Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 8

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  zgorzel słoneczna
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
1
Content available remote Problematyka identyfikacji zjawiska zgorzeli słonecznej skał bazaltowych
PL
W artykule przedstawiono zarys problematyki związanej ze zjawiskiem zgorzeli słonecznej skał bazaltowych jako efekt dotychczasowych badań prowadzonych nad tym zjawiskiem w Zakładzie Górnictwa Skalnego Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. Tematykę podjęto zarówno pod kątem opracowania szybkiej metody identyfikacji zgorzeli w kruszywach bazaltowych, jak również od strony badawczej, rozpoznania i ustalenia genezy samego zjawiska zgorzeli słonecznej. Praca ma charakter przeglądowy.
EN
The article presents an outline of issues connected with the sunburn phenomenon of basaltic rocks as the effect of hitherto realised investigations conducted with respect to this phenomenon in the Rock Mining Department of the Institute of Building Engineering Mechanisation and Rock Mining. The subject matter was undertaken both from the view of development of a quick method of sunburn identification in basaltic aggregates as well as from the side of research, recognition and determination of sunburn phenomenon genesis. The work has a review-related character.
2
Content available remote Weryfikacja nowych metod badania zgorzeli słonecznej skał bazaltowych
PL
Przedstawiono najnowsze wyniki badań zjawiska zgorzeli słonecznej skał bazaltowych prowadzonych w IMBiGS. Dotyczą one weryfikacji metod badawczych zaproponowanych w poprzednich badaniach. Polegają one na naświetlaniu próbek skał bazaltowych promieniami podczerwonymi w środowisku o wysokiej wilgotności i podwyższonej temperaturze, w celu przyspieszenia zmian związanych z rozwojem zjawiska. Po naświetlaniu próbki są poddawane ocenie makroskopowej w celu obserwacji zmian w skałach oraz pomiarowi prędkości przepływu fal ultradźwiękowych. Otrzymane wyniki świadczą o skuteczności metody. Powstałe w kilku próbkach w trakcie naświetlania promieniami podczerwonymi zmiany makroskopowe oraz spójności próbek świadczą o szybkim rozwoju objawów zgorzeli.
EN
The article shows new investigation data of sunburn of basaltic rocks made in Mining Department of the Institute of Mechanized Construction and Rock Mining. Researchers try to verify new methods of investigation over sunburn. It provided infrared expose of twenty basaltic samples for fixed time. During infrared exposure and after that samples are put to the ultrasound waves speed investigation and petrographic description. In basalts ultrasound waves speed under 4.000 mps (often even near 1.000 mps) mean textural changes like micro-cracks. Petrographic description can prove sunburn changes in rock samples, for example small spherical light-grey forms, micro-cracks between these forms and lower mechanical resistance (sometimes samples can disintegrated with small pressure). In case when both ultrasound waves speed and petrographic description confirm sunburn in at least one sample it is determined as sunburn basalt.
PL
W artykule przedstawione zostały nowe kierunki badań nad zjawiskiem zgorzeli słonecznej skał bazaltowych podjęte w Zakładzie Górnictwa Skalnego Instytutu Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Podstawowym celem prac było opracowanie wstępnych założeń metodyki badawczej pozwalającej w sposób jednoznaczny zintensyfikować i zidentyfikować zgorzel słoneczną. W tym celu zaproponowano nowe, innowacyjne metody badawcza, jak również podjęto próbę modyfikacji obecnie stosowanych metod normowych.
EN
"Sunburn" examination was begun in Institute of Rock Mining in Institute of Mechanised Construction and Rock Mining last year. Main target was Iooking for initial ideas for new undoubtful method of testing basaltic rocks. We try to find the way to intensive and identifi "sunburn" in basaltic rocks. For this purpose we propose new innovative research method and try to modify standard methods using nowadays.
PL
Zgorzel słoneczna (bazaltowa) to nietypowy rodzaj rozpadu bazaltoidów. Jej najbardziej charakterystycznymi symptomami są izometryczne, trójwymiarowe, jasne odbarwienia (tzw. plamki), pomiędzy którymi rozwija się sieć spękań niszczących spójność skały. Zgorzel, w odróżnieniu od wietrzenia, rozwija się od razu w całej objętości skały. Jest to zjawisko występujące powszechnie w bazaltoidach Dolnego Śląska i Opolszczyzny (stwierdzone w 63% wszystkich zbadanych stanowisk). Z rezultatami wpływu zgorzeli słonecznej często mylone są m.in. nierówne powierzchnie przełamu skał, tufy, brekcje lawowe, naloty mineralne. W literaturze zdecydowanie przeważają opinie o negatywnym wpływie zgorzeli słonecznej na fizykomechaniczne właściwości bazaltoidów. Badania autora wykazały, że wysokie wartości ścieralności i mrozoodporności kruszyw uzyskanych ze skał zgorzelowych kwalifikują je do pierwszej klasy kruszyw dla drogownictwa. Badania makroskopowe, mikroskopowe i rentgenostrukturalne potwierdziły hipotezę Ernsta i Drescher-Kadena, że zgorzel jest wynikiem późnomagmowej, synchronicznej, lecz nierównomiernej w przestrzeni krystalizacji nefelinu i analcymu. Stwierdzono, że obok zjawisk magmowych duże znaczenie w ujawnianiu się symptomów zgorzeli odgrywają czynniki atmosferyczne (wahania temperatury i wilgotności).
EN
Sunburn is an untypical sort of basaltic disintegration. Its most characteristic symptoms are isometric, three-dimensional fair discolorations (so-called "spots") and a system of cracks - formation of these disjunctions leads to breaking up of the rock. Sunburn, contrary to weathering processes, develops in the whole volume of the rock. It occurs widely in basalts of Lower Silesia and Opole Silesia (recorded at 63% of all sites investigated). This process is often confused with tuffs, lava breccias, mineral incrustations, uneven fracture of rocks or so-called pseudo-sunburn phenomenon. The opinions about the negative influence of sunburn on physical and mechanical parameters of basalt predominate in the literature. The author's own investigations proved the very high parameters of small-grained grits made of the sunburned basalts (abrasion-resistance and frost-resistance) suiting the class I grits according to the Polish Standard. Macroscopic, microscopic and diffraction analyses are in conformity with the opinion of Ernst and Drescher-Kaden, that sunburn as a result of late-magmatic synchronous but unequal crystallisation of analcite and nepheline. However the atmospheric factors (temperature and humidity fluctuations) are important in manifesting the sunburn symptoms.
PL
Zgorzel słoneczna, jako zjawisko prowadzące do zdecydowanego obniżenia parametrów fizyko-mechanicznych kruszyw bazaltowych, a czasami do ich całkowitego rozpadu, jest problemem o dość dużym znaczeniu w górnictwie skalnym. Artykuł przedstawia podstawowe informacje na jego temat oraz obecny stan wiedzy. Pokazane zostały problemy pojawiające się między innymi przy identyfikacji zjawiska, przy próbie oceny "zdrowego" bazaltu pod kątem możliwości pojawienia się zgorzeli, co obecnie wydaje się niemożliwe. Poza tym zaprezentowanych zostało zaprezentowanych kilka hipotez na temat różnic mineralogicznych, przebiegu procesu oraz jego genezy. Celem pracy jest przedstawienie problemu zgorzeli słonecznej oraz kierunków badań, które pozwolą poznać zjawisko i znaleźć metodę dającą możliwość szybkiego i łatwego rozpoznania skał potencjalnie narażonych na jego wystąpienie na etapie eksploatacji złóż lub produkcji kruszyw.
PL
Opisano formy ciał zgorzelowych obserwowanych w obrębie wystąpień bazaltoidów trzeciorzędowych. Wyróżniono "mezostruktury" (niewielkie obszary jednorodnego występowania symptomów procesu zgorzelowego, często nawiązujące swą formą do ciosu bazaltowego) oraz "strefy zgorzelowe" (większe obszary nieciągłego występowania zgorzeli). Określono rozmiary i morfologię tych form. Zagadnienie rozpatrzono na podstawie analizy literatury i wyników własnych prac terenowych przeprowadzonych na obszarze Dolnego Śląska i Śląska Opolskiego.
EN
Forms of the sunburn bodies existing within Tertiary basalts have been described. Mesostructures (homogenous areas where symptoms of sunburn process occur, often related in its form to the basalt jointing) and ,,sunburn areas" (bigger areas where sunburn occurs discontinously) have been distinguished. Size and morphology of these forms have been determined. The issue has been discussed on the basis of literature and resuls of the author's own fields research conducted in Lower Silesia and Opole Silesia.
PL
W artykule sprecyzowano pojęcie zgorzeli słonecznej, opisano odmiany skał zgorzelowych i sposoby ich wykształcenia. Scharakteryzowano zjawiska pokrewne zgorzeli oraz mylone z nią. Przeanalizowano prezentowane w literaturze poglądy na temat możliwości wykorzystania takich skał do produkcji kruszyw. Ukazano wyniki własnych badań nad wybranymi właściwościami fizyko-mechanicznymi drobnych kruszyw uzyskanych z bazaltów zgorzelowych. Stwierdzono wysokie (odpowiednie dla kruszyw zaliczanych przez Polską Normę do klasy I) parametry niektórych z nich. Przedstawiono potencjalne możliwości wykorzystania wszystkich frakcji uzyskiwanych w wyniku kruszenia skał zgorzelowych.
EN
In this article, the notion of sunburn has been specified, describes the types of sunburn rocks and ways of their formation. Phenomena akin to the sunburn as well as those mistaken for it have been characterised. Ideas (stated in literature) about possibilities of using/utilising this types of rock for producing the grit have been analysed. There have also been presented results of the author's own research on selected physico-mechanical properties of small-grained grits made of the sunburned basalts. It has been observed that some of the grits have very high parameters (suiting the class I grits according to the Polish Norm). Potential possibilities of using all fractions obtained as a result of crushing the sunburned rocks have been presented as well.
PL
Artykuł ukazuje rezultaty przeglądu literatury dotyczącej genez zgorzeli bazaltowej, oraz wyniki badań własnych. Przedstawiono prawdopodobny mechanizm tworzenia się tego zjawiska. Za decydującą uznać należy obecność analcymu gromadzącego się pod koniec krystalizacji stopu w niewielkich sferoidalnych przestrzeniach. W rezultacie tego procesu dochodzi do powstania wewnętrznych naprężeń i koncentracji submikroskopowych spękań, przyjmujących później formę "plamek" zgorzelowych. Powstająca w ten sposób niejednorodność skały prowadzi do wytworzenia widocznych makroskopowo szczelin włosowatych. Ich tworzenie może być w niektórych przypadkach stymulowane przemianami mineralnymi opisywanymi przez. Rozpad skały jest wspomagany procesami wietrzeniowymi, obecnością niektórych gatunków flory, a być może również naciskami tektonicznymi, odciążaniem skały przy erozji nadkładu albo odprężeniem kopaliny po jej urobieniu.
EN
The paper presents results of investigations on the degradation of basalts by the so called "Sennenbrand"
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.