Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Garbary krajobraz nieistniejący

Biskupski Przemysław

Zeszyty Naukowe Politechniki Poznańskiej. Architektura, Urbanistyka, Architektura Wnętrz

|

2021

|

Z. 7

97--110

PL

W artykule ukazano fragmentu [!] analizy przestrzennej i przyrodniczej obszarów dzisiejszego centrum Poznania. Miasto przez ostatnie dwieście lat zostało w sposób znaczący przekształcone krajobrazowo. Burzliwe przemiany o podłożu głównie politycznym sprawiły, że trudno jest odnaleźć we współczesnej przestrzeni pejzaż Poznania z okresu przedrozbiorowego. I nie jest to tylko wynik rozwoju cywilizacyjnego. Trudno jest też w jakikolwiek sposób się do tamtego pejzażu odnieść. Jakiekolwiek opinie wypowiadane na ten temat wydają się mieć dość wątpliwą podstawę merytoryczną. W niniejszym artykule na podstawie jednego z elementów konurbacji poznańskiej osady Garbary przedstawiono formę i zakres analiz mających na celu odtworzenie całości krajobrazu Poznania – jego przestrzennego wizerunku z okresu przedrozbiorowego. Komentarz, który w tekście zamieszczono, jest odautorskim uzupełnieniem wyjaśniającym przyczyny wybranego wariantu przekształceń istniejącego już wtedy miasta.

EN

This article is a fragment of research connected with central place of the Poznań town. Poznań landscape of central space in the last two hundred years was transformed in a meaningful way. The changes were so big that it is difficult to find in contemporary space elements of landscape from the past. Based on one of the elements of Poznań conurbation setlement Garbary I want to explain methods of recconstruction of landscape from XVIII centuries.

2

Parks on New York islands – a new component in the urban space and cityscape

Gadomska Wiesława

Przestrzeń i Forma

|

2021

|

nr 45

225--240

EN

This article raises the issue of setting up and developing urban parks on islands which are situated around New York’s borough of Manhattan. Among the principal consequences are an improved balance of developed green spaces in the city and the emergence of attractive public places with a variety of functions and high-quality design solutions. As for the urban landscape, interesting relations are created with respect to views of the unique silhouette of the city, and in particular of Manhattan.

PL

Artykuł prezentuje zjawisko powstawania i rozwoju nowych parków miejskich zlokalizowanych na wyspach położonych satelitarnie w stosunku do nowojorskiego Manhattanu. Konsekwencje zjawiska w podstawowym wymiarze dotyczą poprawy bilansu terenów urządzonej zieleni w mieście oraz rozwoju atrakcyjnej przestrzeni publicznej o zróżnicowanym programie użytkowym i wysokim poziomie rozwiązań projektowych. W wymiarze krajobrazowym dochodzi natomiast do zbudowania interesujących relacji widokowych w zakresie odbioru unikatowej sylwety miasta, w szczególności panoramy Manhattanu.

3

Izolacja a epidemie. Oczywistość, remedium, przekleństwo?

Jędrusik Maciej

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2020

|

nr 44 (2)

39--50

PL

W artykule podjęto próbę wyeksponowania wieloznaczności pojęcia izolacji i na przykładach przeszłych i współczesnych pandemii, oceniono wpływ izolacji na skuteczność reakcji społeczności w odpowiedzi na pojawienie się chorób epidemicznych. Zauważono, że powszechnie stosowana izolacja – pozornie najskuteczniejszy środek walki z epidemią, w szczególnych sytuacjach geograficznych i społecznych jest nie tylko nieskuteczna, ale wręcz prowadzi do nasilenia zarazy. W sytuacji rzeczywistej przestrzennej izolacji staje się ona czynnikiem pogłębiającym straty demograficzne. Można więc ją uznać za przekleństwo. Izolacja prowadzi wówczas do zwiększenia liczby ofiar, czasem i do ogromnej depopulacji, ocierającej się o zagładę grup ludzkich. Bywa, że wymusza dramatyczne wybory. Nie znaczy to, że podczas epidemii nie należy utrzymywać dystansu, środków ochronnych i podobnych rozwiązań. Nie należy jednak w tym kontekście nadużywać pojęcia izolacja.

4

Prawna problematyka wysp na morzu południowochińskim a wolność żeglugi : wybrane zagadnienia

Łaski M.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2018

|

nr 12

751--759, CD

PL

Status prawny wysp w międzynarodowym prawie morza uregulowany został postanowieniami Konwencji o prawie morza z 1982 r. Unormowania z niej wynikające, choć wskazują na kryteria definicyjne wyspy, budzą wątpliwości interpretacyjne. Są one pogłębione w stosunku do problematyki sztucznych wysp, które to pojęcie jest niezdefiniowane na gruncie prawa międzynarodowego. Negatywnym tego skutkiem jest możliwość nadinterpretacji obu pojęć, celem uzyskania korzystnych dla państwa nadbrzeżnego rozstrzygnięć względem obszarów morskich. Morze Południowochińskie wydaje się być obecnie akwenem, na którym działalność ta, a przynajmniej jej próby, jest w obecnej dobie praktykowana. Może to potencjalnie prowadzić do niepożądanych skutków dal wolności żeglugi, zatem również transportu w tym regionie Azji, do czego wstępem jest militaryzacja części archipelagów, wysp i sztucznych wysp Morza Południowochińskiego.

EN

The legal status of the islands in international sea law has been regulated by the provisions of the 1982 Convention on the Law of the Sea. Norms indicate the definitional criteria of the island, but they raise interpretation doubts. They are deepened in relation to the problem of artificial islands, which concept is undefined on the ground of international law. A negative consequence of this is the over-interpretation of both concepts, for obtaining favorable solutions for the coastal state for maritime areas. The South China Sea seems to be now a basin where this activity, or at least its attempts, is practiced in the present. This can potentially lead to undesirable consequences for the freedom of navigation, including transport in this region of Asia, which is the introduction of militarization of some of the archipelagos, islands and artificial islands of the South China Sea.

5

Zjawisko wyspowości w krajobrazie krasowym

Andrejczuk W.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 33

21--37

PL

Obszary krasowe, w tym krajobrazy krasowe cechuje wyraźna odrębność środowiskowa. Polega ona na tym, że ze względu na rozwój podziemnych kanałów i próżni oraz ich interakcje z powierzchnią, obszary krasowe nabywają specyficznych cech (suche, bezwodne, czasami kamieniste, usiane lejami krasowymi, o specyficznej roślinności, glebach itp.), wyróżniających je – bez względu na strefy klimatyczne – spośród innych krajobrazów w postaci niejakich „wysp”. Zjawisko wyspowości dostrzec można również w strukturze wewnętrznej krajobrazów krasowych. Wyraźnie wyspowy charakter mają zarówno wklęsłe (leje, zapadliska, kotliny, polja) jak i wypukle (pojedyncze pagóry, ostańce) geokompleksy, występujące wewnątrz krajobrazu. Specyficzny wyspowy charakter mają też odrębne utwory krasowe, takie jak: senote, tiankeng, mogote, tepui itp. W ich obrębie tworzą się „zaginione światy”, refugia biotyczne, ośrodki o wzmożonej bioróżnorodności, co nadaje im wyjątkowych wartości przyrodoochronnych. Szczególny typ wyspowości krajobrazu krasowego stanowią tzw. archipelagi krasowe, rozpowszechnione w przybrzeżnej strefie obszarów krasu tropikalnego typu fenglin, zatopionych w holocenie wskutek transgresji morza.

EN

Karst areas, including karst landscapes, differ by highly distinct environment. It consists in the fact that due to the development of underground channels and cavities and their interaction with the surface, karst areas acquire specific characteristics (dry, waterless, sometimes rocky, dotted with karst dolines and sinkholes, with a specific vegetation, soils, etc.), distinguishing them - without due to the climatic or plant zones – from other landscapes in the form of certain "islands". The phenomenon of insularity can be seen also in the internal structure of karst landscapes. Clearly insular character are both concave (dolines, sinkholes, depressions, polja) and convex (single hills, karst towers) geokomplexes occurring within the landscape. The specific insular nature are also distinct karst formations such as senote, tiankeng, mogote, tepui etc. "Lost worlds", biotic refugias, centres with increased biodiversity, which gives them exceptional nature-protection values, created within them. The particular type of insularity of karst landscape are the so-called karst archipelagos widespread in the coastal zone of tropical karst areas of fenglin type, submerged due to Holocene transgression.

6

Wyspa, wyspiarskość, wyspowość. Refleksje o niejednoznaczności tych pojęć

Jędrusik M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 33

9--20

PL

Wyspy są akceptowane jako laboratoria procesów przyrodniczych. Biolodzy umówili się, że małe, izolowane obiekty otoczone wodą to wyspy. W naukach społecznych brak jasnej definicji „wyspy” utrudnia wnioskowanie i uruchamia wyobraźnię. Czy wyspy istnieją? A może są źle zdefiniowane? A może źródłem „wyspy” nie jest wyspiarskość, czyli otoczenia przez wodę, lecz izolacja? Wówczas, jako „wyspy” można traktować także – oazy, kotliny, a może i łąki, polany śródleśne lub inne „wyspy w krajobrazie”. Takie interpretowanie pojęcia „wyspa” jest ryzykowne. Świat mógłby bowiem składać się tylko z wysp różnej wielkości. Lepiej więc rozróżnić pojęcia pochodne od słowa „wyspa”. Francuzi rozróżniają „insularité” od „insularisme”. Polacy – „wyspiarskość” i „wyspowość”. I wyspiarskość, i wyspowość to efekt istnienia bariery. Jeśli wyspa istnieje, to wyspiarskość jest jej cechą. Wyspowość to cecha „nie wyspy”, taka, która na wyspach jest powszechna i charakterystyczna, czyli wynikająca z izolacji.

EN

Islands are accepted as laboratories of natural processes. For the biologists islands are small and isolated – surrounded by waters. For social scientists lack of a clear definition of “island” makes it difficult to draw conclusions. Do islands exist? Or they are ill-defined? Or maybe the insularity means not to be surrounded by waters, but to be isolated? If so, “island” may be oasis, valleys, even meadows, forest clearings or other “islands in the landscape”. Such a wide interpretation of the term “island” seems risky. The world would be built nearly exclusively from islands of various sizes. It may seem reasonable to draw a distinction between the terms derivative to the “island”. As do the French: “insularité” and “insularisme”, or the Polish “wyspiarskość” and “wyspowość”. Both: insularity and “islandness” are a result of existing barrier. If an island exists, the insularity would be its distinctive feature. “Islandness” is not a feature of an island itself, but is a feature that results from isolation.

7

Wyrobiska surowców skalnych – antropogenicznymi wyspami krajobrazu kulturowego

Nita J., Nita M.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 33

53--65

PL

Przeanalizowano cechy charakterystyczne wyspy i wyspowości w ocenie krajobrazu. Sprecyzowano znaczenie wyżej wymienionych terminów. Określono rolę wyspowości i wyspy w badaniach krajobrazu, a w szczególności w klasyfikacji i jego ocenie. Omówiono pojęcie wyrobisk surowców skalnych jako dynamicznych wysp w krajobrazie. Uzasadniono potrzebę wprowadzenia wyspowości i wyspy do badań krajobrazu, w tym szczególnie objętego pracami górniczymi jako kategorii klasyfikacyjnych krajobrazów.

EN

We analyzed the characteristics of islands and inslarity in the evaluation of landscape. Clarifies the meaning of the above mentioned terms. Identified the role of islands in studies of landscape, especially in the classification and evluation. Disscused the meaning of excavations of rock raw materials as an example of a dynamic island in the landscape. The need of introduction for studies of landscape for islands and insularity were justified especially in case of areas covered by mining work as landscape category classification.

8

Krajobrazy wybranych wysp Bałtyku jako przedmiot zainteresowań geoturystycznych

Chylińska D.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 33

95--112

PL

Region Morza Bałtyckiego nie może konkurować pod względem walorów wypoczynkowych tradycyjnej letniej turystyki wypoczynkowej z regionem śródziemnomorskim. Trudne i zmienne warunki klimatyczne chłodnego morza czynią z bałtyckich kurortów destynacje urlopowe głównie turystyki krajowej, aktywnie wykorzystywane w krótkim zazwyczaj okresie ciepłego lata. Tymczasem bałtyckie wyspy − Gotlandia, Olandia, Bornholm, Rugia, Wolin i Uznam − oferują turystom szereg wysokiej jakości, certyfikowanych atrakcji geoturystycznych, co czyni z krajobrazów naturalnych i kulturowych tutaj spotykanych wciąż niedoceniony i nieodkryty potencjał turystyczny. Artykuł koncentruje się na opisie geodziedzictwa wybranych wysp Bałtyku, jako podstawy dla rozwoju geoturystyki. Czytelne w krajobrazie, wizualnie atrakcyjne artefakty przyrody nieożywionej jawią się tutaj jako wyjątkowo cenna ilustracja historii i ewolucji regionu bałtyckiego.

EN

Obviously, the Baltic Sea tourism region is not able to compete with the Mediterranean tourism region in terms of natural summer leisure conditions. Difficult and diverse climate of a cold sea is a main reason that the Baltic Sea region and especially its islands are used for mostly domestic tourism in a short period of warm summer. However, the Baltic islands, namely Gotland, Oland, Bornholm, Rugien, Wolin and Uznam () might offer tourists a lot of high quality and certified tourists attractions − in a range of geotourism and cultural tourism as well. Natural and cultural landscapes of the islands seem to be still unappreciated and undiscovered tourism potential. The paper focuses mainly on description of the most precious sites of the Baltic islands geo-heritage as a basis for geotourism development. Readable in landscapes, visually attractive sites of geoheritage might be regarded as the extremely precious illustration of the Baltic region history and its evolution.

9

Kępa Mieszczańska we Wrocławiu – integracja formalnej i funkcjonalnej wyspy z miejską przestrzenią publiczną

Burdziński J., Gubański J.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2016

|

nr 33

155--166

PL

Wrocław, jako miasto z rozwiniętą siecią rzeczną, posiada liczne wyspy różniące się między sobą: pochodzeniem, powierzchnią, stopniem i formą zagospodarowania. Jedną z nich jest Kępa Mieszczańska zlokalizowana w zachodniej części miejskiego odcinka Odry. Już od XIII w. lokowano w jej obrębie obiekty wykorzystujące energię wody oraz transport wodny. W drugiej połowie XVIII w. powstały obszerne koszary, będące podstawą rozległych zabudowań wojskowych. Specyficzny sposób zagospodarowania i użytkowania wyspy spowodował dodatkowe ograniczenie jej dostępności. Funkcje przemysłowo-magazynowe i militarne, choć zredukowane po 1945 r., przetrwały do początku lat 90. XX w. Obecnie na Kępie Mieszczańskiej trwa planowy proces przekształcania terenów poprzemysłowych i powojskowych w tereny ogólnodostępne. W artykule przedstawiono problematykę i proces powolnej integracji wyizolowanego formalnie i funkcjonalnie obszaru Kępy Mieszczańskiej z miejską przestrzenią publiczną Wrocławia.

EN

Wroclaw, as a city with a developed waterway network, has numerous islands differing between themselves in the origin, the area, the step and the form of developing. One of them is the Kępa Mieszczańska island located in the western part of city’s section of Odra river. Already from 13th century the objects that used energy of water and water transport were located in its range. In the second half of 18 th century a large barracks, underlying of extensive military buildings had been formed. The specific way of developing and using the island caused additional restriction of its accessibility. Industrial-stock and military functions, although reduced after 1945, held out until the beginning of the nineties. Nowadays on Kępa Mieszczańska lasts a planned process of transforming post-industrial’s and post-military’s areas into a generally accessible space. The article shows an issue and slow process of integration the structural and functional isolated area of Kępa Mieszczańska with the Wroclaw’s urban public space.

10

Strategiczna rola transportu morskiego w wojnie falklandzkiej. Aspekty operacyjno-logistyczne

Ficoń K.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2016

|

nr 12

132--145

PL

W pracy omówiono rolę i znaczenie transportu morskiego podczas wojny o wyspy falklandzkie w roku 1982, jaka toczyła się między inwazyjnymi siłami argentyńskimi, a ekspedycyjnym korpusem wojsk brytyjskich. Z uwagi na wyspiarskie położenie archipelagu Falklandy praktycznie obie strony posługiwały się środkami transportu morskiego, przy czym siły brytyjskie zaangażowały do tego celu bardzo liczne jednostki pływające zarówno z sektora cywilnego, jak też wojskowego. Udział specjalnie adaptowanych statków cywilnych, głównie pasażerskich, towarowych (zbiornikowców, kontenerowców, drobnicowców), a także trawlerów rybackich i jednostek serwisowych był kluczowym czynnikiem powodzenia działań operacyjnych. Wykorzystanie przez Wielką Brytanię statków cywilnych w wojnie falklandzkiej było pionierskim przedsięwzięciem od czasu zakończenia II wojny światowej i wniosło wiele nowości do teorii i praktyki współczesnej wojny na morzu.

EN

The paper discusses the role and importance of maritime transport during the war over the Falkland Islands in 1982, which was fought between the invading Argentinian forces, and expeditionary body of British troops. Due to the island location of the archipelago Falkland Islands almost two parties handling the means of sea transport, where British forces have engaged for this purpose numerous vessels from both the civil as well as military. Participation specially adapted civilian ships, mainly passenger, cargo ( tankers, container ships, general cargo ships), as well as fishing trawlers and service units was a key factor in the success of the operations. Use by Britain civilian ships in the Falklands War was a pioneering project since the end of World War II brought many innovations to the theory and practice of modern warfare at sea.

11

Towards a general species-time-area-sampling effort relationship

Ulrich W., Zalewski M., Hajdamowicz I., Stańska M., Ciurzycki W., Tykarski P.

Polish Journal of Ecology

|

2013

|

Vol. 61, nr 2

197--205

EN

Species – area (SAR) and species time (STR) relationships describe the increase of species richness with study area and study time and have received much attention among ecologists and are used in different branches of biodiversity research. Unknown sample size effects often hinder a direct comparison of SAR and STR shapes of different taxa and regions. Further, space and time interact during the accumulation of species due to the common sample universe. Here we develop a simple power function scaling model of species richness that integrates space, time, sample size and their interactions. We show that this model is able to precisely describe average species densities and the increase of species richness in a regional metacommunity of a large sample of spiders on Mazurian lake islands (Northern Poland). The model predicts strong area – sample size and time – sample size interactions. Judged from the SAR (z = 0.08) and STR (y = 0.64) slopes it points to only moderate spatial β–diversities but high local temporal species turnover. We suspect that the parameters of many published SARs are strongly influenced by unknown sampling time and sample size effects that make direct comparison difficult.

12

Altitudinal gradients in a volcanic island : effect on biodiversity and species richness of the dipteran fauna

Ferreira T., Ribeiro E., Duarte-Rodrigues P. P., Boavida M.

Polish Journal of Ecology

|

2012

|

Vol. 60, nr 3

591-599

EN

Although research on environmental gradients is relatively common, the altitudinal gradient is one of the least explored. The discrepancies between earlier studies attributing highest diversity to lowest altitude and more recent studies where this altitudinal pattern is not maintained justify the pertinence of investigating the way diversity gradually changes with altitude. The studied altitudinal gradient is located inside the volcanic cone, on one of volcanic island Azores, and the investigated altitudes were 450, 600 and 800 meters a.s.l. Malaise traps were used to capture insects and Diptera were selected for this study. Application of the Zipt-Mandelbrot model to rank-abundance curves of Diptera sampled at three different altitudes, as well as analyses of richness, diversity and evenness, led to the conclusion that medium altitude was the stratum with the highest niche diversity, the highest specific diversity and the highest predictability. Non-metric multidimensional scaling allowed an excellent separation of the three altitudes sampled, suggesting that habitat characteristics significantly differ with altitude. The study, undertaken in a volcanic island of the Azores, Atlantic Ocean, will have heuristic interest to the scientific community in general and especially to those researchers studying environmental gradients. The results of this research will underpin further work on the insect biodiversity in the Azores Archipelago.

13

Water resources of the island of Korcula (Croatia): availability and agricultural requirement

Ljubenkov I.

Journal of Water and Land Development

|

2012

|

no. 17 [VII-XII]

11-18

EN

The island of Korcula is located along the eastern coast of the Adriatic Sea. It has Mediterranean climate with mild and wet winters and hot and dry summers. The island's water supply has been managed in two ways: through a pipeline from the mainland and by drawing groundwater. The island's water is mainly used for drinking and for sanitary needs of the population and tourists, and only a small part is used in industrial production. Tourism causes high seasonal water needs which can hardly be met with the existing water supply system. Agriculture has long tradition on the island. Today, 3 500 ha are cultivated which is about 12.7% of island area, while only 20 ha are irrigated. Therefore total agricultural production is variable and mainly depends on climate. Due to more often and stronger droughts, yields are decreased which causes high economical losses. This paper deals with island's natural features, water needs especially for agriculture, water resources management and finally it suggests measures and activities to improve existing water use.

PL

Wyspa Korcula jest położona wzdłuż wschodniego wybrzeża Adriatyku. Korcula ma klimat śródziemnomorski z łagodnymi i wilgotnymi zimami i gorącymi i bezdeszczowymi okresami letnimi. Istnieją dwa źródła zasilania w wodę - rurociągiem ze stałego lądu oraz pobór wody gruntowej. Woda na wyspie służy głównie do celów pitnych i na sanitarne potrzeby mieszkańców i turystów, a jedynie mała jej część jest używana w produkcji przemysłowej. Turystyka powoduje duże sezonowe zapotrzebowanie na wodę, które trudno pokryć z istniejącego systemu zaopatrzenia w wodę. Rolnictwo ma długą tradycję na wyspie. Obecnie uprawia się 3 500 ha, które stanowią 12,7% obszaru wyspiarskiego, a tylko 20 ha się nawadnia. Dlatego produkcja rolna jest zależy przede wszystkim od zmiennych warunków klimatycznych. Ze względu na częste i silne susze zmniejszenie plonów powoduje duże straty ekonomiczne. W niniejszym artykule przedstawiono naturalne cechy wyspy, w tym potrzeby wodne rolnictwa, oraz zarządzanie zasobami wodnymi. Zaproponowano przedsięwzięcia, mające na celu poprawę istniejącej sytuacji.

14

Kontrowersje wokół atolu Okinotorishima jako przykład współczesnego sporu morskiego

Kubiak T.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2010

|

R. 51 nr 2 (181)

81-89

PL

Artykuł omawia jeden ze sporów morskich rozgrywających się obecnie na Pacyfiku. Jego przedmiotem jest pozostający pod jurysdykcją japońską atol Okinotorishima. Cechą szczególną sporu nie jest przy tym, jak ma to miejsce w większości przypadków, delimitacja obszarów morskich, ale status tworu geologicznego, który Japonia uważa za podstawę do wytyczenia swojej wyłącznej strefy ekonomicznej.

EN

The article presents one of the maritime disputes, which currently take place in the Pacific Ocean. The subject of the controversy is Okinotorishima Atoll, which is under the control of Japan. The significant feature of the dispute is the fact that the international problem is not caused by the Krzysztof Kubiak 90 Zeszyty Naukowe AMW delimitation of the maritime areas, as it is mostly the case, but by the definition of the rocky formation, which Japan considers to be the base for delineating its Economic Exclusion Zone.

15

Replacement of species in wood ant colonies artificially established on islands in southern Finland

Czechowski W., Vepsalainen K.

Polish Journal of Ecology

|

2010

|

Vol. 58, nr 4

793-799

EN

Wood ants, i.e. species of the subgenus Formica s. str., are known to be temporary social parasites of ants of the subgenus Serviformica For. However, not only Serviformica colonies are used by young wood ant queens to start their own colonies. They are also able to take over colonies, at least queenless ones, of related species of the subgenus Formica s. str. This study followed five experimental colonies of wood ants - three of hybrid Formica aquilonia x F. polyctena, one of F. aquilonia-like form, and one of F. polyctena - artificially planted on islands of the Tvńrminne archipelago, S Finland. After some years, the species identity of all colonies was F. polyctena, i.e. four of them had been taken over by heterospecific queens, whose offspring gradually replaced the old workers. These findings, together with already documented existence of hybrids in wood ants, partly explain the interspecific and intracolonial, until recently unaccountable, variability in wood ants of the Formica rufa group, frequently observed in southern Finland.