Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Holoceńska ewolucja torfowiska w Zatoce Słupiańskiej (jezioro Wigry, NE Polska) w świetle analizy malakologicznej

Alexandrowicz W. P., Żurek S.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2018

|

nr 473

1--12

PL

W profilach wierceń wykonanych na obszarze torfowiska w Zatoce Słupiańskiej rozpoznano trzy typy zespołów mięczaków. Liczne skorupki mięczaków występowały w obrębie serii gytii wapiennych i drobnodetrytusowych o miąższości 5,35 m. Malakofauna była reprezentowana głównie przez ślimaki wodne i małże. Taksony lądowe pojawiały się rzadko, a największe liczebności osiągały w stropowej części analizowanej sekwencji. Wydzielone zespoły mięczaków charakteryzowały odmienne typy siedlisk. Występujący w spągowej części profilu zespół z Gyraulus laevis zawiera liczne taksony zimnolubne i wiekowo odpowiada wczesnemu holocenowi. Młodsza fauna (zespół z Gyraulus albus) cechuje się znacznym udziałem form ciepłolubnych, a jego obecność wskazuje na fazę atlantycką. Zespół z gatunkami lądowymi występuje w stropowej części analizowanego profilu. Zespoły mięczaków reprezentują różne typy środowisk: strefę litoralną jeziora, okresowe zbiorniki wodne oraz podmokłe siedliska lądowe. Zmienność zespołów mięczaków oraz zróżnicowany udział skorupek i wieczek Bithynia tentaculata wskazuje na obecność faz obniżenia poziomu wody w jeziorze Wigry, które przypadają na fazę borealną, środkową część fazy atlantyckiej oraz schyłek fazy subborealnej i fazę atlantycką. Z tym ostatnim okresem wiąże się początek depozycji torfu.

EN

Three types of molluscan assemblages have been identified in a profile of calcareous gyttja and peat penetrated by drilling within the raised peat-bog of the Słupiańska Bay. Numerous shells of molluscs have been identified within the 5.35 m thick intervals of fine detritus of the calcareous gyttja. The shells belonged primarily to the bivalves and water snails. Terrigenous species appeared only rarely and have been more frequent in the upper part of the penetrated interval. The three distinguished molluscan assemblages have been described and interpreted in terms of representing different environmental conditions. Assemblage with Gyraulus laevis that occurs within the lower part of the interval consists of the cold-loving forms representing early Holocene. Assemblage with Gyraulus albus that occurs in the middle part of the interval consists of warm-loving species linked to the Atlantic Phase. Assemblage with terrigenous species, mainly snails, occurs in the upper part of the interval. The distinguished types of molluscan assemblages are composed of species characteristic of littoral habitat of ephemeral lakes and some of terrestrial habitats. Lake-level fluctuations are expressed by changing of molluscan fauna. Variable proportions of Bithynia tentaculata shells and opercula indicates low-level water stages of the Wigry Lake that took place during the Boreal Phase, the middle part of the Atlantic Phase and during the termination of the Sub Boreal and Sub Atlantic phases. The completion of gyttja accumulation and the beginning of peat deposition are associated with the latter period.

2

Malakofauna górnoholoceńskich martwic wapiennych w Beskidach Zachodnich (południowa Polska)

Alexandrowicz W. P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2009

|

T. 35, z. 2

175-200

PL

Górnoholoceńskie martwice wapienne występują pospolicie na obszarze Beskidów Zachodnich. Często, choć nie zawsze, zawierają one miej lub bardziej bogate zespoły mięczaków. Analiza malakologiczna przeprowadzona została na podstawie materiału pochodzącego z 33 stanowisk reprezentowanych przez 59 próbek. Pozwoliła ona na opis najbardziej charakterystycznych zespołów mięczaków. Zostały wydzielone cztery typy i trzy podtypy fauny różniące się między sobą strukturą i składem gatunkowym. Malakofauna rozpoznana w omawianych osadach węglanowych jest ściśle uzależniona od lokalnych warunków. Spośród 68 rozpoznanych gatunków tylko kilka występowało licznie i w wielu profilach, podczas gdy pozostałe miały znaczenie akcesoryczne. Badania nad górnoholoceńskimi martwicami wapiennymi mają duże znaczenie dla rozpoznania mechanizmów tworzenia takich osadów węglanowych i zróżnicowania zespołów fauny. Stanowią one także podstawę rozważań aktuopaleontologicznych istotnych dla interpretacji paleogeograficznych i paleoekologicznych martwic holocenu oraz późnego glacjału występujących w południowej Polsce.

EN

Upper Holocene calcareous tufa occur commonly in the Western Beskidy Mts. Often, at least not always they contain more or less rich and differentiated molluscan assemblages. Malacological analysis was carried out on the basis of material collected from 33 localities represented by 59 samples. The most typical communities of snails and bivalves were characterized. Four types and three subtypes of fauna differing oneself in structure and species composition have been distinguished. Malacofauna recognized in discussed calcareous deposits is closely depended on local conditions. The whole material comprises 68 species, but only a few of them occur in large numbers and in many profiles, while the remaining ones had only accesorical importance. Malacological investigations of Upper Holocene calcareous tufa are important for recognizing mechanisms of deposition such calcareous sediments and differentiation of molluscan assemblages. They can be useful for actuopelaeontological analysis essential for palaeogeographical and palaeoecological interpretations of tufas of Holocene and Late Glacial age occurred in Southern Poland.

3

Ewolucja jezior przybrzeżnych Niziny Gardzieńsko - Łebskiej na tle rozwoju środkowego wybrzeża Bałtyku w świetle badań malakologicznych

Wojciechowski A.

Landform Analysis

|

2008

|

Vol. 7

154--171

PL

Wartykule przedstawiono syntezę dotychczasowego stanu wiedzy o rozwoju jezior przybrzeżnych Niziny Gardzieńsko- Łebskiej i środkowego wybrzeża Bałtyku, bazującą na wynikach badań malakologicznych. Analizy zespołów mięczaków z osadów limnicznych i morskich pozwoliły na wyróżnienie czterech faz rozwojowych jezior: wczesnoholoceńskiej fazy limniczno-bagiennej (trwającej od późnego glacjału do około 7500 lat 14C BP), fazy lagunowej (około 7500–6600 lat 14C BP), fazy przejściowej, słonawowodno-limnicznej (6600–4000 lat 14C BP) oraz fazy jeziornej (młodszej od 4000 lat 14C BP).W artykule wykazano, iż sukcesja malakofauny jest odzwierciedleniem regionalnych przemian środowiska, zarejestrowanych podobnymi zmianami zespołów fauny na całym wybrzeżu południowego Bałtyku.

EN

The papers presents the synthesis of the current understanding of the evolution of coastal lakes in the Gardno-Łeba Lowland. Particular emphasis has been placed upon the influence of pre-Holocene surface topography on lake basin evolution and water level changes caused by the transgression of southern Baltic. Malacological analysis reveals four phases in lake environmental history: limnic-swampy phase, lagoon phase, transitional brackish-limnic phase, and limnic phase. The oldest, early Holocene limnic-swampy phase in the Gardno-Łeba Lowland area is represented by Preboreal and Boreal assemblages with freshwater fauna, described as Planorbis phase. It is characterized by rich assemblages, in terms of both number of individuals and species, composed of members of Planorbis, accompanied by Bithynia tentaculata, Valvata piscinalis and Pisidium. The lagoon-marine phase, described as Scrobicularia phase (7500–6000 BP), is defined by a homogeneous assemblage of malacofauna, consisting entirely of brackish and marine species, such as Hydrobia ulvae, H. ventrosa, Cerastoderma glaucum, Macoma baltica, Mytilus edulis and indicative Lusitanian and Lower Boreal species for the Mesoholocene of the southern Baltic, including Scrobicularia plana, Rissoa membranaea, R. inconspicua, Parvicardium exiguum and Mysella bidentata. The transitional brackish-limnic phase Cardium (6600–4000 BP) is correlated with late Littorina transgressive phases. It is dominated by Cardium glaucum, with minor percentage of Hydrobia ventrosa, Mytilus edulis, and sporadic freshwater species. The limnic Lymnaea phase corresponds with the post-Littorina period (4000 BP–1900 AD). The onset of this phase is marked by an assemblage with dominating Theodoxus fluviatilis, the optimum – by Lymnea peregra assemblages, whereas frequent Bithynia tentaculata indicate the end of the phase. The youngest Potamopyrgus phase includes recent lake sediments from the last 100 years and is marked by the first appearance of a new mollusc species in the coastal zone of the Baltic – Potamopyrgus antipodarium. The malacofauna succession identified in the coastal lakes in the Gardno-Łeba Lowland reflects regional environmental change, recorded by similar faunal assemblages throughout the southern coast of the Baltic.

4

Malakofauna późnoglacjalnych i holoceńskich węglanowych osadów jeziornych północnej Polski

Alexandrowicz W. P.

Geologia / Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie

|

2007

|

T. 33, z. 4

395-420

PL

Późnoglacjalne i holoceńskie węglanowe osady jeziorne rozwinięte jako kredy jeziorne i gytie wapienne są bardzo rozpowszechnione na obszarze północnej Polski. Stanowią one wypełnienia paleojezior, które tworzyły się w okresie deglacjacji ostatniego lądolodu. Utwory te są zazwyczaj przykryte torfami. W omawianych osadach została znaleziona bogata i urozmaicona malakofauna. Analizie malakologicznej zostały poddane profile pochodzące z 54 stanowisk opracowanych przez różnych autorów. W całym badanym materiale zostało wydzielonych 18 zespołów mięczaków reprezentujących trzy typy siedlisk: środowiska lądowe, środowiska okresowych zbiorników wodnych i środowiska stałych zbiorników wodnych. Skład i struktura tych zespołów pozwalają na scharakteryzowanie klimatu i zróżnicowania siedlisk. Następstwa asocjacji malakologicznych umożliwiły zdefiniowanie trzech typów sekwencji malakologicznych. Na podstawie tych sukcesji został opracowany schemat ewolucji zbiorników jeziornych w czasie późnego glacjału i holocenu na północy Polski.

EN

Late Glacial and Holocene mollusc-bearing deposits developed as lacustrine chalk and/or calcareous gyttja are widespread in Northern Poland. They fill up water bodies formed during the final stage of deglaciation. These sediments usually contains rich assemblages of molluscs. Calcareous lake deposits and it's malacofauna were described in detail by several authors in 54 localities. Eighteen communities of snails and bivalves have been distinguished. They are represents three types of environment: land, temporary water bodies and permanent water bodies (lakes). The composition and structure of malacocenoses reflect changes of the climate and differentiation of habitats. Three types of malacological sequences can be define. The scheme of evolution water bodies during the Late Glacial and Holocene in Northern Poland was elaborated based on successions of molluscan communities.