The Upper Silesian Coal Basin (USCB) is situated within Variscean depression in the southern Poland. Mining of the hard coal, ore and sand deposits in the USCB has a long-lasting tradition. Exploitation Has been carried out with both – open pit and mainly underground operations. The intensity of water inflows to mines depends on geogenic and technological factors. Among geogenic factors the main one is occurrence of thick water – bearing Quaternary sediments in the roof of Carboniferous ore deposits. Among technological factors the essential influence on the inflows to the mine workings have: time, depth and surface of exploitation, as well as drainage intensity.
PL
Górnośląskie Zagłębie Węglowe (GZW) jest niezależnym regionem hydrogeologicznym. W jego zasięgu wydziela się dwa subregiony hydrogeologiczne: północno-wschodni ( I) i południowo-zachodni (II), o odmiennych układach i warunkach hydrogeologicznych. Granicę między subregionami wyznacza zasięg występowania zwartej pokrywy ilastych, izolujących podłoże, utworów miocenu. W zasięgu subregionu I czwartorzędowe poziomy wodonośne znajdują się w więzi hydraulicznej z poziomami wodonośnymi karbonu lub triasu. W subregionie II więź hydrauliczna między karbońskimi i czwartorzędowymi poziomami wodonośnymi występuje tylko w zasięgu erozyjnych okien hydrogeologicznych w utworach miocenu. Na obszarze GZW obserwuje się wyraźne zróżnicowanie miąższości i wykształcenia litologicznego pokrywy utworów czwartorzędowych. Wspomniane utwory są reprezentowane przez piaszczysto-gliniaste osady, których miąższości wahają się w granicach od dziesiętnych metra do ponad 120 m. W zasięgu rejonów górniczych czwartorzędowe poziomy wodonośne są intensywnie drenowane przez wyrobiska górnicze kopalń głębinowych węgla i rud cynkowo-ołowiowych oraz odkrywkowych surowców okruchowych. Eksploatacja górnicza prowadzona jest na skalę przemysłową przez okres ponad dwustu lat. Zawodnienie kopalń jest zróżnicowane i uzależnione od czynników geogenicznych oraz górniczo-technicznych prowadzonej eksploatacji. Przeprowadzone badania wykazały, iż w zawodnieniu kopalń głębinowych podstawowe znaczenie posiada infiltracja wód z czwartorzędowego nadkładu w przepuszczalne podłoże. Aktywność procesu przesączania się wód w podłoże jest uwarunkowana przepuszczalnością, miąższością i wodonośnością utworów czwartorzędowych, udrożnieniem skał serii złożowej długotrwałą eksploatacją oraz odwadnianiem skał aktywnym drenażem górniczym. Utwory czwartorzędowe w obrębie GZW podlegają drenażowi nie tylko w wyniku pośredniego wpływu górnictwa węgla kamiennego, czy rud cynku i ołowiu, ale także są bezpośrednim obiektem eksploatacji, podlegając koniecznemu odwodnieniu. Nagromadzenia bilansowe piasków podsadzkowych udokumentowano, bądź tylko wstępnie rozpoznano dla potrzeb górnictwa węgla kamiennego, wskazując jako najzasobniejsze rejony kopalnych i współczesnych dolin rzecznych Białej i Czarnej Przemszy. Fragmenty dolin i kotlin wypełnionych plejstoceńskimi osadami klastycznymi o wysokiej przewodności objęto granicami Głównych Zbiorników Wód Podziemnych: GZWP nr 453 Biskupi Bór, GZWP nr 455 Dąbrowa Górnicza.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wyjaśniono współczesne znaczenie określenia "hydrogeologia górnicza". Scharakteryzowano początki i rozwój tej specjalności w Polsce oraz ewolucję zadań, a także problematyki prac badawczych i zastosowań. Wyróżniono etap uruchomiania górnictwa po II wojnie światowej, etap poszukiwań, rozpoznawania, dokumentowania i zagospodarowywania nowych złóż kopalin oraz budowy kopalń w latach '60 i'70, współczesny etap zmian w sferze przemysłu wydobywczego w związku z transformacją polskiej gospodarki z nakazowo-rozdzielczej na wolnorynkową i nadchodzący etap gospodarki wolnorynkowej ze zredukowaną rolą sprywatyzowanego przemysłu wydobywczego w gospodarce krajowej.
EN
The contemporary denotation of the term: "mining hydrogeology" is proposed. According to it, the aims of this branch of applied hydrogeology is formation of scientific basis for optimal decisions and actions directed towards the solution of technical and economic problems arising as result of the presence of water surrounding mineral deposits, on the stages of their exploration, development, exploitation, and liquidation of mines. It includes both research and practical actions necessary to attain these aims, as well as current hydrogeological survey of the operating mines. The origin of mining hydrogeology in Poland after World War II and its following evolution is shortly described. Four stages of the last have been distinguished: 1) draining of mines flooded during the war and regeneration of mining; 2) rapid growth of mineral industry, hydrogeological investigation of newly discovered huge deposits of hard coal, lignite, metal ores (iron, zinc-lead, copper), salt and native sulphur, construction of underground- and open pit mines; 3) transformation of Poland's economy from planned to free-market: change of the position of mining within it, decline of geological prospecting, exploration of deposits, investments and production of mineral raw materials; 4) exhausting of resources of several deposits, abandoning of non profitable mines, limited investments and reduction of output of private mines. Principal hydrogeological problems faced with by the mining industry on those stages (i.e. mine water inflow prognoses, water hazard, saline mine water disposal and utilization, impact of land subsidence and drainage of rock massif on ground- and surface waters, flooding of the abandoned mines, toxic waste storage underground etc.) are shortly discussed. Some data regarding the methods of investigation and research, publication of the results, as well as education of specialists are given.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.