Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Rola scaleń gruntów i zabiegów przeciwerozyjnych w poprawie efektywności wapnowania gleb

Pijanowski Jacek M., Janus Jarosław, Kowalik Tomasz, Nicia Paweł, Wojewodzic Tomasz, Dacko Mariusz, Płonka Aleksandra, Zadrożny Paweł, Paluch Łukasz

Przegląd Geodezyjny

|

2023

|

R. 95, nr 4

15--20

PL

Niniejszy artykuł powstał na bazie badań dotyczących wpływu układu przestrzennego gruntów ornych na efektywność wapnowania gleb, prowadzonych w ramach projektu pn. „Możliwości i bariery wykorzystania wapnowania gleb do poprawy efektywności ekonomicznej produkcji rolnej oraz ograniczenia eutrofizacji wód powierzchniowych” realizowanych przez zespół ekspertów z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Chociaż głównym przedmiotem badań było określenie czynników, jakie wpływają na niedostateczny poziom stosowania przez rolników nawozów wapniowych w uprawie roli, to analizowano również wpływ układów gruntowych i kierunku uprawy na efektywność wapnowania gleb. Obserwacje i analizy w tym zakresie zrealizowano w małopolskiej gminie Polanka Wielka (powiat oświęcimski). Wyniki tych prac pozwoliły na stwierdzenie, że wzdłużstokowy kierunek uprawy gruntów ornych nawet na terenach o niezbyt dużych deniwelacjach terenu, w przypadku gdy przestrzeń rolnicza pozbawiona jest naturalnych przeszkód dla spływu wody lub zabiegów przeciwerozyjnych, znacząco obniża efektywność wapnowania gleb. Scalenia gruntów mogą w takich przypadkach stanowić ważne narzędzie poprawy efektywności nawożenia wapniowego oraz zapobiegać utracie cennych składników pokarmowych z gleby. Wyniki prac badawczych posłużyły do sformułowania wniosków i rekomendacji.

EN

This article is based on research about the impact of the spatial arrangement of arable land on the effectiveness of soil liming, conducted as part of the project entitled "Possibilities and barriers to the use of soil liming to improve the economic efficiency of agricultural production and reduce the eutrophication of surface waters" carried out by a team of experts from the University of Agriculture in Krakow. Although the main subject of the research was to determine the factors that affect the insufficient level of use of calcium fertilizers by farmers in soil cultivation, the impact of parcels arrangement and cultivation direction on the effectiveness of soil liming was also analysed. Observations and analyzes in this regard were carried out in the Malopolska's commune of Polanka Wielka (Oświęcim poviat). The results of these works allowed to conclude that the longitudinal direction of arable land cultivation, even in areas with not very large terrain denivelations, when the agricultural space is devoid of natural obstacles to water runoff or anti-erosion treatments, reduces the effectiveness of soil liming. In such cases, land consolidation can be an important tool to improve the effectiveness of calcium fertilization and prevent the loss of valuable nutrients from the soil. The results of the research work were used to formulate conclusions and recommendations.

2

Stan wiedzy mieszkańców wsi na temat znaczenia zadrzewień śródpolnych na przykładzie gminy Lubaczów

Dudek T., Polak A.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2016

|

T. 16, z. 3

35--46

PL

Celem badań było sprawdzenie wiedzy mieszkańców wsi na temat roli zadrzewień śródpolnych w kształtowaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Badania ankietowe przeprowadzono na przypadkowo wybranej grupie mieszkańców wsi w gminie Lubaczów. Zdecydowana większość (50% badanych) wyraża opinię, że obecność zadrzewień powoduje wzrost plonów z wyłączeniem pasa bezpośrednio przylegającego do nich. Blisko połowa ankietowanych (47%) jest przekonana o pozytywnym oddziaływaniu tych wysp środowiskowych na mikroklimat rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Najczęściej dostrzeganymi funkcjami ochronnymi zadrzewień śródpolnych są: obniżanie prędkości wiatru (wskazana przez 40% badanych), wzrost różnorodności biologicznej (30%) oraz ochrona gleb terenów przyległych (30%). Uwagę zwraca bardzo wysoki odsetek badanych (34%), którzy nie potrafią wskazać funkcji, jaką pełnią te zbiorowiska roślinne. Głównym źródłem wiedzy o zadrzewieniach śródpolnych wskazanym przez ankietowanych (39%) są własne obserwacje i doświadczenia. W pracy wykazano istotny statystycznie związek między występowaniem zadrzewień w danej okolicy a wiedzą jej mieszkańców na temat roli tej roślinności w kształtowaniu rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Na ogół mieszkańcy terenów obfitujących w zadrzewienia wykazywali się większą wiedzą. Da się natomiast zauważyć stosunkowo mały wpływ edukacji na stan tej wiedzy. Jeżeli wiedza mieszkańców wsi na temat pozytywnego oddziaływania zadrzewień śródpolnych na rolniczą przestrzeń produkcyjną nie będzie większa, to nadal, zamiast utrzymywać istniejące wyspy środowiskowe i zakładać nowe, rolnicy będą raczej skłonni do ich likwidowania w celu usprawnienia prac agrotechnicznych i zwiększenia areału upraw.

EN

The study was designed to assess the knowledge of rural populations related to the importance of mid-field woodlots for the properties of farming lands. A survey was conducted among randomly selected group of rural residents of the Lubaczów Municipality. A significant majority, i.e. over half of the respondents, believe that presence of woodlots leads to increase in crop yield, except in the area adjoining the woodlots. Likewise, nearly half of the respondents (47%) are convinced woodlots favourably affect the microclimate of farming lands. The most commonly recognized protective functions of woodlots include: decrease in wind speed (indicated by 40% of the subjects), increase in biodiversity (30%) and protection of soils in adjoining areas (30%). Notably, the findings show a very high percentage (34%) of those who are unable to name the role of woodlots. The main sources of knowledge related to woodlots reported by the respondents (39%) include their own observations and experience. The study shows a statistically significant relation between the presence of woodlots in an area and the relevant population’s awareness of their role for the properties of the farm land. Generally, those living in areas with numerous woodlots presented with better knowledge. On the other hand, education seems to have little impact on the state of knowledge. If the awareness of the positive effects of woodlots among rural populations is not higher, then rather than sustain the existing and establish new clusters of vegetation farmers will be more inclined to eliminate them in order to facilitate agrotechnical works and increase the area designated for crops cultivation.

3

Znaczenie powiązań ekologicznych w krajobrazie rolniczym

Symonides E.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2010

|

T. 10, z. 4

249-263

PL

Ukształtowane i użytkowane przez człowieka krajobrazy rolnicze znacznie odbiegają od naturalnych pod względem bogactwa gatunkowego i poziomu stabilności, a powiększające się areały monokultur, chemizacja rolnictwa oraz upadek pasterstwa prowadzą do ich stopniowej degradacji i rozpadu sieci powiązań ekologicznych. Nie zmienia to faktu, że coraz powszechniej tereny rolnicze są postrzegane nie tylko jako miejsce produkcji żywności, ale jako ważne obszary ochrony różnorodności biologicznej, zwłaszcza w tych regionach świata, w których one dominują na mapie sposobów użytkowania ziemi. Czy można zachować przyrodnicze wartości tych krajobrazów bez utraty ich bezpośredniej użyteczności dla człowieka? Artykuł omawia znaczenie niektórych elementów struktury krajobrazu rolniczego, funkcjonujących jako wyspy środowiskowe w otoczeniu agroekosystemów, tj. śródpolnych oczek wodnych, śródpolnych zadrzewień i miedz. Z licznych badań wynika, że takie drobnopowierzchniowe systemy przyrodnicze mają istotny wpływ na zachowanie różnorodności biologicznej i powiązań ekologicznych w krajobrazie, a także korzystnie oddziałują na produktywność agroekosystemów. Ich znaczenie gospodarcze zwykle jest niedoceniane. Przyrodnicza wartość wysp środowiskowych oraz ich wpływ na funkcjonowanie ekologicznych powiązań w krajobrazie rolniczym zależy od takich parametrów, jak geneza poszczególnych wysp oraz ich liczba, wielkość, kształt, udział powierzchniowy i struktura przestrzenna, a także stopień izolacji od przyrodniczego tła lub położenie wyspy w funkcjonalnej sieci podobnych obszarów na poziomie krajobrazu lub regionu.

EN

Rural landscapes, created and utilized by humans differ from the natural ecosystems in species richness and stability. Increasing area of monocultures, the use of chemistry in agriculture and the fate of pasturage, lead to their degradation and to deterioration of the networks of ecological interactions. On the other hand, agricultural lands are nowadays perceived not only as the source of food production but also as important areas of biodiversity protection, especially in those regions of the world, where agriculture prevails among different measures of land use. Is it possible to maintain the natural values of rural landscapes without loosing their direct usefulness for people? The article deals with the significance of some components of rural landscape, that function as environmental islands within agro-ecosystems, e.g. small ponds, field groves or baulks. It is known from multiple sources that such small-size systems have the significant influence on maintaining the biological diversity and networks of ecological associations within the rural landscape, and also enhance the productivity of agroecosystems. Their economical role is often underestimated. Their natural value and their influence on the network of ecological associations depends on their origin, number, size, shape, structure and the degree of isolation, as well as their location within the regional network of similar areas.

4

Właściwości fizyczne i wodne uprawnych gleb płowych oraz usytuowanych pod zadrzewieniami śródpolnymi w obrębie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Dezyderego Chłapowskiego

Kaczmarek Z., Owczarzak W., Mocek A.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2006

|

Vol. 51, nr 3

35-39

PL

Przeprowadzone badania miały na celu poznanie właściwości fizycznych i wodnych gleb płowych będących w intensywnej uprawie rolniczej, położonych na terenie Agroekologicznego Parku Krajobrazowego im. Dezyderego Chłapowskiego. Istotnym elementem przeprowadzonych prac było również porównanie poszczególnych cech i parametrów w przypadku gleb uprawnych oraz zlokalizowanych pod śródpolnymi zadrzewieniami wiatrochronnymi. W badanych glebach oznaczono m.in.: skład granulometryczny, gęstość oraz gęstość fazy stałej, porowatość całkowitą i drenażową, współczynnik filtracji, potencjały wiązania wody przez glebę oraz retencję potencjalną i użyteczną. Rezultaty badań wykazały nieznacznie korzystniejszy układ badanych właściwości w glebach uprawnych, a zarazem potwierdziły celowość stosowania pasowych zadrzewień śródpolnych, jako elementów celowego systemu agrotechnicznego, nie wpływającego na degradację fizyczną gleb.

EN

The conducted research aimed at study of physical and water properties of luvisols having been put under intensive cultivation, situated in the area of the Dezydery Chtapowski Agro-ecological Landscape Park. An important element of conducted works was also a comparison of individual characteristics and parameters in the case of arable lands which were located under infield windbreaking tree planting. Among other things, in the examined soils such factors as: texture, bulk density and solid phase density, total and drainage porosity, a coefficient of filtration, water bond potential of soil, and potential and exploitation retention were marked. Results of the research showed a slightly more beneficial arrangement of examined properties in arable soils, and therefore, they confirmed purposefulness of incorporating strip infield tree plantings as elements of intentional agrotechnical system which does not affect physical degradation of soils.

5

Zieleń i woda w krajobrazie otwartym Wielkopolski

Konon A., Szczęsna M.

Architektura Krajobrazu

|

2005

|

nr 3-4

96--101

EN

One of the advantages of the Polish countryside is its close integration with nature. In the face of rapid urbanization and fast development of agriculture a need appears for protection of the biological potential and shaping agricultural landscape in accordance with ecological rhythm. Intentional tree and scrub planting, including variety of spatial forms and specific structures serves important functions - protective, productive, social and cultural. Small midfield ponds as well as midfield plantings are vital elements in regulating microclimate. They also contribute to the increase in biodiversity of agricultural landscape. Wielkopolska is a region with high resources of cultivable land. Despite the average climate, soil, and water conditions, the region is marked by high efficiency of agricultural production. In the process of intensification of small water circulation a structure of landscape is of particular importance which means that an important role is played by a sufficient number of small water reservoirs (so called small ponds), swamplands and peat bogs as well as midfield tree and shrubs plantings. Planting trees will have a number of highly beneficial results such as restoring biological balance and harmony of landscape as well as smoothing dissonance between building development and its surroundings.