Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Lithological indicators of loess sedimentation of SW Poland

Krawczyk M., Ryzner K., Skurzyński J., Jary Z.

Contemporary Trends in Geoscience

|

2017

|

Vol. 6, iss. 2

94--111

EN

High-resolution grain-size investigations were carried out in two SW Polish loess sections: Biały Kościół (Niemcza-Strzelin Hills) and Zaprężyn (Trzebnica Hills). Each sequence was sampled by using the same methodology and samples were taken at 5 centimeters intervals. The particle size distribution was obtained with a Mastersizer 2000 laser, used for diffraction methods. From the obtained results the basic parameters and grain size indicators were calculated: Mz, Grain Size Index ratio, U-ratio and the percentage content of clay (< 4μm) and sand (> 63 μm). Both loess- soil sequences are composed of interfluve and slope loess facies and consist of five litho-pedostratigraphic units developed during the Late Pleistocene and Holocene: two loess units L1LL1, L1LL2 and three polygenetic fossil soils sets S0, S1 and L1SS1. The distance between these two profiles is about 60 km. Zaprężyn, as a section located more to the north, has almost no lower younger loess and higher level of weathering which could be related to proximity of this site to the Ice Sheet margin. The climate here was more extreme and harsh. What is more,the difference in development of soil L1SS1 can be observed: while in Biały Kościół pedogenesis process was slower and less disturbed than in Zaprężyn. The upper part of L1SS1 in Biały Kościół was deformed by gelifluction, frost heave and other periglacial processes. Mz indicator by the grain-size distribution in these sediments reflects subtle variations in the climatic system. Moreover, in Zaprężyn the content of sand fraction is higher than in Biały Kościół what can be the evidence of short episodes of strong winds during cold period of sedimentation. The aim of this paper is to compare two loess profiles by their stratigraphical and lithological similarities which are result of climate conditions and features of surrounding environment.

2

Signatures of Late Neoproterozoic Gondwana assembly and Maronian glaciation in Lesser Himalaya: a palaeogeographical and stratigraphical approach

Umar M., Betts P., Khan M. M. S., Sabir M. A., Farooq M., Zeb A., Jadoon U. K., Ali S.

Acta Geologica Polonica

|

2015

|

Vol. 65, no. 1

1--19

EN

Stratigraphical and sedimentological analyses of Late Neoproterozoic successions in Lesser Himalaya are combined herein with palaeogeographical considerations and comparisons with equivalent successions in India and South China. The succession starts with the Hazara Formation, which contains complete and incomplete Bouma sequences suggesting its deposition in deep marine turbidite settings. The overlying Tanawal Formation, rich in massive sandstone, shale and siltstone, was deposited in shallow marine conditions, as indicated by the presence of parallel lamination, large scale tabular, trough cross- and hummocky cross-stratifications. The Tanawal Formation facies shift laterally from proximal (south-southeast) to distal (north-northwest). The glaciogenic Tanaki Boulder Bed, overlying the Tanawal Formation, was deposited during the Maronian glaciation. It is equivalent to the Blaini Formation of India, and to the Sinian diamictites of South China. The Abbottabad Formation of Cambrian age overlies the Tanaki Boulder Bed, and is composed of dolomite, chert nodules and phosphate-rich packages; similar successions are documented in India and South China at the same stratigraphical interval. The similarities of the Neoproterozoic successions of Lesser Himalaya (both in Pakistan and India) and South China suggests their possible proximity during the break-up of Rodinia and the assembly of the Gondwana Supercontinent.

3

Rozwój strefy glacimarginalnej na przedpolu Beskidu Śląskiego (dział bielski Pogórza Śląskiego)

Salamon T.

Przegląd Geologiczny

|

2014

|

Vol. 62, nr 2

103--110

EN

The paper presents the succession of Sanian Glaciation sediments recognized in the Swiętoszówka site, Southern part of the Silesian Foothills (Bielsko division). The following deposits were found: a unit ofgravels deposi- ted in a system offoremountain alluvialfans, a unit of silts deposited in a glaciomarginal dammed lake, and a glacial till. Glaciogenic deposits are covered with loess-like deposits. The development of the glaciomarginal zone was influ- enced mainly by the pattern ofbasement relief. In the northern part of the foothill, in the northward-oriented valleys, glacially dammed lakes were mainlyformed. During transgression, waterfrom these reservoirs was pushed in front of the ice-sheet margin towards the southern part of the low-relieffoothill. The individual lakes probably merged there into one larger glaciomarginal lake. It was characterized by low-energy conditions and deposition mainly from suspension. Sedimentation style in the lake changed over time and was dependent on the size and shape of the lake and its position in relation to the ice-sheet margin, which determined thewidth and distribution ofzones of sediment supply and the dynamics ofdepositional processes in the lake.

4

Późnoordowickie zlodowacenie Gondwany : zapis zmian środowiskowych w sukcesji osadowej obniżenia bałtyckiego

Podhalańska T.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 193

1--132

PL

Przeprowadzono badania litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne osadów ordowiku górnego i niższego landoweru, pochodzących ze wszystkich stref facjalnych polskiej części paleobasenu bałtyckiego. Strefy te, od skańskiej na zachodzie poprzez centralnobałtoskańską, do litewskiej na wschodzie, reprezentują przekrój środowisk sedymentacji od górnego skłonu i szelfu zewnętrznego do środowisk płytkonerytycznych szelfu wewnętrznego. Stwierdzono znaczące zmiany w środowisku abiotycznym i biotycznym związane z globalnymi zmianami paleośrodowiskowymi, wywołanymi ochłodzeniem klimatycznym i zlodowaceniem Gondwany w późnym ordowiku. Po globalnej destabilizacji ekosystemów nastąpiło ocieplenie klimatyczne, szybka transgresja i postępująca anoksja. Badania litofacjalne potwierdziły regresywny charakter osadowej sukcesji od katu do niższego hirnantu. Maksimum regresji określono na wyższą część starszego hirnantu. Początek transgresji miał miejsce w późnym hirnancie. Stwierdzono spójność zmian litofacjalnych oraz krzywych względnego poziomu morza badanego obszaru z innymi obszarami Bałtoskandii. Spójność ta implikuje, podobnie jak to jest w innych obszarach tego rejonu, że zmiany poziomu morza w późnym ordowiku mają w dużej mierze charakter zmian eustatycznych. Analiza paleontologiczna potwierdziła wpływ globalnych zmian klimatycznych i eustatycznych na przebudowę zespołów biotycznych w późnym ordowiku i wczesnym landowerze. Obecność fauny Hirnantia dokumentuje, podobnie jak w wielu innych rejonach świata, okres ochłodzenia klimatycznego i regresji; jednocześnie datując go na wczesny hirnant. Na podstawie zapisu kopalnego stwierdzono kryzys faunistyczny w późnym ordowiku oraz wyróżniono fazy ewolucyjne graptolitów, związane z późnoordowicko-wczesnosylurską przebudową zespołów. Udokumentowano współwystępowanie graptolitów i skamieniałości śladowych w strefie pogranicza ordowiku i syluru, wskazujące na stopniowo postępującą anoksję środowisk sedymentacji w okresie ocieplenia klimatycznego i transgresji w późnym hirnancie i najwcześniejszym rhuddanie. Badania geochemiczne pozwoliły na określenie zmienności składu mineralnego i chemicznego (w zakresie składników głównych i śladowych) utworów wszystkich stref facjalnych na tle abiotycznych i biotycznych zmian środowiskowych. Do analizy paleośrodowiskowej wykorzystano geochemiczne wskaźniki produktywności, ilości i pochodzenia materiału detrytycznego oraz warunków redoks. Badania te pozwoliły na rekonstrukcje warunków środowiskowych i ich zmian w czasie i przestrzeni. Przeanalizowano skład izotopowy węgla i tlenu w węglanach. Wyniki tych badań oraz porównania z obszarami sąsiednimi wykazały zgodne odchylenia wartości δ13C oraz przeważnie δ18O w kierunku wyższych wartości. Tym samym, potwierdzone zostały zmiany oceanograficzne i ekologiczne w hirnancie wiązane z okresem chłodnym i zlodowaceniem Gondwany. Wykazano, że analogiczny trend zmian izotopowych występuje na całym obszarze basenu bałtyckiego, w zgodności z danymi biostratygraficznymi, co potwierdza chronostratygraficzny potencjał uzyskanych profili izotopowych. Skorelowano wahania poziomu morza, krzywe składu izotopowego węgla i tlenu w węglanach oraz wydarzenia biotyczne w basenie bałtyckim z globalnymi zmianami środowiskowymi późnego ordowiku i wczesnego syluru. Przebudowa zespołów biotycznych i zjawiska abiotyczne zarejestrowane w osadach obniżenia bałtyckiego umożliwiają korelację z innymi obszarami Bałtyki i innych paleokontynentów. Zmiany litofacjalne, paleontologiczne i geochemiczne (w tym izotopowe), obserwowane w osadach z rozległego i zróżnicowanego facjalnie basenu bałtyckiego, stanowią ważne uzupełnienie zapisu zdarzeń późnego ordowiku i wczesnego landoweru. Przeprowadzone badania potwierdzają dużą skalę zmian środowiskowych na Bałtyce, które dobrze wiążą się z globalnymi wydarzeniami klimatycznymi, eustatycznymi i ekologicznymi.

EN

The paper deals with lithofacies, palaeontological and geochemical investigations of Upper Ordovician and lowermost Silurian deposits of all facies zones from the Polish sector of the Baltic Palaeobasin. The zones, from Scanian in the west through Central Baltoscandian to Lithuanian in the cast, represent an array of sedimentary environments from the continental slope and outer shelf to shallow-neritic environments of the inner shelf. The integrated lithofacics, palaeontological and geochemical studies supported the occurrence of changes in abiotic and biotic environments of the Upper Ordovician and lower Llandovery with regard to palacoenvironmcntal changes related to a global climatic cooling and the Gondwanan glaciation, which was followed by a warming and fast marine transgression accompanied by progressing anoxia conditions. Lithofacies studies confirmed the regressive character of the Katian and lower Hirnantian dcpositional succession. The peak regression occurred in the late early Hirnantian. The marine transgression commenced in the late Hirnantian, followed by deposition of deeper marine sediments. The uppermost Hirnantian and Rhuddanian deposits represent a new transgressive-regressive cycle. There is a coherency in the lithofacies changes between the study area and other regions of Baltoscandia. Local relative sea-level curves, constructed for Upper Ordovician and lowermost Silurian sections of the Polish part of the Baltic Depression, well correspond to the sea-level curve proposed for Baltoscandia, thus confirming the trend of relative sea-level changes throughout the Baltic Basin. Therefore, the Late Ordovician-early Llandovery relative sea-level changes in the Polish part of the Baltic Depression can be considered, like in the other regions of Baltoscandia, to have been induced largely by glacioeustatic changes. Sedimentary continuity and gradual facies and ecological changes at the Ordovician/Silurian boundary were proved in some sections in the western part of the Baltic Depression. Palaeontological analysis confirmed the influence of global climatic and custatic changes on the restructuring of biotic assemblages in Late Ordovician to early Silurian times. A faunal crisis is recorded to have occurred in Late Ordovician times. The occurrence of the Hirnantia fauna in borehole sections of both the western and eastern parts of the Baltic Depression reflects, like elsewhere in the world, a glaciocustatic sea-level drop in the early Hirnantian. The research results confirm the presence of evolutionary phases related to the Late Ordovician-early Llandovery restructuring of graptolite assemblages. Chemical composition (TOC, main and trace components) of the deposits and values of geochemical proxies show that geochemistry of the deposits from the western part of the Baltic Basin is more variable as compared to the eastern part of the study area. The docunented variations in redox conditions of the Baltic Basin well correlate with the end-Ordovician global events: better oceanic circulation and bottom water oxygenation in the early Hirnantian, and progressing transgression/anoxia accompanied by a climatic warming in the late Hirnantian and early Rhuddanian. The results of carbon and oxygen isotopic composition analysis in carbonates show a shift in δl3C and most of δ18O values towards higher values. It was proved that a similar trend of C and O isotopic composition changes occurs in| the whole Baltic Depression and, moreover, it is in conformity with biostratigraphic data. This conformity confirms that the isotopic profiles have chronostratigraphic significance. It well corresponds to the oceanographic and ecological changes observed in the Hirnantian, linked with a cool period and the Gondwanan glaciation. The results of research on carbon and oxygen isotopic composition of deposits from the Scanian facies zone arc the first results obtained from deposits of the distal shelf of Baltica. The research results were the basis for correlations of the relative sea-level changes, carbon and oxygen isotopic composition curves in carbonates, and biotic events in the Baltic Basin with global environmental changes of Late Ordovician and early Llandovery times. Thus, the results proved the influence of Late Ordovician climatic fluctuation (climatic cooling and Gondwanan glaciation followed by a climate warming), and related eustatic and ecological changes on the facies, palaeontological and geochemical record of environmental changes in the deposits of the Polish part of the Baltic Depression.

5

Nowe dane o zlodowaceniu Karkonoszy na podstawie badań w dolinie Łaby, Upy i Łomnicy

Engel Z., Krizek M., Treml V., Nývlt D., Traczyk A.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 9

111--114

6

Dynamika lobu Wisły podczas ostatniego zlodowacenia w świetle nowych badań

Wysota W., Molewski P., Sokołowski R. J.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 9

264--266

7

East-Siberian coregonid fishes: their occurrence, evolution and present status

Yakhnenko V. M., Mamontov A. M., Luczynski M.

Environmental Biotechnology

|

2008

|

Vol. 4, No. 2

41-53

EN

Coregonid fishes (coregonids) (Salmonidae, Coregoninae) of Siberia show immense morphological and ecological variability, what is reflected in their complex interspecific and intraspecific structure: i.e. occurrence of numerous species, forms and endemic species. Studies of the coregonids of Siberia is crucially important for understanding of their origin, taxonomy and evolution. We have analysed electrophoretically some 13 enzyme systems from over 20 samples of East-Siberian coregonids. This paper was intended as an introduction to a number of primary papers that are planned that will describe the biological and genetic characteristics of studied populations.

8

Atrakcje geoturystyczne Nowej Zelandii

Latocha A.

Geoturystyka

|

2006

|

nr 3

3-14

PL

Artykuł prezentuje wybrane atrakcje geoturystyczne Nowej Zelandii. Są one podstawą do omówienia głównych aspektów budowy geologicznej oraz procesów rzeźbotwórczych, przeszłych i współczesnych, kształtujących krajobraz tego kraju. Zaprezentowano zarówno zjawiska wielkoskalowe - wulkaniczne i geotermalne procesy i formy Wyspy Północnej, charakterystykę genezy oraz współczesnej morfodynamiki Alp Południowych, współczesne i plejstoceńskie przekształcenia rzeźby w wyniku zlodowaceń, jak i zjawiska w skali lokalnej - formy krasowe i selektywne wietrzenie w Skałach Naleśnikowych oraz występowanie septarii - wielkich konkrecji - Głazy Moeraki.

EN

The article presents selected geotourist attractions of New Zealand. They form a basis to discuss the main geological features and past and present morphological processes shaping New Zealand's landscape. Large-scale phenomena are presented, such a volcanic and geothermal processes and landforms of the North Island, genesis and morphodynamics of the Southern Alps, present and Pleistocene landscape changes due to glaciations, as well as phenomena of local-scale, such as karst and selective weathering of the Pancake Rocks and occurrence of large septarian concretions, the Moeraki Boulders.

9

Zapis izotopowy ([delta]^18 O i [delta]^13 C) w wapieniach górnego ordowiku z Mójczy w Górach Świętokrzyskich

Trela W.

Przegląd Geologiczny

|

2000

|

Vol. 48, nr 8

736-740

PL

Analiza stabilnych izotopów tlenu i węgla w wapieniach środkowego i górnego ordowiku regionu kieleckiego Gór Świętokrzyskich wskazuje na zmiany ich składu w czasie. Największe wahania (w skali PDB) występują w wyższym ordowiku (górny karadok) i pojawiają się po okresie aktywności prądów wstępujących. Fluktuacje te byty przypuszczalnie spowodowane czynnikami klimatycznymi, kontrolowanymi przez zlodowacenie na Gondwanie, które spowodowały zachwianie stratyfikacji gęstościowej i termicznej oceanów (Wilde & Berry, 1984; Railsback i in., 1990; Wilde, 1991). Wartości [delta]^18O i [delta]^13C są zbliżone do wyników uzyskanych dla kopalnych, chłodno- lub umiarkowanie ciepłowodnych osadów węglanowych oraz mieszczą się w przedziale wartości stwierdzonych przez wielu badaczy dla ordowiku.

EN

Oxygen and carbon isotopic studies were carried on bulk-rock samples from the Middle and Upper Ordovician limestones taken j'rom the Mójcza section in Kielce Region of the Holy Cross Mts. Measurements of [delta]^18O and [delta]^13C are close to results obtained from ancient temperate- and warm-temperate water carbonates. The greatest changes both [delta]^18O and [delta]^13C are associated with upper part of the Mójcza section (Upper Caradoc) and appear after ceasing of upwelling currents activity. Carbon and oxygen isotopic fluctuations are concurrent with changes in conodont assemblages (Dzik, 1999) and were probably caused by climatic factor, controlled by glaciation on Gondwana.

10

Parametry geotechniczne węgla brunatnego rejonu Zielonej Góry

Kotowski J., Kraiński A.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Zielonogórska

|

1998

|

z. 115(29)

123-134

PL

Na podstawie badań laboratoryjnych wykonanych dla północnego skłonu Wału Zielonogórskiego wybrano z dokumentacji archiwalnych wyniki dotyczące pokładu brunatnego HENRYK. Jest to, licząc od góry, drugi po CHROBRYM pokład węgla brunatnego w tym terenia. Wyniki badań laboratoryjnych węgla brunatnego zaprezentowano w tabeli 1 Zaprezentowano na rys. 6 badania dotyczące określenia współczynnika prekonsolidacji (OCR), które wynosi 4,9. Wartość ta pozwala wnosić, że węgiel brunatny był konsolidowany, zdaniem autorów co najmniej dwukrotnie,. tj. podczas zlodowacenia południowopolskiego i środkowopolskiego. W okresie interglacjału wielkiego był on odprężany. Przyjmuje się, żę pierwsze (starsze) obciążenie związane ze zlodowaceniem południowopolskim wynosi ok. 5MPa. Natomiast obciążenie związane ze zlodowaceniem młodszym (środkowopolskim) wynosi około 10 MPa. Czas trwania obciążeń wynosi po kilkadziesiąt tysięcy lat.

11

Charakterystyka gruntów spoistych tarasów kemowych rejonu Zielona Góra - Przylep - Łężyce (Wał Zielonogórski)

Kotowski J., Kraiński A.

Zeszyty Naukowe. Budownictwo / Politechnika Zielonogórska

|

1998

|

z. 119(31)

27-46

PL

W pracy analizowane są trzy poziomy tarasów kemowych położone na charakterystycznych rzędnych 120, 105 i 90 m. n.p.m. Tarasy kemowe powstały podczas recesyjnych etapów glacifazy leszczyńskiej zlodowacenia północnopolskiego na północnym skłonie Wału Zielonogórskiego m.in. pomiędzy Zieloną Górą - Przylepem a Łężycami. Tarasy te ciągną się w kierunku na wschód i zachód od terenu badań. Z badań geologicznych wynika, że geneza osadów budujących tarasy kemowe jest ustalona. Są to osady wodnolodowcowe (piaski i żwiry) przewarstwione osadami zastoiskowymi (gliny, pyły i iły). Cechą najbardziej charakterystyczną analizowanych tarasów jest to, że idąc w kierunku na północ, w gruntach spoistych wzrasta zawartość frakcji piaskowej przy równoczesnym zmniejszeniu się zawartości frakcji pyłowej. [...]

EN

The aper presents analysis of three levels of kame terraces located on characteristic ordinates of 120, 105, 90 over the sea level. The kame terraces were formed during recessive stages of the Leszczyńska Glacial Phase of Nort-Polish Glaciation on the northen slope of the Zielona Góra Line, for example in the area between Zielona Góra, Przylep and Łężyce. These terraces spread out east and west of the area where the exploration is being carried out. Geological examination proves that the genesis of the deposits forming kame terraces is stabilized. These are aqueoglacial deposits (sands and gravels) interbedded with stagnant deposits (claaaays and dusts). The most significant feature of the terraces under analysis is fact that going noorth of the area of examination the lower location of kame terracescauses an increaseof sand fraction in cohesive soils, whereas the dust fraction decreases.

12

Zróżnicowanie roślinności Polski u schyłku ostatniego zlodowacenia

Madeyska T.

Studia Geologica Polonica

|

1998

|

Vol. 113

137-180

PL

Zestawiono dane dotyczące roślinności późnego vistulianu na ziemiach polskich, pochodzące z kilkudziesięciu stanowisk osadów organogenicznych, opracowanych metodą analizy pyłkowej i analizy makroszczątków roślinnych. Już dla starszych, poprzedzających allerřd części tego okresu, mimo małej ilości datowanych stanowisk, otrzymano obraz regionalnego zróżnicowania roślinności. Obraz uzyskany dla dwu wybranych, charakterystycznych okresów, a mianowicie młodszej, optymalnej pod względem klimatycznym części allerřdu i ostatniego przed holocenem wahnięcia zimnego, czyli młodszego dryasu, uzyskany dzięki większej ilości danych, jest dokładniejszy. Stwierdzono zróżnicowanie gęstości pokrywy leśnej i gatunkowego składu zbiorowisk zarówno leśnych, jak i stepowo-tundrowych w kierunku z północy na południe, zależne nie tylko od rożnic termicznych, ale i stopnia rozwoju gleb wynikającego z ich wieku, czyli czasu, jaki upłynął od momentu odsłonięcia osadów spod pokrywy lądolodu, a także od odległości od ostoi. Zmiany składu zbiorowisk w kierunku E-W są odzwierciedleniem stopnia kontynentalizacji klimatu. Ogólny obraz roślinności regionalnej przedstawiono na mapach, natomiast lokalne jej zróżnicowanie, zależne od warunków topograficznych i rodzaju podłoża, na schematycznych przekrojach ilustrujących wybrane charakterystyczne stanowiska.