Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

System ochrony zabytków archeologicznych. Pomiędzy teorią a praktyką konserwatorską

Ochrona Dziedzictwa Kulturowego

|

2021

|

Nr 12

25--34

PL

Początki konserwatorstwa archeologicznego w Polsce to przede wszystkim proces identyfikacji zasobu zabytków i jego inwentaryzacja, będące fundamentalnym wyznacznikiem skutecznej ochrony pozostałości dawnej kultury materialnej człowieka. W ostatnim czasie pojawienie się w obszarze nauki nieinwazyjnych metod badań i ich wykorzystywanie w archeologii polskiej spowodowało, że dotychczas przeprowadzana inwentaryzacja źródeł archeologicznych powiązana ze żmudnymi standardowymi badaniami terenowymi, może być szybko i spektakularnie wykonywana. O ile potrzeba dzisiaj stosowania nowoczesnych technik badawczych jest niepodważalna i niezbędna w każdej dyscyplinie naukowej, to za nie mniej ważne uważa się niepoprzestawanie wyłącznie na etapie pozyskiwania danych, które przyczyniają się do tworzenia bazy obiektów archeologicznych podlegających ochronie, ale nie przynoszą spodziewanej odpowiedzi na postawione pytanie: jak je chronić? Podczas zabiegów konserwatorskich inwentaryzacji zabytków archeologicznych rodzą się kolejne pytania: gdzie i jakie są czasowe oraz materialne granice ochrony dziedzictwa archeologicznego? Różnorodność zarejestrowanych przykładów reliktów form terenowych począwszy od śladów dawnej orki, poprzez negatywy historycznych obiektów architektury po linie okopów wojennych czy sporządzone wykazy nowożytnych przedmiotów pozyskanych w toku poszukiwań zabytków wymagają od konserwatora podjęcia właściwych decyzji, które nierzadko wzbudzają skrajne reakcje. Czy zatem ochrona zabytków archeologicznych jest sprawnie wypełniana? Konserwatorstwo archeologiczne winno być postrzegane jako złożony proces składający się z trzech elementów: „inwentaryzacji, ochrony, zarządzania”, gdzie zarządzanie jest rozumiane pod pojęciem długotrwałych programów konserwatorskich opracowanych dla określonych grup zabytków archeologicznych. Obowiązująca w naszym kraju Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami umożliwia zastosowanie szeregu efektywnych działań, jednakże aktualny system ochrony zabytków jest nadal skoncentrowany na „inwentaryzacji” i „ochronie”, a trzeci element „zarządzanie” jest wciąż niezwykle trudny w realizacji.

EN

The beginnings of archaeological conservatorship in Poland were primarily the process of identification of historical sites and their inventory, which is a fundamental determinant of effective protection of remnants of ancient human material culture. The recent emergence of non-invasive research methods in the field of science and their use in Polish archaeology has meant that the hitherto inventory of archaeological sources associated with tedious standard field surveys can be carried out quickly and spectacularly. While the need for modern research techniques is indisputable and necessary in every scientific discipline, it is no less important not to stop at the stage of data acquisition, which contributes to the creation of a database of archaeological sites to be protected, but does not provide the expected answer to the question: how to protect them? The following questions arise during the conservation of inventories of archaeological sites: where and what are the temporal and material limits of the protection of archaeological heritage? The variety of registered examples of relics of terrain forms from the traces of former ploughing, through the negatives of historical architectural objects to the lines of war trenches or lists of modern objects acquired in the course of searching for monuments require the conservator to make the right decisions, which not infrequently arouse extreme reactions. So is the protection of archaeological monuments being carried out efficiently? Archaeological conservation should be viewed as a complex process consisting of three elements: "inventory, protection, management", where management is understood in terms of long-term conservation programs developed for specific groups of archaeological monuments. The Act of 23 July 2003 on Monuments Protection and Care in force in our country enables the application of a number of effective measures, however, the current system of monuments protection is still focused on "inventory" and "protection", and the third element "management" is still extremely difficult to implement.

2

Zabytkowe mielerze

Zapłata R., Ptak A.

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2014

|

nr 4

28--29

3

Kopalnia krzemienia

Zapłata R., Ptak A.

Geodeta : magazyn geoinformacyjny

|

2014

|

nr 3

32--33

4

Zagadkowe znalezisko z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Lubieniu. Z problematyki konserwacji zabytków archeologicznych

Kurasiński T., Rychter M.R., Skóra K.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2013

|

Nr 33

54--57

PL

Do Pracowni Konserwacji Zabytków Metalowych Instytutu Archeologii Uniwersytetu Łódzkiego przekazywane są do konserwacji oraz analiz różnorodne zabytki odnalezione podczas badań archeologicznych. Jednym z takich zabytków był przedmiot pochodzący z wczesnośredniowiecznego cmentarzyska w Lubieniu określony jako okładzina pochewki noża. Po dogłębnej analizie oraz różnorodnych badaniach okazało się, że był to zupełnie inny przedmiot niż pierwotnie przypuszczano, a mianowicie rzadko spotykane we wczesnym Średniowieczu na ziemiach polskich krzesiwko ażurowe. Wśród produktów korozji znajdował się również srebrny denar krzyżowy z 4. ćwierci XI w. Okazuje się, że podczas wnikliwej obserwacji oraz interwencji konserwatorskiej zmienia się także dotychczasowy stan badań oraz pozyskuje się nową wiedzę na temat depozytów grobowych.

EN

The Laboratory of Conservation of Metal Objects at the Institute of Archaeology of the University of Łódź receives various relics discovered during archaeological excavations for conservation and analysis. One of such items was an object found in an early-medieval cemetery in Lubień, and described as covering of a knife scabbard. After a thorough analysis and various tests, it turned out that it was an entirely different object than had been originally assumed, namely an openwork strike-a-light rarely encountered in Polish territories during the Early Medieval period. Among corrosion products there was a silver cross denarius from the 4th quarter of the 11th c. It appears that in the process of careful observation and conservation intervention the current state of research can change as well and new knowledge can be acquired concerning burial deposits.

5

Bazy danych GIS o zabytkach nieruchomych i archeologicznych jako element infrastruktury informacji przestrzennej w Polsce: stan prac, aktualne problemy i wyzwania w procesie wdrażania dyrektywy INSPIRE

Kołodziej A.

Roczniki Geomatyki

|

2011

|

T. 9, z. 3

83-94

PL

1 stycznia 2011 r. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków został przekształcony w Narodowy Instytut Dziedzictwa. N owa strategia działania instytucji zakłada odejście od dotychczasowego pasywnego modelu administrowania zabytkami na rzecz aktywnego zarządzania dziedzictwem. Misją Narodowego Instytutu Dziedzictwa jest tworzenie podstaw dla zrównoważonej ochrony dziedzictwa, gromadzenie i upowszechnianie wiedzy o zabytkach, wyznaczanie standardów ich ochrony i konserwacji oraz kształtowanie świadomości społecznej celem zachowania dziedzictwa kulturowego Polski dla przyszłych pokoleń. W tym kontekście potrzeba dostarczenia kompleksowej i wiarygodnej informacji dotyczącej lokalizacji i charakterystyki zabytków jest jednym z podstawowych narzędzi wspomagających proces takiego zarządzania i staje się jednym z głównych celów strategicznych działania Instytutu. Obowiązek budowy i rozwoju bazy danych geoprzestrzennych o zabytkach został wskazany jako jedno z zadań statutowych NID.

EN

On 1st of January 2011 Krajowy Osrodek Badań i Dokumentacji Zabytków (National Centre of Monuments Research and Documentation) was transformed into Narodowy Instytut Dziedzictwa (Polish acronym - NID, National Heritage Board of Poland). The main objective of the NID is to implement the state policy concerning protection of cultural heritage and supervision through assuring the best and most comprehensive conditions for preserving it for future generations. The Board's activities encompass in particular: documentation of the cultural heritage through registering the historical monuments - their value and the condition they are kept in; archiving documental resources relating to protection of historical monuments; defining rules for protection of historical monuments through recognizing threats and elaborating standards of conduct as well as implementation of standards for conservation works; education and promotion of heritage, which means popularization of knowledge about historical monuments and creating social conditions for their effective protection. In this context, the need for providing comprehensive and reliable information concerning location and characteristics of the monuments is one of the tools supporting the Board's management and one of the main strategic objectives. The obligation to implement and develop geospatial databases of national monuments (both archeological and immovable) has been identified as one of key tasks. What is the actual state of work on defining the profile for both archeological and immovable monuments in the context of technical specifications within "INSPIRE Data Specification D2. 8. I. 9 on Protected Sites - Guidelines"? Metadata profile, conceptual model for monuments, verification of the registers and their current status, quality of the geometric representation of heritage sites and providing access to the data in the form of web map services - the above mentioned priorities are becoming the most important and most urgent tasks for NID's Digitization Department to be implemented in the next 2 years.

6

Archeologiczne badania ratownicze w trakcie budowy gazociągu tranzytowego

Gierlach M.

Wiadomości Naftowe i Gazownicze

|

1999

|

R. 2, Nr 8 (16)

8-11