Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 32

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  złoża soli
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
PL
W przypadku kopalń soli problem zachowania bezpieczeństwa w rejonie wyrobisk komorowych i na powierzchni terenu jest niezwykle złożony. Na przebieg procesu deformacji w górotworze solnym mają wpływ zarówno własności geomechaniczne różnych typów soli, jak i cały szereg czynników górniczych, geologicznych i hydrogeologicznych wpływających na potencjalne ryzyko wywołania zapadlisk czy deformacji ciągłych na powierzchni terenu. Przy tak złożonym zagadnieniu zasadnym i optymalnym rozwiązaniem wydaje się być wykorzystanie Systemów Informacji Geograficznej (GIS), które umożliwiają integrację wielu czynników i pozwalają na wyłonienie stref o szczególnym zagrożeniu zapadliskowym. Analizy przestrzenne zrealizowane w GIS pozwoliły na wyłonienie rejonów, w których wzajemny układ komór jest niekorzystny i w których wytężenia górotworu solnego mogłyby prowadzić do znacznego zaciskania się wyrobisk komorowych. W rejonach tych istnieje prawdopodobieństwo międzypoziomowej migracji pustki z poziomów niższych do wyższych. W badaniach opracowano koncepcję zintegrowanego systemu oceny zagrożenia złoża solnego opartego o funkcjonalność analityczną GIS w ujęciu estymacji prawdopodobieństwa międzypoziomowej migracji pustki poeksploatacyjnej.
EN
The problem of safety in historic salt mines is an extremely complex issue. The process of deformation in rock masses related not only to geomechanical properties of different types of salt, but also a whole range of mining, geological and hydrogeological factors affecting the potential risk of causing sinkholes or continuous deformation on the surface. With such a complex issue a reasonable and optimal solution seems to be the application of Geographic Information Systems (GIS), which support the integration of multiple factors. Spatial analysis carried out in GIS enables detection of the areas with unfavorable chambers distribution that could lead to increase strains in rock mass and significant tightening of the excavation chamber. In those areas there is a likelihood of cross-level void migration from low to high levels. A new concept of an integrated system of risk assessment salt deposits based on the analytical functionality of GIS in terms of the probability of cross-level void migration has been presented.
PL
Sól jest skałą chemiczną powstałą na drodze wytrącania się z roztworu solnego. Złoża soli powstały po odparowaniu wody ze zbiorników morskich oraz słonych jezior. W Polsce głównie występuje sól kamienna (halit) oraz sole potasowe i potasowo-magnezowe.
EN
Rock salt is formed by chemical precipitation from a solution. Salt deposits formed after the evaporation of water from reservoirs of sea and salt lakes. In Poland there are mainly rock salt deposits (halite) and also potassium salts and potassium-magnesium salts.
EN
The M-29 exploratory borehole and operating well is located on the Mogilno I deposit in the south-eastern section of the Mogilno Salt Dome (Fig. 2). It was drilled down to the depth of 1,751 m in 2014. The borehole penetrated the evaporites of the Upper Permian (Zechstein) and a sequence of clay-mudstone-sand formations of the Lower Triassic. 11 lithostratigraphic members of the Zechstein salt series, belonging to cyclothems PZ-2, PZ-3, and PZ-4, were separated in the core subjected to our analysis. The salt deposit of the borehole M-29 area had been formed tectonically. The borehole cuts through a deep syncline, filled with the sediments of cyclothems PZ3 and PZ4. The syncline is limited on the ceiling and floor sides by anticlines composed mainly of Na2 rock salt. As a result of the uplift of the two anticline intrusions, the salt layers became strongly folded and formed very steeply. The borehole pierces through the same members several times. Many divisions are reduced in thickness or completely wedged out. No ceiling layers of cycle PZ-4 or evaporites, being older than Older Halite (Na2), were found in the profile. As a result of halokinetic and tectonic deformations, the salt layers became extremely folded and steeply arranged. The layer dip varies from 35° to 90°, mostly 60-80°. Numerous changes of the dip angle and multiple folding are demonstrated by the fact that the borehole often penetrated the same members.
PL
Otwór badawczo-eksploatacyjny M-29 jest zlokalizowany w południowo-wschodniej części wysadu solnego Mogilno, na złożu Mogilno I (Ryc. 2). Został on odwiercony w 2014 r. do głębokości 1751 m. Otwór nawierca ewaporaty późnego permu (cechsztynu) oraz kompleks utworów ilasto-mułowcowo- piaszczystych dolnego triasu. W analizowanym rdzeniu wydzielono 11 ogniw cechsztyńskiej serii solnej cyklotemów PZ-2, PZ-3 i PZ-4. Złoże solne w rejonie otworu M-29 jest uformowane tektonicznie. Otwór przewierca głęboką synklinę, wypełnioną osadami cyklotemów PZ3 and PZ4. Synklina ograniczona jest od stropu i spągu antyklinami, zbudowanymi głównie z soli kamiennej Na2. W wyniku wypiętrzenia tych dwóch intruzji antyklinalnych warstwy solne zostały silnie sfałdowane i zalegają bardzo stromo. Otwór przewierca kilkakrotnie te same ogniwa. Wiele wydzieleń jest zredukowanych lub całkowicie wyklinowanych. W profilu nie stwierdzono warstw stropowych cyklu PZ-4 i ewaporatów starszych niż Starszy Halit (Na2). W wyniku deformacji halokinetycznych i tektonicznych warstwy solne są silnie pofałdowane i zalegają bardzo stromo. Upad warstw waha się od 35 do 90°. Najczęściej jednak wynosi 60-80°. Otwór przewierca wielokrotnie te same ogniwa ze względu na częste zmiany kąta upadu i przefałdowania.
PL
Republika Dominikańska, położona między Morzem Karaibskim a Atlantykiem, słynie z kilku surowców – błękitnego larimaru (prowincja Barahona, w Los Chupaderos) i bursztynu (w rejonie El Valle) o niebieskawym zabarwieniu. Do niedawna była również liczącym się w tej części świata producentem soli kamiennej (okolice Las Salinas). Zapoznanie się z budową geologiczną i warunkami eksploatacji tych złóż było celem ekspedycji naukowej Polskiego Stowarzyszenia Górnictwa Solnego, która odbyła się w dniach 26.11-06.12 2013. W trakcie wyjazdu członkowie wyprawy mieli również możliwość poznania przyrody ożywionej (parki narodowe w okolicach Samany i Saony), nieożywionej (jaskinie), architektury i historii Republiki Dominikańskiej. Niezwykle cenne okazały się nawiązane kontakty z najwyższymi przedstawicielami ministerstwa gospodarki, energetyki i górnictwa.
EN
The Dominican Republic, situated between the Caribbean Sea and the Atlantic, is well known for several raw materials: blue larimar (Los Chupaderos, Barahona Province) and bluish amber (El Valle area). Until recently, the country was also an important regional salt rock producer (Las Salinas areas). Exploration of the geological structures and learning the local mining conditions of those mineral deposits was the goal of the field trip organized by the Polish Salt Mining Association which took place from 26 November to 6 December 2013. During the trip, the participants also had an opportunity to observe nature (National Parks in the areas of Samana and Saona), geological formations (caves), and architecture, as well as learn the history of the Dominican Republic. Our contacts with high ranking representatives of the Ministries of Economy, Power Engineering, and Mining turned out to be extremely valuable for the attainment of our objectives.
PL
Postęp wiedzy na przestrzeni ostatniej dekady w technikach eksploatacji systemami otworowymi zaowocował wprowadzeniem nowych, innowacyjnych metod produkcyjnych, skutkujących skróceniem czasu budowy kawern magazynowych, co bezpośrednio przełożyło się na aspekt ekonomiczny. Poniższy artykuł opisuje zmiany w technikach eksploatacji wprowadzone na KPMG Mogilno oraz nowatorskie metody stosowane w nowo budowanym magazynie PMG Kosakowo. W artykule omówiono następujące techniki inżynierskie: rozpoznanie złoża za pomocą georadaru, określenie izolacji olejowej metodą geofizyczną, zastosowanie pompy wspomagającej do tłoczenia wody, użycie izolacji azotowej zamiast olejowej, udostępnianie komór magazynowych odwiertami kierunkowymi, rozprowadzanie zrzucanej do Zatoki Puckiej solanki systemem dysz oraz badanie stanu szczelności zacementowania kolumny eksploatacyjnej z użyciem pakera PIP. Nowe metody i technologie zastosowane w czasie budowy komór są wynikiem analiz wykonanych przez specjalistów o wysokich kwalifikacjach, i efektem pracy wielu osób zatrudnionych w Investgas S.A.
EN
The authors presented the new, innovative salt leaching technologies which allowed us to shorten the time of construction of salt caverns used for gas storing purposes and to limit cost of investment. Described are novel technologies used in KPMG Mogilno and PMG Kosakowo including the following: use of Ground Penetrating Radar for recognition of salt structure, evaluation of oil level using the geophysical methods, use of water booster pumps for water injection, application of nitrogen instead of oil as isolation medium, use of directional wells for gas injection and production, use of the special arrangement of nozzles for salt water discharge into Bay of Puck and use of PIP packer for cement pressure testing of production casing.
PL
W pracy przeanalizowano możliwości magazynowania gazu w cechsztyńskich złożach soli na monoklinie przedsudeckiej (dziewięć obszarów) i w rejonie wyniesienia Łeby (cztery obszary). Rozważanymi parametrami była miąższość złoża, wpływająca na objętość komór oraz głębokość zalegania złoża, od której zależą minimalne i maksymalne ciśnienie magazynowania, a tym samym pojemność komory. Stwierdzono, że duża początkowa pojemność magazynowa, jaką można uzyskać na złożach położonych najgłębiej ulega szybkiemu spadkowi na skutek zjawiska konwergencji. Najkorzystniejsze warunki do budowy komór magazynowych na monoklinie przedsudeckiej występują w rejonie Bytomia Odrzańskiego, natomiast na wyniesieniu Łeby - w rejonie Kosakowa, gdzie rozpoczęto ich budowę. W artykule przedstawiono szacunkowe pojemności magazynowe pojedynczych komór na analizowanych złożach oraz pojemności przypadające na 1 km2 powierzchni złoża.
EN
This paper presents the perspectives for gas storage in the Zechstein salt deposits in the Fore-Sudetic Monocline (nine areas) and in the Łeba elevation region (four areas). The parameters taken into account were: the thickness of the deposit, affecting the cavern volume and the depth of the deposit that affects the minimum and maximum storage pressures, hence volume of the gas that could be stored in the cavern. It has been found that large initial storage capacities, that can be obtained from deposits located deeper, decrease rapidly due to the convergence. The most favorable conditions for location of the storage caverns at the Fore-Sudetic Monocline occur in the Bytom Odrzański region. At the Leba elevation, the most favorable conditions occur in the Kosakowo region, where construction of the storage facility has been started. To summarize the results, the estimated storage capacities of the individual caverns located in the selected regions and the storage capacities per 1 km2 of deposits surface are presented in the paper.
PL
Wyciek WIII-9 zlokalizowany jest na III poziomie Kopalni Soli Wieliczka w poprzeczni Koerber w rejonie tzw. ''bunkra popiołowego'', wybudowanego w okresie II wojny światowej lub zaraz po jej zakończeniu. Do bunkra sypano żużel z kopalnianej kotłowni, wykorzystując wykonane w tym celu trzy otwory z powierzchni. Żużel przewożono i lokowano w pobliskich wyrobiskach komorowych. W rejonie wylotów otworów rejestrowano od 1969 roku wykroplenia solanki. W roku 1987 przeprowadzono likwidację otworów popiołowych. Wydatek wycieku zmniejszył się, ale nadal istnieje dopływ w ilości około 0,1 1/min. Dopływ ujęty jest w dwóch rząpiach. Na podstawie obserwacji jakościowych (zasolenia i zawartości jonów SO4, Ca, Mg) i wydajności wycieku - pomiarów wykonywanych w ciągu kilkudziesięciu lat analizowano zmienność tego dopływu. Omówiono założenia projektu doszczelnienia otworów zsypowych mającego na celu likwidację zagrożenia wodnego tego rejonu.
EN
WIII-9 leak is located on the third level of Wieliczka Salt Mine in the Koerber crosswise gallery in the area of ''ash shelter'' which was built during the Second World War or just after its finished. Slag from local boiler room was stored in this shelter by the use of three boreholes from the surface. Slag was carried and placed in the nearby chambers. In the area of boreholes droplet leakages were reported since 1969. In 1987 boreholes were liquidated. Leakage discharge was reduced but it still exists in amount of about 0,1 1/min. The inflow is intaken in two places. Changes of this leakage during the dozen years were analyzed on the basis of the qualitative observations (salinity and 504, Ca, Mg contest) and leakage discharge. It was speak about the main assumption of pouring boreholes insulation due to reducing a risk of this area excavation flooding. The main assumption of pouring boreholes insulation was discussed due to reducing the risk of flooding the excavation sites in this area.
EN
The rock salts occur in Poland (Central Europe) in two salt bearing formations of the Upper Permian (Zechstein) and the Neogene (Middle Miocene) and the potash salts - in the Upper Permian only. The total resources of rock salts are estimated at over 84 x 109 Mg. The share of Permian salts is here predominating as resources related to 4 thick rock salt complexes with extent comprising almost two thirds of the area of Poland are estimated at over 80 x 109 Mg in 15 documented salt deposits both of stratiform and diapir types. These deposits are currently exploited in 2 underground salt mines and 2 solution mines and annual output totalled about 3.1 x 106 Mg in 2007(mainly from the diapirs). The most perspective future use of these rock salt deposits is construction of safe underground cavern storages for oil and gas(now 2 such ones already exist) and depositories. The Neogene deposits (stratiform and stratiform-folded), exploited in the past millennium, occur in a limited area in southern Poland and are now only of historical-touristic value. The potash salts, quite frequent in the Permian evaporite complexes, are documented in one salt diapir in central Poland where they are mainly represented by carnallite and kieserite with resources > 72 x 106 Mg and are occasinally exploitated on limited scale. They are also documented in sulphate horizons accompanying the rock salt seam in northern Poland (4 deposits of polyhalite with resources of ca. 0.67 x 109Mg). However, low market prices of potash products offered by the neighbouring countries e.g. Russia, Belarus, Ukraine, make exploitation of these domestic potash salt resources uneconomic.
PL
Bezpieczeństwo i niezawodność energetyczna jest ważną sprawą w dynamicznie rozwijających się gospodarkach krajowych i związków krajów (UE). Złoża soli kamiennej o jednorodnej wewnętrznej strukturze i poziomym lub prawie poziomym warstwowaniu stwarzają doskonałe warunki dla lokalizacji planowanych podziemnych zbiorników węglowodorów. Wykonanie inwersji sekcji sejsmicznych prowadzi do uzyskania przybliżonego rozkładu impedancji akustycznej. Dane takich rozkładów impedancji akustycznej są bazą do tworzenia obrazów i wizualnej interpretacji budowy ośrodka skalnego. Detekcja niejednorodności litologiczno-facjalnych w budowie pokładowych złóż soli może być rozpoznawana na podstawie właściwej interpretacji obrazów sekcji pseudoimpedancji akustycznej. W artykule zaproponowano przekształcenia kontekstowe i adaptacyjne obrazów dla zwiększenia efektywności poprawnej interpretacji obrazów symulowanych przez system INWERS. Przedstawiono algorytm przekształceń wizualizacji i analizy wyników określającej jakość interpretacji budowy ośrodka skalnego. Wprowadzono sugestie dotyczące utworzenia miary przydatności wprowadzanych przekształceń obrazów w celu ułatwienia interpretacji sekcji sejsmologicznych. Praca ma na celu rozwój zastosowań narzędzi obróbki obrazów do celów wykrywania zmian litologiczno-facjalnych w pokładach soli kamiennej.
EN
Safety and reliability of energy system are one of the most important issues in dynamic development of states and unions (EU). Rock salt deposits with homogeneous inner structure and horizontal or semi-horizontal layering may be excellent sites for localisation of underground hydrocarbon reservoirs. Calculations of seismic section inversion leads to approximation of distribution of acoustic impedance. Data of that acoustic impedance distribution are the basis for image generation and visual interpretation of rock formation structure. Detection of inhomogeneity of lithology-phacial structure of seam-like salt deposits may be recognised on the basis of proper image interpretation of acoustic pseudoimpedance section. In the paper, authors propose context and adaptive transformation of images as a way of increasing effectiveness of image interpretation simulated by INWERS system The paper introduces the algorithm of visual transformation and analysis of results to define quality of rock section structure interpretation. The paper presents the author's suggestion regarding necessity of setting up a gauge of used transformation on the images as a method to measure interpretation easiness of seismology section. The goal of the study is to develop applications of image transformation tools to inhomogeneity detection of lithology-phacial structure of seam-like salt deposits.
EN
Development of industrial underground salt mining in western Ukraine has started in the mid-19th century with the discovery of large potash-magnesium salt deposits in Kalush (1854) and Stebnyk (1901). Potash salts concentrations occur within the Miocene sedimentary complexes of Ukrainian Carpathian Foredeep (correlated with the successions observed in the Polish part of Carpathian Foredeep) as isolated lenses or compressed folded layers of varied extent. Thickness of exploited potash seams varies from 4 m up to 150 m and the main mineral is sylvine, accompanied also by carnallite, kainite and langbeinite. Both Kalush and Stebnyk mines, now closed, belong to the first places in the world, where exploitation of potash salts were realized. Their unique historical character, documenting the salt exploitation traditions in this region and evolution of mining techniques, ought to be widely advertised as the valid points of Ukrainian-Polish cross-border geotouristic route, named "Traces of large extinct mammals, earth wax, oil and salt".
PL
Rozwój podziemnego górnictwa solnego na obszarze zachodniej Ukrainy rozpoczął się w połowie XIX wieku w momencie odkrycia dużych złóż soli potasowo-magnezowych w Kałuszu (1854), a później w Stebniku (1901). Nagromadzenia soli potasowych występują tu w postaci odrębnych soczewek lub zmiętych sfałdowanych warstw o zmiennym rozprzestrzenieniu. Miąższość eksploatowanych pokładów soli potasowo-magnezowej zmienia się od 4 m do maksymalnie I50 m. Kopalinę stanowił głównie sylwinit, poza tym w złożach eksploatowano karnalit, kainit i langbajnit. Obydwie kopalnie w Kałuszu i Stebniku są jednymi z pierwszych w świecie miejsc, gdzie rozpoczęto eksploatację soli potasowo-magnezowych. Ich unikatowy historyczny charakter zasługują na przypomnienie i rozpropagowanie jako ważne miejsca polsko-ukraińskiej transgranicznej trasy geoturystycznej od Staruni do Krakowa "Szlakiem wielkich wymarłych ssaków, wosku ziemnego, ropy naftowej i soli".
PL
Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego zorganizowało w końcu maja 2008 r. terenowe seminarium geologiczno-górnicze, poświęcone złożom soli na terenie zachodniej Ukrainy. Celem wyjazdu było zapoznanie się geologią i metodami eksploatacji dolnoneogeńskich złóż soli kamiennych i potasowych, występujących na obszarze zapadliska przedkarpackiego i zakarpackiego w zachodniej części Ukrainy. Obecnie, ze względu na skomplikowane warunki hydrogeologiczne, intensywne zjawiska krasu solnego oraz ekstensywne zjawiska poeksploatacyjne od kilku lat nie eksploatuje się już złóż soli na tym obszarze. Z tego też względu pomimo wcześniejszych ustaleń uznano, że zwiedzenie podziemnej kopalni Solotwino oraz odkrywki w Kałuszu jest zbyt niebezpieczne. Metody eksploatacji oraz geologia tych złóż zostały przedstawione uczestnikom seminarium podczas spotkań w biurach zakładów górniczych.
EN
In the end of May 2008 the Polish Salt Mining Society had organized the field seminar focused on development and exploitation of rock and potash salt deposits of the Miocene age, occurred in the Western Ukraine. Actually the exploitation of all salt deposits in the Western Ukraine was stopped in last several years because of complicated geological-hydrological conditions, intensive salt karst phenomena and extensive former salt excavation. It caused that although the former agreements the visiting of underground mine chambers and surface salt quarries (in Kałusz and Sołotwino structures the salts pierced up to the surface) was too danger and in the both visited deposits their geology and methods of salt exploitation were only reported by miners in the office.
PL
Na wschodnim skłonie wyniesienia Łeby w rejonie Zatoki Gdańskiej rozpoznano i udokumentowano w latach 1960-1980 w kategoriach C1 i C2 trzy duże złoża soli kamiennej o łącznych zasobach ok. 21 mld ton i oszacowanych w kategorii C^ cztery stosunkowo niewielkie złoża soli K-Mg typu polihalitowego o łącznych zasobach niemal 0,6 mld ton. Dobry stopień rozpoznania geologicznego, prosta budowa wewnętrzna złóż soli kamiennej, znaczna jednorodność wykształcenia soli, obecność izolujących warstw siarczanów w stropie i spągu oraz brak większego zaangażowania tektonicznego pozwalają uznać je za optymalne obiekty dla różnych form zagospodarowania (eksploatacja soli połączona z funkcjami magazynowania i składowania). Opisane złoża już w latach 1975-1989 były rozpatrywane jako potencjalne obiekty do budowy kawernowych magazynów gazu i podziemnych składowisk odpadów. Udokumentowane złoża polihalitu mogą stać się znaczącym krajowym źródłem cennego surowca do produkcji nawozów mineralnych, lecz ich wykorzystanie wymaga zmian polityki rolnej oraz ponownego udokumentowania wobec zmiany koncepcji powstawania nagromadzeń polihalitu.
EN
On the eastern slope of the Łeba Elevation nearby the Gdańsk Bay were recognized and documented in 1960-1980 (documentary categories C1 and C2) three large rock salt deposits with total resources of 21x109 Mg and four smaller potash (poly-halite type) deposits with total resources of 0,6x109Mg (category C2). Sufficient geological recognition of rock salt deposits, their simple structure (single rock salt seam, high homogeneity of salt development, occurrence of isolating sulphate beds in the top and the bottom of salt seam and lack of higher tectonic salt deformations enabled to consider them as the optimal geological objects both for salt exploitation and for location of underground storages and depositories (such projects of management were prepared in 1975-1989). The polyhalite deposits could be the national significant source of the component for production of mineral fertilizers but their management requires the complete new documenting and recalculation of resources because of the new concept of their genesis.
PL
Wycieki WVI-32, WVII-16 i WVI-6 zlokalizowane są w rejonie północnej granicy złoża soli Wieliczka. Pojawienie się ich miało związek z pracami górniczymi prowadzonymi w tym rejonie, a dokładnie z eksploatacją soli metodą "na mokro" metodą komór ługowniczych. Wycieki są niezwykle ważnym zjawiskiem hydrogeologicznym bo stanowią 56,6% wszystkich wód dopływających do złoża i są wodami nienasyconymi względem halitu. W artykule przedstawiono zmienność wydajności dopływów od momentu pojawienia się wycieków. Najbardziej niebezpiecznym z wycieków, biorąc pod uwagę zmiany wydajności, wydaje się wyciek WVI-32.
EN
Leaks WVI-32, WVII--6 and WVI-6 are located at the northern boundary of the Wieliczka salt deposit. The leaks in the region occurred as a result of the mining of salt using the leaching chamber method. These leaks are a significant hydrological phenomenon as they constitute 56.6% of total flux to the mine and are unsaturated brine. The changeability of the leak inflow discharges since their occurrence has been discussed in the paper. The result of the analysis indicates that the most dangerous inflows were from leak WVI-32.
PL
Wycieki WVI-32, WVII-16 i WVI-6 charakteryzują się niepełnym nasyceniem względem halitu. W artykule analizowano zmienność zawartości jonów chlorkowych i siarczanowych oraz policzonego na ich podstawie wskaźnika siarczanowości w okresie istnienia wycieków. Zakres zawartości jonów siarczanowych jest podobny dla wszystkich badanych wyciekach i większy niż jonów chlorkowych. Wycieki różnią się zawartością Cl/- i zróżnicowaniem tego składnika. Na podstawie wartości współczynników korelacji dla zawartości badanych składników i policzonego na ich podstawie wskaźnika siarczanowości przeprowadzono ocenę sytuacji hydrogeologicznej w rejonie omawianych wycieków.
EN
Leaks WVI-32, WVII-16 and WVI-6 are unsaturated as compared to halite. The analysis of chloride and sulfate content and hydrochemical sulphate ratio has been discussed in this paper. The range of SO4/2- content is similar for all the investigated leaks and higher than the Cl content range. The quantity and differentiation of chloride content are various in the presented leaks. The correlation index value of the analyzed chemical parameters (chloride, sulphate and hydrochemical sulphate ratio) was used for estimating the hydrochemical state in the investigated region.
PL
Procesy kształtujące chemizm wód (w większości solanek) Kopalni Soli Wieliczka mogą być opisane za pomocą związków między poszczególnymi jonami. Wody infiltracyjne dopływające do złoża ługują jego rozpuszczalne składniki, przede wszystkim halit. Dlatego też podstawowymi składnikami chemicznymi wód rejonów złóż soli są jony Na+ i Cl-. W wypadku wód, których mineralizacja związana jest z ługowaniem złóż soli kamiennej, wartość wskaźnika [wzór] powinna wynosić około 1, ponieważ takie proporcje między jonami występują w kryształach soli kamiennej. Wartości tego wskaźnika (w zdecydowanej większości wycieków oscylujące wokół 1), a także proporcje między zawartością Na+, Ca2+ i Cl- przedstawione na diagramie "deficyt Na - nadmiar Ca" wskazują, że głównym czynnikiem decydującym o chemizmie tych wód jest proces rozpuszczania halitu. Świadczy to o infiltracyjnym charakterze przejawów wodnych złoża Wieliczka.
EN
Processes which affect the chemical components of waters (mostly brines) of the Wieliczka Salt Mine can be described by the relationships between the main ions. Infiltration waters leaking into the deposit are dissolving its soluble components, primarily halite (NaCl). Na+ and Cl- are the main chemical components of water connected with the salt deposit. For water mineralized by the dissolution of salt, the molar ratio [formula] is close to 1 because such proportions between ions appear in crystals of the rock-salt. The proportion between Na+ and Ca2+ reflects the following processes: ion exchange, evaporation, dissolution and precipitation of the halite, calcium sulphates and carbonates, and also dolomitization and dedolomitization. Hence these processes can be represented by the diagram "deficit Na - excess Ca". The diagram shows evidence of infiltrating origin of water circulating in the the Wieliczka salt deposit.
PL
Badania nad neotektoniką i współczesnymi mchami tektonicznymi Karpat oraz przyległych struktur geologicznych trwają już od kilkudziesięciu lat. Rejon Bochni położony na granicy Karpat fliszowych i zapadliska przedkarpackiego zaliczony został w oparciu o badania geologiczne i geomorfologiczne do stref podnoszonych neotektonicznie. Złoże soli kamiennej Bochnia, eksploatowane od połowy XIII wieku, może stanowić bardzo dobry obiekt do obserwacji zjawisk geodynamicznych oraz wpływu neotektonicznych i współczesnych ruchów na wgłębną budową geologiczną. W niniejszej pracy autorzy podjęli próbę analizy występowania przejawów współczesnych i neotektonicznych ruchów w obrębie górotworu kopalni. Podstawowym celem było wyznaczenie takich wskaźników, które umożliwiałyby jednoznaczne stwierdzenie istnienia ruchów tektonicznych po ostatecznym uformowaniu się złoża oraz współczesnych, związanych wyłącznie z możliwymi dalszymi ruchami Karpat. Na podstawie przeprowadzonych w kopalni obserwacji za wskaźniki takie uznano: deformacje utworów wtórnych, żyły soli włóknistych, zaburzenia niektórych powierzchni nieciągłości i zróżnicowany stopień zaciskania wyrobisk górniczych
EN
Examination of neotectonics and recent tectonic movements of the Carpathian mountains and neighbouring geological structures have been carried out since a few decades. On the basis of geological and geomorphological examination Bochnia, the district situated at the border of the Carpathian flysch and the Carpathian Foredeep, has been ranked among neotectonically uplifted structures. The Bochnia salt deposit has been exploited since middle of the 13th century and may be a very convenient object for the study of geodynamic events and influence of neotectonic and recent movements on geological structure of the deposit. In the present paper the authors make an attempt at evaluation of recent and neotectonic movements within the rock mass. The main task was to distinguish such indicators which would make it possible to recognize the presence of tectonic movements originating after the last stage of salt deposit formation as well as those resulting from present-day activity of the Carpathians. Observations carried out in the Bochnia salt mine enable us to list the following indicators as: deformations of such secondary rocks as fibrous salt veins, disturbances of some surfaces of discontinuity and differentiated rate of convergence of the mine galleries
first rewind previous Strona / 2 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.