirements are found here. The youngest assemblage (O-type fauna) implies extensive anthropogenic deforestations in the surrounding area. This change in the characteristics of natural environment was most likely associated with a phase of intense settlement in the village of Rybna and development of agriculture during the Middle Ages.

2

Holoceńska ewolucja torfowiska w Zatoce Słupiańskiej (jezioro Wigry, NE Polska) w świetle analizy malakologicznej

Alexandrowicz W. P., Żurek S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 473

1--12

PL

W profilach wierceń wykonanych na obszarze torfowiska w Zatoce Słupiańskiej rozpoznano trzy typy zespołów mięczaków. Liczne skorupki mięczaków występowały w obrębie serii gytii wapiennych i drobnodetrytusowych o miąższości 5,35 m. Malakofauna była reprezentowana głównie przez ślimaki wodne i małże. Taksony lądowe pojawiały się rzadko, a największe liczebności osiągały w stropowej części analizowanej sekwencji. Wydzielone zespoły mięczaków charakteryzowały odmienne typy siedlisk. Występujący w spągowej części profilu zespół z Gyraulus laevis zawiera liczne taksony zimnolubne i wiekowo odpowiada wczesnemu holocenowi. Młodsza fauna (zespół z Gyraulus albus) cechuje się znacznym udziałem form ciepłolubnych, a jego obecność wskazuje na fazę atlantycką. Zespół z gatunkami lądowymi występuje w stropowej części analizowanego profilu. Zespoły mięczaków reprezentują różne typy środowisk: strefę litoralną jeziora, okresowe zbiorniki wodne oraz podmokłe siedliska lądowe. Zmienność zespołów mięczaków oraz zróżnicowany udział skorupek i wieczek Bithynia tentaculata wskazuje na obecność faz obniżenia poziomu wody w jeziorze Wigry, które przypadają na fazę borealną, środkową część fazy atlantyckiej oraz schyłek fazy subborealnej i fazę atlantycką. Z tym ostatnim okresem wiąże się początek depozycji torfu.

EN

Three types of molluscan assemblages have been identified in a profile of calcareous gyttja and peat penetrated by drilling within the raised peat-bog of the Słupiańska Bay. Numerous shells of molluscs have been identified within the 5.35 m thick intervals of fine detritus of the calcareous gyttja. The shells belonged primarily to the bivalves and water snails. Terrigenous species appeared only rarely and have been more frequent in the upper part of the penetrated interval. The three distinguished molluscan assemblages have been described and interpreted in terms of representing different environmental conditions. Assemblage with Gyraulus laevis that occurs within the lower part of the interval consists of the cold-loving forms representing early Holocene. Assemblage with Gyraulus albus that occurs in the middle part of the interval consists of warm-loving species linked to the Atlantic Phase. Assemblage with terrigenous species, mainly snails, occurs in the upper part of the interval. The distinguished types of molluscan assemblages are composed of species characteristic of littoral habitat of ephemeral lakes and some of terrestrial habitats. Lake-level fluctuations are expressed by changing of molluscan fauna. Variable proportions of Bithynia tentaculata shells and opercula indicates low-level water stages of the Wigry Lake that took place during the Boreal Phase, the middle part of the Atlantic Phase and during the termination of the Sub Boreal and Sub Atlantic phases. The completion of gyttja accumulation and the beginning of peat deposition are associated with the latter period.

3

Zmiany biegu rzeki Prosny od Kalisza do jej ujścia

Małecki Z. J., Ptak M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Lądowa i Wodna w Kształtowaniu Środowiska

|

2015

|

Nr 12

61--72

PL

W pracy w oparciu o materiał kartograficzny z czterech różnych przekrojów czasowych, wykorzystując kartograficzną metodę badania zmian środowiska, przeanalizowano zmiany biegu Prosny na odcinku od Kalisza do jej ujścia. Ustalono, że w okresie od drugiej połowy XVIII wieku do początku XXI wieku nastąpiły znaczne zmiany. Zaobserwowana transformacja była podyktowana czynnikami naturalnymi i antropogenicznymi. Te pierwsze obejmowała głównie odcinanie meandrów i zmiany głównego koryta powodowane przejściem wezbrań powodziowych. Do drugich można zaliczyć wszelkie prace hydrotechniczne, związane np. z prostowaniem rzeki, umacnianiem jej brzegów, budową wałów przeciwpowodziowych, itd.

EN

This work analyses the changes in the course of the Prosna River between Kalisz and the river's mouth. The analysis is based on the cartographic material from four different periods, and has taken advantage of the cartographic method of examining environmental changes. It has been established that considerable changes took place in the period between the second half of the 18th century and the beginning of the 21st century. The transformation observed was caused by natural and anthropogenic factors. The former included mainly cutting off the meanders and the changes of the main river bed caused by flood waters flow; the latter comprise all kinds of hydrotechnical works related, for example, to straightening the river , enforcing its banks , building the flood banks, etc.

4

Zmiany środowiska Niecki Nidziańskiej (południowa Polska) w świetle analizy malakologicznej martwic wapiennych w Pińczowie

Alexandrowicz W.P., Gołas-Siarzewska M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 454

1--13

PL

Badania malakologiczne zostały przeprowadzone w odsłonięciu martwic wapiennych i deluwiów lessowych w Pińczowie na terenie Niecki Nidziańskiej. Zostały opisane bogate i zróżnicowane zespoły mięczaków. Ich skład gatunkowy i struktura odzwierciedlają zmiany środowiska sedymentacji osadów w późnym holocenie. Martwice wapienne utworzyły się w niewielkim zbiorniku wodnym powstałym na zapleczu grobli trawertynowej. Deluwia lessowe, stanowiące strop profilu, są związane z rozwojem procesów stokowych, wywołanych działalnością rolniczą człowieka. Wiek deluwiów został ustalony na podstawie datowania radiowęglowego i licznych fragmentów wyrobów ceramicznych na średniowiecze. Następstwo zespołów faunistycznych umożliwiło zdefiniowanie głównych faz zmian środowiska sedymentacyjnego, a także określenie roli wpływu człowieka na przebieg sedymentacji osadów oraz charakter i zróżnicowanie występujących w nich zespołów mięczaków. Stanowisko martwic w Pińczowie może służyć za modelowy profil przebiegu sedymentacji węglanowej w niewielkich jeziorkach zaporowych oraz zmian antropogenicznych środowiska.

EN

Malacological researches was conducted in an outcrop of calcareous tufa and loess diluvium found in Pińczów, in the Nida Basin. Rich and varied mollusc assemblages were described in detail. The species composition and structure indicates changes in the sedimentary environment during the late Holocene. Calcareous tufa accumulated in a small reservoir formed at the back of travertine dam. The uppermost part of the profile composed of loess diluvium, point out to the development of slope processes induced by human agricultural activity. This sediment accumulated in the Middle Ages as determined from radiocarbon dating and numerous findings of pottery. The succession of the faunal assemblages enables to define the major phases of changes in the sedimentary environment, determine the human impact on the sedimentation and describe the malacofauna diversity. The tufa profile from Pińczów can serve as a model section presenting the carbonate sedimentation process in small lakes and anthropogenic environmental changes.

5

Nowe dane o holoceńskiej malakofaunie Sudetów

Pakiet M.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

1999

|

T. 25, z. 4

339-362

PL

Bogate i zróżnicowane zespoły mięczaków zostały znalezione w osadach holocenu Gór Kaczawskich i obrzeżenia Kotliny Kłodzkiej. Na Górze Miłek koło Wojcieszowa oraz w Kletnie, w masywie Śnieżnika Kłodzkiego występują one w osadach wypełniających formy krasowe, natomiast w okolicach Polanicy Zdroju - w mułkach i madach tworzących niskie terasy Bystrzycy Dusznickiej i potoku Cicha. Malakofauna wskazuje na obecność osadów dolnego, środkowego i górnego holocenu oraz na zmiany środowiska związane zarówno z warunkami klimatycznymi, jak też z nasilającym się wpływem działalności człowieka

EN

Rich and differentiated assemblages of molluscs were found in Holocene deposits of the Kaczawa Mts. and the border of the Kłodzko Basin. These are mollusc-bearing sandy and silty loams filling karst forms on the Miłek Hill near Wojcieszów and in Kletno as well as calcareous silts and muds formig river terraces near Polanica and Chocieszów. Deposits of Lower, Middle and Upper Holocene have been distinguished. The fauna indicates changes of the environment controlled both by the climate and the growing human impact