Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Model hydrologiczny i bilansowy w zintegrowanym gospodarowaniu zasobami wodnymi

Pusłowska-Tyszewska Dorota

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Inżynieria Środowiska

|

2021

|

z. 83

9--157

2

Small (natural) water retention in rural areas

Mioduszewski W.

Journal of Water and Land Development

|

2014

|

no. 20

19--29

EN

Since 1960`s in Poland a phrase „small retention” has been used although it has been unknown in other countries. “Small retention” means various forms of human activity aiming towards limiting the fast water runoff after snow melting and heavy rains. It is believed that water that has been retained in periods of its excess can supply water courses during summer. It can also be used for agricultural purposes as it increases water availability for crops and improves biodiversity of rural areas. Many different methods of water retention have been defined. Among others, increase of potential retention of surface waters can be achieved by construction of reservoirs or damming on rivers and lakes. Ground water retention capacity can be improved by increasing recharge of aquifers and improvement of soil structure in the aeration zone. Due to the form and way of implementation of small retention measures they can be divided into technical and non-technical measures. In other words, small retention can be defined as a set of measures aiming towards reconstruction of natural retention in the catchment that has been modified or destroyed by human activity. In this paper, it has been stressed that activities and tasks undertaken in Europe in recent years under phrase “increase of natural retention” can be covered by the definition of small retention.

PL

W Polsce, co najmniej od lat 60. ubiegłego stulecia używane jest sformułowanie „mała retencja”, które nie jest znane w innych krajach. Pod nazwą „mała retencja” rozumie się różne formy działalności człowieka w celu ograniczenia szybkiego odpływu wód po wiosennych roztopach i większych opadach atmosferycznych. Uważa się, że zretencjonowana woda w okresach jej nadmiaru zasila cieki latem, może być wykorzystana w celach gospodarczych, zwiększa dostępność wody dla roślin uprawnych, przyczynia się do poprawy biologicznej różnorodności obszarów wiejskich. Wyróżnia się wiele metod retencjonowania wody, głównie poprzez zwiększenie potencjalnych możliwości magazynowania wód powierzchniowych (budowa zbiorników, piętrzenie rzek i jezior), podziemnych (zwiększenie zasilania warstw wodonośnych) i glebowych (poprawa struktury gleb w strefie aeracji). Ze względu na sposób i formę realizacji małej retencji rozróżnia się działania techniczne i nietechniczne. Inaczej mówiąc, mała retencja może być rozumiana jako zestaw działań na rzecz odbudowy naturalnej retencji zlewni rzecznej, często zniszczonej w wyniku działalności człowieka. W pracy zwrócono uwagę, że podejmowane w Europie w ostatnich latach działania pod hasłem „zwiększenie naturalnej retencji” całkowicie mieszczą się w definicji małej retencji.

3

Effects of selected wastewater management scenarios on river water quality

Bujok R.

Archives of Environmental Protection

|

2008

|

Vol. 34, spec.

55-68

EN

For majority of running waters point pollution sources are the main sources of pollution. Knowing the water self-purification capacity one can modify the quality of waters through proper management of the discharged pollutants. This study focuses on identifying such solutions for pollutant discharge into the Klodnica and Bytomka rivers, which would allow for achieving at least the III class of surface water quality. Simulation of selected wastewater management scenarios was carried out. The best solutions for the water environment were identified. Only environmental effects which resulted in improvement of the water quality were analyzed. The economical aspect of actions, the undertaking of which is indispensable for achieving the assumed goal, was not taken into account. The selection of the best solutions considering the cost effectiveness cannot be made until a feasibility study for particular undertakings has been completed. Salinity and biodegradable pollutants determined by BOD coefficient were taken into consideration. The simulation was carried out using an integrated simulation model IRM (Integrated River Model). In order to protect the river from excessive salinity the optimum solution for the Bytomka River would be desalination, whereas for the Klodnica River - directing salty mining waters outside its catchment. For protection from biodegradable pollutants the only solution would be tightening the effectiveness criteria for municipal wastewater treatment. Meeting the minimum standards for wastewater treatment, currently obligatory in municipal wastewater treatment plants, will not ensure the assumed water purity level in these rivers.

PL

Dla większości wód płynących głównym źródłem zanieczyszczenia są źródła punktowe. Znając zdolności wód do samooczyszczania się można poprzez odpowiednie sterowanie wprowadzanymi zanieczyszczeniami wpływać na jakość wód. W pracy skupiono się na wskazaniu rozwiązań wprowadzania zanieczyszczeń do wód Kłodnicy i Bytomki, które pozwolą na osiągnięcie jakości ich wód przynajmniej w granicach III klasy jakości wód powierzchniowych. Przeprowadzono symulacyjne obliczenia dla różnych scenariuszy gospodarowania ściekami i wskazano rozwiązania korzystne dla środowiska wodnego. Analizowano tylko efekty środowiskowe wyrażające się poprawą jakości wód. Nie brano pod uwagę aspektu ekonomicznego działań niezbędnych do osiągnięcia nakreślonego celu. Wzięto pod uwagę zasolenie związane z wprowadzanymi wodami kopalnianymi oraz zanieczyszczenia biorozkładalne, oznaczane wskaźnikiem BZT5, związane głównie ze ściekami komunalnymi. Symulację wykonano wykorzystując program komputerowy Zintegrowany Model Rzeka - ZMR. Dla ochrony przed ponadnormatywnym zasoleniem rozwiązaniem optymalnym w bezpośredniej zlewni Kłodnicy byłoby skierowanie wód kopalnianych poza jej zlewnię, a dla rzeki Bylomki - ich odsalanie. Dla ochrony przed zanieczyszczeniami biorozktadalnymi jedynym rozwiązaniem byłoby zaostrzenie kryterium efektywności oczyszczania ścieków komunalnych.

4

Skuteczność działania regulowanego odpływu w okresach suszy

Nyc K., Pokładek R.

Inżynieria Ekologiczna

|

2007

|

Nr 18

186-187

5

Woda na obszarach wiejskich

Mioduszewski W.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2006

|

T. 6, z. 1

277-295

PL

Rolnictwo jest największym konsumentem wody. Całkowite zużycie wody przez rośliny to suma wody pochodzącej z opadów i retencjonowania w porach gleby oraz ewentualnie woda dostarczana w postaci nawodnień. Liczącym się użytkownikiem jest również środowisko przyrodnicze, w tym lasy. Obszary wiejskie pełnią istotną rolę w regulacji obiegu wody w zlewni. Problematyka gospodarki wodnej na obszarach wiejskich nie może ograniczać się do regulacji stosunków wodnych w glebie (nawodnienia, odwodnienia). Powinna obejmować całokształt zagadnień dotyczących ochrony jakości i ilości zasobów wody. Konieczne jest świadome sterowanie strukturą bilansu wodnego poprzez propagowanie poprawnych zasad kształtowania obszarów wiejskich, ochronę przeciwpowodziową i przeciwerozyjną, wdrażanie prawidłowej agrotechniki, propagowanie małej retencji.

EN

Agriculture consumes a lot of water. Total water uptake by plants equals the sum of water coming from precipitation (stored in the soil pores) and from irrigation. Forests and natural environment are also great water consumers. Rural areas play a very important role in the water balance of small river basins. Water management in rural areas should be integrated and not only focussed on drainage and irrigation. It is necessary to implement a correct method of rural landscape planning with the consideration of flood and erosion protection, to promote good agriculture practices and to stimulate measures for increasing the possibility of water retention.

6

The protection of wetlands as valuable natural areas and water cycling regulators

Mioduszewski W.

Journal of Water and Land Development

|

2006

|

no. 10

67-78

EN

Wetlands play a significant role in agricultural landscape. They are the areas of exceptionally great natural values able to regulate water cycling in river catchments. In many cases they are the basic food source for bred animals. Large areas of wetlands (c. 4 million ha) have been drained for agricultural purposes in Poland. Nevertheless, there are still numerous natural (or close to natural) wetlands, part of which is protected in nature reserves or national parks. Having in mind the transformation of agriculture and the need of protecting water resources and natural environment, it is necessary to regulate the principles of utilisation and management of reclaimed wetlands. Water management should be adjusted to the type of an area and to environmental requirements. Regardless of the type and intensity of agricultural use of wetlands one has to aim at limiting rapid outflow of spring thaw and rainfall waters which means the reconstruction and increasing of natural retention capacity of the river catchment. It is necessary to provide an appropriate number of water lifting facilities and their proper exploitation in land reclamation objects. It is as well necessary to create appropriate organizational, legal and financial conditions stimulating actions to improve water balance and wetland protection.

PL

Siedliska hydrogeniczne (mokradła), ściśle związane z warunkami wodnymi (wysoki poziom wód gruntowych), są cennymi przyrodniczo obszarami, decydującymi w dużym stopniu o biologicznej różnorodności krajobrazu rolniczego. Wywierają wpływ na obieg wody w przyrodzie, a jednocześnie są obszarami wykorzystywanymi przez rolnictwo jako łąki i pastwiska - w wielu regionach kraju stanowią podstawowe źródło pozyskania paszy dla bydła. Biorąc pod uwagę zachodzące zmiany w gospodarce rolnej oraz potrzeby ochrony zasobów wodnych i środowiska przyrodniczego, niezbędne jest uregulowanie zasad wykorzystania i użytkowania zmeliorowanych obszarów mokradłowych. Gospodarka wodna powinna być dostosowana do typu obszaru i wymagań środowiska przyrodniczego. Bez względu na sposób i intensywność rolniczego użytkowania mokradeł należy dążyć do zahamowania szybkiego odpływu wód roztopowych i opadowych, co jest równoznaczne z odbudową, a nawet zwiększeniem naturalnej retencyjności zlewni rzecznej. Na obiektach melioracyjnych niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej liczby budowli i urządzeń piętrzących wodę oraz prowadzenie prawidłowej eksploatacji (gospodarki wodnej). Ochrona mokradeł będzie skuteczna, jeśli zostaną utworzone odpowiednie uwarunkowania organizacyjne, prawne i finansowe, stymulujące podejmowanie działań w celu poprawy bilansu wodnego i zwiększania uwilgotnienia obszarów mokradłowych.

7

Czy prawa Hortona poprawnie opisują fraktalną strukturę sieci rzecznych?

Bajkiewicz-Grabowska E., Olszewski R.

Przegląd Geofizyczny

|

2001

|

Z. 3

223-239

EN

The network analysis with application of the Horton-Strahler method can be used in description of river network in draingae basin. The Horton's rations characterized organization of river network. Regularity and even self-similarity of river networks are proved by bifurcation and stream-lenght ratios, so that the structure of river networks can be described by a fractal dimension. The value of fractal dimension is due to estimation method. The analysis of 28 Polish river networks shows the superiority of the box method to the Horton method. It was proved that the estimation algorithm Dr = logRB/logRL based on statistical Horton's ratios doesn't define fractal dimension of the river network correctly. It was also proved that fractal dimension estimating by the box method only to some extent depends on the generalization method.

8

Adaptacja ciągłego modelu odpływu w dorzeczu Nysy Kłodzkiej

Mućka A., Nachtnebel H.P.

Przegląd Geofizyczny

|

1999

|

Z. 3

131-143

EN

The application of a continuous with physically based parameters ENNS-runoff model for Nysa Kłodzka catchment is described in this article. The model is designed for different catchments and different time steps. At least it should be operational at daily basis and for smaller basins a hourly time step is recommendable. The model needs to be calibrated for a catchment before it can be used for practical applications. The ENNS-model is used to simulate the runoff process in a natural catchment based on data for precipitation and air temperature. The model computes snow accumulation, snowmelt, actual evapotranspiration, storage in soil moisture, groundwater and time delay for runoff in reservoirs and rivers in the catchment. It is a conceptual model, meaning that it is based on some considerations of the physical structure and processes in the catchment. Each subcatchment is treated as one unit. Within each subcatchment the subbasin is structured into zones with similar hydrological and meteorological characteristics. For the ENNS runoff model the Nysa subbasins are subdivided into 3 several elevation zones because of the influence of an obvious gradient in temperature and rainfall.

9

Badania limnologiczne zbiornika zaporowego Dzierżno Małe. Cz.1 Charakterystyka hydrochemiczna rzeki Dramy.

Kostecki M., Kozłowski J., Kowalski E., Domurad A.

Archiwum Ochrony Środowiska

|

1998

|

Vol. 24, no. 1

27-44

PL

W niniejszej publikacji przedstawiono wyniki badań jakości wody rzeki Dramy, przeprowadzone w latach 1995-1996. Badania miały na celu określenie roli rzeki Dramy jako cieku zasilającego zbiornik zaporowy Dzierżno Małe. Scharakteryzowano jakość wody pod względem ogólnych wskaźników fizyko-chemicznych oraz przedstawiono istotne czynniki, związane z charakterem zlewni. Rzeka Drama charakteryzuje się stosunkowo dużą zmiennością przepływów jednostkowych. Wynika to z małej pojemności retencyjnej zlewni. Zmienność przepływu wody w ej rzece pozostaje w silnej zależności od wielkości opadów atmosferycznych oraz od ilości doprowadzanych do niej zanieczyszczen. Wysokie stężenie mineralnych związków pokarmowych, azotu amonowego, a także wysokie wartości BZT5 i ChZT, jak i wzajemne proporcje pomiędzy tymi wskaźnikami, spowodowane są zrzutami ścieków komunalnych i gospodarczych oraz spływami powierzchniowymi ze zlewni o charakterze rolniczym. W zakresie omawianych wskaźników (poza odczynem) rzeka Drama prowadzi wodę o jakości pozaklasowej. Jest ona źródłem dużej ilości zanieczyszczeń, wprowadzanych do zbiornika. Zmiana tego stanu wymaga zdecydowanej poprawy gospodarki wodno-ściekowej w zlewni rzeki.

EN

This study includes the results of investigations, carried out the Drama River in the years 1995-1996. The aim of the presents work was to define the importance of the Drama River as a watercourse, which flows to the Reservoir Dzierżno Małe. The results of investigations on the changes of physico-chemical parameters of water quality of the River and essential factors, conected with character of the River basin have been shown. The Drama River characterized by relatively large variation of water flow. This in connected with the small retention capacity. The water flow variation depends on the quantity precipitation and on discharged amount of waste water. The high concentrations of mineral substance, ammonium nitrogen as well as high values of BOD5 , COD and respective rates between those parameters are caused by the discharge of municipal and animal farms waste water and also by surface run off from agriculture land in the River basin area. All of the discussed parameters of water quality (except of pH) were beyond official classification. The Drama River is the existing situaton will possible only if firm waste water managements action will be taken.