Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Generacja energii elektrycznej z wykorzystaniem płynów geotermalnych

Stachel Aleksander Andrzej

Rynek Energii

|

2019

|

Nr 6

57--66

PL

Najbardziej oczekiwanym sposobem wykorzystania energii zawartej w gorących płynach geotermalnych pozyskiwanych z wnętrza Ziemi, jest jej użycie do generacji energii elektrycznej. Wynika to przede wszystkim z dogodnego sposobu dystrybucji i konwersji prądu elektrycznego w inne użyteczne formy energii. Elektrownie geotermalne działają w 24 krajach, pracując w oparciu o różne rozwiązania techniczne i technologiczne, wynikające z parametrów pozyskiwanego geotermalnego nośnika ciepła. W artykule scharakteryzowano stan elektroenergetyki geotermalnej na świecie, omówiono zasady działania elektrowni geotermalnych, a także przedstawiono możliwości budowy tego typu instalacji w Polsce.

EN

The most expected way to using the energy stored in hot geothermal fluids extracted from the Earth's interior is to using it to generate electricity. This is primarily due to the convenient way of distribution and conversion of electric current into other useful forms of energy. Currently, geothermal power plants operate in 24 countries, working on the basis of various technical and technological solutions resulting from the parameters of the acquired geothermal heat carrier. The article characterizes the state of geothermal power engineering in the world, principles are discussed.

2

Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w latach 2016–2018

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 1

11--27

PL

Artykuł zawiera przegląd wykorzystania energii geotermalnej, a także badań oraz projektów inwestycyjnych w tym zakresie w Polsce w latach 2016–2018. Temat przedstawiono na tle sytuacji w Europie i na świecie. Podano obecny udział geotermii w miksie OZE, wskazano też na priorytetowe dziedziny jej zastosowań w najbliższych latach. Zasygnalizowano uregulowania prawne rozwoju geotermii, w tym sprzyjające zapisy oraz istniejące braki i niektóre bariery. Wskazano na rolę wprowadzonego w 2016 r. rządowego programu finansowego wsparcia energetycznego wykorzystania geotermii, którego efektem jest już przyznanie środków na wiercenia kilku otworów badawczych i inne projekty. Wymieniono strategiczne inicjatywy i dokumenty krajowe, które także powinny przyczynić do pobudzenia rozwoju geotermii.

EN

The article contains an overview of geothermal energy uses as well as research and investment projects in Poland in 2016–2018. The topic is presented against the background of the situation in Europe and the world. The current share of geothermal energy in the renewable energy mix is given, along with the priority areas of its application in the coming years. The regulatory aspects of the development of this area, including favorable provisions and existing deficiencies and some barriers, are also mentioned. The role of the governmental program of financial support for geothermal energetic applications introduced in 2016 is indicated. This has already resulted in the granting the funds for drilling several exploration wells and for other investment projects. Other national initiatives and documents which shall also contribute to enhance the geothermal development are also given.

3

Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej na świecie i w Europie w latach 2015–2018

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2018

|

R. 57, nr 1

5--10

PL

W artykule przedstawiono stan wykorzystania energii geotermalnej na świecie i w Europie. Podstawą były opracowania podsumowujące raporty krajowe ze Światowego Kongresu Geotermalnego w 2015 r., informacje nadesłane na Europejski Kongres Geotermalny w 2016 r., a także raport Europejskiej Rady Energii Geotermalnej dotyczący sytuacji w branży w 2017 r. Potwierdzono utrzymywanie się wzrostu wykorzystywania energii geotermalnej w skali świata i Europy. Zasygnalizowano perspektywiczne kierunki rozwoju geotermii w nadchodzących latach, a także niektóre sprzyjające temu inicjatywy branżowe oraz uwarunkowania krajowe i międzynarodowe związane ze strategicznymi dokumentami i zobowiązaniami.

EN

The status of geothermal energy uses in the world and Europe is presented. The basic data was derived from country update reports submitted for the World Geothermal Congress 2015, as well as from the European Geothermal Congress 2016 and 2017 EGEC Market Report. It was pointed out that the increase in the use of geothermal energy in the world and in Europe was maintained. The most prospective directions of geothermal development in the coming years are given. Some sectorial initiatives as well as strategic national and international documents which shall facilitate geothermal development are indicated.

4

Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w latach 2013–2015

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

19--35

PL

W artykule omówiono wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce w latach 2013–2015. Temat przedstawiono na tle sytuacji na świecie i w Europie. Wymieniono prowadzone obecnie prace i projekty, wskazano na główne dziedziny rozwoju geotermii w nadchodzących latach, stosownie do możliwości złożowych, zapotrzebowania rynkowego, zobowiązań kraju w zakresie udziału energii ze źródeł odnawialnych. Podano także m.in. obecny i oficjalnie prognozowany udział geotermii w Polsce, odnosząc jej nieznaczne wykorzystanie do innych krajów, w których w wielu przypadkach obserwowany jest istotny rozwój. Zasygnalizowano również uwarunkowania prawne rozwoju tej dziedziny, w tym wprowadzone w ubiegłych kilku latach sprzyjające zapisy i obecne nadal istotne braki i niektóre bariery.

EN

The article introduces the current geothermal energy uses in Poland. The subject is presented against the wider background of the world and Europe. The works and projects underway are presented along with the most prospective geothermal uses in the country in the upcoming years, according to the reservoir conditions, market demand, as well as liabilities of the country for the share of energy from renewable sources. The current and officially projected share of geothermal energy in the renewable energy mix in the country was present. Moderate geothermal uses in Poland were referred to other countries, where a significant development has been observed in many cases in recent years. Legal regulations that refer to geothermal deployment were indicated, including facilitating provisions (introduced recently) and the still existing shortages and barriers.

5

Przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej na świecie i w Europie w latach 2013–2015

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

5--13

PL

Artykuł przedstawia stan wykorzystania energii geotermalnej na świecie i w Europie według danych z lat 2013–2015. Pochodzą one z raportów krajowych (prezentujących sytuację w ponad 80 krajach) przygotowanych na Światowy Kongres Geotermalny w 2015 r., a także z opracowań Europejskiej Rady Energii Geotermalnej, dotyczących lat 2013/2014 i 2015. Na uwagę zasługuje trwający od kilkunastu lat wyraźny wzrost wykorzystywania energii geotermalnej zarówno na świecie, jak i w Europie. W przypadku naszego kontynentu są to m.in. realizacje wielu projektów ukierunkowanych na ciepłownictwo sieciowe, kogenerację w układach binarnych. Towarzyszą im wprowadzane w kilku krajach systemy wsparcia oraz właściwe rozwiązania prawne. Wskazano także na przewidywane główne dziedziny zastosowania geotermii i kierunki rozwoju metod badań i technologii w nadchodzących latach.

EN

The article introduces the status of geothermal energy uses in the world and Europe according to the data from 2013–2015. They came from the country update reports submitted for the World Geothermal Congress 2015 (presenting the situation in over 80 countries, as well as from the market reports of the European Geothermal Energy Council for years 2013/2014 and 2015). A continuing increase clasting for several years in the use of geothermal energy both worldwide and in Europe (especially in heating sector) was notworthy. In the case of our continent many space-heating oriented projects (district heating systems), cogeneration systems (applying binary schemes), introducing the adequate support measures and appropriate regulatory solutions favorable to geothermal energy were carried out in several countries. The anticipated main fields of geothermal applications and directions of development of research methods and technologies in the coming years are also indicated.

6

Geothermal condition in Macedonia

Popovska-Vasilevska S., Armenski S.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2016

|

R. 55, nr 1

185--195

EN

Macedonia is characterized with low-temperature geothermal energy utilization, while the medium and high-temperature potentials are still not explored. Nevertheless, even the present available resources are by far underutilized. This paper gives a summary of the geothermal status in Macedonia comprising the geological background, known hydro-geothermal resources and their potential, present state of geothermal surveys & utilization and main projects’ characteristics, with identification and comments on the negatively influencing factors. At the end, prospects of the expected/possible development are summarized.

PL

Obecnie w Macedonii energia geotermalna wykorzystywana jest głównie w zakresie niskich temperatur, natomiast potencjał wód o średnich i wysokich temperaturach wciąż jeszcze nie jest w pełni poznany, a ich zasoby nie są w pełni wykorzystane. W artykule przedstawiono obecny stan zagospodarowania energii geotermalnej w Macedonii oraz możliwości jej wykorzystania w przyszłości. Opisano także warunki geologiczne kraju oraz zaprezentowano główne zbiorniki geotermalne wraz z ich potencjałem. Przedstawiono obecny stan badań nad geotermią oraz główne kierunki jej utylizacji. Na koniec zasygnalizowano oczekiwane perspektywy i możliwości rozwoju geotermii w kraju.

7

Wykorzystanie energii geotermalnej w Polsce, 2012–2013

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2013

|

R. 52, nr 1

5--24

PL

Artykuł zawiera przegląd stanu wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w latach 2012–2013, z odniesieniem do lat poprzednich. Wody geotermalne są przedmiotem działalności gospodarczej w ponad dwudziestu instalacjach: w sześciu ciepłowniach, kilku uzdrowiskach oraz kilku ośrodkach rekreacyjnych. W zakresie tzw. płytkiej geotermii odnotowuje się przyspieszenie rozwoju stosowania pomp ciepła. W podanych latach zakończono lub też były w różnych stadiach realizacji projekty badawcze, inwestycyjne oraz inne prace. Wykonano cztery nowe otwory geotermalne, poddano rekonstrukcji jeden wykonany w latach 1970. W ostatnich latach wprowadzono sprzyjające geotermii przepisy w nowym prawie geologicznym i górniczym, z drugiej jednak strony obecne są bariery związane z dalszym finansowaniem projektów, które mogą znacząco ograniczyć rozwój geotermii. Wskazano na główne dziedziny rozwoju geotermii w nadchodzących latach, stosownie do warunków złożowych, zapotrzebowania rynkowego, zobowiązań kraju w zakresie udziału energii z OZE. Przedstawiono także m.in. obecny i prognozowany udział geotermii w grupie OZE w Polsce. Sytuację w zakresie jej nadal umiarkowanego wykorzystania odniesiono do krajów europejskich, w których w wielu przypadkach obserwowany jest istotny rozwój tej dziedziny.

EN

The article presents an overview of geothermal energy use in Poland in 2012–2013, with reference to some previous years. Geothermal waters are subject of economic activity in over twenty installations: six district heating plants, several spas and several recreation centers. In the shallow geothermal sector some acceleration of heat pumps deployment has been observed recently. In the given years several research projects, investment and other works were completed or were in various stages of realization. Four new geothermal wells were drilled, one borehole made in 1970 s undergone reconstruction for geothermal water abstraction. In recent years some regulations facilitating geothermal projects were introduced, but there are also the barriers to the further projects financing, what can significantly limit geothermal development. The main areas of geothermal uses in the coming years were pointed out (according to the reservoir conditions, market demand, as well as liabilities of the country for the share of energy from renewable sources). The current and officially projected share of geothermal in the renewable energy group in the country was discussed. Moderate geothermal energy uses in Poland was referred to the European countries, where in many cases a significant development has been observed in this area.

8

Poprawa efektywności wykorzystania energii geotermalnej w integracji z innymi OZE - projekt EU "geothermal communities" (GEOCOM)

Kasztelewicz A., Bujakowski W., Hołojuch G., Kępińska B., Pająk L., Tomaszewska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

425-428

9

Energia geotermalna w Polsce - stan wykorzystania, perspektywy rozwoju

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

7-18

PL

Przedstawiono stan wykorzystania energii geotermalnej w Polsce w ciepłownictwie, lecznictwie, w nowych ośrodkach rekreacyjnych, a także w sektorze pomp ciepła. Wskazano niektóre projekty badawcze i inwestycyjne w trakcie realizacji. Podano przewidywany według prognoz rządowych udział geotermii w grupie OZE, zasygnalizowano nowe zmiany ustawowe sprzyjające rozwojowi tego źródła energii, a także inicjatywy środowisk związanych z geotermią. Przedstawiono główne dziedziny rozwoju geotermii w nadchodzących latach, stosownie do warunków złożowych, zapotrzebowania rynkowego oraz m.in. z uwagi na przyjęte zobowiązania międzynarodowe. Sytuację w zakresie wykorzystania i perspektyw geotermii w Polsce odniesiono do innych krajów.

EN

The state of geothermal energy uses in Poland for space heating, balneotherapy, new bathing centers and heat pumps is presented. Geothermal uses are accompanied by some research and investment projects underway. The share of geothermal in RES' sector according to governmental prognoses is outlined as well as some recent amendments in governmental legal acts which shall ease geothermal uses' development. Recent initiatives and actions taken by professionals and addressing this sector are also presented. The main areas of geothermal energy applications in the forthcoming years meeting reservoir conditions, market demand and e.g. international obligations of the country were presented. The situation of Poland in respect to current state of geothermal uses and development prospects was referred to other countries.

10

Energia geotermalna na świecie - stan wykorzystania, perspektywy rozwoju

Kępińska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2011

|

R. 50, nr 1-2

27-35

PL

Przedstawiono stan i perspektywy wykorzystania energii geotermalnej na świecie, m.in. na podstawie danych ze Światowego Kongresu Geotermalnego 2010 w Indonezji. Energia geotermalna na świecie jest bezpośrednio wykorzystywana w 78 krajach, podczas gdy do produktu prądu elektrycznego w 24 krajach. W Europie bezpośrednio jest wykorzystywana w 37 krajach, natomiast generacja prądu przy stosowaniu par geotermalnych prowadzona jest na Islandii, we Włoszech, w Turcji i Portugalii (Azory). Odnotowuje się wzrost wykorzystania energii geotermalnej na świecie, w czym istotną rolę odgrywa rozwój i wzrost efektywności technologii, względy ekologiczne i ekonomiczne. Wskazano na przewidywane główne dziedziny wykorzystania geotermii w nadchodzących latach, a także na perspektywiczne technologie, które będą przedmiotem rozwoju. Podkreślono niektóre czynniki, przemawiające za szerszym niż dotychczas zastosowaniem energii geotermalnej, w tym odpowiednią bazę zasobową, niezależność od warunków zewnętrznych, całoroczną dostępność, przyczynianie się do realizacji zrównoważonego rozwoju energetyki i ograniczenie zależności od importowania paliw.

EN

The current state and prospects of geothermal energy uses in the world are presented in this paper. The development is given according to the data of the World Geothermal Congress 2010. Geothermal energy is directly used in 78 countries while geothermal power generation is reported by 24 countries. In Europe geothermal is directly used in 37 countries, and electricity fromgeothermal steam takes place in Iceland, Italy, Turkey, Portugal (Azores). The progress in geothermal energy uses has been observed in the world thanks to the development and progress in technologies, ecological and economical aspects. The main areas of geothermal energy applications in the forthcoming years, as well as the technologies of special interest were pointed out. In many countries geothermal energy has suitable resources' base, is independent on external factors, features all-year-accessibility, contributes to sustainable energy development, limits the dependence on imported fuels, etc. therefore it deserves for wider development.

11

Wykorzystanie wód termalnych w Polsce (stan na rok 2009)

Bujakowski W.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 7

580-588

EN

The area of Poland is characterized by heat flow values ranging from 20 to 90 mW/m2 and geothermal gradients - from 1 to 4°C/100 m. Thermal regime and geological conditions imply that the country possesses generally low-enthalpy resources belonging to the largest in Europe. Generally, reservoirs situated at 1 to 4 km depths are characterized by temperature varying from 30 to 130°C and TDS values from 0.1 to 300 g/dm3. The proven geothermal water reserves, evidenced on the basis of well flow tests, are estimated at several l/s up to 153 l/s. The best geothermal conditions are found in the Polish Lowlands and in Podhale Basin, the Inner Carpathians. Since 1992, eight geothermal heating plants have been brought on-line. The space-heating plants currently in operation in Poland include: four plants in: the Podhale region (Szymoszkowa and Antałówka plants in Zakopane, the plant at Bukowina Tatrzańska and the largest plant at Bańska Niżna) and four in the Polish Lowlands (Stargard Szczeciński and Pyrzyce plants in NW Poland, using water from Lower Jurassic reservoir, and Mszczonów and Uniejów plants in central Poland, using water from Lower Cretaceous reservoir). Each of these plants uses water of different type which results in differences in their mode of operation and utilization of geothermal water. Some of these are combined cycle plants which also have a gas turbine fired by natural gas to cover peak demand for heat (sometimes in large part) and and plants integrating absorption heat pumps AHP with gas boilers. Up to the present, no use of geothermal energy plants for other purposes than space heating was planned in Poland. However, similarly as in other countries, the attention begins to be focused on possibilities to build and operate geothermal binary plants run on water with temperature over 90°C water, that is water expected to be recoverable from depths 3-4 km and greater).

12

Stan i perspektywy wykorzystania energii geotermalnej na świecie i w Europie

Kępińska B.

Przegląd Geologiczny

|

2010

|

Vol. 58, nr 7

560-565

EN

According to the data presented at the World Geothermal Congress 2010, geothermal energy is directly used in 78 countries. Geothermal electricity generation is reported by 24 countries. In Europe geothermal is directly used in 37 countries. In 2009 installed capacity amounted to 24 469.3 MWt while heat use was 233 736,7 TJ (46.7% and 53,4% of a global share of geothermal, respectively). In Europe (including Turkey) geothermal power plants using geothermal steam to generate electricity are operated in Iceland, Italy, Turkey, Portugal (12,5% of installed capacity and geothermal electricity production worldwide). The interest is growing in power generation via binary schemes using 100-120°C water (in Europe first pilot installations of 0,2-3 MWe capacities were launched in recent years). In many countries geothermal energy is among the most prospective renewable because of ecological and economic reasons. It is less sensitive to changes of traditional energy prices at the international markets and makes it possible to reduce dependence on imported fuels and, in this way, increase energy safety.

13

Energia geotermalna na świecie i jej potencjalna rola w łagodzeniu zmian klimatycznych

Fridleifsson I. B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 1

3--22

PL

Energia geotermalna służy do produkcji elektryczności w 24 krajach świata, w tym w pięciu z nich stanowi 15-22% całkowitej produkcji energii elektrycznej w skali krajowej. Bezpośrednie wykorzystanie energii geotermalnej (ciepłownictwo, kąpieliska) odnotowano w 72 krajach świata. Do końca 2004 roku wykorzystanie energii geotermalnej na świecie wynisiło 57 TWh/rok do produkcji enegrii elektrycznej i 76 TWh/rok do bezpośredniego wykorzystania. W pierwszej piętnastce producentów energii elektrycznej ze źródeł geotermalnych mieści się dziesięć krajów rozwijających się; wśród nich na pierwszej pozycji znajdują się Chiny. Energia geotermalna jest dostępna bez względu na porę roku i dnia, zatem służy jako energia uzupełniająca dla energii ze źródeł, które są dyspozycyjne w sposób nieciągły. Scenariusze przyszłego udostępniania energii geotermalnej przewidują jedynie umiarkowany wzrost tradycyjnych sposobów bezpośredniego jej wykorzystania. Przewiduje się natomiast wykładniczy wzrost ich wykorzystania w sektorze pomp ciepła ze względu na możliwość stosowania ich zarówno do ogrzewania, jak i chłodzenia w większości miejsc na świecie. Uważa się, że jest możliwy wzrost mocy zainstalowanej w bezpośrednim wykorzystaniu energii geotermalnej z około 60 GWt w 2007 roku do około 800 GWt w 2050 roku (w tym 90% przy zastosowaniu pomp ciepła). Potencjał złagodzenia emisji byłby rzędu 300 mln ton CO2 rocznie w 2050 roku. Mógłby być on znacznie większy, gdyby do zasilania pomp ciepła użyto energii elektrycznej wyprodukowanej ze źródeł odnawialnych. Wielkość emisji CO2 z niskotemperaturowych wód geotermalnych jest zaniedbywalna lub wynosi 0-1 CO2/kWh w zależności od zawartości węglanów w wodzie.

EN

Electricity is produced by geothermal in 24 countries, five of which obtain 15-22% of their national electricity production from geothermal energy. Direct application of geothermal energy (for heating, bathing etc.) has been reported by 72 countries. By the end of 2004, the worldwide use of geothermal energy was 57 TWh/yr of electricity and 76 TWh/yr for direct use. Ten developing countries are among the top fifteen countries in geothermal electricity production. Six developing countries are among the top fifteen countries reporting direct use. China is a the top of the latter list. Geothermal energy is available day and night every day of the year and can thus serve as a supplement to energy sources which are only available intermittently. Scenarios for future development show only a moderate increase in traditional direct use applications of geothermal resources, but an exponential increase is foreseen in the heat pump sector, as geothermal heat pumps can be used for heating and/or cooling in most parts of the world. It is considered possible to increase the world installed capacity for direct use of geothermal resources from about 60 GWth in 2010 to about 800 GWth in 2050 (thereof 90% with heat pumps). The mitigation potential would be of the order of 300 milion tonnes CO2 / yr in 2050. The mitigation potential would, however, be much higher if the electricity for the heat pumps would be produced by renewable energy sources. The CO2 emission from low-temperature geothermal water is negligible or in the order of 0-1 g CO2 /kWh depending on the carbonate content of the water.

14

Bariery dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce i propozycje zmian

Kępińska B., Tomaszewska B.

Technika Poszukiwań Geologicznych

|

2009

|

R. 48, nr 2

3-12

PL

Polska posiada zasoby energii geotermalnej perspektywiczne do bezpośredniego wykorzystania, zwłaszcza w szeroko pojętym ciepłownictwie. Podstawą rozwoju geotermii są jednak sprzyjające regulacje prawne oraz instrumenty ekonomiczne. W artykule przedstawiono główne bariery prawne i ekonomiczne rozwoju geotermii w naszym kraju oraz propozycje niezbędnych zmian i nowych narzędzi, zgłaszane przez środowisko naukowców i praktyków związanych z tym sektorem. Propozycje uwzględniają sprawdzone rozwiązania funkcjonujące od wielu lat w innych krajach UE (między innymi we Francji i w Niemczech), które powinny stanowić wzór dla wprowadzenia stosownych zmian w Polsce. Podano także propozycje zmian niektórych zapisów prawnych oraz zasady finansowego wspierania projektów z zakresu geotermii, które przedstawiły ostatnio niektóre ministerstwa i agendy rządowe. Uwzględnienie tych propozycji oraz postulatów środowiska działającego w branży geotermalnej powinno zapoczątkować szerszy rozwój geotermii. Przyczyniłoby się to do realizacji strategii krajowych oraz międzynarodowych zobowiązań Polski w zakresie wzrostu wykorzystania OŹE.

EN

Poland possess geothermal energy resources suitable for direct implementation, specially in a wide heating sector. However, adequate legal provisions and financial instruments are necessery as a basis for its development. The paper presents main legal and financial barriers that hamper geothermal development in Poland as well as necessary amendments and new tools proposed by professionals-scientists and practitioners involved in geothermal sector. The proposal take into account the proven solutions which have been successfully implemented in other EU-countries for many years (e.g. French and Germany). The shall be followed while introducing adequate changes in Poland. Furthermore the changes and amendments of some legal provisions and principales of geothermal projects, financial support initiated by some ministries and governmental agencies are presented. These proposals, when considered jointly with the initiatives coming from geothermal sector, shall initiate the uptake of wider geothermal development and shall also contribute to the realization of national energy strategy as well as country's international obligations on RES increase in Poland.

15

Wykorzystanie energii geotermalnej do produkcji ciepła i energii elektrycznej w Polsce

Nowak W., Stachel A.A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2006

|

T. 9, nr 1

8-21

PL

Omówiono podstawowe koncepcje pozyskiwania i wykorzystywania wód geotermalnych do celów energetycznych oraz przedstawiono rozwiązania geotermalnych instalacji ciepłowniczych. Ponadto scharakteryzowano wpływ parametrów wody sieciowej i geotermalnej na ilość pozyskiwanego ciepła geotermalnego, a także znaczenie stosowania instalacji niskotem-peraiw owych odbioru ciepła i ich oddziaływanie na ilość pozyskiwanej energii, w tym korzyści wynikające z łączenia instalacji wysoko- i niskotemperaturowych. Na tym tle scharakteryzowano funkcjonujące w Polsce ciepłownie geotermalne, podając ich podstawowe parametry i przeznaczenie. Przedstawiono planowane w przyszłości przedsięwzięcia zmierzające do uruchomienia kolejnych instalacji geotermalnych. Osobną część pracy stanowi omówienie możliwości wykorzystania energii geotermalnej do produkcji energii elektrycznej. W literaturze przedmiotu można znaleźć dużą ilość informacji na temat wykorzystania wód geotermalnych o wysokiej entalpii do wytwarzania energii elektrycznej, przy czym najczęściej spotykanym rozwiązaniem jest system jednoczynnikowy z bezpośrednim odparowaniem wody geotermalnej zasilającej turbinę. Jednak większość tak eksploatowanych elektrowni geotermalnych wykorzystuje wody o temperaturze powyżej 130°C. Tymczasem w Polsce temperatura wód geotermalnych przekracza 120°C tylko w bardzo głębokich odwiertach, a w istniejących ciepłowniach geotermalnych wynosi maksymalnie 86°C. Z tego też względu energia wód geotermalnych w Polsce może być wykorzystywana albo do wspomagania pracy klasycznych elektrowni i elektrociepłowni zasilanych paliwami konwencjonalnymi, albo jako zasadnicze źródło ciepła w elektrowniach geotermalnych bazujących na tzw. niskotemperaturowym obiegu Clausiusa-Rankine'a. Jako ilustrację tych możliwości przedstawiono koncepcję wykorzystania wód geotermalnych do wspomagania pracy dwóch klasycznych elektrociepłowni opalanych paliwem stałym. Ponadto zaprezentowano wyniki prowadzonych prac, mających na celu ocenę możliwości wykorzystania energii geotermalnej wód o średniej i wysokiej entalpii do produkcji energii elektrycznej w elektrowniach i elektrociepłowniach z tzw. organicznym obiegiem Clausiusa--Rankine'a. W pracy omówiono zasadę działania obiegów niskotemperaturowych oraz podano przykładowe wyniki obliczeń i możliwości praktycznego ich zastosowania. Omówiono również perspektywy dalszego rozwoju tej dziedziny energetyki w Polsce.

EN

Until the mid nineties of the past century geothermal waters were utilised in Poland primarily in balneology. Their practical implementation in the power sector started with commissioning in 1993 of a demonstration geothermal installation in Banska near Zakopane. Presently in Poland there are in operation six installations based on resources of hot water with temperatures ranging from 17 to 86°C. In the majority of cases these waters are exploited by means of geothermal doublets. That means that extracted to the surface water, following the removal of heat from it, is subsequently pumped back to the bed. In two cases cooled water is used for drinking purposes. In the paper, a fundamental concept of acquisition and utilization of geothermal water for power production purposes is discussed as well as adequate designs of thermal installations are presented. Additionally, it has been characterized the influence of parameters of geothe-mal water and network water on the amount of acquired geothermal heat as well as importance of application of low-temperature installations including the benefits stemming from combination of high and low temperature installations. In that light, operating in Poland geothermal heat stations have been characterized by presenting their parameters and destination. Investments underway and planned in future have been discussed. A separate part of work is description of the possibilities of utilization of geothermal energy for production of electricity. In literature can be found a number of information on utilization of geothermal waters with high enthalpy for production of electricity, where most often encountered solution is a single component system with a direct evaporation of geothermal water supplying the turbine. However, majority of operated in such way geothermal power stations utilizes water with temperatures exceeding 130°C. In Poland temperature of geothermal water exceeds 120°C only in very deep boreholes and in geothermal heat stations it reaches 86°C at maximum. For that reason energy of geothermal waters can be used in Poland only in supporting operation of classical power plants and heat and power plants, or as a principal heat source in geothermal power plants based on so called low temperature Clausius-Rankine cycle. As an illustration of these possibilities in the paper a concept of utilization of geothermal waters for aiding operation of two classical heat and power stations on solid fuel has been presented. Additionally, there have been presented the results of activities carried out at the moment aimed at utilization of energy from geothermal waters with medium and high temperature for production of electricity in power stations and heat and power stations with a so called organic Clausius-Rankine cycle. In the paper, the principle of operation of low-temperature cycles as well as sample results of calculations and possibilities for their practical implementation have been presented. Perspectives of further development of that branch of power sector in Poland has been also discussed.

16

Sposoby wykorzystania energii geotermalnej na Islandii

Adamczyk-Lorenc A., Lorenc W., Goldsztejn P.

Ekotechnika

|

2006

|

nr 4

46-49

17

Ocena systemów wykorzystania energii geotermalnej w dwuotworowych układach wydobywczo-zatłaczających

Nowak W., Stachel A. A.

Inżynieria i Ochrona Środowiska

|

2003

|

T. 6, nr 3/4

425-439

PL

W zależności od temperatury wydobywanej wody geotermalnej oraz temperatury wody sieciowej powrotnej w dwuotworowych systemach geotermalnych są stosowane dwa podstawowe rozwiązania instalacji, a mianowicie: z użyciem wyłącznie wymienników ciepła współpracujących z kotłami szczytowymi lub z zastosowaniem wymienników ciepła i pomp grzejnych oraz kotłów szczytowych. W niniejszej pracy przedstawiono rozważania dotyczące pierwszego wariantu instalacji współpracującej z pojedynczym dubletem wydobywczym. W ciepłowni geotermalnej jednostkowy koszt pozyskiwania ciepła oraz jednostkowy koszt uzyskanych efektów ekologicznych są tym mniejsze, im większa jest ilość ciepła odebranego od wody geotermalnej, w stosunku do możliwej do uzyskania teoretycznej wartości maksymalnej. W związku z tym, w pracy przedstawiono nowy sposób oceny wykorzystania energii geotermalnej za pomocą dwóch współczynników, tj. współczynnika obciążenia systemu geotermalnego Φ oraz współczynnika efektów ekologicznych Ψ. Analizę prowadzono pod kątem efektywności i opłacalności wykorzystania wody geotermalnej dla różnych warunków, tj. dla różnych objętościowych strumieni wydobywanej wody oraz różnych jej temperatur na wypływie z otworu wydobywczego. Na wydajność cieplną systemu dwuotworowego ma wpływ zarówno objętościowa wydajność wody geotermalnej, jak i jej temperatury w otworze wydobywczym i zatłaczającym. Wyprodukowane w centralnym źródle ciepło na potrzeby tylko centralnego ogrzewania rozprowadzane jest za pomocą sieci ciepłowniczej do odbiorników ciepła. Do sieci ciepłowniczej włączone są budynki z ogrzewaniem grzejnikowym oraz budynki z ogrzewaniem podłogowym. Takie połączenie wpływa korzystnie na obniżenie temperatury wody sieciowej powrotnej oraz na obniżenie temperatury zatłaczanej wody geotermalnej, co umożliwia zwiększenie pozyskiwanej energii geotermalnej. Uzupełnieniem przedstawionej metody oceny systemów wykorzystania energii geotermalnej są przytoczone przykładowe wartości współczynników Φ i Ψ, obliczone dla wybranej instalacji geotermalnej.

EN

Depending on the temperature of extracted geothermal-water as well as return water of the heat distribution network, two basic heating plants are used on the geothermal-water side and for two bore-hole systems, namely: plants with heat exchangers solely which act simultaneously with the peak-demand water heaters, or plants with heat exchangers and heat pumps as well as the peak-demand water heaters. In this work only the former variant, that interacts with a single extractive-doublet, is presented. In a geothermal heat plant the unit cost of exploitation of heat and the unit cost of obtained ecological effects decrease when the amount of acquired heat from the geothermal water increases in comparison to the possible maximum value. In this connection in the paper there is presented the new way of estimation the utilisation of geothermal energy with the help of two coefficients - the geothermal system load factor Φ and the ecological effect coefficient Ψ. Analysis has been made from the point of view of efficiency and profitability to make use of geothermal water in diverse exploitation conditions, i.e. for various volumetric flow rates and temperatures of water flowing out from the producing well. Both volumetric performance and temperature of geothermal water in producing as well as injection bore-holes influence on calorific effect of the two bore-hole system. As an appendix of the presented method of estimation, the values of coefficients Φ and Ψ obtained as the results of calculations conducted for the chosen geothermal installation were presented.

18

Wybrane zagadnienia wykorzystania energii geotermalnej w świecie i w Europie

Wichowski R.

Polityka Energetyczna

|

2001

|

T. 4, z. 1

79-93

PL

Możliwe do pozyskania światowe zasoby energii geotermalnej szacuje się na około 3 × 109 PJ, co jest równoważne 10 000-krotnemu zużyciu wszystkich nośników energii pierwotnej w ciągu roku we wszystkich krajach świata. Energia geotermalna, zaliczana do odnawialnych źródeł energii, może mieć znaczący udział w globalnym zmniejszeniu emisji gazów cieplarnianych, które powstają przy spalaniu paliw kopalnych. W referacie przedstawiono wykorzystanie energii geotermalnej w różnych krajach świata. Wykorzystanie to zostało podzielone na dwie grupy: tzw. bezpośrednie wykorzystanie i produkcję energii elektrycznej w oparciu o geotermię. Bezpośrednie wykorzystanie energii geotermalnej w świecie wynosi około 38 TW×h w ciągu roku przy zainstalowanej mocy cieplnej w wysokości około 10 000 MWt w około 46 krajach świata. Na ogrzewanie budynków wykorzystuje się około 34%, podgrzewanie wody w basenach kąpielowych stanowi około 14%, szklarnie - około 14%, pompy ciepła stosowane zarówno do ogrzewania, jak i chłodzenia - 13%, hodowla ryb i zwierząt - około 9%, w przemyśle do celów grzewczych i technologicznych - około 9% oraz inne cele - 7%. Produkcja energii elektrycznej wynosi około 44 TW×h/rok przy zainstalowanej mocy elektrycznej około 8240 MWe w 1998 roku. Energię elektryczną produkuje się w oparciu o geotermię zarówno w krajach rozwiniętych, jak i rozwijających się. Udział poszczególnych krajów w bezpośrednim wykorzystaniu energii geotermalnej jest różny i z wyjątkiem Chin, największe wykorzystanie tej energii ma miejsce w krajach rozwiniętych oraz w krajach Europy Środkowej i Wschodniej. W artykule przedstawiono wykorzystanie energii geotermalnej w wybranych krajach europejskich, takich jak: Bułgaria, Francja, Islandia, Polska, Rosja, Słowacja, Rumunia, Węgry i Włochy. Przedstawiono także krótki przegląd wydatków na badania i inwestycje związane z wykorzystaniem energii geotermalnej w różnych krajach świata w latach 1973-1992. W całym okresie 1973-1992 wydano na badania i inwestycje około 22 mld USD, z czego 7,6 mld USD wydano w okresie 1973-1982, a 14,3 mld USD w okresie 1983-1992, co oznacza wzrost wydatków na inwestycje związane z wykorzystaniem energii geotermalnej w drugim okresie o 88%.

EN

The recoverable geothermal energy has been estimated at about 3 × 109 PJ, which is about 104 times the present annual world consumption of primary energy. Geothermal energy, with its proven technology and abundant resources, can make a very significant contribution towards reducing the emission of greenhouse gases worldwide. The paper presents utilization of geothermal energy in the world. This utilization is divided into two categories: electricity production and so called direct application. The world direct-use energy pro- duction is about 38 TW×h/a, with installed capacity of 10000 MWt in nearly forty six countries in the world. The main uses are space heating (34%), bathing (14%), greenhouses (14%), heat pumps for heating and co- oling (13%), aquaculture (9%), industry (9%) and other - 7%. The electricity generated in these countries is about 44 TW×h a with installed power of 8240 MWe in 1998. Geothermal electricity generation is equally common in industrialized and developing countries, but the world distribution of direct utilization is diffe- rent, since with the exception of China, the direct utilization is a serious business mainly in the industrialized, and Central and Eastern European countries. The paper presents utilization of geothermal energy in some selected European countries, as Bulgaria, France, Iceland, Poland, Russia, Slovakia, Romania, Hungary and Italy. A quick survey of investment data from all the main geothermal countries in the world for the period 1973-1992 is also presented. The survey covers all geothermal research and development, and investments that allow the geothermal energy to be used. The survey indicates that total investments in geothermal during 1973-1992 to be about 22 mld USD. Of this, 7.6 mld USD were invested during 1973-1982 and 14.3 mld USD during 1983-1992, which indicates an increase in total investments in the second period of about 88%.