Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Susza rolnicza w uprawie zbóż ozimych w Polsce w latach 2006-2017

Wójcik I., Doroszewski A., Wróblewska E., Koza P.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2018

|

T. 18, z. 4

75--92

PL

Celem pracy była analiza występowania suszy rolniczej w uprawie zbóż ozimych i wykazanie obszarów, na których miała ona największy zasięg w latach 2006–2017. Analizę wykonano na podstawie danych publikowanych przez System Monitoringu Suszy Rolniczej prowadzony przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach. W rozpatrywanych latach nie odnotowano zagrożenia wystąpienia suszy rolniczej w uprawie zbóż ozimych w 2013 i 2014 roku. W latach występowania suszy największy jej zasięg notowano w 2006 roku (42,3% powierzchni gruntów ornych kraju), najmniejszy zaś w 2016 i 2017 roku (ok. 2% gruntów ornych Polski). W czterech województwach: kujawsko-pomorskim, lubuskim, wielkopolskim i zachodniopomorskim w latach 2006, 2008 oraz 2011 suszę odnotowano w 100% gmin. W 2006 i 2008 roku odnotowano ją na glebach wszystkich czterech kategorii. Najbardziej narażone na niedobór wody, powodujący obniżenie plonów przynajmniej o 20% w stosunku do plonów uzyskanych w średnich wieloletnich warunkach pogodowych, w analizowanym okresie były zasiewy zbóż ozimych w województwach: wielkopolskim, kujawsko-pomorskim (w dziewięciu latach) oraz mazowieckim i łódzkim (w ośmiu latach). Znacznie rzadziej taki deficyt wody odnotowywano w województwach śląskim i świętokrzyskim, gdzie wystąpił odpowiednio w trzech i czterech latach. Najmniej narażonym na występowanie suszy w analizowanym okresie było województwo małopolskie, w którym susza wystąpiła tylko raz.

EN

The aim of the study was to analyze the occurrence of agricultural drought in winter cereal crops and to show areas with the highest drought in the years of 2006–2017, on the basis of data published by the Agricultural Drought Monitoring System run by the Institute of Soil Science and Plant Cultivation – State Research Institute in Puławy. In the analyzed years, no threat of the occurrence of agricultural drought in winter cereal crops in 2013 and 2014, was noted. In the years of drought occurrence, the highest drought was recorded in 2006 (42.3% of Poland’s arable land area), while the smallest in 2016 and 2017 (approx. 2% of Poland's arable land). In four voivodeships: Kujawsko-pomorskie, Lubuskie, Wielkopolskie and Zachodniopomorskie, 100% of the gminas saw droughts in 2006, 2008 and 2011. In 2006 and 2008, it was recorded for all four categories of soils. During the study period, winter cereal crops in Wielkopolskie, Kujawsko-pomorskie (in nine years), Mazowieckie and Łódzkie voivodeships (in eight years) were the most affected by water deficits causing yield decrease by at least 20% in relation to the yields obtained under the average long-term weather conditions. Much less frequently such a water deficit was recorded in the Śląskie and Świętokrzyskie voivodeships, where it occurred in three and four years, respectively. The least exposed to drought was the Małopolskie voivodeship, where this phenomenon occurred only once.

2

Comparison of the productivity of cereals with undersown serradella grown for green mass

Bojarszczuk J., Księżak J., Staniak M.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2015

|

Vol. 60, nr 3

16--20

EN

The aim of the study was to assess the yielding of four cereal species harvested at milky-dough maturity stage for green mass, cultivated in pure sowing and with undersown serradella in organic farm. Field experiment was carried out in the years 2011-2013, in a split-plot design, in four replications. The experiment included two factors. Four species of cereals, winter cereals: rye, spelt wheat and spring cereals: barley and oats were the first factor. A second factor involved the method of cereal cultivation: pure sowing, or sowing with undersown serradella. The studies showed that yield level of cereals grown with undersown serradella depended on weather conditions, which varied during the experiments. Among the tested species of cereal, the highest grain yields were obtained with oats, grown both with undersown serradella, and in pure stands. The yield of green mass of serradella depended on the species of cereal, which was used as a protective crop. Higher yields of serradella were recorded when it was undersown into spring cereals, compared to its undersowing into winter cereals. It yielded highest when cultivated with barley, slightly lower - with winter rye and the lowest - with oats. Undersowing serradella into barley and winter wheat had a little impact on the contents of total N., and Corg in the soil, compared to pure sowings of cereals, while undersowing it into oats caused a decrease in their amounts.

PL

Celem przeprowadzonych badań była ocena poziomu plonowania czterech gatunków zbóż zbieranych w dojrzałości mleczno-woskowej uprawianych w siewie czystym oraz z wsiewką seradeli w warunkach gospodarowania ekologicznego. Doświadczenie polowe przeprowadzono w latach 2011-2013, w układzie losowanych podbloków (split-plot), w czterech powtórzeniach. W doświadczeniu uwzględniono cztery gatunki zbóż: żyto ozime, pszenica orkisz, jęczmień jary, owies. Drugim czynnikiem był sposób uprawy zbóż: siew czysty lub z wsiewką seradeli. W badaniach wykazano, że poziom plonowania zbóż uprawianych z wsiewką seradeli zależał od przebiegu warunków pogodowych, które były zróżnicowane w czasię prowadzenia doświadczeń. Spośród badanych gatunków zbóż najwyższe plony uzyskano z owsa, uprawianego zarówno z wsiewką seradeli jak w siewie czystym. Plon zielonej masy seradeli uzależniony był od gatunku zboża, jako rośliny ochronnej. Większe plony seradeli zebrano, gdy była wsiewana w zboża jare niż w ozime. Najlepiej plonowała w uprawie z jęczmieniem, nieco mniej z żytem ozimym, zaś najniżej z owsem. Wsiewanie seradeli w jęczmień oraz zboża ozime miało niewielki wpływ na zawartość Ncałk. i Corg w glebie w porównaniu do siewu czystego zbóż, natomiast wsiewanie w owies powodowało zwiększenie ich zawartości.

3

Plonowanie seradeli uprawianej jako wsiewka w zboża ozime zbierane w różnych terminach

Księżak J., Staniak M., Bojarszczuk J.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2013

|

Vol. 58, nr 4

16--20

PL

Celem podjętych badań była ocena plonowania seradeli, wsiewanej w żyto ozime lub orkisz zbierane w stadium dojrzałości mleczno-woskowej i pełnej, uprawianych w gospodarstwie ekologicznym. Doświadczenia polowe przeprowadzono w roku 2011 w gospodarstwie rolnika indywidualnego w rejonie Włodawy, a w roku 2012 w PODR Szepietowo, w układzie podbloków losowanych (split-plot), z obiektami kontrolnymi w 4 powtórzeniach. Czynnikiem badawczym I rzędu w doświadczeniu były gatunki zbóż: żyto i orkisz, a czynnikiem II terminy zbioru rośliny ochronnej: dojrzałość mleczno-woskowa, dojrzałość pełna (na ziarno). Kontrolę stanowiły obiekty żyta ozimego i orkiszu w czystym siewie .Plon seradeli zbieranej jesienią był znacząco zróżnicowany terminem zbioru rośliny ochronnej, jak również gatunkiem zboża, w który była wsiewana. Plon ściernianki wsiewanej w zboża zbierane w okresie dojrzałości mleczno-woskowej był prawie dwukrotnie większy niż zbieranych w dojrzałości pełnej. Ponadto lepiej plonowała seradela wsiewana w żyto niż orkisz. Mała ilość opadów w lipcu, zwłaszcza po zbiorze roślin ochronnych spowodowała zaschnięcie roślin seradeli wsiewanej orkisz, a plony seradeli wsiewanej w żyto były stosukowo niskie. Na plon suchej masy żyta i orkiszu, zbieranych w okresie dojrzałości mleczno-woskowej korzystnie oddziaływało wsiewanie seradeli. Poziom plonowania żyta w czystym siewie był znacznie większy niż orkiszu, natomiast z wsiewką seradeli większy był tylko w roku bardziej wilgotnym. W roku o ograniczonej ilości opadów uzyskanie większego plonu ziarna niezależnie od sposobu siewu zapewniała uprawa orkiszu, natomiast w roku o większej sumie opadów lepiej plonowało żyto. W roku 2011 wsiewanie seradeli nie miało wpływu na poziom plonowania zbóż, natomiast w następnym roku miało niewielki wpływ na orkisz, a obniżało plon żyta.

EN

The aim of study was to evaluate serradella yielding cultivated as undersown crop in rye (Secale) or spelt wheat (Triticum aestivum ssp. spelta L.) harvested in milk-dough stage and complete maturity in ecological farm. The study was carried out in 2011 in individual farm in Włodawa region (lubelskie province) and in 2012 at Agricultural Advisory Center in Szepietowo (podlaskie province). The trial was conducted in split-plot terms with control objects, in four replications. In trials with winter cereals following objects have been compared: control – rye – sowing without serradella, control – spelt wheat – sowing without serradella. In the scheme of experiment two factors were included. Cereal species: rye and spelt wheat were the first experimental factor. Terms of cover crop harvesting: milk-dough stage and complete maturity (on grain) were the other factor. Yield of serradella harvested in autumn was significantly differentiated depending on term of cover crop harvesting as well as cereal species, in which was sown. It was noted almost two times greater yield of stubble sown in cereals harvested in milk-dough stage period than those harvested in complete maturity. Moreover a higher level of yield was obtained from serradella sown in rye than serradella sown in spelt wheat. Lower amount of precipitation in July, especially after harvesting of the cover crops caused desiccating of serradella plants sown in spelt wheat and yields of serradella sown in rye were relatively low. Undersown crop of serradella in cereals had positive influence on dry matter yields of rye and spelt wheat harvested in milk-dough stage. The yielding level of rye in pure sowing was significantly greater than spelt wheat one. However yield of rye with undersown crop of serradella was greater only in more wet year. In year of limited amount of precipitation spelt wheat cultivation ensured obtaining a greater yield of grain irrespective of the sowing method. However, better yielding of rye was noted in year of greater amount of precipitation. In 2011 undersown crop of serradella in cereals had no influence on yielding level of cereal, however in second year (2012) had low influence on spelt wheat and decreased yield of rye.

4

Plonowanie zbóż ozimych w zależności od warunków termiczno-opadowych na polach produkcyjnych rolniczej stacji doświadczalnej w Zawadach

Rymuza K., Marciniuk-Kluska A., Bombik A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2012

|

T. 12, z. 2

207-220

PL

W pracy określono zależności między plonem zbóż ozimych a czynnikami meteorologicznymi - miesięcznymi sumami opadów i średnimi miesięcznymi wartościami temperatury w czasie wegetacji. W opracowaniu wykorzystano średnie plony ziarna pszenżyta ozimego oraz żyta, uzyskane w latach 1998-2010 z pól produkcyjnych Rolniczej Stacji Doświadczalnej w Zawadach, należącej do Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach (powiat siedlecki, woj. mazowieckie). Zależność między uzyskanym plonem a warunkami termiczno-wilgotnościowymi opisano za pomocą współczynników korelacji prostej r oraz równań wielokrotnej regresji liniowej. Na podstawie modelu regresji dla całego okresu wegetacyjnego stwierdzono, że plonowanie pszenżyta ozimego zależało (w ponad 30%) od temperatury w grudniu i marcu oraz opadów w styczniu (40%). Plonowanie żyta było determinowane głównie średnią temperaturą czerwca (prawie 40%) oraz opadami w styczniu (21%) i maju (18%). Plon pszenżyta zależał istotnie od temperatury, panującej w fazie wegetacji jesiennej i okresu spoczynku oraz opadów w okresie spoczynku i wegetacji wiosennej. W przypadku żyta takich zależności nie stwierdzono. Opracowane modele, z wykorzystaniem procedury regresji krokowej dla całego okresu wegetacji, bardzo dobrze opisywały zależność plonowania od warunków termiczno-wilgotnościowych zarówno żyta, jak i pszenżyta ozimego. Gorsze dopasowanie danych empirycznych do wyestymowanych funkcji uzyskano dla równań, opisujących zależność plonowania roślin od warunków termicznowilgotnościowych, panujących w poszczególnych fazach wegetacji.

EN

We determined the relationships between winter cereal yields and the monthly sum of precipitation and monthly mean temperatures during the growing season. The work is based on average grain yields of winter triticale and rye from the years 1998-2010 obtained from the Zawady Experimental Farm owned by the University of Natural Sciences and Humanities in Siedlce. The relationship between yield and the thermal and precipitation conditions was described with linear correlation coefficients r and equations of multiple linear regression. The relationships were analysed over the whole growing season and in selected growing stages (autumn growth, rest period, spring initiation of growth, stage of grain formation and maturation). The regression model for the whole growing season showed that winter triticale yields (in over 30%) depended on the temperature in December and March and on precipitation in June (in almost 40%), January (21%) and May (18%). The relationships between cereal yields and temperature and precipitation in individual growth periods were parabolic in most cases. Triticale yield was significantly affected by temperature during the autumn growth stage and the period of rest and by precipitation in the period of rest and spring growth. No such relationships were found for rye. Moreover, the multiple regression procedure was found to be useful when constructing "weather- yield" equations. The models obtained for the whole growing season with the stepwise regression procedure described very well the relationship between yields and thermal and precipitation conditions for both rye and winter triticale. Poorer fit of empirical data to the model functions were obtained for equations describing the relationship between cereal yields and thermal and precipitation conditions during individual growth stages.

5

Wpływ zwiększonego stężenia CO2 na wzrost siewek zbóż ozimych

Janicki W. K., Brzóstowicz A.

Inżynieria Rolnicza

|

2005

|

R. 9, nr 3

211--218

PL

Zbadano wpływ zwiększonego stężenia CO2 na wzrost siewek wybranych zbóż ozimych. Kulturę roślin prowadzono na pożywce Hoaglanda przy podwyższonym stężeniu CO2 (400, 800, 1200 i 1600 ppm). Podwyższone stężenie wpłynęło korzystnie wywołując zwiększenie mierzonych parametrów nawet przy potrojonym i poczwórnym stężeniu CO2.

EN

Influence of high CO2 concentration on some winter cereals’ seedlings was tested in lab experiments. The seedlings were grown on Hoagland medium at CO2 concentrations of 400, 800, 1200, 1600 ppm. The high concentration of CO2 enhanced parameters, even at threefold and quadruple CO2 levels.

6

Ocena zaopatrzenia w miedź głównych gatunków zbóż ozimych

Wróbel S.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2005

|

Vol. 12, nr s2

219-226

PL

Miedź jest mikroelementem niezbędnym w metabolizmie zarówno organizmów roślinnych, jak też zwierzęcych i ludzkich. Często jednak pierwiastek ten jako tzw. metal ciężki, z punktu widzenia ochrony środowiska, traktowany jest jako polutant, stanowiący potencjalne zagrożenie zdrowia konsumenta przy ewentualnym zanieczyszczeniu nim płodów rolnych. W świetle danych z literatury, obszary, na których istnieje możliwość nadmiernej kumulacji miedzi przez rośliny, występują jednak bardzo rzadko i dotyczą wyłącznie terenów uprzemysłowionych. O wiele częściej natomiast stwierdzane są niedobory tego składnika, występujące dość powszechnie na terenach rolniczych, w tym zwłaszcza w warunkach lekkich i średnich gleb piaskowych. Niedobory miedzi w produktach rolnych zmniejszają ich wartość odżywczą, co może budzić obawy uzasadnione z żywieniowego punktu widzenia, uwzględniając ważne funkcje fizjologiczne tego pierwiastka w organizmach ludzi i zwierząt. Spośród głównych grup roślin uprawnych szczególną wrażliwość na deficyt miedzi wykazują rośliny zbożowe. Celem tych badań było określenie poziomu zaopatrzenia w miedź upraw produkcyjnych głównych zbóż ozimych na terenie kraju, w tym: pszenicy ozimej (156 pól), żyta (57 pól) i pszenżyta ozimego (53 pola). Zawartość Cu oznaczano w glebie (w 1 mol HCI'dm-3), w częściach wegetatywnych roślin oraz w ziarnie. Stwierdzono niedobory miedzi przyswajalnej w glebie badanych pól w zakresie: 44,5% pól pszenicy ozimej, 26,3% pól żyta i 17,6% pól pszenżyta. Skutkiem tych niedoborów było niedostateczne zaopatrzenie w Cu również roślin zbożowych, przy czym częstotliwość wycenianych według kryterium Bergmanna zbyt małych zawartości miedzi w ich częściach wegetatywnych była większa niż w glebach i u wszystkich trzech zbóż przekraczała 50% badanych próbek. Stwierdzono zmiany zawartości miedzi w roślinach w zależności od poziomu uzyskiwanych plonów ziarna. Uzyskane wyniki badań wskazują na celowość diagnozowania potrzeb nawożenia miedzią upraw produkcyjnych zbóż ozimych w celu zapobiegania ewentualnym niedoborom tego składnika, negatywnie oddziałującym na wartość żywieniową wyprodukowanego ziarna.

EN

Copper is an essential micronutrient in the metabolism of both plant and animaI as well as in human organisms. But often the element as so-called heavy metal is treated as a pollutant, from the environmental protection point of view, posing a potential health hazard in case of possible contamination of farm products. In the light of literature data, areas of potentially excessive copper accumulation in plants occur rarely, chiefly on industrial terrain. Much more often however, deficiencies of the nutrient are stated, commonly appearing in agricultural grounds, especially in light and medium sandy soils. Considering important functions in animaI and human metabolism, copper deficiency in farm products may induce justified doubts from the nutritional point of view, as products of lower nutritive value. From among the main groups of cultivated plants cereals are particularly sensitive on copper deficiency. The aim of the study was to determine copper supply level of the main species of winter cereals from farm fields situated all over the country. The investigation encompasses 156 farm fields of winter wheat, 57 fields of rye and 53 fields of triticale. Cu (soluble in 1 mol HCIdm[to -3]) concentration in soil, in vegetative parts of plants and in grain was determined. The following deficiency ranges of the capper in soil were found - 44.5% of winter wheat fields, 26.3% of rye fields and 17.6% of triticale fields. This was the reason of insufficient Cu supply of the cereal plants. Frequency of the too law Cu concentration (according to the Bergmann's criterion) in the test parts of plants was higher than in soils and exceeded 50% of samples of each the three species under investigation. Changes of the copper concentration in crops, according to grain yielding level was also stated. The results obtained indicate the purposefulness of diagnosing the copper fertilization needs of winter cereals from farm fields to prevent Cu deficiency, deteriorating the nutritive value of the grain.