Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wykorzystanie makrozoobentosu do biologicznej oceny jakości wody w starorzeczach o różnym stopniu łączności z rzeką na przykładzie doliny Łyny

Obolewski K.

Ochrona Środowiska

|

2013

|

Vol. 35, nr 2

19--26

EN

This study presents influence of hydrological connectivity between oxbow lakes and the river on water quality determined based on the structure of aquatic invertebrate communities in oxbow lakes. Five oxbow lakes of the Lyna River were investigated, i.e. two lotic, two semi-lotic and one lentic ecosystem. It was shown that Chaoboridae (Diptera), Oligochaeta and Hydrobiidae (Gastropoda) were the most abundant groups of invertebrates, often accompanied by Chironomidae larvae (Diptera). Ephemeroptera and Trichoptera were the only invertebrate bioindicators observed in the studied water bodies. The EPT% index, determined based on their abundance, as well as EPT:C, determined based on their proportion to Chironomidae, indicated that groups of these organisms sensitive to environmental conditions occurred at low abundance in all hydrological types of oxbow lakes. Family Biotic Index (FBI), Biological Monitoring Working Party index (BMWP-PL) and Average Score per Taxon (ASPT), both adapted to the Polish conditions, revealed low water quality regardless of the degree of hydrological connectivity. This study shows that the structure of invertebrate communities inhabiting oxbow lakes can be a source of valuable monitoring data. BMWP-PL seems to be the most objective among the biotic indices. Hence, it can be applied in biomonitoring research of many types of aquatic ecosystems.

PL

Na przykładzie pięciu starorzeczy rzeki Łyny (dwa otwarte, dwa półotwarte i jedno zamknięte) określono wpływ stopnia łączności hydrologicznej starorzeczy z rzeką na jakość wody, w oparciu o strukturę bezkręgowców wodnych zasiedlających starorzecza. Wykazano, że najbardziej licznymi grupami bezkręgowców w starorzeczach były larwy Chaoboridae (Diptera), Oligochaeta i Hydrobiidae (Gastropoda), którym z reguły towarzyszyły larwy Chironomidae (Diptera). Wśród bezkręgowych organizmów wskaźnikowych obserwowano jedynie Ephemeroptera i Trichoptera. Wyznaczone na podstawie ich liczebności wartości wskaźników EPT% oraz EPT:Chironomidae wykazały, że wrażliwe na zanieczyszczenia grupy tych organizmów były bardzo ubogie i osiągały podobną liczebność w różnych typach hydrologicznych starorzeczy. Obliczone wartości wskaźników FBI, BMWP-PL oraz ASPT wskazywały na złą bądź niezadowalającą jakość wody w starorzeczach, bez względu na stopień ich łączności z rzeką. Badania wykazały, że struktury wodnych zgrupowań bezkręgowców zasiedlających starorzecza mogą dostarczyć cennych informacji monitoringowych, a wśród testowanych wskaźników biotycznych najbardziej obiektywnym wydaje się być BMWP-PL. Tym samym można go stosować w badaniach biomonitoringowych wielu typów ekosystemów wodnych.

2

Ocena stanu ekologicznego cieków Jeziora Trzesiecko na podstawie wskaźników biotycznych

Lampart-Kałużniacka M., Śliwińska A.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2011

|

Tom 13

1069-1080

PL

Ochrona zasobów wodnych jest szczególnie istotna z uwagi na to, że Polska jest krajem ubogim w wodę, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym [7]. Natomiast Wielkopolska uchodzi za jeden z najbardziej deficytowych w wodę obszarów w Polsce, a co gorsza deficyt ten ulega ciągłemu, systematycznemu pogłębieniu. Cechy klimatu tego regionu - stosunkowo niskie wartości opadów, wysokie wartości parowania terenowego oraz niekorzystny ich rozkład w ciągu roku decydują o szczególnie niekorzystnym kształtowaniu się zasobów wodnych [2]. Należy również dodać, że na niekorzystny bilans wodny istotny wpływ miała działalność człowieka. Ważnym elementem wpływającym na prawidłowe kształtowanie się gospodarki wodnej zlewni odgrywa stopień lesistości. Obszary leśne zajmują około 29,3% powierzchni Polski [4]. Niezwykle istotna rola lasu, z punktu widzenia ochrony i odnowy zasobów wodnych, wynikająca z dużych zdolności retencyjnych niektórych typów siedliskowych lasu, przejawia się głównie w wyrównaniu wielkości odpływu wody w ciekach, co powoduje zmniejszenie groźby powstania powodzi, a także zwiększenie przepływów minimalnych. Elementem decydującym o prawidłowym rozwoju drzewostanów w poszczególnych siedliskach leśnych jest właściwe kształtowanie gospodarki wodnej tych siedlisk. Jednym z podstawowych czynników mających wpływ na gospodarkę wodną zlewni leśnych jest przebieg oraz wahania stanów wód podziemnych i związane z nimi zdolności retencyjne tych siedlisk. Przeprowadzone w latach wcześniejszych na obszarach omawianych zlewni wstępne badania wykazały, że zdolności retencyjne siedlisk leśnych są zasadniczym elementem gospodarki wodnej i odgrywają niezwykle ważną rolę w kształtowaniu się bilansów wodnych zlewni leśnych [3]. Warunki klimatyczne takie jak opady atmosferyczne i temperatury powietrza są głównym czynnikiem wpływającym na głębokość zalegania wód gruntowych i decydującym o wielkości i kształtowaniu się zapasów wody w siedliskach leśnych. Zdaniem Palucha [5] największą dynamiką charakteryzują się płytkie wody gruntowe zwane wodami zaskórnymi, które zalegają pod powierzchnią użytków rolnych i leśnych. Wzrost głębokości zalegania zwierciadła wody gruntowej od powierzchni terenu powoduje, że dynamika ta ulega zmniejszeniu. Poziom wody gruntowej wywiera istotny wpływ na czynną warstwę gleby i zachodzące w niej procesy, a tym samym na rozwój korzeni drzew. Wysoki poziom wody gruntowej ogranicza miąższość czynnej warstwy gleby i strefy korzeniowej. Natomiast niski poziom wody gruntowej umożliwia przewietrzenie gleby i wytworzenie prawidłowego systemu korzeniowego drzew [1]. Celem niniejszej pracy była ocena dynamiki zmian stanów wód gruntowych oraz uwilgotnienia gleb wybranych siedlisk leśnych w zlewni cieku Hutka.

EN

The purpose of the research work was to estimate the dynamics of the water content in soils variation in the drainage catchment of Hutka watercourse to Huta Pusta section in hydrologic year 2008. Considered afforested drainage catchment, size of 0.52 km2, is placed in the central part of Wielkopolska in Puszcza Zielonka. The Hutka catchment is of a typical forest character and presents high retentional capabilities. During the research detailed analyses were made for the dynamics of the groundwater level and water storage in 50 cm, and 100 cm soil layer. Measurements of water level were taken in 13 measuring wells, the water reserves in two measurement profiles. The results of water content in soils, were elaborated by using the ECH2O sounder. The research proved, that the dynamics of the water content in soils variation and ground water level in analyzed drainage catchment is described by similar cyclicity and depends mostly on the course of meteorological conditions, especially on the distribution and dimension of rain-falls. It was confirmed that the low level of groundwater table in the vegetation season does not affect significantly the water reserves of the surface layer of soil. Additional elements affecting the level of groundwater are also: the distance between measurement wells and the watercourse, site type and the layout of the land. The unfavourable distribution of precipitation, high air temperature and high evapotranspiration, which occurred in June resulted in a significant decrease in water supplies in the investigated soil profiles and also in both analyzed layers. During this period, lowest values of water storage below the limit of permanent wilting and changing in a 0.5-meter layer from 8 mm (profile 4) to 19 mm (profile 13), in a 1-meter layer from 11 mm (profile 4) to 25 mm (profile 13) were recorded.

3

Stan ekologiczny wód Kanału Radackiego na podstawie wskaźników i indeksów biotycznych

Lampart-Kałużniacka M., Konieczna M., Pikuła K.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2010

|

Tom 12

393-408

PL

Od momentu przyjęcia przez Parlament Europejski Ramowej Dyrektywy Wodnej, kraje członkowskie zobowiązały się do 2015 roku osiągnąć dobry stan wód. Także Polska od dnia przystąpienia do UE stara się podejmować wszelkie działania wpływające korzystnie na ekosystemy wodne. Jednocześnie zgodnie z wytycznymi niniejszej dyrektywy, badania dotyczące oceny stanu ekologicznego wód w naszym kraju prowadzone są nie tylko z wykorzystaniem parametrów fizyczno-chemiczne lecz także w oparciu o czynnik biotyczny, do których należą: fitoplankton, makrofity, ichtiofauna oraz makrozoobentos [4]. Większość państw Europy Zachodniej stosuje wymienione grupy w celu określania stopnia eutrofizacji, za którą z kolei w większości przypadków odpowiada człowiek [10].

EN

The research was carried out done using benthic organisms in accordance to Frame Water Directive 2000/60/WE of European Parliament and Council from October 23rd 2000. One of its assumptions is to take into consideration abiotic and biotic factors during estimation of ecological state of waters, since only these give the full image of an examined environment. Radacki Channel is located Zachodniopomorskie Province on the area of Protected Landscape of Drawa Lake District. This channel is the one of main tributaries to Trzesiecko Lake which is a tourist attractions in Szczecinek town. The research was carried out from March to September 2006. Four research sites were appointed along the channel. In each of them samples were taken using the benthic net. There were four quantitative samples and one qualitative sample. Obtained organisms were preserved on the site and then determined in the lab in order to classify in accordance with given taxonomic units. In order to estimate Radacki Channel water quality indexes like TBI (Trent Biotic Index), BNWP-PL (Biological Monitoring Working Party, for Poland), were used along with Saprobe Index S and EPT (Ephermeroptera-ephemerid, Plecoptera, Trichoptera). In addition number, density and biomass of ascertain taxons were analyzed. Most of examined sides, on the basis of biotic indexes values, were found as ones in good ecological state. The best results were obtained in the third site, where the biggest biological diversity was found. The worst quality of water was found on site 2, where values of biotic indexes classified the quality of water as moderate. Radacki Channel as a watercourse flowing into Trzesiecko Lake has a big influence on its waters. Determined species along with clean water on sites brings some optimism. But still not the whole watercourse had the good results. An evident decrease of water quality was found near arable fields and meadows. Configuration of the terrain in the area could cause decrease of water quality by runoff of biogenic substances from the surrounding reception basin which possibly affected the ecological state of both the Radacki watercourse and the Trzesiecko Lake. It should be noted that these were the first studies using benthic organisms on Radacki Channel. They do not show changes in the ecosystem. In order to be able to identify those changes long-term studies are necessary.