Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Zdolność odkształceniowa otworów wielkośrednicowych wspomagających drogi doprowadzenia powietrza w aspekcie deformacji spowodowanych wpływami eksploatacji górniczej

Mielimąka Ryszard, Kleta Henryk

Rynek Energii

|

2022

|

Nr 4

32--35

PL

W artykule przedstawiono założenia i metodę oceny możliwości przejęcia wpływów eksploatacji górniczej przez głębokie otwory wielkośrednicowe, zlokalizowanych w polach eksploatacyjnych. Wyrobiska górnicze są obecnie lokalizowane na coraz większych głębokościach i odległościach od szybów, w takich warunkach skrócenie dróg wentylacyjnych, prowadzenie bardziej efektywnego odmetanowania oraz poprawa warunków klimatyzacyjnych, wymaga nowych rozwiązań techniczno-ruchowych. Jednym z takich rozwiązań jest stosowanie otworów wielkośrednicowych zlokalizowanych z uwzględnieniem ich ochrony z uwagi na wpływy eksploatacji górniczej. Przedstawiony sposób oceny stateczności otworu wielkośrednicowego, który znajduje się w zasięgu oddziaływania eksploatacji górniczej, uwzględnia dwa podstawowe wskaźniki deformacji, a mianowicie odkształcenia pionowe górotworu i promień krzywizny osi pionowej otworu wielkośrednicowego. Ostatecznie ocena stateczności otworu wielkośrednicowego, który znajdzie się w zasięgu oddziaływania projektowanej eksploatacji górniczej oparta jest na porównaniu naprężeń pionowych wywołanych deformacjami górotworu od wpływów eksploatacji górniczej z naprężeniami dopuszczalnymi w obudowie stalowej otworu. Obliczone naprężenia uwzględniają największe względne odkształcenie pionowe górotworu i promień krzywizny osi pionowej otworu wielkośrednicowego, uzyskane z wykonanych obliczeń prognostycznych deformacji górotworu. Dla obliczenia promienia krzywizny linii pionowej osi otworu, prognozowane przemieszczenia poziome opisano za pomocą wielomianu, który po dwukrotnym zróżniczkowaniu pozwala w przybliżeniu uzyskać krzywiznę linii pionowej osi otworu.

EN

The article presents the assumptions and an assessment method involving the possibility to take over the effects of mining exploitation by deep large-diameter holes located in the mining fields. Mining workings are now located at ever greater depths and distances from shafts, and in such conditions, shortening the ventilation ducts, conducting more effective methane drainage and improving air-conditioning systems requires new technical and operational solutions. One of such solutions is the application of large-diameter holes, installed with the ensured protection in terms of the effects of mining exploitation. The presented method of assessing the stability the of a large-diameter hole, which is within the impact of mining exploitation, takes into account two basic indicators of deformation, namely vertical deformation of the rock mass and the radius of curvature of the vertical axis of the large-diameter hole. Ultimately, the stability assessment of a large-diameter hole, which will be within the impact range of the planned mining exploitation, is based on a comparison of vertical stresses caused by rock mass deformations from the effects of mining exploitation with the permissible stresses in the steel casing of the hole. The calculated stresses take into account the highest relative vertical deformation of the rock mass and the curvature radius of the vertical axis of the large-diameter hole, obtained from the prognostic calculations of rock mass deformation. For the calculation of the radius of curvature of the vertical line of the hole axis, the predicted horizontal displacements were described by means of a polynomial which, after double differentiation, approximates the curvature of the vertical line of the hole axis.

2

Ocena efektywności zabezpieczeń profilaktycznych budynków murowanych na terenie górniczym LZW

Jędrzejczyk Adrian, Firek Karol, Kocot Wojciech, Jurczykowska Katarzyna

Przegląd Budowlany

|

2022

|

R. 93, nr 1-2

32--35

PL

W artykule przedstawiono wyniki oceny efektywności zabezpieczeń profilaktycznych przeciw wpływom górniczym wykonywanych dla budynków mieszkalnych o konstrukcji murowanej, usytuowanych na terenie górniczym Lubelskiego Zagłębia Węglowego (LZW). Do badań wykorzystano bazę danych zawierającą informacje o 116 budynkach murowanych w wieku do 22 lat, które w okresie użytkowania nie były poddawane pracom remontowym. Wśród nich znalazły się 52 obiekty zabezpieczone profilaktycznie podczas budowy. W efekcie przeprowadzonych analiz uzyskano modele przebiegu zużycia technicznego dla grup budynków wydzielonych z uwzględnieniem zastosowanych zabezpieczeń profilaktycznych. Następnie porównano ich parametry i stwierdzono, że tempo przyrostu zużycia technicznego budynków zabezpieczonych jest niższe niż budynków niezabezpieczonych. Jako kryterium do oceny przyjęto miarę w postaci zmiany stopnia zużycia technicznego. Dodatkowo oszacowano i porównano trwałość wydzielonych grup budynków oraz wykazano, że stosowanie zabezpieczeń profilaktycznych wydłuża trwałość badanej zabudowy.

EN

This paper presents the results of the assessment of the effectiveness of preventive structural protection against mining impacts, applied in residential masonry buildings located in the mining area of the Lublin Coal Basin. The research used a database containing information on 116 masonry buildings up to 22 years old, that have not been repaired during their lifetime. Among them there were 52 objects with preventive structural protection. As a result of the analysis, models of the course of technical wear were obtained for groups of buildings separated due to preventive structural protection. Then their parameters were lower than of unprotected buildings. Additionally, the durability of separated groups of buildings was estimated and compared. It was shown that the application of preventive structural protection extends the durability of analysed buildings.

3

Mining influence in the area of the Pszczynka river and the method of riverbed restoration

Majcherczyk Tadeusz, Kryzia Katarzyna, Majchrzak Jerzy

Technical Transactions

|

2019

|

Vol. 116, iss. 4

103--114

EN

This paper investigates the influence of extraction on the surface in the area of the Pszczynka river. The mining-enhanced terrain subsidence hitherto observed has also resulted in the subsidence of the riverbed and its embankment. Some geotechnical solutions are proposed, including the reconstruction and repair of damage to the existing infrastructure. Such measures should facilitate a proper flow of water in the riverbed which is similar to a natural flow.

PL

W artykule przedstawiono wpływ dotychczasowej eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu w rejonie rzeki Pszczynki. Występujące osiadania terenu spowodowały obniżenia koryta rzeki i jej obwałowań. Zaproponowano rozwiązania geotechniczne polegające na wykonaniu przebudowy i naprawy szkód w istniejącej infrastrukturze. Podjęte działania pozwalają na prawidłowy przepływ wody w korycie rzeki zbliżony do naturalnego.

4

Ocena projektu eksploatacji w filarze szybów głównych pod kątem ochrony szybów i zakładu przeróbczego

Mielimąka R., Pistelok A.

Systemy Wspomagania w Inżynierii Produkcji

|

2017

|

Vol. 6, iss. 3

150--159

PL

W artykule przedstawiono sposób przeprowadzenia oceny projektu eksploatacji KWK „Rydułtowy-Anna” w filarze szybów głównych pod kątem ochrony obiektów położonych w granicach terenu chronionego tym filarem. Zgodnie z tym projektem kopalnia zamierza wybrać w granicach filara szybów głównych ściany I, III i IV w pokładzie 713. Eksploatacja ta będzie oddziaływać na szyby 2 i 4, obiekty przyszybowe, a także na obiekty zakładu przeróbczego. Analiza wielkości wyznaczonych deformacji w powiązaniu ze stanem technicznym tych obiektów pozwoliła na ocenę możliwości realizacji eksploatacji przedmiotowych ścian z uwagi na ochronę szybów i obiektów zakładu przeróbczego.

EN

This article shows the evaluation method of projected exploitation in the main shafts pillar for the protection of objects located within the safety area of the pillar. According to this plan the Mine intends to exploitate within the main shafts pillar the longwall I, III and IV in the coal seam 713. Exploitation will affect the shafts 2 and 4, the objects near them, as well as the buildings of processing plant. Analysis of size of the designated deformation in relation with the technical condition of objects, made possible to assess the realization of exploitation of these longwalls for the protection of shafts and processing plant buildings.

5

An analysis of the interaction during simultaneous use of copper ore and salt deposits in the LGOM mines with regard to displacement and deformation of rock mass

Popiołek E., Kłeczek Z., Niedojadło Z., Hejmanowski R., Skobliński W., Sopata P., Stoch T., Wójcik A.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 2

535--548

EN

Excavation of the two bedded deposits of mineral resources in a small vertical distance may causa additional increased mining risks (rock mass deformation, rock bursts and mining tremors, threat to land surface). This paper considers the impact of excavation of the copper ore deposit on the bed of rock salt located above it and the opposite, in terms of displacements and deformations. We used the theoretical models of processes verified by previous in situ observations in the mines of the Legnica-Głogów Copper Mining District. We analysed the potential for reducing the risks, among others, through coordination of mining works.

PL

W przypadku występowania w górotworze dwóch różnych, pokładowych złóż surowców mineralnych, szczególnie przy niewielkiej ich odległości pionowej, powstaje konieczność analizy wzajemnego oddziaływania eksploatacji górniczej tych złóż. W pracy dokonano analizy przemieszczeń i deformacji w górotworze i na powierzchni terenu przy równoczesnym prowadzeniu tych eksploatacji. Wskazano działania minimalizujące wzajemne oddziaływania w odniesieniu do prowadzenia działalności górniczej w kopalniach Legnicko-Głogowskiego Okręgu Miedziowego. Główne zagrożenia występujące w LGOM to: przemieszczenia i deformacje górotworu związane z tworzeniem pustek poeksploatacyjnych, wywołujące w efekcie ruchy górotworu powodujące zagrożenia dla wyrobisk górniczych oraz powierzchni terenu i obiektów, jako wynik tworzenia się poeksploatacyjnych niecek obniżeniowych, wstrząsy górnicze i tąpania wynikające z koncentracji naprężeń w skałach otaczających wyrobiska górnicze i nagłego wyładowania uprzednio nagromadzonej energii sprężystej (wpływy dynamiczne). W pracy rozważano pierwsze zagrożenie, drugie będzie przedmiotem oddzielnej publikacji autorów. Po schematycznym przedstawieniu warunków geologiczno-górniczych (rozdz.2) rozważono oddziaływanie eksploatacji złoża rud miedzi na wyrobiska wykonane w złożu soli kamiennej. Rozważania te oparto o prognozy przemieszczeń i deformacji prowadzone na bazie dobrze zweryfikowanej w warunkach LGOM teorii B. Budryka - S. Knothego. Wykorzystano też własne wieloletnie doświadczenia z kształtowania się pól przemieszczeń i odkształceń na powierzchni terenu, w górotworze i szybach górniczych. Na rysunku 4.1 przedstawiono przewidywany rozkład odkształceń poziomych i pionowych na wybranym poziomie nad złożem rud miedzi. Na poziomie złoża soli mogą wystąpić przemieszczenia i deformacje o wartościach: obniżenia Wmax do 1,9 m odkształcenia poziome εmax do 9,5 mm/m odkształcenia pionowe εz max do 5,5 mm/m nachylenia Tmax do 10,0 mm/m przemieszczenia poziome Umax do 0,65 m. Są to znaczne wartości wskaźników deformacji, nie powinny one jednak w istotny sposób wpłynąć na stateczność wyrobisk solnych. Może natomiast nastąpić wzrost konwergencji wyrobisk czy też wzmożone odspajanie warstw solnych. W kolejnym etapie rozważano wpływ wyrobisk w złożu soli kamiennej na wyrobiska eksploatacyjne w złożu rudy. Po szczegółowych analizach stwierdzono, że istnieje pewne zagrożenie zmian warunków stropowych w złożu rudy miedzi, jeżeli odległość pionowa pomiędzy stropem wyrobisk w tym złożu a spągiem najniższego poziomu wyrobisk solnych będzie mniejsza od 70 m. Istotniejsze zagrożenie wystąpi jeżeli odległość pionowa wyrobisk będzie mniejsza od 50 m (rys. 3). Aktualne projekty eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli w polu Bądzów wskazują, że do 2016 roku, a praktycznie nawet do 2021 roku, eksploatacja złoża soli nie powinna stanowić istotniejszego zagrożenia dla wyrobisk rudnych. W prognozach dla powierzchni terenu wykorzystano system prognozowania MODEZ autorstwa R. Hejmanowskiego. Z prognozy wynika, że wpływy eksploatacji złoża rud miedzi wywołają na powierzchni terenu, w rejonie nad przygotowywanym do wybierania złożem soli „Bądzów”, obniżenia o wartości do 1,9 m a kategoria terenu górniczego nie powinna być wyższa od II-giej. Jeżeli uwzględnić równoczesną eksploatacje złoża soli w maksymalnie możliwym zakresie, to obniżenia terenu mogą wzrosnąć do ponad 4 m. Nastąpi to jednak nie prędzej niż po 100 latach a proces obniżeń i deformacji będzie łagodny i tylko w znikomym stopniu zagrażający obiektom na powierzchni terenu. Z rozważań wynikają następujące zalecenia dla ograniczenia szkodliwego wzajemnego oddziaływania eksploatacji rud miedzi i złoża soli kamiennej: nie prowadzić jednoczesnej eksploatacji w zasięgu występowania wzajemnych wpływów, określić wielkości optymalnego wydobycia rudy miedzi w rejonie oddziaływania i wpływów tej eksploatacji na stan wytężenia zalegającego powyżej złoża soli kamiennej, uwzględniać prognozy aktywności sejsmicznej wzbudzonej eksploatacją rud miedzi a w szczególności jej wpływu na wyrobiska solne. Na zakończenie Autorzy zalecają kontynuowanie monitoringu wzajemnych oddziaływań eksploatacji złoża rudy miedzi i złoża soli kamiennej, co pozwoli na dalszą weryfikację rozważań teoretycznych. Szczególnie zaleca się rozszerzenie zakresu obserwacji o pomiary przemieszczeń bezwzględnych w wyrobiskach solnych a także ich konwergencji w czasie.

6

Funkcje aproksymujące przeciętny przebieg wskaźników deformacji dla wyznaczania parametrów rozproszenia losowego pogórniczych przemieszczeń i deformacji powierzchni terenu

Stoch T., Niedojadło Z., Sopata P., Moskała S.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

113--123

PL

W artykule przedstawiono zagadnienie rozproszenia losowego procesu przemieszczeń i deformacji powierzchni terenu w aspekcie wyznaczania przeciętnych przebiegów wskaźników deformacji oraz wpływu metody aproksymacji na uzyskiwane wartości parametrów rozproszenia procesu. Porównano metody estymacji oparte na krzywych splajnowych, wielomianach ortogonalnych, funkcjach teorii Knothego oraz ich zmodyfikowanych wersjach o zwiększonej „elastyczności”. Przydatność do aproksymacji zobrazowano na kilku praktycznych przykładach obserwacji procesu deformacji metodami geodezyjnymi w liniach obserwacyjnych dla różnych warunków prowadzenia eksploatacji górniczej. Uzyskane wyniki pozwoliły na sformułowanie wniosków na temat przydatności poszczególnych funkcji, a także określenie optymalnego modelu nieliniowego dla aproksymacji przeciętnych przebiegów wskaźników deformacji.

EN

This paper presents the issue of random dispersion of the process of dislocations and deformations of land surface in the aspect of the determination of deformation indicators´ average courses and effects of the approximation method on the obtained dispersion process parameter values. It compares methods of estimation based on splines, orthogonal polynomials, the Knothe theory functions and their modified versions of increased “flexibility”. The suitability for approximation was illustrated on the basis of several practical examples of selected deformation process observations by use of geodetic methods in observation lines for various mining conditions. The obtained results allowed to draw up conclusions regarding the usability of given functions and to determine an optimum non-linear model for the approximation of the average courses of deformation indicators.

7

Badania rozkładów odkształceń poziomych w rozetach pomiarowych

Stoch T., Ostrowski J, Niedojadło Z., Sopata P., Skobel M.

Przegląd Górniczy

|

2014

|

T. 70, nr 8

165--170

PL

Artykuł obejmuje zagadnienia związane z badaniem rozkładów odkształceń poziomych w rozetach pomiarowych. Przedstawiono wyniki obserwacji względnych wydłużeń odcinków pomiarowych dla dwóch rozet znajdujących się w strefach odkształceń ściskających oraz rozciągających w zasięgu wpływu eksploatacji górniczej. Obydwie rozety zostały wyodrębnione z punktów regularnej sieci obserwacyjnej założonej nad projektowanym polem górniczym w rejonie Jaworzna. Ze względu na konfigurację sieci pomiarowej omawiane rozety są rozetami gwiaździstymi o ośmiu kierunkach wyznaczania wartości odkształcenia liniowego. Wartości odkształceń zostały wyznaczone z bezpośrednich pomiarów odległościowych. Testowano przy tym różne długości baz celem stwierdzenia ich wpływu na uzyskiwane rozkłady odkształceń. Analizowane rozkłady odkształceń poziomych w rozpatrywanych rozetach zostały odniesione do reguł występujących w modelu teoretycznym. Głównym celem pracy było przedstawienie rzeczywistych rozkładów kierunkowych odkształceń poziomych dla stref maksymalnych ich wartości. Wskazano przy tym trudności w precyzyjnym opisie aktualnego stanu deformacji powierzchni terenu oraz obiektów powierzchniowych oraz wyciągnięto wnioski dotyczące badania deformacji na terenach górniczych.

EN

This paper presents the issues connected with the analysis of distributions of horizontal deformations in measurement rosettes. It presents the results of observations of relative extensions of measurement sections for two rosettes located in the areas of compressing and extending deformations within the reach of the mining exploitation impact. Both rosettes were separated from the points of the regular observation grid covering the projected mining field in the neighbourhood of Jaworzno. Due to the measurement grid configuration the investigated rosettes are star rosettes of 8 directions of linear deformation values determination. The deformation values were determined by use of direct distance measurements. Various base distances were tested in order to determine their effect on the obtained deformation distributions. The analysed horizontal distribution in the investigated rosettes was related to the theoretical model principles. The major purpose of the paper was to present the real distributions of horizontal deformations for the areas with their maximum values. This caused in problems with the precise description of the current state of surface deformations and surface objects, which in turn allowed the researchers to draw conclusions from the study of the mining area deformations.

8

Model terenu górniczego

Poniewiera M.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 8

176--179

PL

W referacie przedstawiono tworzenie prognozowanej mapy sytuacyjno-wysokościowej, zawierającej aktualną rzeźbę terenu, zalewiska, izolinie obniżeń i pokolorowane według kategorii budynki.

EN

This paper presents the development of the predicted situational-altitudinal map described by current topographic profile, overflow lands, area subsidence isolines and buildings marked in colours according to category.

9

Wykorzystanie metody GPS-RTK do pomiarów przemieszczeń powierzchni terenów górniczych

Sopata P.

Przegląd Górniczy

|

2012

|

T. 68, nr 7

104--109

PL

Pomiary deformacji powierzchni terenu w obszarach objętych wpływami podziemnej działalności górniczej prowadzone są w Polsce od dziesiątków lat. W większości przypadków są to rozległe powierzchnie, liczone często w dziesiątkach km². Z tego względu obserwacje geodezyjne zmian zachodzących na tych terenach są pracochłonne i czasochłonne. Aby zminimalizować nakład pracy i czas trwania pomiarów wprowadza się nowoczesne technologie. Jedną z nich stanowi metoda satelitarnych pomiarów GPS, która realizowana w trybie RTK może dostarczać informacji o przemieszczeniach przestrzennych punktów w relatywnie krótkim czasie. Dokładność otrzymywanych wyników wymaga dyskusji w aspekcie wielkości obserwowanych w terenie zmian. W referacie przedstawiono możliwości wykorzystania satelitarnej techniki pomiarowej GPS do pomiarów przemieszczeń powierzchni terenów górniczych. Szczególną uwagę zwrócono na aspekt dokładnościowy metody, wykorzystującej nowoczesną sieć stacji permanentnych ASG-EUPOS. W tym względzie skorzystano z licznych obserwacji geodezyjnych (również autorskich), wykonanych na terenach górniczych na przestrzeni ostatnich lat..

EN

The measurements of the surface deformation in the areas within the impact of underground mining exploitation have been carried out in Poland for dozens of years. Those measurements mostly cover vast areas of dozens of square kilometres. As a result, geodesic observations of the aforementioned changes are both time- and labour-consuming. In order to minimize the amount of work and time, new technologies have been introduced. One of them is the GPS satellite measurement method, which when operated in the RTK mode can provide information on spatial point displacement in a relatively short time. The precision of the obtained results requires further discussion in the aspect of the size of the changes observed. This article presents the possible use of the GPS measurement technique to measure the displacements of the surface of mining areas. Special attention was paid to the precision aspect of the method that uses a modern network of permanent ASG-EUPOS stations. In this aspect numerous geodesic observations made in the mining areas (including the ones made by the author of this article) were used.

10

The influence of the rate of mining operations on the development of subsidence troughs

Litwiniszyn J.

Archives of Mining Sciences

|

2000

|

Vol. 45, nr 3

323-331

EN

Eq (1) was taken as the model for subsidence trough development, where w = w(x,z) is the vertical component of rock mass displacement. The solution to (1) for the imposed condition (4) has the form (5). The form of the functions wo = wo (x, t) in Eq (4) depends on rock properties and the velocity of moving working front (Fig). As the analytical form of this functions is not available, some properties were assumed in qualitative terms, depending on how the roof subsided over the mined-out areas. The influence of velocity v and acceleration dv/dt of the working front motion on velocity and acceleration of vertical components of subsidence troughs was investigated.

PL

W równaniu (1) w = w(x,t) oznacza, w nieruchomym w stosunku do ziemi kartezjańskim układzie współrzędnych [x, z] o osi z skierowanej pionowo do góry, pionową składową przemieszczeń górotworu. Wielkość a w rów. (1) charakteryzuje własności górotworu. Dla z = 0, -- < x < + w momencie t = 0 zadana jest, rów. (4), wielkość wo = wo (x, t). Rozwiązanie rów. (1), dla warunku (4) ma postać (5), gdzie czas t jest parametrem. Rozwiązanie to opisuje w czasoprzestrzeni {x, z, t) pole niecek w obszarze z 0, --< x < +, dla t > 0. Warunek (4) przyjmujemy w postaci przemieszczającego się względem osi x frontu eksploatacji O z prędkością -- v, skierowaną przeciwnie niż oś x (rys). Zadanie polega na zbadaniu wpływu prędkości v na kształtowanie pola niecek osiadania w = (x,z,t). Dla rozwiązania tego zadania przyjmujemy jako układ odniesienia oś , równoległą do osi x i zgodnie z nią skierowaną. Oś , porusza się z prędkością -- v względem osi x. Punkt zerowy osi znajduje się w punkcie Ő (rys. 1), który jest punktem przemieszczającego się razem z osią , frontu eksploatacji. Między współrzędnymi x, t i , t zachodzi związek (6) (rys. 1). Pionowa współrzędna osiadania niecki dla z = 0 opisana jest w układzie {,t} wielkością w~ o = w~o[,t). Pomiędzy nią a wielkością w = wo(x, t) w układzie {x, t] zachodzi związek (7). Rozważmy związki, jakie zachodzą między prędkościami i przyspieszeniami pionowych składowych niecek osiadania w (x, t) i w~ (, t). Dokonujemy tego różniczkując funkcję w~o = w~ [ (x, t), t] wg czasu t jako funkcję złożoną i podstawiając za = (x, t) wielkość z rów. (6). Otrzymujemy wielkości prędkości Wo = Wo (x, t) i przyspieszeń Vo = Vo (x, t) rów. (10) i (12) panujące na poziomie z = 0 w nieruchomym w stosunku do ziemi układzie {x, t}. Dysponując tymi wielkościami za pomocą rów. (5) wyznaczamy prędkość osiadania niecek w czasoprzestrzeni {x,z,t}, W= W[x,z,t) rów. (15) i podobnie przyspieszeń osiadania tych niecek V = V(x,z,t). Dla zilustrowania wyżej podanych rozważań podano przykład. W przykładzie tym funkcję w~ = w~ (, t) przyjęto w postaci zgodnej z krzywą osiadania stropu nad eksploatowanym pokładem. Obrazem jest jej krzywa w~ o(, t) dla t > to (rys.). Spełnia ona warunki (16)---(20). Przedyskutowano przypadki, gdy prędkość frontu eksploatacji v = 0, v = const # 0 i gdy dv/dt # 0, tzn. gdy istnieje przyspieszenie frontu eksploatacji. Dobór tych wielkości ma znaczenie w profilaktyce szkód górniczych, a w szczególności przy rozruchu i zatrzymaniu frontów eksploatacji.