Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: zagospodarowanie fortyfikacji

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Ochrona i zagospodarowanie wybranych zespołów fortyfikacji nowszej w Polsce

Molski P.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Seria Architektura

2007

nr 3

3-132

Złożone i dramatyczne polskie dzieje, związane ze zmieniającymi się uwarunkowaniami geopolitycznymi i podziałami granicznymi naszego kontynentu sprawiły, że w dzisiejszych granicach Polski zachowały się, oprócz rodzimych, fortyfikacje obce - przede wszystkim: francuskie, rosyjskie i radzieckie, pruskie i niemieckie oraz austriackie. Stanowią one materialny zapis burzliwej historii Polski, symbol przetrwania i zachowania naszej narodowej tożsamości, ale też trwały ślad ewolucji sztuki fortyfikacyjnej wielkich mocarstw, uznawany za europejskie dziedzictwo kulturowe. Zmiany systemowe w Polsce po 1989 roku i rezygnacja wojska z użytkowania części zabytkowych nieruchomości umożliwiły rozwój badań architecturae militaris, ale równocześnie spowodowały nasilenie zagrożeń historycznej tkanki. Ochrona wartości kulturowych zespołów budowli, które projektowano i rozbudowywano jako wielkie systemy obrony o złożonej strukturze, urosła w drugiej połowie lat 90. XX w. do jednego z głównych dylematów konserwatorskich. Poszukiwanie skutecznych metod ochrony fortyfikacji wiązało się z potrzebą nowych rozwiązań w ochronie zabytków wobec zachodzących przemian ustrojowych i toczącej się w międzynarodowych i krajowych środowiskach dyskusji o doktrynie konserwatorskiej początku XXI wieku. Decentralizacja i uspołecznienie zarządzania tworzyły warunki do przejmowania odpowiedzialności za przetrwanie dziedzictwa kultury przez samorządy terytorialne. W dyspozycji rad gminnych znalazły się skuteczne narzędzia ochrony tego dziedzictwa: miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego i możliwość tworzenia parków kulturowych. Ustawowa formuła parku, przy swojej elastyczności, pozwoliła na jej wykorzystywanie nie tylko jako formy ochrony prawnej, ale też jako skutecznego instrumentu zarządzania kulturowym zasobem. Niniejsze opracowanie jest próbą sformułowania propozycji metodycznych w zakresie programowania działań ochronnych oraz utrwalania i eksponowania zabytkowych wartości zespołów fortyfikacji z równoczesnym ich zagospodarowaniem uznawanym jako warunek sine tjua non skutecznej ochrony. Opracowanie składa się z czterech rozdziałów, w tym rozdziału wprowadzającego i trzech problemowych. W rozdziale pierwszym dokonano przeglądu prac dokumentacyjnych i metodycznych w zakresie ochrony obszarowej zespołów obronnych, scharakteryzowano zasoby fortyfikacji zachowane w dzisiejszych granicach Polski - z zamiarem, przede wszystkim, przybliżenia skali i złożoności problemu badawczego oraz oceniono stan ochrony prawnej zabytków architektury obronnej. Omówiono cechy nowszej fortyfikacji istotne z punktu widzenia metod ochrony i adaptacji do współczesnych funkcji. Kolejny rozdział poświęcony jest trzem zespołom: Twierdzy Warszawa, Twierdzy Boyen i Cytadeli Twierdzy Modlin. Zespoły te tworzyły rodzaj "poligonu doświadczalnego" w studiach poświęconych metodom waloryzacji konserwatorskiej i formułowania wniosków. Studia zespołów obronnych tworzą punkt wyjścia dla treści trzeciego rozdziału pt. "Propozycje metodyczne do programu ochrony i zagospodarowania zespołu nowszej fortyfikacji". Znalazły się tam: próba zdefiniowania programu ochrony i zagospodarowania, rozważania dotyczące ujęcia, zakresu oraz szczegółowości ustaleń, kolejnych faz sporządzania programu i jego odniesień do dokumentów planistycznych. Główny wątek dotyczący konstrukcji programu uzupełniają komentarze i wnioski poświęcone dopuszczalnym formom ingerencji w zabytkową tkankę, współczesnym uzupełnieniom historycznych struktur, formom zagospodarowania dostosowanym do specyfiki pofortecznych zespołów oraz preferowanej w ich ochronie idei parków kulturowych. Treść ostatniego, czwartego rozdziału jest syntetycznym podsumowaniem pracy, szczególnie w odniesieniu do celów, założeń wyjściowych, zakresu programów ochrony i zagospodarowania oraz uwarunkowań realizacji ich ustaleń. Przeprowadzone studia potwierdziły współzależności zachodzące między metodami programowania ochrony i zagospodarowania zespołów pofortecznych a ich cechami własnymi. Potwierdziły tym samym celowość prac metodycznych i programowych dotyczących ochrony wyodrębniających się w krajowym zasobie kulturowym grup zabytków.

Poland's dramacie and complex history connected with the changing geopolitical conditions and political boundaries of our comment have meant that within the modern borders of the country are preserved the remains of fortifications which are not only Polish, but also foreign ones - above all French, Russian and Soviet, Prussian and German, and Austrian. They are a material record of the stormy history of Poland, a symbol of survival and the preservation of our national identity. They are also a permanent record of the evolution of the art of building fortifications of the great powers and today recognised as part of the World's cultural heritage. The systemic changes in Poland after 1989 and the withdrawal of the military from the use of part of the historical sites in its ownership allowed the development of research into military atchitecture, but also increased the threats to its historical substance. The protection of the cultural values of complexes of buildings which were designed and built as parts of great systems of fortifications with complex structures grew in the second half of the 1990's into one of the biggest dilemmas for conservators. The search for effective methods for the protection of fortifications was connected with the need for new solutions in the protection of historical monuments in the face of the changing political and social conditions that were in progress and the discussions that were being conducted at the beginning of the 21st century in international and national milieux on the doctrines of conservation. Decentralisation and strengthening of local government created conditions for the acceptance of responsibility for the preseration of the cultural heritage by local authorities. At their disposal they had effective tools for the protection of that cultural heritage, spatial planning programmes and the possibilities of forming cultural parks. The elasticity of the formulation of the concept of these parks in the legislation allows their use not only as a means of legal protection, but also an effective instrument for the management of the cultutal resources. The present work is an attempt to formulate proposals for a methodology in the field of the creation of a programme for protection and preservation and exposition of the historical values of complexes of fortifications with at the same time, as a sine qua non of their effective protection, their utilisation. The work consists of four chapters, an introductory one and three discussing specific issues. The first chapter contains an overview of the process of documentation and the methodology of the protection of complexes of fortifications. The resources of historical fortifications preserved within the modern borders of Poland are characterised. This has the intent, above all, of showing the scale and complexity of the research problem. The current state of the legal instruments for the protection of historical military architecture is also assessed. The most importanr characteristics of modern fortifications are discussed, concentrating attention on those important from the point of view of the methods for their protection and adaptation to fulfil new functions. The next chapter is devoted to a discussion of three complexes of fortifications: Fortress Warsaw, Boyen Fort and the Citadel of Modlin Fortress. These complexes formed a sort of testing ground for studies concerned with the methods of conservation, revalorisation and formulating conclusions. The study of fortification complexes form the starting point for the third chapter, entitled "proposals for a methodology for a programme of protection and utilisation of complexes of historical fortifications of the modern era". In it are found an attempt at definition of the terms 'programme of protection' and 'utilisation' as well as reflections on the conceptualisation, scope and the degree of details required in successive phases of the creation of protection programmes and their relationships to planning documents. The main theme concerning the construction of a programme is supplemented by a commentary and conclusions concerning acceptable forms in which one may interfere with the historic fabric, the matter of modern reconstruction of the historical structures, and the forms of utilisation which are suitable for old fortification complexes and the preferred concept of cultural parks for their protection. The fourth, last chapter is a synthetic summary of the work, with especial emphasis on the aims, the underlying principles and scope of programmes of protection and utilisation and the various factors which condition putting them into action. The study has confirmed the mutual dependencies between the methods of creation of programmes for protection and utilisation of old fortress complexes and their specific characteristics. It has also confirmed at the same time the importance of reflection on the methodology and programming of work concerning the protection of this specific group of historical monuments in the national resources of cultural heritage.