Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Budowa geologiczna form glacimarginalnych na Wyżynie Przedborskiej – przykładowe studia

Wachecka-Kotkowska L.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 454

103--120

PL

W artykule przedstawiono charakterystykę litologiczną osadów budujących wybrane formy glacimarginalne: morenę czołową akumulacyjną (stanowisko Masłowice), powierzchnię wysoczyzny morenowej falistej (stanowisko Ochotnik), przypuszczalną morenę martwego lodu (stanowisko Ludwików), kem (stanowisko Miejskie Pola). Formy pochodzą ze stadiału warty zlodowaceń środkowopolskich, są położone na północnych stokach ostańców mezozoicznych Wyżyny Przedborskiej. Wykonano analizy strukturalne, wybrane analizy teksturalne (uziarnienia i morfoskopowe) oraz oznaczono zawartości CaCO3 w osadach. Wykazano znaczący wpływ elewacji radomszczańskiej na przebieg i mieszany charakter deglacjacji. Wskazano, że formy glacimarginalne cechuje zróżnicowanie litofacjalne i litogenetyczne związane z dużą dynamiką deglacjacji lądolodu warty w brzeżnej części lobu Rawki, Pilicy i Luciąży.

EN

The article presents the lithological characteristics of sediments composing some marginal landforms: accumulated frontal moraine (Masłowice site), moraine plateau (Ochotnik site), alleged dead-ice moraine (Ludwików site) and kame (Miejskie Pola site). The landforms developed during the Warta Stage of the Middle Poland Glaciations and are located on the northern slopes of the remnant Mesozoic hills of the Przedbórz Highland. A structural and textural analysis (grain-size distribution and morphoscopy) was made and the CaCO3 content in the sediment was determined. A significant effect of the Radomsko elevation on the course and the mixed nature of the deglaciation has been proved. The marginal landforms are characterized by lithogical and lithofacies diversity related to the high dynamics of the Wartanian ice-sheet in its frontal part of the Rawka, Pilica and Luciąża Lobe.

2

Osady plejstocenu glacjalnego w okolicy Nowego Tomyśla (zachodnia Polska)

Krzyszkowski D., Kuszell T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2012

|

nr 453

97--121

PL

W rejonie Nowego Tomyśla, na terenie zachodniej Wielkopolski, w otworach wiertniczych z Woli Jabłońskiej, Cichej Góry i Lasek stwierdzono osady rzeczne, określone jako formacja z Lasek. Wypełniają one doliny kopalne do głębokości 40−50 m, leżą na glinach zlodowacenia odry (typ Dopiewiec) i są przykryte trzema glinami zlodowacenia warty (typy: Karolewo, Kopaszewko i Ujście). Utwory rzeczne powstawały w środowisku peryglacjalnym (ekstraglacjalnym), o silnych procesach eolicznych. Osady formacji z Lasek, z okolic Nowego Tomyśla reprezentują prawdopodobnie fragment wypełnienia doliny kopalnej Prawarty/ Praprosny. W jej obrębie (profil Wola Jabłońska) stwierdzono osady organiczne pochodzenia jeziornego. Wyniki analizy palinologicznej wskazują na niepełną interglacjalną sukcesję pyłkową, obejmującą początkowy okres chłodny oraz optimum charakteryzujące się klimatem umiarkowanym i wilgotnym. Spektra pyłkowe z najcieplejszego odcinka profilu odzwierciedlają panowanie lasu sosnowo-świerkowego i zarośli olszynowych z domieszką roślin o większych wymaganiach termicznych, wśród których na szczególną uwagę zasługują ziarna pyłku i owoce należące do rośliny wodnej Trapa natans dotychczas stwierdzonej jedynie w osadach interglacjalnych. Podobny obraz zbiorowisk leśnych wykazuje profil na terenie Bełchatowa, który był datowany na interstadiał pilicy, a obecnie jest określany jako interglacjał lubelski. Odniesienie profilu z Woli Jabłońskiej do tego interglacjału nie ma pewnego uzasadnienia, ponieważ pozycja palinostratygraficzna i geologiczna uzyskanej sukcesji roślinności jest trudna do ustalenia.

EN

Fluvial sediments has been recorded in three boreholes near Nowy Tomyśl, western Poland (Wola Jabłońska, Cicha Góra, Laski). Wola Jabłońska profile contains organic and fluvial deposits. This series has been formally named the Laski Formation. The fluvial sediments fill deep palaeovalley (40–50 m). They overlie the Dopiewiec till (Early Saalian, Odranian) and are overlain by three late Saalian (Wartanian) tills: Karolewo, Kopaszewko and Ujście. The fluvial suite was deposited mainly in periglacial environment, with strongly developed aeolian processes in the valley. However, during the optimal part of the period the aeolian processe almost completely ceased. The uppermost part of the suite exhibit suggests that deposition took place at the front of an advancing ice-sheet (high aggradation rate, admixtures of glacial derived material). The Laski Formation deposits may represent a fragment of pre-Warta/ Prosna palaeovalley. The organic sediments from Wola Jabłońska represent the climatic optimum of the interglacial and the early stages of the succeeding cold period. The picture of vegetation is characterized by spruce-pine forest with common alder and small admixtures of deciduous trees at the climatic optimum. Among local aquatic vegetation, the most characteristic is the occurrence of pollen and seeds of Trapa natans; a species hither noticed only in the interglacial successions. Climatic conditions that time were temperate and humid. The flora of Wola Jabłońska have features that resemble the forest communities at Bełchatów profiles in central Poland which was determined as the Pilica Interstadial, currently named as the Lublinian Interglacial. However, the profile from Wola Jabłońska cannot be unequivocally ascribed to this interglacial period, since the palynostratigraphic and geologic position of its vegetation succession is difficult to determine.

3

Struktury glacitektoniczne w osadach plejstoceńskich kopalni węgla brunatnego Bełchatów

Bruj M., Krysiak Z.

Prace Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

T. 194

7--26

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań drobnych struktur glacitektonicznych w osadach środkowego plejstocenu zachodniej części kopalni Bełchatów. Podstawową metodą badań była analiza mezostrukturalna. Większe nagromadzenia struktur glacitektonicznych są związane z obecnością stref dyslokacji w podłożu. W profilu pionowym najwięcej struktur glacitektonicznych pojawia się pod gliną górną (zlodowacenie warty) i w stropie gliny dolnej (zlodowacenie odry/warty?). Zmiana stylu deformacji na niewielkich odległościach wynika z różnic w litologii osadów i zawartości wody porowej. Konsekwencją tego jest różna podatność na odkształcenia. Wyniki analizy mezostrukturalnej wykazały, że kierunek kompresji horyzontalnej (SH) zmieniał się diachronicznie: od N–S, NE–SW (na dole profilu) przez NW–SE do W–E (w stropie). Skręcenie pola kompresji o 90° zinterpretowano jako wynik nakładania się nacisków lądolodu zlodowacenia warty (lobu Widawki) i reakcja ram tektonicznych rowu Bełchatowa na ten nacisk.

EN

The article presents results of study of small glaciotectonic structures in Middle Pleistocene deposits of the Bełchatówmine (western part). Mesostructural analysis was a basic method of study. The main cause of zonal occurrence of glaciotectonic structures was structural setting of the basement. In a vertical section, most of glaciotectonic structures appear under the upper till and at the top of the lower till. A change in deformational style at a small distance is due to lithological differences resulting from different resistance. A change in pore water pressure was also important. Results of mesostructural analysis proved that horizontal compression (SH) in a vertical section was diachronically changed: from N–S and NE–SW (at the bottom) through NW–SE (in the middle) to W–E (at the top). This gradual torsion of the compression stress field is interpreted as being a result of overlapping of glacier pressure (Saalian –Widawka lobe – W–E direction) onto the Bełchatów graben structure and its reaction.

4

Zasięg pojezierza z interglacjału eemskiego w Polsce a pozycja stratygraficzna lądolodów zlodowaceń środkowopolskich

Bruj M., Roman M.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2007

|

nr 425

27-34

PL

Na mapie zestawiono 261 wybranych stanowisk interglacjału eemskiego na tle głównych stref marginalnych lądolodów skandynawskich w Polsce. Obecność stanowisk osadów jeziornych z interglacjału eemskiego w strefie wysoczyzn polodowcowych położonych między zasięgami lądolodów warty i odry, przy braku na tym obszarze starszych, to jest z interglacjału lubawskiego, osadów w stanowiskach eemskich, jest kolejnym argumentem przemawiającym za uznaniem obu nasunięć lądolodów (odry i warty) jako stadiałów obrębie jednego zlodowacenia. Zlodowacenie to zajmowałoby pozycję chronostratygraficzną zlodowacenia warty (Lindner, 2005), korelowaną z 6 stadium izotopowym tlenu, czyli około 210-130 ka.

EN

The map presents 261 selected sites of the Eemian Interglacial against the background of marginal zones of the Scandinavian Glaciations in Poland (Fig. 1). The appearance of lacustrine deposit sites from the Eemian Interglacial in morainic uplands between the Wartanian and Odranian ice-sheets along with the absence of older interglacial sediments (prior to the Wartanian Glaciation i.e. of the Lublin Interglacial age) at the Eemian sites - is another argument for accepting both the Wartanian and Odranian advances as stadials within a single glaciation. The glaciation would embrace a chronostratigraphic position of the Wartanian Glaciation (Lindner, 2005) as correlated with the 6th oxygen isotope stage i.e. ca 210-130 ka.