Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Przegląd znormalizowanych metod badania migracji z materiałów mających kontakt z wodą do spożycia

Świetlik Ryszard

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2023

|

Nr 1

15--21

PL

Materiały stosowane w instalacjach, służących do pobierania, uzdatniania, magazynowania lub dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, mogą w rożny sposób i w różnym stopniu wpływać na jej jakość. Wymagana prawnie kontrola analityczna substancji migrujących z materiałów, używanych do budowy i serwisowania tych instalacji, powinna zapobiegać uwalnianiu do wody zanieczyszczeń w stopniu wyższym, niż jest to konieczne, z uwagi na przewidziane zastosowanie określonego materiału. Globalny rynek materiałów i wyrobów wymaga, aby nie były to dowolne metody, lecz metody ujęte w międzynarodowych normach. Aby przybliżyć tę tematykę, zwłaszcza od strony wykonawczej, dokonano przeglądu europejskich norm badań i pomiarów w zakresie oceny wpływu migracji z materiałów instalacyjnych na jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, które w ostatniej dekadzie zostały wprowadzone do zbioru Polskich Norm. Podstawowe znaczenie ma czteroczęściowa norma PN-EN 12873, dotycząca badania migracji z materiałów organicznych lub szklistych, materiałów innych niż metalowe i cementowe; żywic jonowymiennych i adsorpcyjnych oraz z membran przeznaczonych do uzdatniania wody. Całość przeglądu uzupełnia omówienie znormalizowanych metod badania migracji z produkowanych fabrycznie wyrobów cementowych, z powierzchni powłok zawierających warstwę niklu, oraz metody oznaczania resztkowego ołowiu na powierzchni stopów miedzi.

EN

The materials used in installations for drawing, treatment, storage and distribution of water intended for human consumption may affect its quality in different ways and varying degrees. The legally required migration analytical control of substances migrating from the materials used for construction and servicing of those installations should prevent contamination of water at levels that are higher than necessary in view of the intended purpose of application of a given material. The global market for materials and products requires that these are not any test methods, but methods described by international standards. In order to bring the subject closer, especially from the practical side, the European Standards for testing and measurement in the field of assessment of the impact of migration from hydraulic installation materials on the quality of water intended for human consumption were reviewed. The standards have been introduced into the set of Polish Standards in the last decade. The basic importance can be attributed to a four-part PN-EN 12873 standard concerning migration tests from organic or glassy materials, materials other than non-metallic and non-cementitious site-applied materials; ion exchange and adsorbent resins and water treatment membranes. The review is supplemented with a discussion of standardized methods to determine the migration of substances from factory-made cementitious products, from nickel layers or coatings containing nickel as well as a test method to determine the residual lead on the surface of test specimens made from lead-containing copper alloys.

2

Rtęć w odpadach wydobywczych i możliwości ich zagospodarowania w wyrobiskach odkrywkowych województwa śląskiego

Klojzy-Karczmarczyk Beata, Mazurek Janusz, Staszczak Jarosław

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN

|

2022

|

nr 110

129--141

PL

Wypełnianie wyrobisk odkrywkowych odpadami wydobywczymi jest możliwe w procesie rekultywacji technicznej, ale wymaga szczegółowego rozpoznania warunków środowiskowych. Zastosowanie różnego rodzaju odpadów do wypełniania wyrobisk jest zagadnieniem złożonym w zakresie jakości materiału odpadowego oraz w zakresie określenia lokalizacji miejsc przeznaczonych do takiego zagospodarowania odpadów. Istotne jest rozpoznanie lokalizacji czynnych wyrobisk odkrywkowych na tle granic głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) oraz w pobliżu cieków wodnych. Analizie poddano wyrobiska, w których eksploatowane są surowce węglanowe oraz wyrobiska piasków i żwirów. Analizy zostały wykonane w różnych latach aktywności wyrobisk ((Klojzy-Karczmarczyk i in. 2016a; Klojzy-Karczmarczyk i Staszczak 2017, 2019; Staszczak 2020). W grupie surowców węglanowych (kamienie łamane i bloczne), poza granicami GZWP oraz w odległości ponad 500 metrów od cieków powierzchniowych zlokalizowane są zaledwie 3 obiekty. W grupie piasków i żwirów, poza granicami GZWP oraz w odległości ponad 500 od cieków powierzchniowych znajduje się 19 obiektów. Zestawiono zawartość całkowitą rtęci oraz wielkość jej wymywania. Podano udział formy wymywalnej w całkowitej zawartości pierwiastka. Badania prowadzono w różnych warunkach pH środowiska. Analizę przeprowadzono na podstawie badań z lat 2014–2021 (Klojzy-Karczmarczyk i Mazurek 2014, 2019a, b, 2021). Odpady wydobywcze typu skała płonna (kruszywa) charakteryzują się wyższą zawartością rtęci całkowitej we frakcji najdrobniejszej i niższą we frakcjach grubszych. Udział formy wymywalnej rtęci w kruszywach jest na średnim poziomie 1,3–2,0%. Średni udział formy wymywalnej w mułach węglowych jest na poziomie 1,8%. Przy obniżaniu pH środowiska, udział ten wzrasta w każdym przypadku. Wyraźny wzrost wymywalności obserwuje się ponadto w odpadach zwietrzałych. Ze względu na jakość materiału odpadowego, badania odpadów wydobywczych wykazały możliwość ich zastosowania do celów rekultywacji.

EN

The open-cast workings filling with extractive waste is possible in the process of technical reclamation, but it requires a detailed recognition of environmental conditions. The use of various types of waste to fill the workings is a complex issue, in the field of the waste material quality and in the field of determining locations assigned for such waste management. It is important to recognise the location of active opencast mines against a background of main groundwater basins (MGB) and close to watercourses. The workings, left after extraction of carbonate raw materials, as well as sands and gravels, were analysed. The analysis were performed in different years of the open pits activity (Klojzy-Karczmarczyk et al. 2016a; Klojzy-Karczmarczyk and Staszczak 2017, 2019; Staszczak 2020). In the carbonate raw materials group (crushed and block stone) only 3 facilities are situated outside the MGB area and at a distance of more than 500 m from surface watercourses. In the sands and gravels group only 19 facilities are situated outside the MGB area and at a distance of more than 500 m from surface watercourses. Total mercury content and the amount of its leaching was compiled. The percentage of leachable form in the total content of the element was studied. The studies were carried out under various pH conditions of the environment. The analysis was based on the studies from 2014–2021 (Klojzy-Karczmarczyk and Mazurek 2014, 2019a, b, 2021). The extractive waste of the barren rock type (aggregate) features a higher content of total mercury in the finest fraction and a lower in coarser fractions. The share of mercury leachable form on average is 1.3–2.0%. The share of mercury leachable from coal sludge is approx. 1.8%. At pH reduction this share increases in each case. A clear increase in leachability is observed in the weathered waste. Because of the waste material quality, the studies on extractive waste have shown a possibility to use it for reclamation.

3

Wymywanie zanieczyszczeń z iłołupków klinoptylolitowo-montmorylonitowych

Kaleta B., Papciak D., Puszkarewicz A.

Zeszyty Naukowe Politechniki Rzeszowskiej. Budownictwo i Inżynieria Środowiska

|

2011

|

z. 58, nr 2

105-111

PL

Przedstawiono wyniki badań dotyczących możliwości zastosowania iłołupków klinoptylolitowo-montmorylonitowych w procesach oczyszczania wody. Badania miały na celu jakościowe i ilościowe oznaczenie substancji, które mogą być wymywane z badanych minerałów do czystej wody w procesie desorpcji. Znajomość formy oddziaływania minerału na czystą wodę jest istotnym kryterium decydującym o jego przydatności w oczyszczaniu wody. Umożliwia też określenie właściwej lokalizacji obiektów w procesach technologicznych. Jest to konieczne ze względu na wymagania sanitarno-higieniczne, decydujące o dopuszczeniu minerału do uzdatniania wody przeznaczonej do picia i celów gospodarczych. Stwierdzono, że zanieczyszczenia wymywane z modyfikowanych iłołupków klinoptylolitowo-montmorylonitowych mają niewielki wpływ na jakość czystej wody i mogą być stosowane w procesach uzdatniania wody przeznaczonej do picia i na potrzeby gospodarcze.

EN

The aim of investigations was to define a possibilities of using the clinoptilolite-montmorillonite shales in processes of water purification and to ascertain its influence on water environment. Results can be used to qualify the proper location of clinoptilolite in purification of drinkable water. The qualitative and quantitative determination of substances, which can penetrate to water from clinoptilolite by desorption process was carried out.

4

Methods of the wet deposition description in air pollution dispersion models

Markiewicz M. T.

Environment Protection Engineering

|

2007

|

Vol. 33, nr 1

113-120

EN

In this article, two methods of the parameterization of wet deposition are described. The simple method can be used for each type of air pollution dispersion model. A more advanced method is based on an independent cloud module and built into numerical pollution dispersion models.

PL

Na przebieg procesu wymywania zanieczyszczeń z atmosfery ma wpływ wiele czynników. Ważny jest zarówno rodzaj substancji usuwanej i jej chemiczne właściwości, jak i rodzaj i charakterystyka hydrometrów, za pośrednictwem których ten proces zachodzi. Zazwyczaj wyróżnia się wymywanie zanieczyszczeń w chmurach, ich wymywanie przez opady atmosferyczne oraz ich przechwytywanie przez podłoże podczas wślizgiwania się mas powietrza po zboczach. Opis zjawiska wymywania zanieczyszczeń z atmosfery w modelach rozprzestrzeniania się tych zanieczyszczeń jest z konieczności upraszczany. W modelach atmosferycznych rozróżnia się dwie podstawowe metody parametryzacji wymywania zanieczyszczeń. W metodzie pierwszej zjawisko to opisuje się, korzystając z pojedynczego parametru, którym jest współczynnik wymywania zanieczyszczenia z atmosfery (A). Metoda druga jest znacznie bardziej rozbudowana. Polega na wprowadzeniu do systemu modelowania procesów atmosferycznych współpracujących ze sobą modułów, które opisują powstawanie chmur i opadów, przemiany chemiczne zanieczyszczeń z atmosfery. Moduły te umożliwiają względnie szczegółowy opis procesów zachodzących w chmurach i tych towarzyszących opadom i są realizowane w modelach numerycznych opracowanych pod koniec lat osiemdziesiątych.