The target of this article is the presentation of the first results of the project No. TH03020368 from the programme EPSILON titled „The optimisation of the shape and material of ground and mining machines research“. The main topic of this article is the optimization of the tooth shape and primarily the optimization of the materials used for manufacturing of cutting bodies of the ground and mining machines. This research is necessary for increasing of efficiency of mining process in conditions of the Most Basin.
PL
Celem tego artykułu jest prezentacja pierwszych wyników projektu nr TH03020368 z programu EPSILON pt. „The optimisation of the shape and material of ground and mining machines research”. Głównym tematem tego artykułu jest optymalizacja kształtu zęba, a przede wszystkim optymalizacja materiałów wykorzystywanych do produkcji elementów tnących maszyn górniczych. Badania te są niezbędne dla zwiększenia efektywności procesu wydobywczego w warunkach zagłębia Most.
W dotychczasowej literaturze niewiele jest wiadomości dotyczących mineralogicznych badań zębów pochodzących ze starych cmentarzysk takich jak np. groby mumii egipskich. Prezentowana publikacja uzupełnia w zakresie badań mineralogicznych wiedzę dotycząca przyżyciowych i pośmiertnych zmian w zębach ludzi Starego i Nowego Państwa Egipskiego. Ukazuje ona zjawiska zachodzące w historycznych zębach, które są zbliżone do zjawisk współczesnych. Wykonano ją na kilkunastu zębach, prezentując w publikacji jedynie wybrane, szczególnie ciekawe zjawiska.
EN
In the literature so far, there has been little information on mineralogical studies of teeth from old cemeteries, such as the tombs of Egyptian mummies. This publication adds to the knowledge in the field of mineralogical studies regarding vital and posthumous changes in the teeth of the people of Old and New Kingdom of Egypt. It shows the phenomena occurring in historical teeth, which are similar to those occuring in modern times. The research was conducted on approximately a dozen teeth, and the publication presents only selected, particularly interesting phenomena.
An unusual large teeth, finding from time to time in marine sediments of Muschelkalk, Silesia, Poland indicate the superpredators occurrence. According to size and morphological features the teeth are similar to archosaurs or giant marine reptiles.
W opracowaniu, na podstawie studium literaturowego oraz badań, przedstawiono uwarunkowania, które decydują o fenomenie odporności szkliwa na zużycie. W części pierwszej na podstawie doniesień piśmiennictwa oraz badań dokonano: analizy struktury klinicznie prawidłowego szkliwa i jego parametrów wytrzymałościowych, oceny rozkładu jego grubości na koronach zębów w poszczególnych grupach zębowych oraz analizy zużycia w warunkach obciążeń okluzyjno-artykulacyjnych w środowisku śliny. W części drugiej wykonano badania szkliwa zębów siecznych, przedtrzonowych i trzonowych klinicznie prawidłowych. Badania obejmowały ocenę stereometrii warstwy wierzchniej szkliwa z wykorzystaniem mikroskopii sił atomowych (AFM), wyznaczenie mikrotwardości warstwy wierzchniej z wykorzystaniem metody Oliver & Pharr oraz wyznaczenie odporności szkliwa na ściskanie w testach na maszynie wytrzymałościowej. Na podstawie przeprowadzonej analizy i badań można wnioskować o wielokierunkowym przystosowaniu szkliwa do pełnionych funkcji.
EN
In the study based on literature review and research we presented factors determining a phenomenon of enamel resistance to wear. Based on data in literature and the research the following was made in part one: analysis of regular enamel structure and its performance parameters, assessment of enamel thickness on a dental crown in separate groups of teeth and analysis of wear in conditions of occlusal and articulatory loading in saliva environment. In part two, there were made examinations of enamel in clinically normal incisor, premolar and molar teeth. The examinations included the assessment of enamel superficial layer stereometry using Atomic Force Microscopy (AFM), determination of enamel superficial layer microhardness using Oliver & Pharr method, and determination of enamel compression strength using test machine. It can be concluded, based on conducted analysis and examinations that the enamel adaptation to its functions is many-sided.
W pracy przedstawiono charakterystyki tribologiczne układu kinematycznego ząb - materiał kompozytowy na stałe wypełnienia stomatologiczne. Badaniom poddano własne kompozyty zawierające źródła fluoru, nanokrzemionkę oraz modyfikator tarcia w postaci proszku polietylenu. Badania przeprowadzono przy użyciu specjalnie skonstruowanego testera tarcia zębów typu pin-on-disc w środowisku roztworu o pH śliny. Oceniano wpływ całkowitego obciążenia na współczynnik tarcia zaprojektowanych materiałów kompozytowych oraz zużycie liniowe badanych kompozytów i zużycie objętościowetkanek zęba. Przeprowadzono obserwacje mikroskopowe struktury materiałów kompozytowych po badaniach tarciowych.
EN
The paper presents a tribological characteristics of the kinematics couple: tooth - composite material for permanent dental fillings. Two original composites containing fluorine sources, nanosilica and a friction modifier in the form of polyethylene powder were investigated. The wear tests were carried out in a special solution of saliva pH using a special pin-on-disc tribotester. The impact of total load on the friction coefficient of designed composite materials and linear wear of both the analyzed materials and volume wear of the tooth samples were evaluated. The composites' friction surface including wear particles was examined by SEM.
An incomplete tooth-crown showing the features characteristic of marine crocodylomorphs of the family Metriorhynchidae has been found in glauconitic marls from the uppermost Callovian/lowermost Oxfordian of Ogrodzieniec, situated in the southern part of the Cracow-Czestochowa Upland. The precise taxonomic identification is not possible, but to date only the genus Metriorhynchus has been known from the Callovian. This is the first evidence of Metriorhynchidae in the Cracow-Czestochowa Upland (Polish Jura Chain).
9
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The chromium content in premolars taken from 43 healthy inhabitants of Ruda Śląska was determined by flame atomic absorption spectrometry. The mean concentration of chromium in teeth was 5.15š0.38 μg-1. The chromium content was significantly higher in women's teeth and correlated well with donor's age. Accuracy of the applied method was tested on certified reference material and equalled 3.01%.
PL
Metodą plomieniowej absorpcyjnej spektrometrii atomowej oznaczono zawartość chromu w zębach przcdtrzonowych pochodzących od 43 zdrowych mieszkańców Rudy Śląskiej. Średnie stężenie chromu w zębach wynosiło 5,15 š 0.38 μg-1. Stężenie to było znacząco większe w zębach kobiet. Stwierdzono wysoką korelację pomiędzy stężeniem chromu w zębach a wiekiem osób badanych. Dokładność zastosowanej metody sprawdzono na certyfikowanym materiale odniesienia i wynosiła ona 3.01 %.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.