Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Badania stanu zakwaszenia gleb w kształtowaniu regionalnych polityk rolno-środowiskowych

Adrianek Z.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 5

53--56

PL

Teren województwa śląskiego przez ponad dwieście ostatnich lat był poddawany silnej antropopresji przemysłowej związanej z wydobyciem i przeróbką rud metali, węgla kamiennego i energetyką. Efektem tych działań było, i nadal jest, silne zakwaszenie gleb na całym obszarze województwa oraz wyższa niż dla Polski średnia zawartość kadmu i ołowiu. Aby przeciwdziałać skutkom nadmiernej kontaminacji gleby, Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Gliwicach i Śląska Izba Rolnicza w Katowicach, podjęły działania zmierzające do wprowadzenia programu wapnowania dofinansowanego ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach. Wdrożenie programu było możliwe dzięki obszernej ekspertyzie opartej o wyniki badań agrochemicznych realizowanych przez OSChR w Gliwicach. Uruchomiony i kontynuowany program przynosi realne rezultaty czego dowodem jest ocena wyników badań gleb z lat 2014–2017 w porównaniu do stanu z lat 2004–2009. Program ten stał się aktualnie jedynym tego typu regionalnym przedsięwzięciem realizowanym w kraju.

EN

The area of the Śląskie Voivodeship for over two hundred years has been subjected to a strong industrial anthropopressure associated with the extraction and processing of metal ores, hard coal and energy. The effect of these activities was and still is the strong acidification of soils in the whole area of the province and higher than for Poland the average content of cadmium and lead. To counteract the effects of excessive soil contamination, the Regional Chemical and Agricultural Station in Gliwice (OSChR) and the Silesian Agricultural Chamber in Katowice undertook activities aimed at introducing a liming program co-financed from the funds of the Voivodship Fund for Environmental Protection and Water Management in Katowice. Implementation of the program was possible thanks to extensive expertise based on the results of agrochemical research carried out by OSChR in Gliwice. The launched and continued program brings real results as evidenced by the assessment of soil research results from the years 2014–2017 as compared to the 2004–2009 situation. Thus, the program has now become the only regional venture of its kind in Poland.

2

Effect of fertilisation on the changes of soil pH and exchangeable aluminium content in soil

Sporek M., Jurasz A., Ciesielczuk T.

Proceedings of ECOpole

|

2015

|

Vol. 9, No. 2

499--504

EN

We assessed the level of acidification of the soil and the content of exchangeable aluminium in relation to the type and dose of mineral fertiliser. The study was based on a vase experiment with barley of the brewery variety Propino. The results showed that mineral fertilizing with NPK combined with ammonium nitrate gave the highest acidification and the highest contents of exchangeable aluminium. Calcium sulphate applied in different doses did not change soil reaction, and the content of exchangeable aluminium was lower than when combination of NKP fertilizing and ammonium nitrate was applied.

PL

W pracy oceniono stopień zakwaszenia gleby oraz zawartość glinu wymiennego w zależności od rodzaju zastosowanego nawozu mineralnego oraz jego dawki. Badania prowadzono w oparciu o doświadczenie wazonowe z jęczmieniem jarym odmiany browarniczej Propino. Uzyskane wyniki wskazują, że największe zakwaszenie oraz największe zawartości glinu wymiennego stwierdza się w warunkach stosowania nawożenia w kombinacji NPK wraz z saletrą amonową. Zastosowany w różnych dawkach siarczan wapnia dwuwodny nie wpłynął na zmianę odczynu gleby, a odnotowana zawartość glinu wymiennego była niższa niż w kombinacji NPK wraz z saletrą amonową.

3

Atmospheric Deposition Effects on Agricultural Soil Acidification State — Key Study : Krupanj Municipality

Čakmak D., Beloica J., Perović V., Kadović R., Mrvić V., Knežević J., Belanović S.

Archives of Environmental Protection

|

2014

|

Vol. 40, no. 2

137--148

EN

Acidification, as a form of soil degradation is a process that leads to permanent reduction in the quality of soil as the most important natural resource. The process of soil acidification, which in the first place implies a reduction in soil pH, can be caused by natural processes, but also considerably accelerated by the anthropogenic influence of excessive S and N emissions, uncontrolled deforestation, and intensive agricultural processes. Critical loads, i.e. the upper limit of harmful depositions (primarily of S and N) which will not cause damages to the ecosystem, were determined in Europe under the auspices of the Executive Committee of the CLRTAP in 1980. These values represent the basic indicators of ecosystem stability to the process of acidification. This paper defines the status of acidification for the period up to 2100 in relation to the long term critical and target loading of soil with S and N on the territory of Krupanj municipality by applying the VSD model. The Inverse Distance Weighting (IDW) geostatistic module was used as the interpolation method. Land management, particularly in areas susceptible to acidification, needs to be focused on well-balanced agriculture and use of crops/seedlings to achieve the optimum land use and sustainable productivity for the projected 100-year period.

4

Zasoby i struktura użytkowania powierzchni ziemi i gleb w województwie podkarpackim

Kaniuczak J., Stanek-Tarkowska J., Knap R., Alvarez B., Pajączek A.

Inżynieria Ekologiczna

|

2013

|

Nr 34

140--148

PL

Badano zasoby i strukturę użytkowania gleb w województwie podkarpackim w latach 1946-2005, z podziałem na trzy okresy czasowe, ze względu na zmiany administracyjne kraju i województwa (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). W badanych trzech okresach czasowych zmniejszył się udział użytków rolnych i gruntów ornych w ogólnej powierzchni województwa. W latach 2000-2005 powiększył się znacząco udział powierzchni lasów i pozostałych gruntów, kosztem wyłączenia części gruntów ornych i użytków zielonych z produkcji rolniczej, które przekształciły się w ugory i odłogi. W gospodarstwach indywidualnych 32,7% powierzchni gruntów ornych została wyłączona z uprawy i przekształciła się w ugory i odłogi. W gospodarstwach sektora publicznego sytuacja była jeszcze bardziej niekorzystna, gdyż 86,1% gruntów ornych zostało objęte ugorowaniem i odłogowaniem. W badanym okresie struktura zasiewów poszczególnych roślin uprawnych uległa zasadniczym zmianom, uproszczeniom w kierunku monokultury zbożowej. Gleby Podkarpacia są zakwaszone i pilnie wymagają przeprowadzenia zabiegu wapnowania. Niezbyt korzystnie przedstawiała się zasobność gleb województwa podkarpackiego w przyswajalne formy makroelementów (P i K), a szczególnie w przyswajalny fosfor, co było skutkiem ograniczenia stosowania nawozów naturalnych i małego zużycia nawozów mineralnych. Ponad 90% gleb użytków rolnych województwa podkarpackiego wykazuje naturalną zawartość metali (Cd, Cu, Pb i Zn). Celem opracowania była analiza struktury użytkowania powierzchni Ziemi i gleb, z uwzględnieniem struktury zasiewów oraz niektórych elementów żyzności gleb i degradacji w kontekście spowolnienia niekorzystnych przemian.

EN

Use the resources and structure of the soil has been studied in Podkarpackie province in the years 1946-2005, divided into three periods of time due to administrative changes in the country and the region (I: 1946-1970, II: 1975-1995, III: 2000-2005). The three time periods studied decreased share of agricultural land and arable land in the general area of the province. In the years 2000-2005 has increased significantly the share of forests and other lands, at the expense of the exclusion of the arable lands and grasslands in agricultural production, which turned into fallow and uncultivated land. The farms 32.7% of arable lands was excluded from the cultivation and has evolved into a fallow and uncultivated land. The holdings of the public sector, this situation was even more unfavorable as it was, and took 86.1% of arable lands for fallow and outfield. During the study period, the structure of individual crops sown undergone substantial changes in the direction of simplification cereal monoculture. The soils of Podkarpackie province are acidic and urgently require liming treatment. Unfavorably was presented a richness soils of available forms macronutrients (P and K) in Podkarpackie province, especially in available phosphorus, which was the result of limitations of organic fertilization and low consumption of mineral fertilizers. Over 90% of agricultural soils of Podkarpackie province exhibits natural content of metals (Cd, Cu, Pb and Zn). The aim of the study was to analyze the structure of the Earth's land use and soils, taking into account the structure of crops and some elements of soil fertility and degradation in the context of a slowdown adverse changes.

5

Calculation of Sulphur and Nitrogen Deposition with the Frame Model and Assessment of the Exceedance of Critical Loads in Poland

Kryza M., Mill W., Dore A., Werner M., Błaś M.

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2013

|

Vol. 20, nr 2

279-290

EN

Sulphur and nitrogen deposition were calculated with the FRAME model and used to assess the exceedances of the critical loads for acidification and eutrophication of natural ecosystems in Poland. For the first time two tools: the FRAME and SONOX models were used jointly to provide information on ecosystems at risk. The FRAME model obtained close agreement with available sulphur and nitrogen wet deposition measurements. The total mass of sulphur deposited in Poland in year 2008 was estimated as 292 Gg S. Total deposition of nitrogen (oxidized + reduced) is 389 Gg N. 11% of the ecosystems in Poland were calculated to be at risk of acidification due to deposition of sulphur and nitrogen. In the case of eutrophication, over 95% of terrestrial ecosystems are at risk due to the large deposition of nitrogen compounds.

PL

W pracy zastosowano model FRAME do obliczenia informacji o depozycji związków siarki i azotu w Polsce. Na tej podstawie określono przekroczenia ładunków krytycznych dla ekosystemów naturalnych. Po raz pierwszy dwa narzędzia, modele FRAME i SONOX, zostały zastosowane razem w celu określenia zagrożenia dla ekosystemów. Wykazano, że depozycja siarki i azotu, obliczona za pomocą modelu FRAME, jest w dobrej zgodności z dostępnymi pomiarami. Całkowita depozycja siarki, zdeponowanej w Polsce w 2008, została określona na 292 Gg S. Masa zdeponowanych związków azotu (utlenionego i zredukowanego) to 389 Gg N. Wykazano, że 11% ekosystemów w Polsce jest zagrożonych nadmiernym zakwaszeniem w wyniku depozycji atmosferycznej siarki i azotu, a ponad 95% ekosystemów lądowych jest zagrożonych eutrofizacją w wyniku depozycji związków azotu.

6

Magnetic Susceptibility and Heavy Metal Content in Dust From the Lime Plant and the Cement Plant in Opole Voivodeship

Gołuchowska B., Strzyszcz Z., Kusza G.

Archives of Environmental Protection

|

2012

|

Vol. 38, no. 2

71-80

EN

Until now, dust arising from lime manufacture has been considered harmless to the environment so it has been investigated marginally from the standpoint of environmental protection, especially when it came to magnetic properties and heavy metal content. The aim of the research was filling the gap in this area. The research comprised measurements of magnetic susceptibility, the content of heavy metals, reaction (pH) and specific conductivity of lime dust and also raw material and fuel used for lime production. The samples were taken from one of the lime plants located in Opole Province. Similar investigations were also performed for dust taken from the nearby cement plant using dry method of cement production. It was proven that magnetic susceptibility, heavy metal content and conductivity of lime dust was lower in comparison to cement dust, which resulted from the fact that the lime plant used neither low raw materials nor additives. Due to the high atmosphere dust level in the vicinity of the investigated plants, extremely basic reaction of the tested dust and high content of metals, the studied dust cause alkalization of soils and contribute to the increase of heavy metal content in soils, posing a threat to the environment.

PL

Pyły powstające przy produkcji wapna uważane były za nieszkodliwe dla środowiska i w związku z tym były one badane marginalnie, szczególnie jeśli chodzi o właściwości magnetyczne i zawartość metali ciężkich. Celem prezentowanych badań było uzupełnienie luki w tym zakresie. Badania obejmowały pomiary podatności magnetycznej oraz oznaczenia zawartości metali ciężkich, pH i przewodnictwa właściwego pyłów wapienniczych, a także surowca i paliwa, używanego do produkcji wapna. Próbki zostały pobrane w jednym z zakładów wapienniczych województwa opolskiego. Podobne badania wykonano także dla pyłów pobranych w pobliskiej cementowni stosującej suchą metodę produkcji cementu. Wykazano, że podatność magnetyczna, zawartość metali ciężkich i przewodnictwo właściwe pyłów wapienniczych jest niższe w porównaniu do cementowych, co wynikało z faktu, że zakład wapienniczy nie stosował surowców niskich ani dodatków. Z powodu dużego opadu pyłu w rejonie badanego zakładu oraz bardzo wysokiego odczynu pyłów wapienniczych, mogą one powodować alkalizację gleb i przyczyniać się do wzrostu zawartości w nich metali ciężkich, stwarzając zagrożenie dla środowiska.

7

Modeling critical loads of airborne acidity and eutrophication of polish forest ecosystems - the SONOX model

Mill W., Schlama A.

Archives of Environmental Protection

|

2010

|

Vol. 36, no. 1

117-126

EN

A mass balance model to calculate critical loads of airborne acidity and eutrophication to forest ecosystems has been computerized. The SONOX software developed at the Institute of Environmental Protection replicates the sequence of events on the path from sulfur and nitrogen emission through their deposition and next overlaying it on critical loads values to identify the extent and areas of critical loads exceedance. To support decision making a converse direction is offered to assess the necessary emission reductions to meet assumed environmental goals by eliminating or suitably abating the critical loads exceedance. This software originally developed and applied to support the Polish contribution to the negotiations of the Oslo and Gothenburg Protocols of the Convention on Long-Range Transboundary Air Pollution was thereafter used to assess the capacity of achieving the interim environmental quality targets of the NEC Directive in Poland, to support the development of air protection programs for administrative units exposed to transboundary fluxes and other decision making purposes.

PL

Skomputeryzowano model bilansu masy do wyznaczania ładunków krytycznych zakwaszenia i eutrofizacji ekosystemów leśnych. Program SONOX opracowany w Instytucie Ochrony Środowiska odzwierciedla ciąg zdarzeń na drodze od emisji siarki i azotu, następnie depozycji tych zanieczyszczeń do identyfikacji wielkości i przestrzennego zasięgu przekroczeń ładunków krytycznych, poprzez superpozycję rzeczywistych depozycji i ładunków krytycznych. Dla celów decyzyjnych możliwa jest droga odwrotna, umożliwiająca określenie niezbędnych redukcji emisji siarki i azotu dla osiągnięcia zakładanych celów ekologicznych poprzez eliminację lub obniżenie przekroczeń ładunków krytycznych. Program SONOX, pierwotnie opracowany i wdrożony dla potrzeb negocjacji Protokołu z Göteborga Konwencji w Sprawie Transgranicznego Zanieczyszczania Powietrza na Dalekie Odległości, był także wykorzystany do oceny możliwości osiągnięcia przez Polskę przejściowych celów ekologicznych Dyrektywy Pułapowej Komisji Europejskiej, do wsparcia budowy programów ochrony powietrza przez jednostki administracyjne i innych krajowych przedsięwzięć z zakresu ochrony środowiska.

8

Tendencies of changes in the chemical composition of precipitation in the Wielkopolski National Park

Walna B., Kurzyca I.

Journal of Water and Land Development

|

2009

|

no. 13a

53-69

EN

The results are presented of chemical studies on precipitation based on multi-year observations (1992-2007) carried out in the Wielkopolski National Park (WNP). They are compared with the monitoring data obtained by stations grouped in the European Monitoring and Evaluation Programme (EMEP) network. It was found that over the study period the pH of precipitation tended to grow systematically, thus contributing to a decrease of the annual deposition of (H+) ions. The trend lines of changes in the deposition of hydrogen ions have similar slope coefficients, which indicates similar rate of changes. The year with the lowest pH was 1994, in which the mean annual pH was 3.92. In turn, the acidification level was the lowest in 2006 with pH - 4.80. The deposition of hydrogen ions at all stations often exceeded 20 mg·m-² ·year-¹, and at the WNP station it even reached 70 mg·m-² in 1994. The deposition of acid-forming ions was also analysed. Predominant among them were sulphate ions, but their deposition showed a declining tendency with time. Their maximum values were recorded in precipitation in the WNP - 707 mg S-SO4 ·m-² (2002) and 260 mg N-NO3·m-² (2007). It was found that the NO3/SO4 eq/eq ratio tended to increase, which is indicative of changes in the composition structure of precipitation. This effect resulted from the decrease in SO2 emission in the Wielkopolska region and from the increase in NOx emission caused by car traffic in the Park and along its border. Calcium dominated among the deposited alkaline cations - its share exceeded 50%. The figures recorded for potassium and calcium deposition by lowland EMEP stations were several times lower than those obtained in the WNP and lower than the mean for Poland. Over the last years one can note a stabilisation in the amount of deposited cations.

PL

Przedstawiono wyniki badań chemicznych opadów atmosferycznych, opartych na wieloletnich obserwacjach (1992-2007), prowadzonych w Wielkopolskim Parku Narodowym (WPN) i porównano z rezultatami badań monitoringowych stacji, będących w europejskiej sieci EMEP. Stwierdzono, że w tym czasie pH opadów ulegało systematycznemu podwyższeniu powodując obniżenie rocznej depozycji jonów [H+]. Linie trendu zmian depozycji jonów wodorowych charakteryzująsię zbliżonym współczynnikiem nachylenia, co wskazuje na podobne tempo zmian. Rokiem o najniższym pH był 1994 r., w którym średnie roczne pH osiągnęło wartość 3,92. Natomiast rokiem o najmniejszym zakwaszeniu okazał się 2006 r. - pH 4,80. Depozycja jonów wodorowych we wszystkich stacjach monitoringu EMEP w Polsce często przekraczała wartość 20 mg·m-² ·rok-1, a w WPN osiągnęła w 1994 r. wartość 70 mg·m-². Przeanalizowano depozycję jonów kwasotwórczych. Wśród nich dominowała depozycja jonów siarczanowych, wykazując wartości malejące w kolejnych latach. Wartości maksymalne wyniosły - 707 mg S·m-² (2002) i 260 mg N-NO3·m-² (2007). Stwierdzono wzrastający współczynnik NO3/SO4 eq/eq, wskazujący na zmiany w strukturze składu anionów. Wśród deponowanych kationów alkalicznych najwyższe wartości przyjmuje wapń stanowiąc ponad 50%. Stacje nizinne EMEP charakteryzują się wartościami depozycji potasu i wapnia kilkukrotnie niższymi niż uzyskane w WPN oraz niższymi niż średnie dla Polski. W ostatnich latach obserwuje się stabilizację ilości deponowanych kationów.

9

Zakwaszenie kory drzew jako metoda bioindykacyjna oceny zanieczyszczenia środowiska

Bąbelewska A.

Prace Naukowe. Chemia i Ochrona Środowiska / Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie

|

2008

|

Vol. 12

175-181

PL

Kora drzew jest jednym z najlepszych bioindykatorów oceny stopnia obciążenia atmosfery zanieczyszczeniami kwaśnymi, głównie związkami siarki, na danym terenie. Metodyka oceny poziomu zakwaszenia kory drzew należy do najprostszych metod bioindykacyjnych, dających w krótkim czasie wiarygodne wyniki. Najlepsze właściwości bioindykacyjne posiada kora szorstka i spękana o dużej powierzchni akumulacyjnej.

EN

Tree bark is one of the best biological indicators of the degree of atmospheric contamination with acidic pollutants, mainly sulfuric compounds, at a given area. The methodology of evaluation of tree bark acidification degree is one of the simplest biologically indicative methods, which provides reliable results within a short period of time. The best biologically indicative properties are offered by rough, fractured bark with high accumulation area.

10

Influence of Non-Linear Effects on the Depositions Computed with the EMEP Eulerian Model

Bartnicki J.

Chemia i Inżynieria Ekologiczna

|

2001

|

Vol. 8, nr 1

61-83

EN

Annual depositions and source-receptor matrices for sulphur, oxidized nitrogen and reduced nitrogen are computed routinely every year at MSC-W in Oslo within the framework of the EMEP Programme. The assumption of a linear relationship between the depositions and emissions allows the use of the source-receptor matrices for the policy purpose and especially for investigating the effects of the emission reduction scenarios in Europe. Although departures from linearity are relatively small, this assumption is not entirely fulfilled in the model equations and in the applications of the model. The analysis of the non-linear effects in the computed depositions is the main subject of this study, which is based on the numerical experiments with the EMEP Eulerian model. The results of the numerical experiments presented in the paper indicate that the uncertainties of the computed depositions and source-receptor matrices due to the non-linear effects are much smaller than other sources of uncertainty. e.g. inter-annual meteorological variability.

PL

Depozycje roczne oraz macierze przejścia dla siarki, azotu utlenionego i azotu zredukowanego są liczone rutynowo w MSC-W w Oslo w ramach programu EMEP. Założenie liniowego związku pomiędzy depozycjami a emisjami pozwala na zastosowanie obliczonych macierzy przejścia do różnych procesów decyzyjnych, a szczególnie do badania efektów ograniczenia emisji w Europie. Chociaż odchylenia od liniowości są niewielkie, założenie to nie jest całkowicie spełnione w równaniach modelu i w jego zastosowaniach. Analiza efektów nieliniowych w obliczonych depozycjach jest głównym tematem tej pracy, która bazuje na eksperymentach numerycznych z Eulerowskim modelem EMEP. Rezultaty eksperymentów numerycznych zaprezentowanych w pracy wskazują na to, że niepewność obliczonych depozycji i macierzy przejścia spowodowana efektami nieliniowymi jest znacznie mniejsza niż niepewność związana z innymi źródłami, np. zmianami meteorologicznymi dla poszczególnych lat.