Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 27

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  zanieczyszczenia komunikacyjne
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W artykule przedstawiono wyniki oceny korozyjności atmosfery w bezpośrednim sąsiedztwie ulic o zróżnicowanym natężeniu ruchu w Warszawie, Krakowie i Katowicach. Na podstawie rocznych ekspozycji w latach 2014-2018 wyprowadzono równanie opisujące wpływ parametrów środowiskowych i ruchu pojazdów na ubytki korozyjne cynku i powłoki cynkowej na stali.
EN
This paper covers the results of atmospheric corrosivity assessment in the immediate vicinity of streets of different traffic volume in Warsaw, Krakow and Katowice. Based on the annual exposure values in 2014-2018 an equation describing the impact of environmental parameters and street traffic volume on corrosion losses of zinc and zinc coating in steel was formulated.
PL
Badano wpływ zanieczyszczeń komunikacyjnych na zawartość wybranych substancji w drewnie i korze morwy białej (Morus alba L.). Przeprowadzone badania wykazały, że zawartość substancji ekstrakcyjnych była większa w drewnie strefy twardzieli w stosunku do ich zawartości w drewnie strefy twardzieli przyrdzeniowej i w drewnie strefy bielu. Skażenie środowiska zanieczyszczeniami komunikacyjnymi przy drodze szybkiego ruchu wpłynęło na zwiększenie zawartości substancji mineralnych w drewnie twardzieli przyrdzeniowej w odniesieniu do drewna strefy twardzieli i strefy bielu, jak również na zwiększenie ich zawartości w korze. Kora charakteryzowała się 2–6-krotnie większą zawartością azotu w stosunku do badanych stref drewna. Skażenie środowiska zwiększyło zawartość jonów siarczanowych (SO4 2-) w korze i drewnie oraz zmieniło ich rozmieszczenie na przekroju poprzecznym pnia, a także zwiększyło zawartość jonów wodorofosforanowych (HPO4 2-) w drewnie strefy bielu, niezależnie od wysokości badanego przekroju poprzecznego. Zawartość jonów HPO4 2- w korze zwiększała się ze wzrostem wysokości pnia.
EN
The trunk of a tree that grew about 3 m from the express way in central Poland was cut into 200 mm high disks and then studied for extractives, mineral substances, N and NO3 -, SO4 2- and HPO4 2- anions in disks obtained from different heights of the trunk (in the range of 0.1–2.2 m from the ground) as well as from zones located at different distances from the trunk core. The content of the extractives (eluted with a mixt. of EtOH and C6H6 1:1 by vol.) was the largest in samples from zones located near core similarly to the content of the analyzed anions. The bark samples had the highest contents of minerals and N. The contents strongly depended on the sampling height.
EN
The phytoindication-based study assessing roadside pollution was carried out along the Cracow – Zakopane. Two testing plants: the common dandelion (Taraxacum officinale F.H. Wigg.) and the Norway spruce (Picea abies (L.) H. Karst). Plant samples were collected within two sites in distance of 5, 10, 50 and 100 m away to the road. The site differed in traffic density and showed discrepency in its amount in time. (site 1 decrease, site 2 increase of traffic density). Hence, samples were collected in September 2005 and September 2013. Total trace metal (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) concentration was determined. Total trace metal (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) concentration varied widely depending on plant species, distance to the road and traffic density: 0.6–14.5 mg•kg-1 Cr, 0.1–10.3 mg•kg-1 Ni, 0.5–17.3 mg•kg-1 Cu, 21.1–124.2 mg•kg-1 Zn, 0.1–6.0 mg•kg-1 Cd, 0.1–7.3 mg•kg-1 Pb. Generally, the distance to the road influenced metal concentration in both plant species, which slightly decreased with the increase of distance. The concentration of Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb on 5 m were 0.7–14.5, 0.2–5.0, 0.7–3.3, 0.4–3.1, 0.3–2.7 and 0.5–6.0 times higher than on 100m distance to the road. Also metal concentration showed differences according to traffic density. On site 1 on the road of decreased traffic density, the concentration of Cr, Ni, Cd in the common dandelion collected in 2013 was lower than in 2005 by about 5 times, 3 times and 2 times, respectively; and the concentration of Cr, Ni and Pb in the Norway spruce was 3 times lower. Whereas, on site 2 of increased traffic density, the concentration of Ni, Cd, Zn and Pb in the common dandelion collected in 2013 was higher than in 2005 by respectively 3, 7, 3 and 1.5 times; and the concentration of Ni, Cu, Cd and Pb in the Norway spruce was respectively 5, 1.5, 4 and 1.2 times higher differences in trace metal levels between two plant studied species were observed. The common dandelion (Taraxacum officinale) accumulated 1.5, 1.1, 3, 1.6, 7.3 and 2 times higher amounts of Cr, Ni, Cu, Zn, Cd and Pb than the Norway spruce (Picea abies) and is regarded as a better phytoindicator of traffic pollution.
PL
Celem oznaczenia zanieczyszczeń komunikacyjnych wzdłuż drogi Kraków – Zakopane zostały przeprowadzone badania oparte na bioindykacji. Do badania zostały wykorzystane dwa gatunki roślin: mniszek lekarski (Taraxacum officinale F. H. Wigg.) i świerk pospolity (Picea abies (L.) H. Karst). Próbki zostały pobrane w obrębie dwóch stanowisk oddalonych o 5, 10, 50 i 100 m od krawędzi jezdni. Stanowiska różniły się natężeniem ruchu, jak i zmiennością ruchu w zależności od czasu (stanowisko 1 – o obniżonym natężeniu ruchu, a stanowisko 2 – o zwiększonym natężeniu ruchu). Próbki zostały pobrane we wrześniu 2005 i wrześniu 2013. Następnie wyznaczona została całkowita zawartość metali śladowych (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn). Całkowita zawartość metali śladowych (Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn) różniła się w zależności od gatunku rośliny, odległości od krawędzi drogi i natężenia ruchu: 0,6–14,5 mg•kg-1 Cr, 0,1–10,3 mg•kg-1 Ni, 0,5–17,3 mg•kg-1 Cu, 21,1–124,2 mg•kg-1 Zn, 0,1–6,0 mg•kg-1 Cd i 0,1–7,3 mg•kg-1 Pb. Ogólnie odległość od krawędzi drogi wpłynęła na zawartość metali śladowych w obu gatunkach roślin, która nieznacznie spadła wraz ze wzrostem odległości. Zawartość Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb w odległości 5 m były odpowiednio 0,7–14,5; 0,2–5,0; 0,7–3,3; 0,4–3,1; 0,3–2,7 i 0,5–6,0 razy wyższe niż w odległości 100 m od krawędzi drogi. Również zawartość metali różniła się w zależności od natężenia ruchu. Na stanowisku numer 1, na odcinku drogi o obniżonym natężeniu ruchu, zawartość Cr, Ni i Cd w mniszku lekarskim zebranym w 2013 roku była mniejsza niż w 2005 roku odpowiednio 5, 3 i 2 razy; a zawartość Cr, Ni i Pb w świerku pospolitym była 3 razy niższa. Natomiast na stanowisku numer 2, o zwiększonym natężeniu ruchu, zawartość Ni, Zn i Pb w mniszku lekarskim zebranym w 2013 roku była wyższa niż w 2005 roku odpowiednio 3, 7, 3 i 1,5 razy; a zawartość Ni, Cu, Cd i Pb w świerku pospolitym była odpowiednio 5; 1,5; 4 i 1,2 razy wyższa. Zaobserwowano różnice w poziomie zawartości metali śladowych między badanymi gatunkami roślin. Mniszek lekarski (Taraxacum officinale) zawierał odpowiednio 1,5; 1,1; 3; 1,6; 7,3 i 2 razy więcej Cr, Ni, Cu, Zn, Cd i Pb niż świerk pospolity (Picea abies), dlatego uważa się go za lepszy bioindykator zanieczyszczeń komunikacyjnych.
PL
Celem pracy było rozpoznanie wpływu zanieczyszczeń komunikacyjnych na glebę i roślinność uprawnianą przy pasie drogowym. Zanieczyszczenia te, to nie tylko spaliny, ale również pyły powstające w wyniku tarcia opon o nawierzchnie drogi, płyny wyciekające z nieszczelnych instalacji oraz śmieci wyrzucane przez kierowców w trakcie jazdy. Roślina bytująca w takim środowisku, jest narażona na liczne stresy i uszkodzenia. Główną przyczyną wpływającą niekorzystnie na rozwój roślin, a nawet powodującą ich śmierć, jest potęgujące się stale zanieczyszczenie powietrza, zwłaszcza w rejonach śródmiejskich jak i wzdłuż obciążonych tras komunikacyjnych. Na skutek używania soli do zwalczania gołoledzi, narażamy glebę na skażenie, co wpływa na rozwój roślin a także zmniejsza kwasowość gleby. Na wielu takich terenach zatrucie przekracza normy wytrzymałości roślin, będąc podstawową przyczyną chorób a także masowego zamierania. Obiektem badań była kukurydza oraz jej siedlisko uprawy. Do celów analiz z pola zlokalizowanego w miejscowości Kośmidry pobrano próby glebowe, w których oznaczono: pH, zasolenie, zawartość węgla organicznego i poziomy metali ciężkich. W łanie kukurydzy obserwowano obecność czynników bio- i abiotycznych, wpływających na stan zdrowotny roślin oraz poziom zachwaszczenia.
EN
The aim of the paper was identification of the impact of transport pollution on soil and vegetation grown in roadside soil. These pollutants are not only exhaust fumes but also dust generated by the friction of tires on road surface, fluids leaking from leaky installations and trash thrown by drivers while driving. The plant living in this environment is exposed to various stresses and damage. The main reason negatively affecting plant growth and even causing their death, is constantly increasing air pollution, especially in downtown areas and along busy roads. As a result of the use of salt for deicing, we risk contamination of the soil, resulting in poor plant growth and reduction in soil acidity. In many of these areas contamination exceeds the standards of plant resistance, being the basic cause of diseases and mass dying. The object of the study was corn and its habitat of cultivation. For the purposes of analyses soil samples were collected in the field located in the village of Kośmidry, and the following determination were carried out: pH, salinity, organic carbon content and levels of heavy metals. In the cornfield of the maize the presence of bio-and abiotic factors was noted affecting the health status of plants and the level of weed growth.
PL
Ostatnie dekady przyniosły niezwykle dynamiczny wzrost roli transportu w każdej niemal dziedzinie życia społecznego i gospodarczego. Szczególnie znaczące zadania ma w tym zakresie transport drogowy, który w skali Unii Europejskiej, na tle wszystkich innych rodzajów transportu, ma obecnie 46% udział w przewozach towarowych i 74% udział w przewozach pasażerskich. Obok niezaprzeczalnie pozytywnej roli, jaką transport odegrał i odgrywa w generowaniu i wspieraniu rozwoju gospodarczego świata, nie można pomijać faktu, że jest on również źródłem szeregu problemów i uciążliwości, tak dla środowiska przyrodniczego, jak i społeczeństwa. Do najważniejszych zagrożeń wynikających z działalności transportu drogowego należy emisja zanieczyszczeń powietrza (w tym w szczególności tlenków azotu, zanieczyszczeń pyłowych, czy lotnych związków organicznych, jak również gazów cieplarnianych) oraz emisja hałasu. W wielu dużych ośrodkach miejskich transport drogowy jest znaczącym, a niekiedy wręcz dominującym źródłem emisji zanieczyszczeń, co stanowi ważną przyczynę niskiej jakości powietrza w miastach. Jest to zatem problem szczególnie istotny, zwłaszcza wziąwszy pod uwagę stale rosnącą liczbę mieszkańców miast i wzrastający wskaźnik motoryzacji, który w Polsce przekracza już średnią dla Unii Europejskiej i wynosi 628 pojazdów na 1000 mieszkańców. Problematyka znaczącej presji transportu drogowego na środowisko, zwłaszcza miejskie, jest jednym z ważnych elementów niniejszej pracy. Szczególny nacisk położony w niej jednak został na skutki oddziaływania tego transportu na zdrowie człowieka. Prezentując przegląd światowej literatury w tym zakresie skupiono się na oddziaływaniu zanieczyszczeń powietrza na układ oddechowy,sygnalizując jednakowoż inny ważny aspekt, jakim jest ich wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Kluczowym elementem pracy jest zaprezentowanie rezultatów kilkuletnich badań nad wpływem czynników uwarunkowanych miejscem zamieszkania na występowanie obturacji (zwężenia) oskrzeli, będącej ważnym symptomem nieuleczalnej przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Przedstawione zostały przede wszystkim wyniki badań czynnościowych oddychania osób zamieszkujących w bezpośrednim sąsiedztwie wybranych ciągów komunikacyjnych Warszawy, charakteryzujących się wysokim natężeniem ruchu pojazdów. Wykorzystując narzędzia statystyki matematycznej (w tym wybrane testy statystyczne, generalizowaną regresję liniową, czy modele regresji logistycznej) wyniki te porównano z rezultatami badań grupy kontrolnej, którą stanowili mieszkańcy wybranych obszarów Polski, charakteryzujących się małymi stężeniami zanieczyszczeń powietrza. Szczególna uwaga poświęcona została osobom niepalącym, a więc pozbawionym narażenia na kluczowy czynnik upośledzający prawidłową czynność oddychania. Wśród mieszkańców miasta wykazano wyraźnie częstsze aniżeli w grupie kontrolnej występowanie ważnych objawów zaburzenia prawidłowego przepływu powietrza przez drogi oddechowe (duszności, kaszel z odkrztuszaniem, świszczący oddech), jak również statystycznie istotnie niższe odsetki wartości należnych najważniejszych parametrów spirometrycznych (FEV1, FEV1/FVC, czy FEF50). W grupie osób zamieszkujących w sąsiedztwie ruchliwych warszawskich ulic stwierdzono 4,1-krotnie więcej osób wykazujących cechy obturacji oskrzeli w odniesieniu do mieszkańców terenów wiejskich o generalnie niskich stężeniach zanieczyszczeń powietrza. Bardziej szczegółowa analiza wyników mieszkańców Warszawy wykazała, że najniższe wartości wskaźników spirometrycznych występują wśród osób zamieszkujących w sąsiedztwie tych ulic, przy których problemy transportowe okazują się być szczególnie silne, a tym samym cechują się one najwyższymi emisjami zanieczyszczeń powietrza. Odsetki osób z obturacją oskrzeli wahały się wśród mieszkańców miasta (w zależności od lokalizacji) w granicach od 5,1% do 12,3%, co stanowiło wyraźnie wyższe wartości na tle grupy kontrolnej, w której wynosiły one 2,0% do 2,6%. Na podstawie modeli generalizowanej regresji liniowej wykazano, że wśród najważniejszych czynników wpływających na zmienność kluczowych wskaźników spirometrycznych znajdują się: miejsce i okres zamieszkania, kondygnacja zamieszkania i przeważające położenie okien w mieszkaniu/ domu w stosunku do najbliższej ruchliwej ulicy, czy też obecność innych aniżeli ruch drogowy źródeł emisji zanieczyszczeń w pobliżu miejsca zamieszkania, jak również fizyczna aktywność badanych osób. Potwierdziły to wyniki modelu regresji logistycznej, wskazujące, iż wśród osób niepalących ryzyko obturacji oskrzeli jest ponad 6-krotnie wyższe w grupie osób zamieszkujących w pobliżu ruchliwych ulic Warszawy w porównaniu z grupą kontrolną. Uzyskane wyniki okazują się być zbieżne z rezultatami wcześniejszych prac, w których prezentowano analizę wyników podobnych badań. Dowodzą one, iż długotrwałe zamieszkiwanie w bezpośrednim sąsiedztwie miejskich ciągów komunikacyjnych o dużym natężeniu ruchu sprzyja wzrostowi odsetków osób wykazujących cechy przewlekłego upośledzenia funkcji układu oddechowego, obniżając sprawność oddychania i zwiększając ryzyko obturacji oskrzeli. Znaczący wpływ na zaobserwowany stan ma więc z pewnością intensywny ruch pojazdów i będące jego skutkiem wysokie emisje zanieczyszczeń, warunkujące niedostateczną jakość powietrza w mieście
EN
In the last decades dynamic growth of the role of transport in almost every area of social and economic life has been observed. Particularly road transport gained in importance with 46% share of the freight and 74% share of the passenger haulage in the European Union. Although transportation has played and plays undeniably positive role in generating and supporting the world’s economic development, it cannot be overlooked that it is also the source of many problems and inconvenience, both for the environment and for the society. The main risks arising from the activities of road transport are air pollutants emissions (in particular nitrogen oxides, particulate matter and volatile organic compounds, as well as greenhouse gases emissions) and noise. In a number of large urban areas, road transport is a significant and sometimes even dominant source of emissions, which is a major cause of poor air quality in cities. It is therefore particularly important issue, especially considering the growing number of urban population and the increasing rate of motorization, which in Poland is already above the average for the European Union and amounts 628 cars per 1000 inhabitants. The issue of significant road transport pressure on the environment, especially the municipal environment, is one of the essential problems considered in this dissertation. Particular emphasis, however, was placed on the effects of road transport influence on the urban environment, including primarily human health. Presenting an overview of world literature in this field author focused on impacts of air pollutants on the respiratory system, indicating, however, another important aspect, which are their effects on the cardiovascular system. An essential element of this dissertation is to present the results of several years of research on the impact of factors conditioned by place of residence in the occurrence of bronchial obstruction, which is a major symptom of an incurable Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD). Primarily there were presented respiratory function tests results of people living in the immediate vicinity of selected roads in Warsaw, characterized by high traffic intensity. Using the tools of mathematical statistics (including selected statistical tests, generalized linear regression and logistic regression models), these results were compared with the outcomes of investigation made in the control group– the residents of selected areas in Poland with rather low air pollutants concentrations. Particular attention was focused on non-smoking individuals, deprived of exposure to the key factor which can severely impair proper respiratory function. Among the residents of the city there has been clearly shown more frequent occurrence of substantial symptoms of proper airflow disorder through the respiratory tract (dyspnoea, cough with expectoration, wheezing) in comparison to the control group. The rates of proper values of the most important spirometric parameters (FEV1, FEV1/FVC, and FEF50) were statistically significantly lower among city inhabitants. In the group of people living in the vicinity of the busy streets of Warsaw there were found 4.1 times more people showing evidence of airflow obstruction in relation to the inhabitants of rural areas with generally low levels of air pollutants. A more detailed analysis of the residents of Warsaw showed that the lowest values of spirometric parameters occur among people living in the vicinity of these streets where the transportation problems appear to be particularly strong, and thus they are characterized by the highest emissions of air pollutants. The proportion of patients with bronchial obstruction varied among the inhabitants of the city (depending on location) in the range of 5.1% to 12.3%, which was highly more frequent as compared with the control group in which they were at 2.0% to 2.6%. On the basis of generalized linear regression models it was demonstrated that among the most important factors affecting the variability of key spirometric indicators there are such as: the place and duration of residence, floor of residence and the prevailing location of the windows in the apartment/house in relation to the nearest busy street, or the presence of other than road transport emission sources close to the place of residence, as well as the physical activity of the investigated individuals. This was confirmed by the results of the logistic regression model, indicating that the risk of airway obstruction among non-smoking people is more than 6 times higher in the group of inhabitants living near busy streets in the city, compared with the control group. The obtained results appear to be consistent with the outcomes of previous work covering the analysis of similar studies. They show that long-term residence in the immediate vicinity of urban transportation routes with heavy traffic, promotes the growth of percentages of people showing evidence of chronic respiratory dysfunction, reducing the respiratory efficiency and increasing the risk of respiratory airflow obstruction. Significant influence on the observed state has certainly an intensive vehicular traffic and high air pollutants emissions being its result and conditioning insufficient air quality in the city.
PL
Praca ma na celu określenie rozkładu przestrzennego dwutlenku azotu na terenie Bielska-Białej. Badania przeprowadzono w okresie zimowym (luty 2011 r.) wykonując pomiary japońską metodą Amaya-Sugiura w modyfikacji D. Krochmala i L. Górskiego (PN-98 Z-04092/08) z pasywnym pobieraniem próbek. Uzyskane wyniki opracowano graficznie w formie rozkładów przestrzennych, wskazujących na obszary o dużym zagrożeniu wysokimi stężeniami NO2 w imisji.
EN
The aim of the work is to determine a spatial distribution of sulphate dioxide in Bielsko-Biała area. Research was carried out in february of 2011. Experiments were conducted using Amaya-Sugiura method that was modified by D. Krochmal and L. Górski (PN-98 Z-04092/08). The results obtained were graphically represented as spatial maps of regions where concentrations of NO2 were high.
EN
The aim of the research was to determine content of 5 heavy metals (Cu, Zn, Ni, Pb, Cd) in meadow sward and soil whose samples were collected from points along road No. 957 passing through Zawoja (Poland, Malopolska province). Samples were collected from 13 points, each one at a distance of 5 and 200 m from the road edge. In total, 26 samples of plant and soil material were collected. The content of metals was determined using ICP-AES method. The content of copper and zinc (trace elements that at the same time are bioelements indispensable for plants and animals) in the grass sward was at deficiency (Cu) or was within the range of optimal values (Zn). All the studied plant samples were characterized by higher than optimal lead content. Excessive cadmium content was found in four samples of the sward, which indicates necessity to exclude that biomass from fodder use. As a rule, the studied soils were characterized by a natural or increased content of heavy metals. Soil pollution with heavy metals occurred in particular spots. As a rule, no significant correlation between the content of studied elements in the sward and soil was proven (only the contents of nickel in the plants and soil were significantly positively correlated).
PL
Celem badań było określenie zawartości 5 metali ciężkich (Cu, Zn, Ni, Pb, Cd) w runi łąkowej i glebie pobranych punktowo wzdłuż drogi nr 957 przebiegającej przez Zawoję (województwo małopolskie). Próbki pobrano w 13 punktach, w każdym w odległości 5 i 200 m od skraju jezdni. Łącznie pobrano po 26 próbek materiału roślinnego i glebowego. Zawartość metali oznaczono metodą ICP-AES. W runi trawiastej zawartość metali ciężkich będących równocześnie biopierwiastkami niezbędnymi dla roślin i zwierząt była niedoborowa (Cu) lub mieściła się w zakresie wartości optymalnych (Zn). Wszystkie badane próbki roślinne cechowały się większą od optymalnej zawartością ołowiu. W czterech próbkach runi stwierdzono nadmierną zawartość kadmu, co wskazuje na konieczność wyłączenia tej biomasy z użytkowania paszowego. Badane gleby z reguły cechowały się naturalną lub podwyższoną zawartością metali ciężkich. Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi miało charakter punktowy. Z reguły nie udowodniono istotnej zależności między zawartością badanych pierwiastków w runi i w glebie (jedynie zawartość niklu w roślinach i glebie była istotnie dodatnio skorelowana).
EN
This paper presents the results of measurements of concentrations of benzene and its alkyl derivatives such as: toluene, ethylbenzene and xylenes (BTEX) in the air, which are considered as indicators of human exposure to VOCs. Research were carried out in Gliwice (Upper Silesia, Poland), in November and December 2009, in the peak traffic period (2400-2800 cars per hour). The measurements were done at the background point as well as at two points oriented at communicational sources. Active sampling method with enrichment on solid sorbent tubes, was used, after which thermal desorption (TD) and direct determination by gas chromatography (GC-FID) were applied. Average concentrations for the points representing communication and the background, were found respectively for benzene - 10.09 and 6.08 μg/m3, toluene - 12.80 and 3.49 μg/m3, ethylbenzene - 2.77 and 0.58 μg/m3, total xylenes - 4.78 μg/m3 and 1.11 μg/m3. During the measurement period reference values of the test compounds were not exceeded.
PL
Poziomy stężeń benzenu i jego alkilowych pochodnych w powietrzu atmosferycznym w Gliwicach W pracy zaprezentowano wyniki pomiarów stężeń benzenu i jego alkilopochodnych tj.: toluenu, etylobenzenu i ksylenów (BTEX), uznawanych za wskaźniki stopnia narażenia człowieka na działanie LZO, w powietrzu atmosferycznym. Badania prowadzono w Gliwicach w listopadzie i grudniu 2009 roku, w tzw. okresie szczytu komunikacyjnego (2400-2800 samochodów na godzinę). Punkty pomiarowe były zlokalizowane na skrzyżowaniu ruchliwych ulic oraz w punkcie tła. Do poboru próbek wykorzystano metodę aspiracyjną ze wzbogacaniem na stałym złożu, a następnie desorpcję termiczną (TD) i bezpośrednie oznaczenie metodą chromatografii gazowej (GC-FID). Średnie stężenia, dla punktów komunikacyjnych i tła wynosiły odpowiednio dla benzenu 10.09 i 6.08 μg/m3, toluenu 12.80 i 3.49 μg/m3, etylobenzenu 2.77 i 0.58 μg/m3 oraz ksylenów 4.78 i 1.11 μg/m3. W okresie pomiarowym nie odnotowano przekroczeń wartości odniesienia dla badanych związków.
EN
The aim of this article is to describe the state of the acoustic climate at the rest and service areas (MOPs) situated by A4 motorway in Silesia The analysis includes the research results conducted at these parking lots from May till August 2010. The research was conducted with the digital noise meter, which was connected with the computer during measurement. The research results indicate the essential differences in the noise intensity between the particular rest and service area reaching up to 12 dB(A), in spite of the similar value of the traffic noise in all of the places where the research was conducted. It was assumed that the level of noise on each of the parking lots should be similar to standing norms for the recreation areas i.e. below 55 dB(A). The research conducted at 4 MOPs indicated that only at two of them, MOP Halemba and Wirek, these norms are fulfilled. The lack of the proper anti-noise protection in the form of the sound absorbing screens at the parking lots situated by the motorway causes the situation in which the level of noise at the places devoted to rest highly decreases the possibility to relax before the next stage of a journey.
PL
W artykule opisano stan klimatu akustycznego w Miejscach Obsługi Pojazdów usytuowanych przy autostradzie A4 w województwie śląskim – MOP Wirek, MOP Halemba, MOP Proboszczowice, MOP Chechło. Analiza obejmuje wyniki badań przeprowadzonych na tych parkingach w okresie od maja do sierpnia 2010 roku. Badania przeprowadzono przy użyciu cyfrowego miernika hałasu, podłączonego w trakcie pomiarów do komputera. Wyniki badań wskazują na istotne różnice w wielkości natężenia hałasu pomiędzy poszczególnymi Miejscami Obsługi Pojazdów, dochodzącego do 12 dB(A), pomimo podobnej wartości hałasu komunikacyjnego we wszystkich punktach badawczych. Przyjęto, że na każdym parkingu poziom hałasu powinien być zbliżony do obowiązujących norm dla terenów rekreacyjnych, tj. poniżej 55 dB(A). Przeprowadzone badania na 4 MOP-ach wykazały, iż tylko na dwóch z nich normy te są spełnione dla: MOP Halemba i MOP Wirek. Brak odpowiedniej ochrony przeciwdźwiękowej w postaci ekranów akustycznych na parkingach położonych przy autostradzie skutkuje tym, że poziom hałasu w miejscach przeznaczonych do wypoczynku znacznie obniża możliwość odprężenia przed dalszą podróżą.
PL
Tereny miejskie, a w szczególności zlokalizowane w sąsiedztwie ulic o największym natężeniu ruchu, są obszarami, na których mamy najwyższą formę degradacji środowiska przyrodniczego. Jednym ze znaczących przejawów tych procesów jest kumulacja metali ciężkich w wierzchnich warstwach profili glebowych oraz roślinach tam rosnących. Celem pracy była ocena stopnia zanieczyszczenia metalami ciężkimi Cu, Cd, Cr, Pb i Zn runi trawiastej pobranej z wybranych ciągów komunikacyjnych Lublina. Próbki roślinne pobrano z 18 stanowisk, zróżnicowanych zgodnie z założonymi celami badawczymi. W każdym z miejsc pobrano 2 reprezentatywne próbki (20÷30) cm od krawędzi jezdni i w odległości 2 m. Koncentracja metali ciężkich w badanych roślinach była zróżnicowana; stwierdzono znaczący wpływ zawartości metali ciężkich oznaczonych w glebach na ich koncentrację w runi trawiastej pobranej z wybranych ciągów komunikacyjnych Lublina.
EN
Urban areas, in particular, located in the vicinity of streets with the highest traffic areas, are areas where we have the highest form of environmental degradation. One significant manifestation of these processes is the accumulation of heavy metals in the upper layers of soil profiles and the plants growing there. In areas where there is a high traffic is observed not only significant concentration of carbon oxides, nitrogen oxides, sulfur oxides, hydrocarbons, soot but also heavy metals. Therefore, there is a need to assess the content of heavy metals in soil, which was the subject of previous research and their contents in plants. The aim of this study was to assess the degree of contamination with heavy metals Cu, Cd, Cr, Pb and Zn of grass sward taken from selected routes of Lublin. Plant samples were collected from 18 sites, varying in accordance with the objectives of research. In each position, two representative samples were collected (20÷30 cm and 2 m from the edge of the carriageway). The plant material was mineralized using aqua regia, the heavy metals content was determined using the AAS technique spectrometer Perkin Elmer 3300 AAS. The concentration of heavy metals in the studied plants was varied and ranged for Cu (13.72÷80.92) mg/kg, Cd (0.94÷2.01) mg/kg, Cr (1.07÷56.04) mg/kg, Pb (4.44÷133.4) mg/kg, Zn (44.85÷254.6) mg/kg. It was found that heavy metals in soils significantly influenced their concentration in the grass sward taken from the selected routes of Lublin.
PL
W ciągu ostatnich 20 lat nastąpił gwałtowny rozwój motoryzacji w Polsce. Szybkie tempo wzrostu transportu samochodowego w miastach przekłada się na duży wzrost zanieczyszczenia środowiska, głównie powietrza i gleby. W badaniach do oceny stopnia zanieczyszczenia gleby przy najbardziej ruchliwych trasach w Warszawie zastosowano metodę magnetometryczną. Opiera się ona na pomiarach parametrów magnetycznych zanieczyszczeń, w których skład wchodzą silnie magnetyczne tlenki żelaza skorelowane z występowaniem innych metali ciężkich. Czułym parametrem określającym zawartość cząstek magnetycznych w zanieczyszczeniach jest podatność magnetyczna. Próby gleby pobrano z trzech lokalizacji: przy Trasie Toruńskiej, przy ulicy Modlińskiej oraz przy Dolinie Służewieckiej. Z każdej lokalizacji próbki pobierano z powierzchni i z głębokości 5 cm, 12 cm oraz 20 cm z poboczy drogi oraz z całej szerokości pasów trawników rozdzielających dwa kierunki ruchu pojazdów. Stwierdzono korelację zaobserwowanych wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby z natężeniem ruchu pojazdów. Wyznaczono rozkład wartości podatności magnetycznej zanieczyszczonej gleby w funkcji odległości od brzegu jezdni i w funkcji głębokości profili. Na tej podstawie wskazano na różnice w akumulacji zanieczyszczeń komunikacyjnych w glebie w zależności od topografii terenu, odległości od pobliskich skrzyżowań oraz w zależności od występowania ekranowania przez roślinność przy drogach.
EN
Rapid development of motor transport has been observed in Poland during the last 20 years. A quick increase of numbers of vehicles in cities generates an increase of environmentali pollution, mainly in atmosphere and in soil. The magnetic method was used for evaluation of soil pollution along the most crowded streets in Warsaw. The method is based on measurements of magnetic parameters af pollution matter which contains strong magnetic iron oxides correlated with heavy metals presence. Magnetic susceptibility is a sensitive parameter for detection of magnetic grains content. Samples were collected in three localities: Toruńska Route, Modlińska street and Służewiecka ValIey street. In each locality, samples were collected from the surface and from the depths of 5, 12 and 20 cm from the road shoulders and from the grass strips separating two directions of traffic lanes. The correlation of observed magnetic susceptibility values of polluted soils with the intensity of vehicle traffic has been confirmed. The distribution of susceptibility values in function of the distance from the road edge and in function of depth of profiles has been presented. On the basis of these results, differences in accumulation of traffic pollution in relation to topography of the area, to distance from road-crossing and influence of plants growing close to roads have been indicated.
EN
The goal of the paper was to define the phytoindication ability of selected plant species in the conditions of the impact of traffic on the environment. The contents of the following trace metals were analysed: Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn in three plant species: moss Pleurozium schreberi (Brid.) Mitt., dandelion Taraxacum officianale F. H. Wigg. and in Norway spruce Picea abies (L.) H. Karst alongside the communication route Kraków-Zakopane. The plant samples (green parts of moss, leaves of dandelion, and two year old needles of common spruce) were taken in seven transects perpendicular to the road in the following distances from the edge of the road: 5 m, 10 m, 50 m and 100 m. The moss Pleurozium schreberi turned out to be the best indicator among the tested plant species because it accumulated trace metals in the highest concentrations. In the leaves of the dandelion lower concentrations of metals were found, while the lowest ones were in the needles of the spruce.
PL
Celem pracy była ocena zdolności indykacyjnych wybranych roślin wskaźnikowych znajdujących się pod wpływem drogowych zanieczyszczeń komunikacyjnych. Oznaczono zawartości następujących metali śladowych: Cd, Cr, Cu, Ni, Pb, Zn w trzech gatunkach roślin: mchu rokietniku pospolitym Pleurozium schreberi, mniszku pospolitym Taraxacum officianale i w świerku pospolitym Picea abies pobranych wzdłuż drogi Kraków – Zakopane. Próbki roślin (zielone części mchu, liście mniszka pospolitego oraz dwuletnie igły świerka pospolitego) pobrane zostały w obrębie transeptów rozmieszczonych prostopadle do drogi w odległości 5, 10, 50 i 100 m od jej krawędzi. Rokietnik pospolity Pleurozium schreberi okazał się najlepszym indykatorem, bowiem kumulował największe ilości badanych metali. Niższe koncentracje metali stwierdzono w liściach mniszka pospolitego, a najmniejsze w igłach świerka.
EN
This study attempted to determine the contamination with heavy metals (Cu, Cd, Pb and Zn) of the soils neighbouring on selected streets in Lublin and the effect of the trolley bus line (with uninsulated copper wires). The comparative study was made possible by opening or extensive repair of major traffic routes in Lublin, which was taken into account in selecting the study sites. The total content of copper at the sites ranged from 9.6 to 208.6 mg/kg, lead – from 11.3 to 167 mg/kg, cadmium – from 0.02 to 4.9 mg/kg, and zinc – from 22.9 to 300.6 mg/kg. The portion of bioavailable species in the general pool of heavy metals ranged from 6.7 to 35.3 % for copper, from 7.4 to 36.2 % for lead, from 3.3 to 90.1 % for cadmium, and from 1.7 to 10.7 % for zinc. Soil at the sites situated near the routes with new trolley buses lines contained less common species of the metal as compared with the traffic routes used for several decades. The total content of Cu, Cd, Pb and Zn did not exceed the limit concentrations of heavy metals in class C soils, as laid down in the Regulation of Minister of Environment on the soils and earth quality standards (J. of Laws 02.165.1359 of 04.10.2002).
PL
W pracy została podjęta próba oceny stopnia zanieczyszczenia metalami ciężkimi Cu, Cd, Pb i Zn gleb sąsiadujących z wybranymi ciągami komunikacyjnymi Lublina, oraz wpływu trakcji trolejbusowej (zbudowanej z nieizolowanych drutów miedzianych). Zaplanowane badania porównawcze umożliwił fakt otwarcia, bądź gruntownego remontu ważniejszych arterii komunikacyjnych w Lublinie, co zostało uwzględnione przy wyborze punktów badawczych. Zawartość ogólna miedzi w analizowanych glebach wahała się od 9,6 do 208,6 mg/kg, ołowiu od 11,3 do 167, mg/kg, kadmu od 0,02 do 4,9 mg/kg, a cynku od 22,9 do 300,6 mg/kg. Udział form dostępnych dla roślin w puli ogólnej metali ciężkich stanowił dla miedzi od 6,7 do 35,3%, dla ołowiu od 7,4 do 36,2%, kadmu od 3,3 do 90,1%, a dla cynku 1,7 do 10,7%. Stanowiska zlokalizowane przy trasach z nowymi liniami trolejbusowymi charakteryzowały się mniejszą zawartością ogólną tego pierwiastka, w porównaniu do szlaków komunikacyjnych charakteryzujących się kilkudziesięcioletnim użytkowaniem. Całkowite stężenia Cu, Cd, Pb i Zn nie przekroczyły zawartości granicznych metali ciężkich dla gruntów zaliczanych do grupy C, zamieszczone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. 02.165.1359 z dn. 04.10.2002 r.).
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań zawartości wybranych metali ciężkich (Cu, Co, Ni, Pb, Cr, Cd) w glebach autogenicznych na terenie Nadleśnictwa Supraśl i Dojlidy w Puszczy Knyszyńskiej. Celem badań było określenie stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi pochodzącymi z komunikacji. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że zawartości analizowanych pierwiastków śladowych nie przekraczają stężeń dopuszczalnych dla gleb obszarów objętych ochroną prawną. Najwyższą zawartość spośród analizowanych metali ciężkich w rzypowierzchniowej warstwie gleb stwierdzono dla miedzi, natomiast najniższą dla kadmu. Roślinność wywiera znaczący wpływ na obniżenie zawartości metali ciężkich, poprzez zwiększoną fitoprzyswajalność w warunkach silnie kwaśnego odczynu analizowanych gleb leśnych.
EN
The paper presents the results of research concerning contents of the selected heavy metals (Cu, Co, Ni, Pb, Cr, Cd) in autogenic soils in the Supraśl and Dojlidy Forest Division in the Knyszyńska Forest. The aim of the studies was to determine the degree of soil pollution with heavy metals from mmunication. The research results show that the contents of the examined trace elements do not exceed the concentration limits for the soils of areas protected by law. The highest concentration in surface soil layer was found for copper, and the lowest for cadmium. Vegetation has a significant effect on reducing the heavy metal concentration, through increased assimilation by plants in a strongly acidic forest soils.
EN
Evaluation of a degree of soils pollution with heavy metals is usually conducted basing on total content of elements. This evaluation should be supplemented by analysis of content of heavy metals forms directly available for living organisms as well as forms which can be relatively easily mobilized. The aim of the research was to determine the content of selected fractions of copper, zinc and chromium in soils located near road No. 957 in the Zawoja passage. The research material consisted of soil samples taken from 13 points (in each point in the distance of 5 and 200 meters from the road edge). The soil samples underwent sequential chemical extraction using Zeien and Brümmer’s method. Extracted were 3 fractions of heavy metals: easily soluble forms, exchangeable forms and bonds with manganese oxides. In general, mean contents of the examined fractions of heavy metals were higher in case of the soils located in the distance of 5 m from the road edge than in the soils located in the distance of 200 m from the road. Copper occurred in soils generally as bound with manganese oxides, whereas zinc and chromium – as exchangeable forms.
PL
Ocena stopnia zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi przeprowadzana jest zazwyczaj na podstawie całkowitej zawartości pierwiastków. Uzupełnieniem tej oceny powinna być analiza zawartości bezpośrednio dostępnych dla organizmów żywych form metali ciężkich oraz form, które stosunkowo łatwo mogą ulec uruchomieniu. Celem niniejszych badań było określenie zawartości wybranych frakcji miedzi, cynku i chromu w glebach położonych w pobliżu drogi nr 957 na odcinku Zawoi. Materiał badawczy stanowiły próbki gleb pobrane z 13 punktów (w każdym punkcie z miejsc oddalonych o 5 i 200 m od brzegu jezdni). Próbki gleb poddano sekwencyjnej ekstrakcji chemicznej według metody Zeiena i Brümmera. Wyekstrahowano 3 frakcje metali ciężkich: formy łatwo rozpuszczalne, formy wymienne oraz połączenia z tlenkami manganu. Z reguły większe średnie zawartości badanych frakcji metali ciężkich stwierdzono w odniesieniu do gleb położonych w odległości 5 m od brzegu jezdni niż gleb w odległości 200 m od jezdni. Miedź występowała głównie w formie połączeń z tlenkami manganu, natomiast cynk i chrom - jako formy wymienne.
PL
W pracy przedstawiono wyniki badań dotyczące zawartości wybranych metali ciężkich (Pb, Ni, Cr, Cd i Cu) w glebach terenów położonych wzdłuż ulicy Świerkowej w Białymstoku. Celem badań było określenie zawartości metali w glebie oraz zbadanie, jak występująca tu roślinność może ograniczać rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń komunikacyjnych. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że zanieczyszczenie badanych gleb wybranymi metalami ciężkimi jest niewielkie. Najwyższą zawartość spośród analizowanych metali w przypowierzchniowej warstwie gleb wykazał ołów, natomiast najniższą – miedź. Roślinność otaczająca badany teren wywiera znaczący wpływ na obniżenie zawartości metali ciężkich w glebie. Próbki pobrane na terenie lasu charakteryzowały się mniejszymi zawartościami analizowanych metali ciężkich, niż te pobrane z terenów położonych po stronie Politechniki, gdzie pokrycie roślinnością jest niewielkie.
EN
The paper presents the results of research concerning content of the selected heavy metals (Pb, Ni, Cr, Cd i Cu) in soils along the Świerkowa Street in Białystok. The aim of the studies was to determine the content of five heavy metals in soil as well as examination how flora can reduce the spread of the pollutant emitted from the cars. The research results show a little soil pollution. The highest concentration in surface soil layer was found in the case of lead, while the lowest concentration of copper revealed. Plant communities growing along the street have significant impact on the reduction of heavy metals concentration in soils. The samples taken from the forest were characterized by lower concentration of metals in comparison to those taken from area of the Bialystok University of Technology campus, where the plant cover was much lower. The reduction of element content in samples from the Zwierzyniecki Forest could be caused by increase of its solubility and availability in acid forest soil.
PL
Przedstawiono wstępne wyniki badań wpływu ruchu samochodowego na lokalne zmiany depozycji zanieczyszczeń l (S02, N02, Cd, Cu, Ni, Pb i Zn) w pobliżu szlaków komunikacyjnych. Stężenia SO2 i NO2 oznaczano zmodyfikowaną metodą pasywną Amaya. Do oceny depozycji metali ciężkich wykorzystano lichenomonitoring aktywny, polegający na ekspozycji transplantowanych porostów w pobliżu drogi. Badania prowadzono w administracyjnych granicach miasta Opole przy obwodnicy północnej, będącej częścią drogi krajowej łączącej autostradę A4 m.in. z drogą w kierunku na Warszawę. Wykazano, że stężenia SO2 i NO2 w powietrzu zmniejszają się wraz z odległością od drogi. Wykazano także zwiększoną akumulację w porostach Cd, Cu i Pb.
EN
The initial results of investigations concerning the impact of traffic on local changes in deposition of pollutants (S02, NO2, Cd, Cu, Ni, Pb and Zn) in the yicinity of roads were described. The SO2 and NO2 concentrations were determined using a modified passive Amaya method. To assess the deposition of heavy metals the active lichenomonitoring method was used which involves exposure of transplanted lichens in the yicinity of the road. The study was conducted in the administrative limits of the city of Opole in the northern beltway, which is part of the national road linking the A4 highway with the road towards Warsaw. It has been shown that the concentrations of SO2 and NO2 in the air decreased with distance from the road. The increased concentrations of Cd, Cu and Pb accumulated in lichens were observed.
PL
Obserwacje wzrostu sosny (Pinus sylvestris), występowania porostów nadrzewnych oraz lokalizacja miejsc występowania gradacji owadów foliofagów dowodzą, że emisje zanieczyszczeń emitowanych przez transport samochodowy na wybranym odcinku drogi krajowej nr 2 stwarzają zagrożenie dla ekosystemów leśnych zlokalizowanych wzdłuż trasy. Zagrożenie to potęgowane jest przez pożary, których przyczyną mogą być uczestnicy ruchu drogowego.
EN
The observation of pine growth occurence of arboreal lichens and localization of pest gradation demonstrate that traffic emission in a selected part of highway No. 2 pose threat to adjacent forest ecosystems. The level of this threat is magnified by fires which are caused, to some degree, by traffic participants.
EN
This paper presents an analysis of the relationship between the traffic emissions concentration and the traffic flow changes measured in the cross-section of one of the thoroughfares in Warsaw (Poland). The changes in meteorological conditions were also taken into account. The habitation in the vicinity of communication arteries with a substantial traffic flow, causes the more significant exposure to the influence of air pollutants. This is confirmed with statistically significant higher pollutant concentrations registered at the air pollution monitoring station localized near the relatively busy thoroughfare in comparison with stations situated in a certain distance of the direct impact of vehicular traffic. Air pollutant concentrations are best explained by the following independent variables: in the summer period - traffic volume, wind velocity, temperature and solar radiation intensity; in the winter period - traffic volume, wind velocity, temperature, atmospheric precipitation quantity and for PM10 - relative humidity as well.
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.