Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

SCovNet: A skip connection-based feature union deep learning technique with statistical approach analysis for the detection of COVID-19

Patro Kiran Kumar, Allam Jaya Prakash, Hammad Mohamed, Tadeusiewicz Ryszard, Pławiak Paweł

Biocybernetics and Biomedical Engineering

|

2023

|

Vol. 43, no. 1

352--368

EN

Background and Objective: The global population has been heavily impacted by the COVID-19 pandemic of coronavirus. Infections are spreading quickly around the world, and new spikes (Delta, Delta Plus, and Omicron) are still being made. The real-time reverse transcription-polymerase chain reaction (RT-PCR) is the method most often used to find viral RNA in a nasopharyngeal swab. However, these diagnostic approaches require human involvement and consume more time per prediction. Moreover, the existing conventional test mainly suffers from false negatives, so there is a chance for the virus to spread quickly. Therefore, a rapid and early diagnosis of COVID-19 patients is needed to overcome these problems. Methods: Existing approaches based on deep learning for COVID detection are suffering from unbalanced datasets, poor performance, and gradient vanishing problems. A customized skip connection-based network with a feature union approach has been developed in this work to overcome some of the issues mentioned above. Gradient information from chest X-ray (CXR) images to subsequent layers is bypassed through skip connections. In the script’s title, ‘‘SCovNet” refers to a skip-connection-based feature union network for detecting COVID-19 in a short notation. The performance of the proposed model was tested with two publicly available CXR image databases, including balanced and unbalanced datasets. Results: A modified skip connection-based CNN model was suggested for a small unbalanced dataset (Kaggle) and achieved remarkable performance. In addition, the proposed model was also tested with a large GitHub database of CXR images and obtained an overall best accuracy of 98.67% with an impressive low false-negative rate of 0.0074. Conclusions: The results of the experiments show that the proposed method works better than current methods at finding early signs of COVID-19. As an additional point of interest, we must mention the innovative hierarchical classification strategy provided for this work, which considered both balanced and unbalanced datasets to get the best COVID-19 identification rate.

2

Znaczenie badania rentgenowskiego stawu biodrowego u dzieci z bólem biodra i obraz radiologiczny w wybranych patologiach nienowotworowych

Stopa Joanna, Klęba Joanna, Truszkiewicz Adrian, Guz Wiesław

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2022

|

Vol. 11, nr 2

99--107

PL

U dzieci z podejrzeniem patologii stawów biodrowych w algorytmie postępowania nadal są uwzględniane badania rentgenowskie. Badania rentgenowskie są pomocne w obrazowaniu, gdyż w zakresie diagnostyki układu kostnego charakteryzują się wysokimi wskaźnikami skuteczności rozpoznawczej. Mimo że badania rentgenowskie związane są z niewielką lub umiarkowaną dawką promieniowania jonizującego, wykonując je u dzieci, należy szczególnie uwzględniać metody ograniczania narażenia na promieniowanie rentgenowskie. Wśród nieprawidłowości stawów biodrowych u najmłodszych dzieci istotną patologią jest dysplazja stawu biodrowego. Do częstszych chorób, które mogą przebiegać z obrazem zajęcia stawów biodrowych w badaniu rentgenowskim, należą także przemijające zapalenie błony maziowej, choroba Perthesa (młodsze dzieci) i młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej (starsze dzieci).

EN

In children with suspected hip joint pathology, X-ray examinations are still included in the management algorithm. X-ray examinations are helpful in imaging, as they are characterized by high rates of recognition efficiency in the diagnosis of the skeletal system. Although X-ray examinations are associated with a low or moderate dose of ionizing radiation, when performing them in children, special consideration should be given to the methods of limiting exposure to x-rays. Among the abnormalities of the hip joints in the youngest children, hip dysplasia is a significant pathology. Transient synovitis, Perthes’ disease (younger children), and juvenile slipped capital femoral epiphysis (older children) are also among the more common diseases that may be associated with an X-ray changes of the hip joints.

3

Automated COVID-19 detection from X-ray and CT images with stacked ensemble convolutional neural network

Gour Mahesh, Jain Sweta

Biocybernetics and Biomedical Engineering

|

2022

|

Vol. 42, no. 1

27--41

EN

Automatic and rapid screening of COVID-19 from the radiological (X-ray or CT scan) images has become an urgent need in the current pandemic situation of SARS-CoV-2 worldwide. However, accurate and reliable screening of patients is challenging due to the discrepancy between the radiological images of COVID-19 and other viral pneumonia. So, in this paper, we design a new stacked convolutional neural network model for the automatic diagnosis of COVID-19 disease from the chest X-ray and CT images. In the proposed approach, different sub-models have been obtained from the VGG19 and the Xception models during the training. Thereafter, obtained sub-models are stacked together using softmax classifier. The proposed stacked CNN model combines the discriminating power of the different CNN’s sub-models and detects COVID-19 from the radiological images. In addition, we collect CT images to build a CT image dataset and also generate an X-ray images dataset by combining X-ray images from the three publicly available data repositories. The proposed stacked CNN model achieves a sensitivity of 97.62% for the multi-class classification of Xray images into COVID-19, Normal and Pneumonia Classes and 98.31% sensitivity for binary classification of CT images into COVID-19 and no-Finding classes. Our proposed approach shows superiority over the existing methods for the detection of the COVID-19 cases from the X-ray radiological images.

4

Początki Polskiej Radiologii – w 125-lecie (1896-2021)

Urbanik Andrzej, Urbanik Monika

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2021

|

Vol. 10, nr 1

3--5

PL

5 stycznia 1896 r. świat dowiedział się o niezwykłym odkryciu, które w znaczący sposób zmieniło medycynę. W wiedeńskim dzienniku „Die Presse” poinformowano, że profesor fizyki Uniwersytetu w Würzburgu (Niemcy), Wilhelm Roentgen, odkrył nowy rodzaj promieniowania, dzięki któremu stało się możliwe bezinwazyjne obrazowanie ciała ludzkiego. Stało się to 8 listopada 1895 r., a nowy rodzaj niewidzialnych promieni, przenikających ciało ludzkie, odkrywca nazwał promieniami X.

5

Ocena wiedzy pacjentek w wieku rozrodczym na temat narażenia radiacyjnego płodu w rentgenodiagnostyce klasycznej

Pasieka Ewa

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2019

|

Vol. 8, nr 1

43--49

PL

Dzieci, kobiety w wieku rozrodczym i ciężarne to trzy grupy pacjentów, które wymagają specjalnej uwagi w czasie diagnostyki rentgenowskiej. W pojęciu bezpieczeństwa radiacyjnego u kobiet w wieku rozrodczym uwzględnia się wykluczenie ciąży, ograniczenie ekspozycji na gonady oraz wykonywanie badań planowych w zakresie jamy brzusznej i miednicy w pierwszych dniach cyklu miesiączkowego. Celem pracy jest ocena wiedzy pacjentek w wieku rozrodczym na temat wybranych aspektów narażenia płodu podczas rentgenodiagnostyki klasycznej.

EN

Children, women of childbearing age, and pregnant women are three groups of patients that require special attention during X-ray diagnosis. The concept of radiation safety in women of childbearing age includes the reduction doses of ovaries, the exclusion of pregnancy as well as performing the planned examinations in the abdominal cavity and pelvis in the first days of the menstrual cycle. The aim of the study was to assess the knowledge of female patients of childbearing age about the topic of radiation exposure of the fetus in plane radiography.

6

Dose area product podczas radiografii stawu łokciowego : doświadczenia własne

Martonik D., Nowak P., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 1

49--53

PL

Ocena narażenia w radiografii ogólnej może być prowadzona przez pomiar dose area product (DAP). DAP to parametr charakteryzujący wiązkę, który może posłużyć do szacowania ryzyka działania promieniowania rentgenowskiego na organizm ludzki. Cel: Celem badania jest retrospektywna ocena wartości dose area product podczas radiografii stawu łokciowego w dwóch projekcjach oraz ustalenie wartości DAP przy polu kolimacji mniejszym od wartości referencyjnej. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 338 kolejnych radiogramów stawu łokciowego wykonanych w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Wykonana analiza obejmowała wartości dose area product, napięcia anodowego oraz obciążenia prądowo-czasowego radiografii w projekcji przednio-tylnej i bocznej. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów na stacji przeglądowej. Na podstawie uzyskanych danych z pomiarów wyliczono pola powierzchni zdjęć rentgenowskich. Wartości uzyskanych pól kolimacji porównano z wartością referencyjną 234 cm2 (13 x 18 cm). O bliczenia s tatystyczne wykonano przy użyciu programu MS Excel 2013 oraz Statistica 12,5. Wyniki: W analizowanym materiale było 170 (50,30%) radiogramów wykonanych mężczyznom oraz 168 (49,70%) kobietom. Wiek pacjentów mieścił się w przedziale od 19 do 92 lat. Średnia wielkość pola kolimacji radiogramu wynosiła 382,88 cm2. Statystycznie najczęściej wybieranymi parametrami przy wykonywaniu radiogramów stawu łokciowego było 57 kV i 2,93 mAs. Dose area product w badanym materiale wyniósł średnio 0,031 Gy·cm2. Dominanta współczynnika DAP to 0,017 Gy·cm2, a jej liczebność 42 (12,43%). Największa odnotowana wartość to 0,073 Gy·cm2, a najniższa 0,016 Gy·cm2. Średnia wartość DAP radiografii, których wielkość pola kolimacji przekraczała wartość referencyjna, wyniosła 0,033 Gy·cm2, natomiast radiografii, których pole nie przekraczało wartości uznanej za graniczną: 0,018 Gy·cm2. Wnioski: Średnie wartości dose area product w projekcji przednio- -tylnej i bocznej stawu łokciowego są podobne. Średnia wartość dose area product w grupie radiogramów o polu powyżej wartości referencyjnej jest prawie dwukrotnie wyższa.

EN

Evaluation exposure in radiography may can lead to measuring the dose area product (DAP). DAP is a parameter, which characterise the beam, and can be used to estimate the risk of X-ray radiation on the human body. Aim: The aim of the study was retrospective result of the dose area product during radiography of the elbow joint in two views and set the value of the DAP at the reference collimation. Materials and methods: We conduct a retrospecitive analisys of subsequent 338 X-ray images of the elbow joint from Radiology Department Medical University Hospital in Bialystok. The analysis included values of the dose area product, tube potential and tube current-time products for radiography in two views: anteroposterior (AP) and lateral (LAT). Length and width measurments of the X-ray fields were carried out on the review station. On the obtained data was calculated surface area radiographs. Collimation field values were compared with a reference value 234 cm2 (13 x 18 cm). Statistical analysis was done of using MS Excel 2013 and Statistica 12.5. Results: In the analyzed material was 170 (50.30%) radiographs which was making to men and 168 (49.70%) women. The age of patients ranged from 19 to 92 years. The average collimation field size of the X-rays was 382.88 cm2. Statistically, the most-selected parameters when making the radiographs of the elbow joint was 57 kV and 2.93 mAs. Dose area product i n t he m aterial was averaged about 0.031 Gy·cm2. The mode factor DAP totalled 0.017 Gy·cm2 and the number was 42 (12.43%). The largest recorded value was 0.073 Gy·cm2 and the lowest value was 0.016 Gy·cm2. The average value of the DAP in radiography, which the size of the field collimation exceeded the reference value was 0.033 Gy·cm2, but under the values limit 0.018 Gy·cm2. Conclusions: The average values of dose area product are similar in the two views elbow joint. The average value of dose area product in the group of radiographs of the field above the reference value is almost twice as high.

7

Czy tak samo oceniamy to, co widzimy? Analiza porównawcza zdjęć stawu skokowego przez techników elektroradiologii i studentów kierunku elektroradiologia

Żelechowicz M., Nowak P., Tomaszewska P., Wyczółkowska E., Pasieka E., Chwieśko J.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 3

149--154

PL

Wprowadzenie: Co łączy ze sobą światowe sławy: piłkarza Roberta Lewandowskiego, kolarkę górską Maję Włoszczowską, tenisistkę Urszulę Radwańską, skoczka narciarskiego Kamila Stocha i lekkoatletkę Anitę Włodarczyk? Cała wyżej wymieniona grupa sportowców ma na swoim koncie urazy stawu skokowego, bo urazy tej okolicy dotykają przede wszystkim ludzi aktywnych fizycznie. Cel: Celem pracy była weryfikacja prawidłowości wykonywania zdjęć rentgenowskich stawu skokowego oraz analiza danych zawartych w skierowaniach przez dwie grupy badaczy: techników elektroradiologii i studentów kierunku elektroradiologia. Materiał i metody: Analizie retrospektywnej poddano skierowania i zdjęcia rentgenowskie stawu skokowego wykonane 105 pacjentom w dwóch projekcjach: przednio-tylnej (AP) i bocznej (LAT) w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Ocena została dokonana przez trzech techników elektroradiologii oraz trzech studentów kierunku elektroradiologia. Analizie poddano również wiek i płeć pacjentów oraz rozpoznania. Dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 13.1 oraz MS Excel 2010. Wyniki: Spośród 105 radiogramów objętych analizą 58 (55,24%) wykonano kobietom. Wśród radiogramów wykonanych w projekcji bocznej brak było określenia strony badanej pacjenta w 47 (44,76%) przypadkach. W sposób istotny statystycznie różniły się od siebie oceny zakresu (p = 0,01) i poprawności pozycjonowania (p = 0 ,01) radiogramów w ykonanych w projekcji A P. Istnieje istotny statystycznie związek pomiędzy zastosowaniem u pacjenta opatrunku gipsowego a oceną przez techników poprawności projekcji przednio-tylnej stawu skokowego (p = 0,01). W grupie studentów wykazano związek pomiędzy opatrunkiem gipsowym a oceną zakresu radiogramów w projekcji bocznej (p = 0,04) oraz zgodnością projekcji bocznej (p = 0,01). Wnioski: 1. Wykazano różnice w ocenie radiogramów pod kątem zakresu oraz pozycjonowania pomiędzy grupą techników elektroradiologii i studentów. 2. Studenci rzadziej akceptowali zakres w ocenianych zdjęciach szczególnie w projekcji przednio-tylnej. 3. Technicy częściej akceptowali poprawność projekcji przednio-tylnej u pacjentów z opatrunkiem gipsowym.

EN

Introduction: What units the most famous sportsmen in the world? They were all subjected to ankle joint injuries, because this trauma is common among physically active people. Purpose: The main goal of this study was the analysis data in referrals and verification of the correctness of making ankle x-rays, performed by 2 groups of researchers: radiographers and radiography students. Materials and methods: Referrals a nd a nkle x-rays i n 2 projections: anterior-posterior (AP) and lateral (LAT) were retrospectively analysed. Radiograms of 105 patients from Radiology Department in Uniwersytecki Szpital Kliniczny in Białystok were used. Evaluation was performed by 3 radiographers and 3 radiology students. Age and sex of the patients and diagnosis were analysed too. Data were statistically analysed with Statistica 13.1 and MS Excel 2010. Results: 58 from 105 analysed x-rays (55,24%) were made among women. The anatomical side was not indicated on lateral radiographs in 47 cases (44,76%). Statistically significant differences were shown in evaluations of anatomical coverage assessment ( p = 0,01) and correctness of positioning ( p = 0,01) in AP x-rays. A statistically significant association between having a plaster cast and evaluation of correctness making anterior- posterior projection on ankle x-ray was observed (p = 0,01). In students group statistically significant association between having a plaster cast and evaluation of anatomical coverage assessment in lateral x-rays (p = 0,04) and compatibility of lateral projection with the guidelines (p = 0,01) was observed. Conclusions: 1. Statistically significant differences in the assessment of radiographs with regard to anatomical coverage and positioning between a group of radiology technicians and students were shown. 2. Students less frequently accepted range in evaluated images, especially in the anterior-posterior projection. 3. Technicians more often accepted the correctness of anterior- posterior projections in patients with a plaster cast.

8

Czy opatrunek gipsowy wpływa na indeks ekspozycji i dose area product? : Odpowiedź na przykładzie radiografii nadgarstka

Nowak P., Murzyn K., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2018

|

Vol. 7, nr 2

85--91

PL

Złamania dystalnej części kości promieniowej należą do jednych z najczęstszych urazów kości. W przypadku tego typu urazów podstawnym badaniem obrazowym, ze względu na niski koszt wykonania i ogólną dostępność, jest zdjęcie rentgenowskie. Standardowo radiografię stawu nadgarstkowego wykonuje się w projekcji: tylno-przedniej, skośnej i bocznej. Dodatkowymi badaniami są radiogramy w odchyleniu promieniowym lub łokciowym, a także zdjęcie celowane na kanał nadgarstka oraz kość łódeczkowatą. Cel: Celem pracy była retrospektywna analiza wartości dose area product i indeksu ekspozycji podczas radiografii stawu nadgarstkowego u pacjentów z zastosowanym opatrunkiem gipsowym oraz bez, w zależności od wielkości pola kolimacji rentgenogramu, a także wykorzystanych do diagnostyki parametrów ekspozycji. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 208 losowo wybranych radiogramów stawu nadgarstkowego wykonanych w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku aparatem RTG Axiom Aristos firmy Siemens. Badanie obejmowało wartości dose area product i indeksu ekspozycji, napięcia anodowego, obciążenia prądowo-czasowego oraz wiel¬kości pól kolimacji. Zebrane dane poddano analizie statystycznej przy użyciu programu Statistica 12,5 oraz MS Excel 2013. Wyniki: Większą część osób, którym wykonano radiogramy, sta¬nowiły kobiety. W tej grupie średnia wieku wyniosła 63,79 lat, natomiast średnia wieku mężczyzn była równa 47,56 lat. Średnia wielkość pola kolimacji rentgenogramu z grupy objętej bada¬niem wyniosła 324,17 cm2. Przy założeniu, że wartość referen¬cyjna pola kolimacji wynosi 234 cm2 (13 x 18 cm), to 160 (72,92%) zdjęć miało pole kolimacji większe od wartości referencyjnej, natomiast przy przyjęciu 432 cm2 (18 x 24 cm) jako wartość odniesienia tylko 35 (16,83%) radiogramów było większych od wartości wzorcowej. Wartość współczynnika ekspozycji wynio¬sła średnio 645,87 z wartością maksymalną równą 2980,00, na¬tomiast najniższa wartość była równa 141,00. Średnia wartość DAP w grupie objętej badaniem wyniosła 0,02 Gy∙cm2, przy od¬chyleniu standardowym 0,01 Gy∙cm2. Największa odnotowana wartość współczynnika DAP wyniosła 0,07 Gy∙cm2, natomiast najmniejsza 0,01 Gy∙cm2. Testy statystyczne wykazały korelację między polem powierzchni a DAP na poziomie rs = 0,78 i polem powierzchni a EXI rs = 0,19 oraz między wartością DAP (p = 0,00) i EXI (p = 0,00) a obecnością opatrunku gipsowego. Wnioski: W radiografii cyfrowej bezpośredniej (system Siemens) opatrunek gipsowy wpływa w istotny sposób na wartości DAP, zwiększając go średnio o 0,01 Gy∙cm2 oraz EXI, zmniejszając jego wartość niemal o połowę. Także zwiększenie pola kolimacji po¬woduje zwiększenie wartości DAP i EXI w radiografii nadgarstka.

EN

Distal part radial bone fractures are one of the most common types of trauma. The basis of imaging examination of the injury is radiography. The advantages of the X-ray examination are low costs and widespread availability. Standard projections for the wrist are posteroanterior and lateral views. However, there are many ancillary views like a radiograms obtained with radial or ulnar deviation and carpal tunel. Aim: The aim of the study is retrospective analysis of dose area product and exposure index during radiography of the wrist. The analysis included value collimation size and exposure para¬meters depending on whether plaster immobilization was used or not. Materials and methods: We conduct retrospective analysis of randomly selected 208 radiographs of the wrist. X-ray photos were taken of patients at the Department of Radiology, Medi¬cal University Hospital in Bialystok, with Axiom Aristos Siemens. The analysis included value of the dose area product, exposure index, tube potential, tube current-time product and collima¬tion field. Statistical analysis was done using Statistica 12.5 and MS Excel 2013. Results: The most frequently radiographs were taken for wo¬men which average age was 63,79 while average age for men was 47,56. The average size of X-ray was 324,17 cm2. Assuming that the reference value of the collimation field is 234 cm2 (160x160), 160 (72.92%) images had collimation field greater than reference value. On the other hand when reference va¬lue is 432 cm2 (18 x 24 cm) only 35 (16.83%) of the radiographs were greater. The average exposure index value was 645,87, while the maximum value was 2980,00 and minimum value was 141,00. The average DAP in study group was 0,02 Gy∙cm2, SD = 0,01 Gy∙cm2. The largest recorded DAP was 0,07 Gy∙cm2, while the smallest was 0,01 Gy∙cm2. Statistic tests showed a signifi¬cant dependence between collimation field size value and DAP (rs = 0 ,78), c ollimation fi eld s ize v alue a nd E XI ( rs = 0 ,19); D AP (p = 0,00) and EXI (p = 0,00), and presence of plaster cast. Conclusions: In digital radiology (Siemens), plaster cast have a si¬gnificant influence on DAP, increasing it 0,01 Gy∙cm2 on average and EXI reduced its value almost by half. The increased surface area of the radiographs causes increased DAP and EXI.

9

Disturbances of selected parameters for medical imaging systems

Gilewska G.

Przegląd Elektrotechniczny

|

2017

|

R. 93, nr 12

10--13

EN

The paper presents to aspects of measuring disturbances in the selected measurement systems based on digital radiographic images. Systems using X-ray images of the ankle or hip joint and dedicated programs and measurements algorithms were selected. The author performed an analysis of the standard uncertainty of measurement. Significant differences in uncertainty levels for the various indicators were observed, and must therefore be interpreted independently.

PL

W artykule zostaną przedstawione aspekty zakłóceń pomiarów w wybranych systemach pomiarowych dotyczących zdjęć rentgenowskich. Do badań wybrano systemy wykorzystujące zdjęcia rentgenowskie stawów skokowych i biodrowych oraz własne programy i algorytmy pomiarowe. Przeprowadzono analizę poziomu niepewności standardowej pomiarów. Zaobserwowano znaczne różnice w poziomie niepewności dla różnych wskaźników i dlatego należy je interpretować niezależnie.

10

Określenie punktu padania promienia centralnego jako narzędzie kontroli jakości radiografii klatki piersiowej

Pasieka E., Żelechowicz M.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 2

69--73

PL

Umiejętne posługiwanie się punktem padania promienia centralnego (PC) jest jednym z głównych wyznaczników prawidłowego pozycjonowania pacjenta do radiografii. Podczas wykonywania zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej PC pada w linii pośrodkowej tylnej badanego pacjenta, na wysokości dolnych kątów łopatek, co odpowiada siódmemu kręgowi piersiowemu. Celem pracy jest określenie punktu padania promienia centralnego poprzez wykreślenie przekątnych radiogramu klatki piersiowej. Materiał i metoda: Dokonano retrospektywnej oceny punktu padania promienia centralnego na 160 radiogramach klatki piersiowej w projekcji tylno-przedniej. Zdjęcia rentgenowskie wykonano w technice cyfrowej w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Radiogramy do analizy wybrano losowo spośród wykonanych w okresie 1.01.2015-30.06.2015 przy użyciu aparatu rentgenowskiego Axiom Aristos FX Plus Siemens. Ustalenie punktu padania PC przeprowadzono, dokonując wykreślenia przekątnych radiogramu na stacji opisowej do radiografii ogólnej. Wyniki: Najczęściej jako punkt padania promienia centralnego zidentyfikowano trzon 8 kręgu piersiowego (n = 61; 38%). W przypadku 23% radiogramów identyfikacja trzonu kręgowego była niemożliwa, ze względu na niski kontrast i brak uwidocznienia szczegółów. Średnia wartość wskaźnika masy ciała (BMI) pacjentów, którym wykonano radiogramy o niskim kontraście, była zdecydowanie wyższa niż w grupie, gdzie interpretacja była możliwa (34,2 vs. 24,4). Wnioski: Określenie miejsca przecięcia przekątnych wydaje się być właściwym narzędziem do oceny jakości radiogramów klatki piersiowej. Technika ta może być wykorzystana w analizie zdjęć odrzuconych. Ograniczeniem zastosowania jest niski kontrast radiogramów wykonanych pacjentom z wysokim BMI.

EN

Using the point of central beam incidence during X-ray imaging is an element of radiographer’s good clinical practice. When positioning the patient for a chest X-ray in the posterior-anterior projection, central beam incidence is in the posterior midline, at the lower angles of the shoulder-blades, which corresponds to the 7th thoracic vertebra. The aim is to identify the point of central beam incidence during chest X-ray imaging by marking the diagonals. Materials and methods: The point of central beam incidence was assessed on 160 chest radiographs in the posterior-anterior projection. Digital X-ray images were taken at the Department of Radiology, Medical University Hospital in Bialystok. Radiographs were randomly selected for analysis among those taken in the period from January 1 to June 30, 2015. The point of central beam incidence was determined by marking the diagonals of the radiograph on the monitor displays. The place of diagonals intersection was identified by vertebral body in the thoracic spine. Results: The most common point of central beam incidence was at the 8th thoracic vertebra (n = 61; 38%). In 23% of radiographs, identification of the vertebral body was impossible due to low contrast and lack of visible details. Mean BMI of patients whose radiographs had low contrast was higher than in the group where interpretation was possible (34,2 vs. 24,4). Conclusions: Identifying the point of diagonals intersection seems to be an appropriate tool for assessing radiograph quality. It can be used to analyze rejected images. A limitation of using this method is low-contrast radiographs in patients with high BMIs.

11

Kolimacja w radiografii obustronnej stóp

Martonik D., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2017

|

Vol. 6, nr 4

231--236

PL

Obustronna radiografia stóp ogranicza narażenie pacjenta na dodatkową ekspozycję, a także pozwala na analizę porównawczą obu stóp. Badanie to stosowane jest głównie w diagnozowaniu reumatoidalnego zapalenia stawów, ale jest też pomocne w różnicowaniu innych schorzeń zapalnych stawów. Optymalnie dobrane warunki ekspozycji i pole kolimacji mają wpływ na wartość współczynnika DAP, jak również istotne znaczenie z punktu widzenia ochrony radiologicznej. Cel: Praca ma na celu retrospektywną ocenę pola kolimacji w radiografii obustronnej stóp oraz określenie wpływu wielkości obszaru diagnostycznego zainteresowania na wartość DAP. Materiały i metody: Badaniu poddano 108 porównawczych zdjęć rentgenowskich stóp wykonanych w okresie od 1 stycznia 2016 roku do 31 stycznia 2017 roku w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów. Na podstawie uzyskanych danych wyliczono pole kolimacji. Uzyskane wartości porównano z wartością referencyjną – 720 cm2 (24 x 30 cm). Obliczenia statystyczne wykonano przy użyciu programu MS Excel 2016 oraz Statistica 12. Wyniki: Większość radiogramów (79,63%) wykonano wśród kobiet. Wiek pacjentów mieścił się w przedziale od 19 do 77 lat. Średnie wymiary zdjęcia wynosiły 23,76 cm x 24,86 cm, a wartość pola kolimacji 594,47 cm2. 18 (16,67%) radiogramów miało pole większe niż przyjęta wartość referencyjna. Statystycznie najczęściej wybierane parametry to 55 kV oraz 2,63 mAs. DAP przyjmował wartości od 2,80 cGy•cm2 do 6,80 cGy•cm2, ze średnią wynoszącą 4,01 cGy•cm2. Wnioski: Średnia wielkość pola kolimacji wyniosła mniej niż wartość referencyjna. Największe wartości DAP występowały w grupie radiogramów o polu z zakresu 600-960 cm2.

EN

Bilateral feet radiography limits the patient’s risk to additional radiation exposure and allows a comparative analysis of both feet. This examination is mainly used for the diagnosis of rheumatoid arthritis but it’s also helpful in differentiation other inflammatory joint diseases. Optimally selected exposure parameters and collimation field affect value of the DAP factor, as well as have a significant importance for the radiological protection. Aim: The aim of the study was retrospective evaluation of collimation field in bilateral feet radiography and to determine the impact of the size of the diagnostic area of interest on the DAP factor value. Materials and methods: 108 comparative feet X-rays taken in Radiology Department of the Medical University of Bialystok Clinical Hospital from 1.01.2016 to 31.01.2017 were analyzed. A measurement of the length and width of the radiographs were made and the collimation field was calculated based on the obtained data. Acquired values were compared with a reference value - 720 cm2 (24x30 cm). Statistical calculations were done with MS Excel 2016 and Statistica 12. Results: Majority of radiograms (79.63%) were performed on women. The range of the patients age was from 19 to 77 years. Average dimensions of the X-ray were 23,76 cm x 24,86 cm and average collimation field was 594,47 cm2. 18 (16.67%) of all radiograms had field bigger than reference value. Statistically most often chosen parameters were 55 kV and 2,63 mAs. The DAP factor took values from 2,80 cGy•cm2 to 6,80 cGy•cm2, with an average of 4,01 cGy•cm2. Conclusions: The average size of the collimation field was smaller than its reference value. The biggest values of the DAP factor were in the group of radiograms with the field range from 600 to 960 cm2.

12

Czy zawsze stosuje się oznaczenie strony badanej w rentgenodiagnostyce klasycznej?

Sulmiński P., Polak K., Nowak P., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

185--189

PL

Wstęp: Właściwe oznaczenie strony pacjenta na radiogramie stanowi istotny aspekt wykonania zdjęcia rentgenowskiego, umożliwiający prawidłową identyfikację i ocenę badanych struktur. Nieprawidłowa lateralizacja uznawana jest za błąd jakościowy mogący skutkować niewłaściwym postępowaniem terapeutycznym. Cel: Celem badań była analiza prawidłowości stosowania lateralizacji w rentgenodiagnostyce klasycznej. Materiał i metody: Wykonano analizę 338 kolejnych radiogramów zrealizowanych w technice cyfrowej. Zdjęcia rentgenowskie wykonano w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku, za pomocą aparatów stacjonarnych Axiom Aristos Siemens (grupa I, n = 177) i Ysio Siemens (grupa II, n = 153) oraz przewoźnego Philips Practix 33 (grupa III, n = 8). Analizę przeprowadzono pod kątem częstości i prawidłowości stosowania markerów strony badanej (prawa/ lewa) z materiału pochłaniającego promieniowanie w dwóch zespołach techników elektroradiologii. Do wykonania obliczeń wykorzystano MS Excel 2010 i pakiet Statistica 12.0 (test U Manna-Whitneya; p < 0,05). Wyniki: Porównywane zespoły techników różniły się stosowaniem prawidłowej lateralizacji wykonywanych radiogramów. Najczęściej brak oznaczenia strony badanej dotyczył grupy I (n = 38; 21% vs. n = 8; 5%). Znacznie częściej nie stosowano oznaczania strony badanej zdjęć rentgenowskich w projekcjach bocznych (p = 0,01). W obu zespołach techników dominowało użycie oznaczenia post-processing. Oznaczanie radiogramów metodąpre-processing za pomocą znacznika z materiału pochłaniającego promieniowanie stosowane było w obu zespołach z podobną częstotliwością (n = 13; 9% vs. n = 16; 10%). Pozycja markera wykonanego z materiału pochłaniającego była przyczyną powiększenia pola kolimacji w przypadku 2 radiogramów, wykonanych przez techników zespołu I. Wnioski: W obu zespołach techników elektroradiologii wykonywane były radiogramy bez stosowania oznaczenia strony pacjenta. Analiza lateralizacji powinna być elementem oceny zdjęć odrzuconych w celu zaplanowania skutecznych działań eliminujących niewłaściwe postępowanie diagnostyczne.

EN

Introduction: The proper indication of anatomical side of the patient on a radiograph allows for the correct identification and evaluation of examined region. Deficiency or wrong mark of the side is regarded as the quality mistake which may results in improper therapeutic proceedings. Aim of the study: The purpose of the research was the analysis of the correctness of side markers application in rentgenodiagnostics. Material and methods: Retrospective analysis was performed on 338 next radiograms (1.10-5.10.2015). Digital X-ray images were made in Department of Radiology, University Hospital in Bialystok, with AxiomAristos Siemens (group I, n = 177), Ysio Siemens (group II, n = 153) and mobile Philips Practix 33 (group III, n = 8). The analysis was made regarding the frequency, as well as correctness of applied markers (right/left side) from radiopaque material, gathered by two teams of radiographers. MS Excel 2010 and Statistica 12.0 (Manna-Whitney U test; p < 0,05), were used to the analysis. Results: There were differences in correct application of anatomical markers on the radiographs, in both teams of radiographers. The most frequently absence of sides marker was observed in I group (n = 38; 21% vs. n = 8; 5%). More commonly absence of marker was found during examination in lateral views (p = 0,01). Both teams presented usually the post-processing application. Indication of the radiographs by pre-processing method with use of radiopaque material, was applied in both teams with comparable frequency (n = 13; 9% vs. n = 16; 10%). The position of anatomical marker, made of radiopaque material, was the purpose of increasing field size in case of 2 radiographs. Those images were made by first group of radiographers. Conclusions: There were radiographs acquired without application of anatomical side markers in both teams of radiographers. The analysis of applied anatomical side markers should be the element of evaluation of rejected radiographs to avoid improper medical procedures.

13

Analiza porównawcza pól kolimacji radiografii kręgosłupa w odcinku szyjnym z wartością referencyjną

Nowak P., Metelska A., Pasieka E.

Inżynier i Fizyk Medyczny

|

2016

|

Vol. 5, nr 4

179--183

PL

Wprowadzenie: Podczas wykonywania zdjęć należy stosować środki ochrony radiologicznej. Jednym z nich jest kolimacja, czyli ograniczenie wiązki promieniowania pierwotnego, wykorzystywana w celu ochrony tkanek przed zbędną ekspozycją. Cel: Celem badania był pomiar wielkości pól kolimacji radiogramów kręgosłupa w odcinku szyjnym i porównanie ich z wielkością referencyjną. Materiały i metody: Analizie retrospektywnej poddano 150 kolejnych zdjęć rentgenowskich kręgosłupa w odcinku szyjnym, wykonanych w dwóch projekcjach: przednio-tylnej (AP) i bocznej (LAT). Przeprowadzono pomiar długości i szerokości radiogramów oraz obliczono pole powierzchni. Przyjęto wartość referencyjną dla obu projekcji 18 x 24 cm (pole 432 cm2). Radiogramy zostały wykonane w okresie 19.05.2015-12.10.2015 w Zakładzie Radiologii Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku. Analizę statystyczną przeprowadzono przy użyciu programów MS Excel 2010 oraz Statistica 12. Wyniki: Najczęściej radiogramy wykonano kobietom (n = 104; 69,33%) wwieku 24-80 lat (Me = 57). Średniawartość pola kolimacji zdjęcia RTG w projekcji przednio-tylnej wyniosła 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. Największe odnotowane pole powierzchni rentgenogramu AP wyniosło 414,03 cm2, natomiast najmniejsze 235,83 cm2. Średnia powierzchnia radiogramu w projekcji bocznej wyniosła 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, a wartość maksymalna 645,05 cm2 i minimalna 231,12 cm2. Pole kolimacji radiogramu LAT zostało przekroczone w 19,33% przypadków. Najczęściej (n = 51; 34%) długość radiogramu LAT nie spełniała założonego kryterium. W przypadku zdjęć RTG AP nie odnotowano przekroczenia wartości referencyjnej pola wiązki promieniowania. Wnioski: Co piąte zdjęcie w projekcji bocznej miało wartość pola kolimacji większą od wartości referencyjnej. Zwiększenie pola wiązki promieniowania może być skutkiem obawy technika wykonującego ekspozycję przed nieobjęciem polem kolimacji całego obszaru, który powinien być widoczny na poprawnie wykonanym radiogramie.

EN

Introduction: Radiological protection should be used during X-ray imaging. It can be realized among others by means of collimation – the limitation of the useful radiation beam, used to shield tissue from unnecessary exposure. Aim: The aim of the study was to measure the size of collimation fields of cervical spine radiographs and compare them with the reference size. Material and methods: We conducted a retrospective analysis of subsequent 150 X-ray images of the vertebral column in the cervical part made in two views: anteroposterior (AP) and lateral (LAT). Length and width measurements of the X-rays were carried out of the survey and then the surface area was calculated. Accepted reference value for two views was 18 x 24 cm (area 432 cm2). Radiographs were taken of patients at the Department of Radiology, Medical University Hospital in Bialystok, from May 19 to October 12, 2015. Statistical analysis was done using MS Excel and Statistica 12. Results: The most frequently radiographs were taken from women (n = 104; 69,33%), age range 24-80 (Me = 57). The average size of X-ray image collimation field in anteroposterior view was 284,54 cm2, SD = 32,19 cm. The largest recorded X-ray photo in AP view area was 414,03 cm2, while the smallest was 235,83 cm2. The average size of X-ray image collimation field in LAT was 349,54 cm2, SD = 94,54 cm, while the maximum value was 645,05 cm2 and the minimum value was 231,12 cm2. Lateral X-ray image collimation field was exceeded in 19,33% cases. The most frequent (n = 51; 34%) X-ray image length in LAT did not meet the established criteria. In case of the reference value area of X-ray radiation beam in AP view, the reference value was not exceeded. Conclusions: Every fifth X-ray image in the lateral projection had collimation field value bigger than reference value. The increased surface area of the radiographs may result from fear of the technician performing the exposure of not to cover by collimation field the entire area that should be visible on correct X-ray images.