Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Analiza aktualnego stanu zasobów gazu ziemnego znajdujących się w złożach krajowych oraz prognoza krajowego wydobycia gazu do roku 2030

Piesik-Buś Wacława, Filar Bogdan

Nafta-Gaz

|

2021

|

R. 77, nr 6

376--382

PL

Gaz ziemny jest podstawowym paliwem energetycznym w gospodarce światowej. Zgodnie z informacją opublikowaną przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA w dokumencie Prezentacja Spółki – zużycie gazu w 2018 roku wyniosło 19,7 mld m3 . W związku z tym, że stopień czerpania krajowych złóż gazu ziemnego jest coraz większy, zapotrzebowanie na gaz ziemny będzie zaspokajane przez rosnący import. Bilansowanie krajowego zapotrzebowania na gaz będzie wymagało precyzyjnej znajomości wielkości krajowej produkcji gazu ziemnego. Z drugiej strony Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy co roku publikuje Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce. Zgodnie z publikacją dotyczącą stanu zasobów na dzień 31.12.2018 r. w Polsce udokumentowano 298 złóż gazu ziemnego, na Bałtyku – 5, w Karpatach – 35, na przedgórzu Karpat (dalej: Przedgórze) – 105 oraz na Niżu Polskim (dalej: Niż) – 153. Bilans przedstawiony przez PIG – BIP za rok 2018 wykazał stan wydobywalnych zasobów gazu ziemnego w wielkości 139,93 mld m3 (łącznie zasoby bilansowe i pozabilansowe). Wielkość zasobów przemysłowych złóż gazu ziemnego na dzień 31.12.2018 r. wyniosła 66,64 mld m3 . Należy podkreślić, że wszystkie dane w Bilansie zasobów złóż i kopalin w Polsce podawane są w normalnych metrach sześciennych. W związku z tym dane publikowane przez PIG – BIP nie uwzględniają rzeczywistej kaloryczności gazu ziemnego wydobywanego z różnych złóż. Począwszy od roku 2014 w Polsce podstawową jednostką rozliczeniową jest jednostka energii (kWh). Wprowadzenie rozliczenia w jednostkach energii spowodowało, że wartość 1 m3 gazu zaazotowanego wydobywanego ze złóż znajdujących się na Niżu jest niższa od wartości gazu wydobywanego ze złóż Przedgórza i Karpat. Średnia kaloryczność gazu wydobywanego ze złóż Niżu wynosi około 8,0 kWh/m3 , natomiast ze złóż Przedgórza – 11,2 kWh/m3 . Głównym celem niniejszej pracy było wykonanie prognozy wydobycia gazu ze złóż krajowych na podstawie publikowanego przez PIG – BIP Bilansu zasobów złóż kopalin w Polsce. Prognozę wydobycia gazu z krajowych złóż przygotowano dla lat 2020–2030, dla każdego rejonu gazonośnego oddzielnie. W celu dostosowania wielkości raportowanych do obowiązujących jednostek energii prognoza wydobycia gazu wykonana dla złóż obszaru Niżu została przeliczona na wydobycie gazu wysokometanowego.

EN

Natural gas is the basic fossil fuel in the global economy. According to the information published by Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo SA in the document Company Presentation, gas consumption in 2018 amounted to 19.7 billion m3 . Due to the fact that the domestic reserves of natural gas are increasingly depleted, the demand for natural gas will be satisfied by growing imports. Balancing gas demand will require precise knowledge of the volume of domestic natural gas production. On the other hand, every year the Polish Geological Institute – National Research Institute (PIG – BIP) publishes Balance of mine resources in Poland. According to the publication on the state of resources as of December 31, 2018, 298 natural gas fields have been documented in Poland, 5 in the Baltic Sea region, 35 in Carpathians, 105 in Carpathian Foreland and 153 in Polish Lowland. The balance presented by PIG – BIP for 2018 showed the state of natural gas contingent resources in the amount of 139.93 billion m3 (total balance resources). The volume of industrial reserves of natural gas deposits as at December 31, 2018 was 66.64 billion m3 . It should be emphasized that all data published in the Balance of mine resources in Poland are given in normal cubic meters. Therefore, the data published by PIG – BIP do not take into account the actual calorific value of natural gas produced from various fields. Starting from 2014, the basic accounting unit in Poland is the energy unit (kWh). Due to the introduction of the settlement in energy units, the value of 1 m3 of nitrogen-rich gas produced from the fields located in the Lowland region is lower than the value of gas produced from the Carpathian Foreland fields and the Carpathians. The average calorific value of gas produced from the Lowland fields is about 8.0 kWh/m3 , while the average calorific value of gas produced from the rest of the Foreland is about 11.2 kWh/m3 . The main goal of this article was to make a forecast of gas production from domestic deposits based on the Balance of mine resources in Poland published by the Polish Geological Institute –National Research Institute. The forecast of gas extraction from domestic deposits was made for the years 2020–2030. The production forecast was prepared for each gas-bearing region separately. In order to adjust the reported volumes to the applicable energy units, the gas production forecast for the Lowland fields was converted into high-methane gas production.

2

Procesy wydobycia oraz transportu ropy naftowej i gazu ziemnego w wybranych krajach UE

Mindur M.

Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej. Transport

|

2016

|

z. 111

401--413

PL

W artykule zaprezentowano kształtowanie się zasobów surowców energetycznych na świecie, ze szczególnym ich uwzględnieniem w Europie, oraz zależność wybranych państw UE od importu tych surowców. Omówiono technologie wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego, a także budowę rurociągów i przemieszczanie ładunków. Wskazano zasady finansowania transportu rurociągowego. Analizie poddano politykę energetyczną UE w zakresie perspektyw zmniejszeniajej uzależnienia od importu surowców energetycznych.

EN

The formation of the energetic raw material resources in the world, and particularly in Europe, and the dependence of the chosen states of the EU on import of these raw materials were presented in this article. The technologies for extraction of a crude oil and a natural gas and construction of pipelines and some dislocations of loads was also discussed in this article. There were indicated in it also the principles for financing the pipeline transport. The energetic policy of the EU within the domain of prospects for reduction of dependence of this policy on the import of energetic raw materials was subject to an analysis in this article.

3

Novaa tehnologia szizenia prirodnogo gaza v podvodnyh usloviah

Gusejnov C. S., Tulin D.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

407--412

RU

Значительные ресурсы углеводородов сосредоточены на длительно замерзающих акваториях арктических морей, причём, по прогнозам большинства геологов, большая часть этих ресурсов составляет природный газ, транспортировка которого в северных условиях морскими газопроводами технически очень сложно выполнима, а с позиций рентабельности просто сомнительна. Современные технологии морской добычи углеводородов успешно выполняют необходимые операции на незамерзающих морях, а в условиях ледовых воздействий и с возрастанием глубин практически невыполнимы. И в этих условиях только подводные технологии могут справиться со всеми возникающими проблемами. Мы по этой проблеме уже неоднократно выступали [1–3]. Однако до сих пор мы не касались проблемы транспорта природного газа. В условиях Арктики газ может доставляться потребителю только в сжиженном виде, но современные технологии его сжижения рассчитаны только на наземные (суша) условия; значительно реже используются заводы сжижения в плавучем (надводном) исполнении. Естественно, эти заводы очень сложно (а, может, и невозможно) адаптировать к подводным условиям. В связи с этим нами разработано новое техническое решение, которое отличается простотой его исполнения, достаточно приемлемыми для подводных условий габаритами, и низкими энергетическими затратами. Суть этого решения заключается в использовании многокаскадного противоточного теплообменника, в котором природный газ сжижается в противотоке жидким азотом, привозимым танкером/газовозом, с использованием которого (после слива жидкого азота, т.е.после опорожнения танкера) вывозится сжиженный природный газ (СПГ).

4

Naucnyj podhod racional’nogo ispol’zovania poputnogo neftanogo gaza

Verbickij V. S., Den'gaev A. V.

Prace Naukowe Instytutu Nafty i Gazu

|

2016

|

nr 209 wyd. konferencyjne

401--405

5

Bariery rozpoznania, nowoczesne technologie, potencjał wydobycia i analiza możliwości zagospodarowania gazu z łupków, a w szczególności w krajowym sektorze wytwarzania energii elektrycznej i przemyśle chemicznym

Szurlej A., Olkuski T., Sikora A. P.

Przemysł Chemiczny

|

2015

|

T. 94, nr 1

5-11

6

Key factors in shale gas modeling and simulation

Klimkowski Ł., Nagy S.

Archives of Mining Sciences

|

2014

|

Vol. 59, no. 4

987--1004

EN

Multi-stage hydraulic fracturing is the method for unlocking shale gas resources and maximizing horizontal well performance. Modeling the effects of stimulation and fluid flow in a medium with extremely low permeability is significantly different from modeling conventional deposits. Due to the complexity of the subject, a significant number of parameters can affect the production performance. For a better understanding of the specifics of unconventional resources it is necessary to determine the effect of various parameters on the gas production process and identification of parameters of major importance. As a result, it may help in designing more effective way to provide gas resources from shale rocks. Within the framework of this study a sensitivity analysis of the numerical model of shale gas reservoir, built based on the latest solutions used in industrial reservoir simulators, was performed. The impact of different reservoir and hydraulic fractures parameters on a horizontal shale gas well production performance was assessed and key factors were determined.

PL

W celu udostępnienia zasobów gazu ziemnego ze złóż łupkowych i maksymalizacji wydajności horyzontalnych odwiertów eksploatacyjnych stosowane jest wielostopniowe szczelinowanie hydrauliczne. Modelowanie efektów stymulacji oraz przepływu płynów w ośrodku o ekstremalnie niskiej przepuszczalności jakim jest skała łupkowa różni się znacznie od modelowania złóż konwencjonalnych. W związku ze złożonością zagadnienia występuje znaczna ilość parametrów mających wpływ na przebieg wydobycia. Dla lepszego zrozumienia specyfiki złóż niekonwencjonalnych konieczne jest określenie wpływu poszczególnych parametrów na całość procesu wydobycia gazu oraz identyfikacja tych o największym znaczeniu. W efekcie może się to przełożyć na projektowanie bardziej efektywnego sposobu udostępnienia zasobów gazu ze złóż łupkowych. W ramach niniejszego opracowania przeprowadzono analizę wrażliwości numerycznego modelu symulacyjnego złoża gazu z łupków zbudowanego w oparciu o najnowsze rozwiązania stosowane w prze mysłowych symulatorach złożowych. W wyniku tej analizy określono parametry o kluczowym wpływie na przebieg eksploatacji i maksymalizację wydobycia gazu ze złoża.

7

Potencjał złożowy ordowicko-sylurskich łupków gazonośnych w Polsce : omówienie dotychczasowych raportów i propozycje udoskonalenia metodyki oceny zasobów gazu w raporcie w 2014 r.

Kiersnowski H., Dyrka I.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 6

354--373

EN

The paper comprises a brief history and results of Assessment Reports of shale gas resources for the Polish Ordovician-Silurian Basin. The Reports have been confronted in the context of used criteria of assessing. The comparison shows that the early, most optimistic assessments (Wood Mackenzie, ARI & EIA) were based on very generalized data and different assessment methods than those used in the PGI and USGS Reports. In turn, the PGI and USGS Reports, based on USGS assessment methodology, were not so diverse taking into account the presented extreme low values of recoverable gas resources and the used methods of shale gas occurrence probability. The terms EUR (Estimated Ultimate Recovery) and AU (Assessment Unit), used in the USGS methodology of shale gas and shale oil resources assessment are characterized. The paper also presents assessment methods of technically and economically recoverable shale gas, and the significance of "sweet spots " as areas with the greatest probability for shale gas productivity. Finally, proposals for the reconstruction of future work on the new assessment (at the turn of 2014) of recoverable shale gas resources for the Polish Ordovician-Silurian Basin are recommended. The future assessment of shale gas resources should be more detailed, not only due to new geological input data (including results of exploration wells), but also thanks to segmentation of the whole Ordovician-Silurian assessment area into five smaller regional assessment units. The paper presents the criteria of area segmentation and the characteristics of proposed assessment units. The key geological, geophysical and geochemical criteria, which should be taken into consideration in the methodology of new shale gas resources assessment, are compiled. Moreover, to better understand the peculiarity of the Polish Ordovician-Silurian shales and reservoir attributes, and to fit these to shale gas recovery technology, the lessons coming from the US shale basins are discussed. In summarizing, the authors, presenting the conclusions and recommendations, refer to future shale gas resources assessment that, in their opinion, would help particularize the results and thus make them more authenticated.

8

Ordovician-Silurian shale gas resources potential in Poland : evaluation of Gas Resources Assessment Reports published to date and expected improvements for 2014 forthcoming Assessment

Kiersnowski H., Dyrka I.

Przegląd Geologiczny

|

2013

|

Vol. 61, nr 11-1

639--656

EN

The paper comprises a brief history and results of Assessment Reports of shale gas resources for the Polish Ordovician-Silurian Basin. The Reports have been confronted in the context of used criteria of assessing. The comparison shows that the early, most optimistic assessments (Wood Mackenzie, ARI & EIA) were based on very generalized data and different assessment methods than those used in the PGI and USGS Reports. In turn, the PGI and USGS Reports, based on USGS assessment methodology, were not so diverse taking into account the presented extreme low values of recoverable gas resources and the used methods of shale gas occurrence probability. The terms EUR (Estimated Ultimate Recovery) and AU (Assessment Unit), used in the USGS methodology of shale gas and shale oil resources assessment are characterized. The paper also presents assessment methods of technically and economically recoverable shale gas, and the significance of "sweet spots" as areas with the greatest probability for shale gas productivity. Finally, proposals for the reconstruction of future work on the new assessment (at the turn of 2014) of recoverable shale gas resources for the Polish Ordovician-Silurian Basin are recommended. The future assessment of shale gas resources should be more detailed, not only due to new geological input data (including results of exploration wells), but also thanks to segmentation of the whole Ordovician-Silurian assessment area into five smaller regional assessment units. The paper presents the criteria of area segmentation and the characteristics of proposed assessment units. The key geological, geophysical and geochemical criteria, which should be taken into consideration in the methodology of new shale gas resources assessment, are compiled. Moreover, to better understand the peculiarity of the Polish Ordovician-Silurian shales and reservoir attributes, and to fit these to shale gas recovery technology, the lessons coming from the US shale basins are discussed. In summarizing, the authors, presenting the conclusions and recommendations, refer to future shale gas resources assessment that, in their opinion, would help particularize the results and thus make them more authenticated.

9

Techniczne aspekty pozyskiwania i wydobycia gazu łupkowego

Marianowski J., Tepler W.

Górnictwo Odkrywkowe

|

2013

|

R. 54, nr 3-4

58--66

PL

W artykule przedstawiono energetyczne oraz ekologiczne aspekty spalania paliw kopalnych. Opisano genezę powstawania paliw kopalnych ciekłych i gazowych, w tym gazu łupkowego (shale gas). Sprecyzowano różnice, jakimi charakteryzują się konwencjonalne i niekonwencjonalne złoża gazu ziemnego. Opisano techniki i technologie wykonywania odwiertów kierunkowych. Szczegółowo opisano procedury szczelinowania (fracturing) związane z pozyskiwaniem gazu zalegającego w łupkach. Wyjaśniono, na czym mogą polegać potencjalne zagrożenia związane z udostępnianiem i wydobyciem gazu łupkowego.

EN

The article presents energy and ecology aspects of mined fuel combustion. A genesis of forming of mined fluid and gasses fuels, involving the shale gas has been described. The differences characteristic for conventional and unconventional deposits of natural gas have been defined. The engineering and technologies of operating of directed boreholes were also described. The fracturing procedures connected with getting of gas strata deposition have been given in details. Some potential dangerous conditions connected with the exploitation of shale gas were also explained.

10

Experimental investigations of additional gas extraction inside a cyclone

Kępa A.

Archives of Thermodynamics

|

2013

|

Vol. 34, no. 4

247--256

EN

The paper presents the results of investigations on a cyclone with additional gas extraction. The experiments were performed in the cyclone with a diameter of 0.2 m equipped with a truncated counter-cone situated in the dust bin inlet. The gas stream flowing through the counter-cone was 10 and 20% of the gas supplied to the cyclone. The separation efficiencies and pressure loss were measured. The experiment showed that the extraction of gas by the counter-cone deteriorated the cyclone efficiency and forcing the outflow of gas through the counter-cone requires the use of an additional outlet fan.

11

The state policy for natural gas sector

Szurlej A.

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 3

925--940

EN

This article reviews the state policy for natural gas sector. A particular attention has been given to how the assumptions of gas demand, import volumes and gas production from domestic reserves have developed in strategic documents. The restructuring of natural gas sector has been brought closer on the example of PGNiG S.A. (Polish Oil and Gas Company), and changes in the domestic gas market resulting from the implementation of EU law have been discussed as well. Major changes in the domestic gas market in the period of 1990-2011 have been presented along with the cooperation between Poland and Russia regarding the natural gas supply for the Polish market.

PL

W artykule dokonano przeglądu polityki państwa wobec sektora gazu ziemnego. W sposób szczególny przeanalizowano jak kształtowały się w dokumentach strategicznych prognozy w zakresie zapotrzebowania na gaz, wielkości importu i wydobycia gazu ze złóż krajowych. Przybliżono także restrukturyzację sektora gazu ziemnego na przykładzie PGNiG oraz zmiany na krajowym rynku gazu wynikające z implementacji prawa UE. Wskazano najważniejsze zmiany na krajowym rynku gazu ziemnego w latach 1990-2011 oraz scharakteryzowano współpracę polsko - rosyjską w zakresie dostaw gazu do Polski.

12

Technologiczne i środowiskowe aspekty wykorzystywania wody w procesie wydobycia gazu łupkowego

Klimkiewicz A., Korczak K.

Prace Naukowe GIG. Górnictwo i Środowisko / Główny Instytut Górnictwa

|

2012

|

nr 3

43-54

PL

W artykule omówiono wykorzystanie wody w procesie wydobycia gazu łupkowego, przedstawiając dane bilansowe oraz zmiany jej parametrów chemicznych, wynikające z przebiegu procesu szczelinowania. W procesie szczelinowania hydraulicznego, który jest podstawowym etapem rozpoczynającym eksploatację gazu łupkowego, zużywa się znaczne ilości wody. Po jego zakończeniu pozostaje około 15-25% płynnego odpadu, który wymaga unieszkodliwienia. W artykule przeanalizowano stosowane kierunki zagospodarowania ścieków przemysłowych (ciekłych odpadów), z uwzględnieniem polskich uwarunkowań. Autorzy oparli się głównie na informacjach dotyczących szczelinowań przeprowadzonych w USA, jak również na pierwszych krajowych doświadczeniach związanych z udostępnianiem i eksploatacją gazu łupkowego. Zaawansowana technologia szczelinowania, służąca eksploatacji gazu z głębokich struktur skalnych (ponad 1000 m p.p.t.) ma potencjalny wpływ na środowisko wodne. Niezmiernie istotne jest rozpoznanie zagrożeń oraz identyfikacja elementów środowiska podlegających presji. Ze względu na planowaną skalę udostępnienia zasobów gazu łupkowego w Polsce, ważne jest opracowanie i stosowanie technologii eksploatacji bezpiecznych dla środowiska.

EN

This article discusses the role of water in the shale gas production, presented its balance sheet, changes in chemical composition during the process and possible ways of its development, also in Polish conditions. The authors relied mainly on data from studies in the U.S., as well as on the first national experiences related to the operation of gas and its impact on the environment. Into operation of shale gas is advanced technology, mainly based on the hydraulic fracturing, the application of which results in some degree the impact on the environment. It is therefore important to identify potential hazards and to identify elements of the environment under pressure. Since the hydraulic fracturing process consumes considerable amounts of water and produces a certain amount of waste it is important to the way they are managed.

13

Projects of Enhanced Gas and Oil Recovery Using CO2 Sequestration Processes in Poland

Lubaś J., Szott W.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 6

350-358

EN

The paper presents the concepts and experiences of Polish oil and gas industry regarding acid gas injection into oil and gas reservoirs. Currently, a national project of geological structure recognition for CO2 sequestration is being realized in Poland as part of EU energy policy with respect to CO2 sequestration. Besides the deep saline aquifers, other structures are considered for effective CO2 sequestration - they include partially depleted oil and gas reservoirs and giant water-bearing structures saturated with natural gas. This paper presents projects of enhanced oil and gas recovery in selected reservoirs as well as mega-structures that apply CO2 sequestration. The paper includes geological and simulation models of the selected objects and estimates of their sequestration capacities and potential enhanced recovery factors.

PL

W referacie przedstawiono doświadczenia oraz koncepcje polskiego przemysłu naftowego w zakresie zatłaczania do złóż ropy i gazu gazów kwaśnych. Wpisując się w politykę energetyczną Unii Europejskiej w obszarze sekwestracji CO2 w Polsce realizowany jest narodowy program rozpoznawania struktur wgłębnych dla potrzeb składowania CO2. Oprócz wgłębnych poziomów solankowych rozpatrywane są częściowo sczerpane złoża ropy i gazu, jak również megaakifery nasycone gazem ziemnym. W publikacji przedstawiono projekty wspomagania wydobycia ropy naftowej i gazu ziemnego na przykładzie wybranych złóż i megastruktur geologicznych z wykorzystaniem sekwestrowanego CO2. Zawiera ona również modele geologiczne i symulacyjne rozpatrywanych obiektów, z wyliczeniem pojemności składowania CO2 oraz spodziewanych efektów zwiększenia stopnia sczerpania zasobów geologicznych węglowodorów.

14

Ilościowe ujęcie zagadnienia usuwania wody z odwiertów gazowych

Szpunar T., Budak P.

Nafta-Gaz

|

2012

|

R. 68, nr 1

27-31

PL

W artykule przedstawiono założenia oraz opis modelu ilościowego ujęcia zagadnienia usuwania wody złożowej oraz skroplonych kondensatów z zawodnionego odwiertu gazowego. Opis zagadnienia usuwania wody dotyczy przypadku, gdy energia gazu płynącego w kolumnie eksploatacyjnej nie jest wystarczająco duża do wynoszenia gromadzących się na dnie odwiertu cząsteczek cieczy na powierzchnię, a ciśnienie hydrostatyczne nagromadzonej cieczy ogranicza wielkość wydobycia, zaburza wyniki interpretacji testów otworowych, ocenę wykładnika gazowo-wodnego itp. Założono, że gaz eksploatowany jest przez kolumnę wydobywczą bez pakera, przy czym rury są perforowane poniżej lustra cieczy przez wykonanie kilkudziesięciu lub kilkuset otworków o małej średnicy, których zadaniem jest równomierne rozprowadzenie gazu zatłaczanego do przestrzeni pierścieniowej poza rurami. Podano algorytm obliczeń szybkości usuwania cieczy oraz obliczeń wydatku minimalnego zapewniającego wynoszenie cząsteczek cieczy na powierzchnię. Skonstruowany model umożliwia obliczenie prędkości przepływu gazu w rurach wydobywczych i minimalnego natężenia przepływu zapewniającego wynoszenie, aktualnego natężenia przepływu gazu zatłaczanego do przestrzeni pierścieniowej, prędkości usuwania wody złożowej/kondensatu z odwiertu oraz zawartości wody w wydobywanym gazie.

EN

The paper presents a quantitative model for the elimination of water hold-up, by injecting gas into the annulus between wellbore walls and production casings. The model finds application in wells where the gas energy is not sufficient to remove reservoir water or condensation gathered at the bottom of the well. It was assumed that gas is extracted through a production casing without a packer and that casing are perforated below water level using several small diameter holes. Provided is an algorithm which may be used for the computation of the following values: gas velocity in production casing required for the removal of liquid droplets, current flow rate of gas injected into annulus and produced through production casing, velocity of water removal from the well, water concentration in extracted gas.

15

USA Potęga budowana na łupkach

Szczęśniak A.

Energetyka Cieplna i Zawodowa

|

2012

|

Nr 6

32--35

PL

Czy Polskę czeka wielkie bogactwo gazu z łupków, szalony rozwój gospodarczy i dostatnie emerytury? Te oczekiwania na sukces są hojnie szerzone przez najważniejsze osoby w państwie i wielokrotnie powtarzane przez media. To wciąż jeszcze bardzo kruche nadzieje, więc warto przyjrzeć się realnemu przykładowi takiego sukcesu: Ameryce.

16

Gospodarka wodna w fazie poszukiwania i eksploatacji złóż gazu

Woźnicka M.

Czysta Energia

|

2012

|

Nr 11

36-39

17

Przegląd projektów intensyfikacji wydobycia metanu z pokładów węgla poprzez zatłaczanie CO2 i N2

Uliasz-Misiak B., Chećko J., Wątor L., Zawisza L.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2012

|

nr 11

10-19

PL

Eksploatacja metanu z pokładów węgla jest prowadzona od lat 20.XX wieku, głównie w USA. W celu uzyskania większego stopnia sczerpania metanu stosowane są zaawansowane metody wydobycia tego gazu (ECBM), tj. zatłaczanie azotu i dwutlenku węgla. Technologia ECBM jest obecnie na etapie badań, od połowy lat 90. XX wieku realizowane są projekty badawczo-rozwojowe i demonstracyjne. Pierwsze projekty ECBM z użyciem dwutlenku węgla (Allison) i azotu (Tiffany), zrealizowane w basenie San Juan (USA) wykazały, że zatłaczanie tych gazów jest tam technicznie i ekonomicznie możliwe. Spowodowało ono zwiększenie wydobycia metanu o około 17-18 procent w przypadku zatłaczania CO2, i o około 10-20 procent w przypadku N2. Pierwszy w Europie projekt składowania dwutlenku węgla z równoczesnym wydobyciem metanu (RECOPOL), zlokalizowany w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym, potwierdził możliwość zatłaczania CO2 do pokładów węgla o bardzo niskiej przepuszczalności. Podobnie projekty w Fenn-Big Valley (Alberta, Kanada) i basenie Qinshui (Chiny), wykazały możliwość stosowania ECBM w wysokouwęglonych pokładach węgla o niskiej przepuszczalności.

EN

Extraction of methane from coal seams is carried out since 20' of the 20th Century, mainly in the USA. In order to obtain higher baling level of methane, various advanced methods of extraction of this gas (ECBM) are used, for instance: injecting nitrogen and carbon dioxide underground. The ECBM technology is currently under research, since the half of the 90' of the 20th Century various research and development projects are carried out. First ECBM projects using C02 (Allison) and N2 (Tiffany), were carried out in the San Juan Basin (USA) and shown that pumping these gases underground is technically and economically feasible. It resulted in an increase in methane extraction by about 17-18 per cent. First C02 storage project with simultaneous methane extraction in Europe (RECOPOL) located in the Upper Silesian Coal Basin have confirmed that injection of C02 to the coal deposits with low permeability is possible. Similar projects in Fenn-Big Valley (Alberta, Canada) and Qinshui Basin (Chiny) have shown that ECBM can be used in the high incarbonised coal deposits with low permeability.

18

Unconventional natural gas - USA, the European Union, Poland

Kaliski M., Nagy S., Siemek J., Sikora A., Szurlej A.

Archiwum Energetyki

|

2012

|

T. 42, nr 1

109-122

EN

The global gas market is currently undergoing considerable changes. The most promising places in Europe, as far as the natural gas search and output potential from unconventional resources is concerned, are Austria, Hungary, Poland, Germany and Sweden, among others. Taking into consideration the status of supplies of this type, which is still quite uncertain, and the possibilities of their output in Europe, the European Union (EU), in its prognoses, still does not consider them in the total assessment of demand and supply of natural gas for the FU. The conservatism of Europe is fully justified because practically nobody in Europe possesses "know-how" (lack of equipment or human resources which could be soon referred to defined operations.) What is absolutely necessary is verification of assumptions of the Polish energy policy (PEP2030). The possibility to prepare and, possibly, implement the principles of common energy policy of the EU must be considered.

PL

Światowy rynek gazu przechodzi obecnie istotne zmiany. Najbardziej obiecujące miejsca w Europie, do poszukiwań i wydobycia gazu ziemnego z niekonwencjonalnych zasobów to, między innymi: Austria, Węgry, Polska, Niemcy i Szwecja. Biorąc pod uwagę możliwości ich wydobycia w Europie (choć ciągle jest ona dość niepewna) Unia Europejska (UE), w swoich prognozach, nadal nie uznaje ich w ogólnej ocenie popytu i podaży gazu ziemnego. Konserwatywne podejście w Europie do zasobów gazu z łupków ciągle jest jeszcze w pełni uzasadnione, ponieważ praktycznie nikt w Europie nie posiada 'know-how' (brak jest sprzętu lub zasobów ludzkich, które mogłyby być wkrótce wykorzystane do tych działań). To co jest absolutnie konieczne na obecnym etapie to weryfikacja założeń polityki energetycznej Polski (PEP2030). Możliwość przygotowania i ewentualnie wprowadzenia zasad wspólnej polityki energetycznej Unii Europejskiej, muszą być uwzględnione.

19

Natural gas in Poland and the European Union

Kaliski M., Nagy S., Siemek J., Sikora A., Szurlej A.

Archiwum Energetyki

|

2012

|

T. 42, nr 1

93-107

EN

The paper describes the structure of natural gas demand and supply in Poland and the European Union (EU) countries, in recent years, with a particular focus on the extraction of this raw material from domestic reservoirs. The status of diversified natural gas supplies to Poland has been compared to individual EU countries. When analysing the EU supply profile particular attention has been given to a growing share of liquefied natural gas (LNG) imports in recent years. A comparison has been made to show how over the past years the economic crisis has affected this fuel demand in the EU countries.

PL

W artykule przedstawiono strukturę popytu i podaży na gaz ziemny w ostatnich latach w Polsce i krajach UE, ze szczególnym uwzględnieniem wydobycia tego surowca z rodzimych złóż. Porównano stan dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego do Polski na tle wybranych Państw UE. Analizując strukturę dostaw do UE zwrócono uwagę na rosnący udział w ostatnich latach importu gazu skroplonego (LNG). W artykule porównano jak w ciągu ostatnich lat kryzys gospodarczy wpłynął na zapotrzebowanie na to paliwo w krajach UE.

20

New technology of gas extraction on the base of a coal to a hydrogen transfer

Vasyuchkov Y. F., Bykova M. Y.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2011

|

T. 28, z. 1-2

445-451

EN

Methods of conventional technologies of coal mining provide natural fuel and coke basic industrial regions. World extraction of the coals and ores has achieved 6 billons tones. In the conventional technologies the modern machines and mechanized complexes are used. The power industrial infrastructure has created. But the industry is characterized the shortages. These ones include high labour-intensive, high energy capacity, high social hazard and very much volume of the empty rocks. Further development of coal industry using the conventional methods may be continued at the expense of the extensive ways. It is means the further development of the coal industry will require the increase of the shortages. Real alternative may be development of the unconventional the technologies in the coal industry as it is done in the ore production industry - for instance, many hundreds of thousands tones are extracted with unconventional geotechnical and micro biotechnological methods. In this report the new view on the development and principles of the unconventional technologies in the coal industry are done. The ways of the technologies use in coal fields are carried out. The conceptual scheme of the unconventional technologies is done. The scheme of hydrogen production on the coal field sites is discussed.

PL

Tradycyjne metody i technologie górnicze dostarczają paliw naturalnych i koksu dla podstawowych regionów przemysłowych. Światowe wydobycie węgla i rud osiągnęło 6 bilionów ton. W tradycyjnych technologiach stosuje się nowoczesne maszyny i zmechanizowane systemy wydobywcze. Stworzono przemysłową infrastrukturę energetyczną, jednakże przemysł cierpi na pewne niedostatki, tj. duże zaangażowanie zasobów ludzkich, energochłonność, wysokie zagrożenie społeczne oraz powstawanie dużych obszarów pustek podziemnych. Dalszy rozwój przemysłu węglowego opartego na metodach tradycyjnych może być kontynuowany kosztem metod ekstensywnych. Oznacza to, że dalszy rozwój przemysłu węglowego będzie pogłębiał te niedostatki. Faktyczną alternatywą może być rozwój metod niekonwencjonalnych w przemyśle górniczym, jak to miało miejsce w przemyśle rudnym, gdzie np. za pomocą niekonwencjonalnych geotechnicznych i mikro-biotechnologicznych technik wydobywa się setki tysięcy ton. W niniejszym artykule przedstawiono opinię na temat rozwoju i zasad technologii niekonwencjonalnych w przemyśle górniczym. Przedstawiono sposoby wdrożenia niekonwencjonalnych metod w warunkach eksploatacji złóż węglowych. Przedstawiono schemat poglądowy zastosowania technologii niekonwencjonalnych. Omówiono również schemat produkcji wodoru w kopalniach węgla.