Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zmienność biomasy glonów planktonowych w zbiornikach powyrobiskowych w Kozach (teren zamkniętego kamieniołomu) w Beskidzie Małym

Jachniak Ewa

Inżynieria Ekologiczna

|

2020

|

Vol. 21, nr 4

1--9

PL

Celem badań była analiza składu gatunkowego i biomasy glonów planktonowych w powyrobiskowych zbiornikach wodnych. Zlokalizowane są one w Kozach na terenie zamkniętego kamieniołomu (zamknięty został w 1994 r.) na zboczach Beskidu Małego. W zamkniętym kamieniołomie znajdowała się kiedyś kopalnia piaskowca. Analizy wody zbiorników były prowadzone w czasie sezonu wegetacyjnego w 2018 r., w odstępach miesięcznych. Stężenia chlorofilu a mierzono za pomocą spektrofotometru, natomiast biomasę fitoplanktonu obliczano poprzez przyrównanie kształtu komórek glonów do figur geometrycznych i wyliczenie objętości. Oznaczano także wybrane parametry chemiczne (m. in. fosforany, pH i przewodność). Wartości biomasy glonów planktonowych i koncentracje chlorofilu a były niskie. W tych oczkach wodnych obserwowane były gatunki typowe dla wód oligotroficznych (Pinnularia Ehrenberg, Achnanthes lanceolata (Brébisson ex Kützing) Grun. in Cl. & Grun.), ale także występowały okresowo gatunki charakterystyczne dla wód delikatnie eutroficznych (Nitzschia acicularis (Kützing) W. Smith).

EN

The aim of this research was analysis of the species composition and planktonic algae biomass in the post-mining water ponds. These ponds are located in Kozy in the area of the closed quarry (it was closed in 1994) on the slopes of the Small Beskid. In the closed quarry there was once a sandstone mine. The analyses of these reservoirs water were conducted during the vegetation season in 2018 year, in monthly intervals. The chlorophyll a concentrations were measured using a spectrophotometer, while the phytoplankton biomass was calculated by comparing the shape of algae to geometrical figures and calculating the volume. The chosen chemical parameters (i. a. phosphates, pH and conductivity) were also determined. The values of the planktonic algae biomass and the chlorophyll a concentrations were low. In these ponds the typical algae for oligotrophic water were observed (Pinnularia Ehrenberg, Achnanthes lanceolata (Brébisson ex Kützing) Grun. in Cl. & Grun.), but there were also periodically the species characteristic for gently eutrophic water (Nitzschia acicularis (Kützing) W. Smith).

2

Utilization of surface- and groundwater for post-mining open pits reclamation in lignite mining

Cała M., Polak K.

AGH Journal of Mining and Geoengineering

|

2012

|

Vol. 36, no. 2

83-89

EN

The paper looks at water reclamation of open-pit excavations created as a result of lignite exploitation. Water reclamation of open-pit excavations is a long-lasting process. The prolonged duration and the target conditions of reservoirs' functioning create a number of hazards related to the reclamation process, and safety of use of the water basins. Slope stability and water quality should be considered as the most important of hazards. The article presents the exemplary results of stability calculations for a slope in an open-pit lignite mine in which the creation of a water reservoir is planned. The results of monitoring of water quality during the flooding of the pit are also described. The results of these calculations and the analyzes indicate that water reclamation requires the re-profiling of the final slopes of the pit and the flooding phase should be preceded by rock-mass drainage. The reclamation process should be reinforced by providing additional quantities of water from neighbouring mines. The safe reclamation and planned utilization of the basin requires a systemic approach towards the planning and design of the reservoir. A detailed analysis of the target, neutral physical and environmental conditions surrounding of the post-mining lake should become the base of the project.

PL

Rekultywacja wodna wyrobisk odkrywkowych powstałych w wyniku wydobycia złóż węgla brunatnego jest procesem długotrwałym. Długi czas trwania rekultywacji oraz docelowe warunki funkcjonowania zbiorników stwarzają szereg zagrożeń związanych z procesem rekultywacji oraz bezpieczeństwem użytkowania zbiorników wodnych. Do najważniejszych zagrożeń zaliczyć należy stateczność zboczy zbiorników oraz jakość wody. W artykule zaprezentowano przykładowe wyniki obliczenia stateczności dla zbocza w kopalni odkrywkowej węgla brunatnego, w której planowane jest utworzenie zbiornika wodnego. Przedstawiono także wyniki monitoringu napełniania wyrobiska w zakresie jakości wód. Wyniki obliczeń oraz analiz wskazują, że rekultywacja w kierunku wodnym wymaga przeprofilowania zboczy końcowych wyrobiska, a faza napełniania zbiornika wymaga odwodnienia górotworu oraz wspomagania procesu rekultywacji poprzez przerzut wód z sąsiednich zakładów górniczych. Bezpieczna rekultywacja oraz planowane wodne zagospodarowanie zbiornika wymaga systemowego podejścia w zakresie planowania i projektowania zbiornika. U podstaw projektu powinna leżeć więc szczegółowa analiza docelowych, naturalnych uwarunkowań fizycznych i środowiskowych w otoczeniu zbiornika powyrobiskowego.

3

Wybrane zagadnienia związane z rekultywacją wodną wyrobisk odkrywkowych

Polak K.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2011

|

nr 12

9-13

PL

Artykuł omawia główne problemy związane z prowadzeniem rekultywacji wodnej oraz naturalne uwarunkowania prowadzenia tego typu rekultywacji, występujące w różnych fazach kształtowania zbiorników powyrobiskowych. Zakończenie rekultywacji ogranicza bowiem możliwość ingerencji w utworzony przez człowieka ekosystem. Powstające jako następstwo eksploatacji kopalin oraz rekultywacji jeziora powyrobiskowe są narażone na degradację. Warunki równowagi końcowej zbiornika zależą wówczas od wielu czynników, w tym również sił natury, których uwzględnienie i wykorzystanie jest konieczne dla prawidłowego funkcjonowania środowiska wodnego. W związku z tym, ważnym elementem związanym z rekultywacją wodną jest odpowiednie zagospodarowanie zlewni wyrobiska. Odkrywkowe wyrobiska górnicze, eksploatowane obecnie w Polsce, mają olbrzymią pojemność wodną. Wodne zagospodarowanie wyrobisk największych kopalń węgla brunatnego i siarki pozwoli na zmagazynowanie ok. 4,5 mld m³ wody. Objętość wodną wszystkich kopalń kruszyw naturalnych i łamanych można oszacować na kilka mld m3. Zagospodarowanie odkrywkowych wyrobisk górniczych może zmienić niekorzystny bilans wodno-gospodarczy kraju. W artykule przedstawiono sposoby zagospodarowania wyrobisk oraz wskazano na gospodarcze możliwości wykorzystania zbiorników powyrobiskowych.

EN

The article discusses main problems connected with performing water reclamation and natural conditions for performing this type of reclamation that occur on different stages of the formation of open casts, because finishing of such reclamation limits the possibility of intervention in the ecological system created by a man. Lakes that are formed as a result of mining and reclamation are exposed to degradation. The conditions of the final balance of reservoir depend on many factors then, including also nature forces, which have to be taken into consideration and used for correct functioning of water environment. Therefore an important element connected with water reclamation is proper reclamation of the open cast drainage area. Open casts that are currently mined in Poland have an enormous water capacity. Water reclamation of open casts in the biggest brown coal and sulfur mines will allow to store app. 4.5 billion m³. Water capacity of all natural and crushed aggregates is estimated to be several billion m³. Reclamation of mining open casts may change the unfavorable water management balance in our country. The article presents methods of reclamation of open casts and indicates the possibilities of management of the open casts.

4

Uwarunkowania prowadzenia rekultywacji wodnej na terenach poeksploatacyjnych na przykładzie zbiornika wodnego Przykona

Polak K., Klich J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2009

|

nr 436, z. 9/2

373-377

PL

Zbiornik wodny Przykona zlokalizowany jest na terenach poeksploatacyjnych Kopalni Węgla Brunatnego Adamów S.A. Zbiornik został wykonany na zwałowisku wewnętrznym nadkładu, gdzie pierwotnie przepływała rzeka Teleszyna. Zatopienie zbiornika odbyło się poprzez skierowanie wód pochodzących z odwodnienia odkrywki Adamów. Po zakończeniu napełniania zbiornika Teleszyna została ponownie przełożona. W rezultacie zbiornik Przykona stał się częścią systemu rzecznego. Z powodu uformowania podłoża zbiornika z przepuszczalnych mas skalnych znajduje się on wciąż w zasięgu drenującego oddziaływania leja depresji wokół czynnej odkrywki Adamów. W związku z tym obserwuje się straty przepływu wody na wysokości zbiornika. Aby je uzupełnić, zaplanowano wykonanie kanału zasilającego, którym doprowadzane byłyby wody pochodzące z systemu odwodnienia odkrywki Adamów. Zasilanie zbiornika konieczne będzie tak długo, dopóki nie nastąpi odbudowa ciśnień hydrostatycznych wód podziemnych w otoczeniu zbiornika.

EN

The Przykona water reservoir is located in the post-mining area of the Adamów Lignite Mine (central Poland). The water resersoir was formed on the inner waste dumping ground, which is located in the original river bed of the Teleszyna River. The flooding of the reservoir was achieved using mine water taken from the dewatering system. After the flooding, the Teleszyna River had been re-directed to an artificial lake. As a result, the artificial reservoir became a part of the river system. Due to the permeability of the reservoir background and the influence of the cone of depression, water leakage from the reservoir has occurred. It was necessary to use the mine water resource in order to induce the water flow through the restored river system. To utilise surface water resources, a special channel connecting the mine with the lake is required. Teleszyna River irrigation could result from ground water level recovery in the area below the Przykona reservoir.

5

Organizmy strefy pelagicznej, litoralnej i głębinowej wybranych zbiorników powyrobiskowych w Łuku Mużakowskim

Najbar B.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Politechnika Zielonogórska

|

1998

|

nr 118(8)

131-158