Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Monitoring ilościowy i jakościowy wód powierzchniowych - razem czy osobno?

Wilk Paweł, Orlińska-Woźniak Paulina

Gospodarka Wodna

|

2024

|

Nr 2

14--17

PL

W Polsce funkcjonują dwa systemy monitoringu wód powierzchniowych: ilościowy (hydrologiczny) i jakościowy. Chociaż oba podlegają wyspecjalizowanym instytucjom, to rozproszenie kompetencji stwarza również problemy w postaci np. odmiennych zasad zarządzania czy spójności lokalizacyjnej. Ma to wpływ na skuteczność obu systemów, zwłaszcza w obliczu rosnącej presji na środowisko wodne. Zmiany wydają się więc konieczne, a ich podstawą powinna być daleko idąca skoordynowana współpraca instytucjonalna i w konsekwencji integracja lokalizacyjna obu systemów uzupełniana przez modelowanie zlewniowe.

EN

In Poland, there are two surface waters monitoring systems: quantitative (hydrological) and qualitative. Although both are controlled by specialised institutions, the dispersion of competences gives rise to issues related to, among others, different management principles or lack of location coherence. It adversely impacts the effectiveness of both systems, especially in the context of an increasing pressure on the water environment. Change seems therefore necessary and it should be based on the far-reaching institutional cooperation and, as a result, location integration of both systems supplemented by the catchment areas monitoring.

2

Ocena możliwości poprawy jakości wód powierzchniowych

Marciniewicz-Mykieta Małgorzata

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2024

|

Nr 3

15--19

PL

Celem niniejszego artykułu była ocena możliwości poprawienia jakości wód powierzchniowych w Polsce. Właściwa ocena jakości wód powierzchniowych oparta jest o monitorowanie różnych komponentów, włączając biologicznie i fizyko-chemiczne. Przedstawiono historię krajowego monitoringu wód powierzchniowych oraz proces oceny jakości oceny wód powierzchniowych. Analiza wyników ostatniego monitoringu wykazała zły stan jakości wód powierzchniowych. Zaprezentowano wstępną analizę możliwości poprawy tego stanu.

EN

The aim of this article was to assess of improving surface water quality in Poland. A proper assessment of surface waters quality is based on appropriate monitoring of various components, including physico-chemical and biological. A history of national surface waters monitoring and the surface water quality assessment process were provided. Data analysis from the last monitoring has shown a bad state of surface waters quality. Preliminary water pollution control measures were provided.

3

Total phosphorus and total Kjeldahl nitrogen removal using an aerobic granular sludge process. Case studies ANN and RSM modeling

Sanchez-Sanchez Celina, Flores-Gomez Jean, Moeller-Chávez Gabriela, Morales-Rivera Juan

Environment Protection Engineering

|

2024

|

Vol. 50, nr 1

123--137

EN

Removing nutrients from wastewater is essential because high concentrations in aquatic systems lead to severe eutrophication problems, the most common impairment of surface waters such as lakes and oceans. Total phosphorus (TP) and total Kjeldahl nitrogen (TKN) were removed from mixed wastewater using an aerobic granular sludge process in a sequencing batch reactor (AGS-SBR). An artificial neural network (ANN) and response surface methodology (RSM) were applied to evaluate the main parameters of the process. For TKN removal, only cycle time (CT) (0.0475) was a significant variable, achieving removal efficiencies of up to 81%. In TP case removal, two parameters, VER and AR, were substantial for this process, completing elimination efficiencies of around 40%. On comparing the models with statistical indices, ANN coupled with the moth-flame optimization algorithm (ANN-MFO) demonstrated higher performance with an adjusted R2 (0.9866) for the case of TP removal and (0.9519) for TKN removal.

4

Assessment of the effects of modernization of municipal wastewater treatment plants in Rawicz and Kościan

Makowska Małgorzata, Kujawiak Sebastian, Maćkowiak Maciej, Lechniak Bartosz, Borkowski Dawid

Environment Protection Engineering

|

2024

|

Vol. 50, nr 2

27--40

EN

The increase in the standard of living and economic development of cities and smaller settlement units implies the extension and modernization of infrastructure, including wastewater collection and treatment systems, which is closely related to the protection of surface water and groundwater. This study analyzes the effects of the modernization of two wastewater treatment plants carried out between 2019 and 2020. These are the municipal wastewater treatment plants for Rawicz and Kościan in the Wielkopolska region. The analysis of contamination indicators and wastewater treatment efficiency showed that in both plants, the modernization and extension of wastewater treatment and sludge treatment technologies resulted in improved treated wastewater parameters and better sludge preparation for use. The high efficiency of contaminant removal (mostly above 94%) improves the standard of living, intensifies care for the environment, and increases the attractiveness of the agglomerations served by the analyzed plants. The obtained results were confirmed by statistical tests.

5

Prawo służące retencji powierzchniowej

Gruszecki Krzysztof

Zieleń Miejska

|

2023

|

Nr 1

49--50

PL

Działania zmierzające do zapewnienia prawidłowej retencji wód powierzchniowych w kraju mają swoje prawne źródła w Konstytucji RP. Ma to związek z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zasada ta jest również fundamentem projektowania i utrzymania „zielonych rozwiązań” w miastach, bo jak wiadomo, bez prawidłowej gospodarki zasobami wodnymi nie ma szans na zazielenianie miast.

6

Stan wód powierzchniowych - ciągły niedobór informacyjny

Szalińska van Overdijk Ewa

Technologia Wody

|

2023

|

Nr 4 (82)

49-51

PL

Rzetelna informacja o stanie środowiska wodnego i stopniu jego zanieczyszczenia jest podstawą skutecznych działań zarówno w sytuacjach kryzysowych, jak i rutynowych działaniach zmierzających do osiągnięcia l utrzymania dobrego stanu wód. Od ponad sześćdziesięciu lat w Polsce prowadzone są dwa równoległe i nieskorelowane ze sobą przestrzennie i informacyjnie systemy monitoringu wód powierzchniowych płynących: ilościowy i jakościowy. Za każdy z nich odpowiedzialna jest inna instytucja, podlegająca innemu ministerstwu, co sprawia, że systemy te działają według odmiennych zasad, a ewentualna zbieżność lokalizacyjna punktów monitoringowych jest bardziej kwestią przypadku niż zamierzonego działania. Dodatkowym czynnikiem pogłębiającym niedobór informacyjny jest niekompletny system ewidencji zrzutów (presji) zanieczyszczeń do wód. Pomimo podejmowanych działań doraźnych wywołanych ubiegłoroczną katastrofą na Odrze system pozyskiwania wiarygodnej informacji o stanie wód powierzchniowych jest nadal niezadowalający.

EN

Reliable information on the status of the aquatic environment and the degree of its pollution is the basis for effective actions both in crisis situations and routine activities, aimed at achieving and maintaining good water status. For over sixty years, parallel, spatially and informationally uncorrelated systems of surface waters monitoring have been carried out in Poland: quantitative and qualitative. A different institution, subordinate to a different ministry, is responsible for each of them, which ins that these systems operate according to different principles, and the possible convergence of the monitoring points location is more a matter of chance than intentional action. An additional factor that deepens the information gap is the incomplete system for recording pollutant discharges (pressures) into receivers. Despite the ad hoc actions resulting from last year’s disaster on the Oder River, the system for obtaining reliable information on the state of surface waters is still unsatisfactory.

7

Regulacje prawne dotyczące poziomów stężeń hormonów i antybiotyków

Antos Joanna, Ciślak Marianna

Technologia Wody

|

2023

|

Nr 1 (79)

41-44

PL

W artykule przedstawiono dowody wskazujące na obecność hormonów i antybiotyków w środowisku, a także omówiono potencjalne źródła tego typu zanieczyszczeń. Z analizy obowiązujących ustaw i dyrektyw w Polsce oraz Unii Europejskiej dotyczących jakości wód powierzchniowych i tych do spożycia wynika, że obecność farmaceutyków, nie jest objęta obowiązkiem kontroli. W celu poprawy jakości wody konieczne jest zwiększenie świadomości społecznej na temat małych zasobów wodnych oraz realnego wpływu każdego człowieka na jakość wody, a także szczegółowe regulacje prawne dotyczące mikrozanieczyszczeń.

EN

This article presents a compilation of research results indicating the presence of hormones and antibiotics in the environment, and identtfies potential sourcesof these contaminants. An analysis of the current laws and directives in Poland and the European Union concerning the guality of surface and drinking water shows that, of the wide range of pharmaceuticals, the concentrations of only some of them are subject to mandatory control. In order to improve water quality, it is necessary to increase public awareness of smali water resources and the real impact of each individual on water quality, as well as specific legal regulations on micropollutants.

8

Czy metabolity Chloridazonu, herbicydu który był stosowany kilkanaście lat temu, mogą pojawić się w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi?

Pruss Alina, Kociuba Agnieszka, Przybylska Aleksandra, Zgoła-Grześkowiak Agnieszka, Frankowski Robert

Technologia Wody

|

2023

|

Nr 1 (79)

26-30

PL

Chloridazon był herbicydem stosowanym w uprawach buraka cukrowego, powodował hamowanie procesu fotosyntezy jednorocznych chwastów szerokolistnych. W ostatnich dziesięcioleciach chloridazon uznawano za nieszkodliwy, dlatego był chętnie stosowany przez rolników w wielu krajach. Rozkłada się on na dwa metabolity: chloridazon-desfenyl i chloridazon-metylo-desfenyl. Ze względu na swoją polarność i rozpuszczalność metabolity te zaliczane są do związków mobilnych, w związku z czym mogą zanieczyszczać wody powierzchniowe i gruntowe. Metabolity te mogą pojawić się również w wodzie przeznaczonej do spożycia przez ludzi. Chociaż nie są one herbicydami, należy je monitorować, gdyż ich kumulacja i długotrwałe utrzymywanie się w wodzie może stanowić zagrożenie dla zdrowia człowieka. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie najnowszych doniesień literaturowych dotyczących zanieczyszczenia wody herbicydami ze szczególnym uwzględnieniem chloridazonu i jego metabolitów oraz wskazanie możliwości ich eliminacji z wody.

EN

Chloridazon was an herbicide used in sugar beet crops; inhibited the photosynthesis process of annual broad-leaved weeds. In recent decades, chloridazon has been considered harmiess, so farmers in many countries have used it. Chloridazon is broken down into two metabolites: chloridazon-desphenyl and chloridazon-methyl-desphenyl. As a result of their polarity and solubility, these metabolites are classified as mobile compounds, therefore, they can contaminate surface and groundwater.These metabolites may also occur in water intended for human consumption. Although chloridazon metabolites are not herbicides, they should be monitored because their accumulation and long-term persistence in water can pose a threat to human health.The purpose of this article is to present the latest literature reports on herbicide water contamination, with particular emphasis on chloridazon and its metabolites, and to indicate the possibility of their elimination from water.

9

Ścieki opadowe i roztopowe oraz możliwości ochrony wód powierzchniowych przed ich zrzutami

Pohl Alina, Kostecki Maciej

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2022

|

nr 1

36--40

PL

Jednym ze źródeł zanieczyszczeń wprowadzanych do wód powierzchniowych są ścieki opadowe i roztopowe. Ładunek zanieczyszczeń w nich zawarty może być różny, w zależności m.in. od charakteru zlewni, z której spływają, czy intensywności i czasu opadów. Tereny miejskie, w szczególności tzw. powierzchnie szczelne, stwarzają sprzyjające warunki do gromadzenia zanieczyszczeń stałych, powstających głównie w wyniku działalności człowieka. Spływy z tych powierzchni mogą powodować niekorzystne zmiany w odbiorniku, takie jak np. redukcja liczby organizmów żywych i ograniczenie bioróżnorodności.

EN

One of the sources of pollution introduced into surface waters are rainwater and snowmelt. The load of pollutants contained in them may be different depending, inter al ia, on the character of the catchment area from which they flow down, or the intensity and duration of rainfall. Urban areas, in particular the so-called sealed surfaces, create favourable conditions for the accumulation of solid contaminants, generated mainly by human activity. The flows from sealed surfaces eon cause adverse changes in a receiver, such as, for example, the decrease in the number of living organisms and reduced biodiversity.

10

Assessment of Heavy Metal Pollution in the Surface Water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers, Vietnam

Thieu Van Vu Duc, Dinh Thi Thu Huong, Nguyen Thi Truc Thao, Nguyen Thuy Lan Chi, Nguyen Binh An, Pham Anh-Duc

Inżynieria Mineralna

|

2022

|

no. 2

85--90

EN

Heavy metals are a pressing concern in terms of their pollution in aquatic ecosystems because of their persistence, environmental toxicity, bioaccumulation. Aquatic environments receive heavy metals in untreated or inadequately treated wastewater from domestic, industrial, agricultural, and navigation sources. The Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers play the key roles of irrigation, navigation and ecological restoration. It is crucial to ascertain the pollution status, influencing factors, ecological risks, and possible sources of heavy metals in the surface water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers. In this study, surface water from 7 sampling sites over was collected from the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers, over 7 consecutive periods from April 2019 to October 2021. Each surface sample was analyzed for 9 heavy metals including Fe, Mn, Cr, Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, As. The sampling technique and sample treatment were done based on the Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater. The time and space variation of heavy metal concentrations were examined to test the analysis of variance (ANOVA) and correlation among all the parameters using R statistical software. The results suggest a spatial homogeneity of heavy metals in the surface water the studied rivers. Among all nine examined heavy metals in the studied area, the concentrations of Fe (1.00 ÷ 5.06 mg/L) and Mn (0.14 ÷ 0.28 mg/L) are the highest, and the concentrations of Cr, Cd and As are the lowest that lower limit of detection. The results suggested that the mean concentrations of Fe and Mn were above the acceptable limits of the National technical regulation on surface water quality (QCVN 08-MT: 2015/BTNMT). While the concentrations of Fe, Mn, Zn, Cu, Pb, Ni do not meet the Water quality criteria for aquatic life (United State Environmental Protection Agency). Anthropogenic activities can be the main source of heavy metals in in the surface water of the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers. Among the heavy metals, a significant positive correlation was observed between Fe, Mn, Zn and Ni (0.64 ÷ 0.87), whereas Cu exhibited a significant positive correlation with Ni (0.51). While Cu and Pb showed a not too strong correlation with Fe, Mn, Zn and Ni (0.25 ÷ 0.48). The distribution of heavy metals may also be influenced by properties of heavy metals and fluctuations in water flows. The results provide guidance for controlling heavry metal pollution and protectting water sources in the Doi-Cho Dem-Ben Luc Rivers.

PL

Metale ciężkie stanowią palący problem zanieczyszczenia w ekosystemach wodnych ze względu na ich trwałość, toksyczność dla środowiska i bioakumulację. Środowiska wodne sa zasilane w metale ciężkie z nieoczyszczonych lub nieodpowiednio oczyszczonych ścieków ze źródeł domowych, przemysłowych, rolniczych i żeglugowych. Rzeki Doi-Cho Dem-Ben Luc odgrywają kluczową rolę w nawadnianiu terenów, transporcie odnym i odbudowie ekologicznej. Kluczowe znaczenie ma ustalenie stanu zanieczyszczenia, czynników wpływających, zagrożeń ekologicznych i możliwych źródeł metali ciężkich w wodach powierzchniowych rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc. W artykule przedstawiono wyniki badania wód powierzchniowych, próbki pobrano z 7 punktów pomiarowych z rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc przez 7 kolejnych okresów od kwietnia 2019 r. do października 2021 r. Każda próbka została przeanalizowana pod kątem zawartości 9 metali ciężkich: Fe, Mn, Cr , Zn, Cu, Pb, Cd, Ni, As. Metodyka pobierania próbek i obróbki próbek zostały opracowane w oparciu o Standardowe Metody Badania Wód i Ścieków. Zbadano zmienność w czasie i przestrzeni stężeń metali ciężkich, do analizyy wyników wykorzystano analizę wariancji (ANOVA) i korelacji między wszystkimi parametrami przy użyciu oprogramowania statystycznego. Wyniki sugerują przestrzenną jednorodność zawartości metali ciężkich w wodach powierzchniowych badanych rzek. Spośród wszystkich dziewięciu badanych metali ciężkich w badanym terenie najwyższe są stężenia Fe (1,00 ÷ 5,06 mg/L) i Mn (0,14 ÷ 0,28 mg/L), a najniższe Cr, Cd i As (wartości odpowiadające dolnej granicy wykrywalności). Wyniki wskazują, że średnie stężenia Fe i Mn były powyżej dopuszczalnych limitów, opisanych w krajowych normach dotyczących jakości wód powierzchniowych (QCVN 08-MT: 2015/BTNMT). Natomiast stężenia Fe, Mn, Zn, Cu, Pb, Ni nie spełniają kryteriów jakości wody dla organizmów wodnych (Agencja Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych). Działalność antropogeniczna może być głównym źródłem metali ciężkich w wodach powierzchniowych rzek Doi-Cho Dem-Ben Luc. Wśród metali ciężkich zaobserwowano istotną dodatnią korelację między zawartością Fe, Mn, Zn i Ni (0,64 ÷ 0,87), natomiast Cu wykazywała istotną dodatnią korelację z Ni (0,51). Zawartości Cu i Pb wykazywały niezbyt silną korelację z Fe, Mn, Zn i Ni (0,25 ÷ 0,48). Na rozmieszczenie metali ciężkich mogą mieć również wpływ właściwości metali ciężkich oraz wahania przepływów wody. Wyniki dostarczają wskazówek dotyczących kontrolowania zanieczyszczenia metalami ciężkimi i ochrony źródeł wody w rzekach Doi-Cho Dem-Ben Luc.

11

Zanieczyszczenie związkami per- i polifluoroalkilowymi (PFAS) wód naturalnych oraz wody przeznaczonej do picia

Kryłów Małgorzata

Instal

|

2022

|

nr 10

51--56

PL

Dyrektywa UE 2020/2184 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia wprowadza limity stężeń substancji organicznych, które nie są uwzględnione w obecnie obowiązującym Rozporządzeniu Ministra Zdrowia (poz. 2294 z dnia 7 grudnia 2017 r.) w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia. Nowymi substancjami, które zostały uwzględnione w Dyrektywie są między inni związki per- i polifluoroalkilowe (PFAS). Związki te charakteryzują się wysoką toksycznością, immunosupresyjnością oraz są rozpowszechnione w środowisku naturalnym. W pracy przedstawiono przegląd obecnej wiedzy dotyczącej zawartości PFAS w wodach powierzchniowych i podziemnych. Kwas perfluorooktanosulfonowy (PFOS) i kwas perfluorooktanowy (PFOA) zostały zamieszczone w załączniku B Konwencji Sztokholmskiej, w wyniku czego została ograniczona ich produkcja oraz ich zastosowanie. W produktach przemysłowych zaczęto wykorzystywać krótkołańcuchowe PFAS, takie jak kwas perfluorobutanowy (PFBA) i kwas perfluorobutanosulfonowy (PFBS). Podobną zmianę zauważono w profilu wykrywanych w środowisku wodnym PFAS. W artykule zamieszczono krótki przegląd efektywności usuwania tych związków w procesach stosowanych w uzdatnianiu wody na cele wody przeznaczonej do spożycia.

EN

EU 2020/2184 Directive of December 16, 2020 on the quality of water intended for drinking introduces limits on concentrations of organic substances, which are not included in the current Ordinance of the Minister of Health (item 2294 of December 7, 2017) on the quality of water intended for drinking. The new substances included in the Directive are per- and polyfluoroalkyl compounds (PFAS). These compounds are highly toxic, immunosuppressive and widespread in the natural environment. The paper presents an overview of the current knowledge on the PFAS content in surface and ground waters. Perfluoro-octanesulfonic acid (PFOS) and perfluorooctanoic acid (PFOA) have been included in Annex B of the Stockholm Convention, which has resulted in a restriction of their production and use. Short-chain PFASs such as perfluorobutanoic acid (PFBA) and perfluorobutanesulfonic acid (PFBS) have begun to be used in industrial products. A similar change was noticed in the profile of PFAS detected in the aquatic environment. The article presents also a brief review of these compounds removal effectiveness in water treatment processes for drinking waters.

12

Mikroplastik i mezoplastik w wybranych wodach płynących na obszarze aglomeracji krakowskiej

Dacewicz Ewa, Bergel Tomasz, Łobos-Moysa Ewa, Moraczewska-Majkut Katarzyna, Nocoń Witold K.

Instal

|

2022

|

nr 9

43--47

PL

W pracy dokonano oceny występowania cząstek plastiku w zastoiskach Wisły, przepływającej przez aglomerację krakowską. W pobranych próbkach wód określono obecność plastikowych zanieczyszczeń z uwzględnieniem ich pochodzenia, wielkości, koloru i kształtu. We wszystkich badanych zastoiskach stwierdzono obecność zarówno pierwotnych, jak i wtórnych cząstek tworzyw sztucznych. Na podstawie wielkości drobin plastiku wyróżniono dwie główne jego grupy: mikroplastik i mezoplastik. Ze względu na kolor drobin wyróżniono sześć głównych grup: biały, czarny, czerwony, niebieski, szary i inny. Pod kątem kształtu, cząstki tworzyw sztucznych zakwalifikowano do pięciu grup tj. folia, granulki, płatki, skrawki i włókna.

EN

In the article, the assessment of the occurrence of plastic particles in the reservoirs of the Vistula River flowing through the Krakow agglomeration was made. In the collected water samples, the presence of plastic particles according to their origin, size, color and shape was determined. The presence of plastic particles in all the tested stagnations was found. Based on the size, two main groups were distinguished, i.e. microplastic and mesoplastic. Due to the color of the particles, six main groups of plastic are distinguished: white, black, red, blue, gray and others. In terms of shape, the plastic particles are classified into five groups, i.e. foil, granules, flakes, scraps and fibers.

13

Use of Quality and Organic Pollution Indices in The Physico-Chemical Quality Assessment of Kébir Wadi East Surface Waters (Region of El Taref, Extreme North East Algeria)

Bahroun Sofia, Nouri Nada, Smida Bouthaina

Civil and Environmental Engineering Reports

|

2022

|

Vol. 32, no. 1

43--58

EN

Surface water is subject to strong anthropogenic pressures caused by the development and the extension of the agricultural activities and also by the industrial and domestic activities. Pollution is a major environmental problem due to discharges into rivers and the excessive use of agricultural fertilizers add to that the discharges from urban and industrial sources. The aim of this study is to assess the quality and the state of the organic pollution of surface water in the Kébir wadi east, based on the Water Quality Index (WQI) and the Organic Pollution Index (OPI) during six sampling campaigns carried out between April and September of the year 2011. Seven stations were studied along the Kébir wadi east downstream from the Mexa Dam. The results are visualized by the use of GIS through making thematic maps. They revealed that half of the stations show excellent to good water quality and moderated organic pollution except the stations S3, S6 and S4, that have poor water quality and high pollution at S3 and S6 respectively, and non-potable water with very high organic pollution at S4. The anthropogenic environmental deterioration recorded in the wadi is the result of the use of nitrogen and phosphate agricultural fertilizers and especially, the discharge of untreated domestic and industrial wastewater from neighbouring agglomerations. The seasonal variation remains discrete and reflects a slight tendency to the deterioration of the waters of El Tarf region during the low waters of the summer period.

14

Wpływ zmian klimatycznych na zasoby, chemizm i biologię wód powierzchniowych Polski

Siuda Waldemar, Grabowska Karolina, Kiersztyn Bartosz

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 4 (78)

4--21

PL

Ekosystemy wód powierzchniowych są jednym z elementów biosfery najbardziej narażonych na skutki zachodzących zmian klimatycznych. Efektem nadchodzącej katastrofy klimatycznej będzie w przypadku Polski: (i) postępujące obniżanie się poziomu wód gruntowych; (ii) zanikanie niewielkich zbiorników wodnych; (iii) przyspieszenie antropogenicznej eutrofizacji i degradacji pozostałych, a w końcu, (iv) ostry deficyt wody zmieniający środowisko przyrodnicze, drastycznie pogarszający warunki życia mieszkańców oraz uniemożliwiający dalszy rozwój kraju. W celu spowolnienia, a w przyszłości odwrócenia niekorzystnych zmian, konieczne są działania zarówno o zasięgu globalnym (ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, zaprzestanie wylesiania planety ochrona oceanów) oraz lokalnym. O ile na działania globalne nasz wpływ jest ograniczony, to elementy ochrony zasobów wodnych Polski należy wdrożyć niezwłocznie. Winny one zmierzać w kierunku: (i) oszczędniejszego gospodarowania zasobami wodnymi; (ii) spowolnienia odpływu wód z terenu Polski oraz (iii) skrupulatnej ochrony wód powierzchniowych przed rosnącym dopływem biogenów. Ze względu na istniejące dodatnie sprzężenie zwrotne pomiędzy zmianami klimatu i procesami eutrofizacyjnymi rozważyć należy także możliwość coraz szerszego wdrażania biotechnologii środowiskowych mających na celu: (i) ograniczanie produkcji biomasy przez zespoły fitoplanktonu, (ii) odtwarzanie pofragmentowanych łańcuchów i sieci troficznych oraz (iii) ochronę i zwiększanie różnorodności biologicznej zapewniającej homeostazę ekosystemów wodnych.

EN

Surface water ecosystems are the elements of the biosphere that are most exposed to the effects of climate change. In the case of Poland, the effects of the upcoming climate catastrophe will be: (i) a progressive lowering of groundwater levels (ii); the disappearance of small water reservoirs; (iii) an acceleration of anthropogenic eutrophication and degradation of the remaining ones and finally (vi) a sharp water deficit changing the terrestrial environment, drastically worsening the living conditions of citizens and preventing further development of the country. In order to slow down and reverse unfavorable changes it is necessary to counteract them on a global as well as a local scale. While the influence of average inhabitant of Poland on global warming and related phenomena is limited, effective protection of our water resources from repercussions of climate change on a country scale is necesary. However, it has to be introduced immediately. It should comprise of: (i) prevention of wastage of water and more efficient management of groundwater resources; (ii) slowing down of the outflow of waters from land to Baltic Sea by increasing their retention and (iii) scrupulous protection of water reservoirs against their over-fertilization by organic matter as well as by mineral P and N compounds. Due to an existing positive feedback between climate change and eutrophication processes, it seems necessary to develop new (and implement just existing) environmentally friendly biotechnologies targeted at re-oligotrophication of surface waters. They would ensure: (i) reduction in biomass production by phytoplankton dominated by cyanobacteria, (ii) restoration of damaged trophic chains and webs; (iii) protection and enhancement of biodiversity and finally, (iv) restoration and maintenance of homeostasis in aquatic ecosystems.

15

Eksperymenty technologiczne z zastosowaniem wzoru matematycznego, dotyczącego automatycznego dawkowania koagulantu PAX-XL-10 w zależności od mętności i przepływu wody powierzchniowej z rzeki Wisłok w prowadzeniu procesu koagulacji Zakładu Uzdatniania Wody w Iskrzyni

Turek Adam, Miler Paweł, Pleśniak Zbigniew

Technologia Wody

|

2021

|

Nr 1 (75)

24--30

16

Sezonowy monitoring skażeń promieniotwórczych wód kopalnianych i ich wpływ na jakość wód powierzchniowych pogranicza polsko-czeskiego

Chmielewska Izabela, Wysocka Małgorzata, Drobek Leszek, Dombek Václav

Przemysł Chemiczny

|

2021

|

T. 100, nr 6

569--572

PL

Wody dołowe odprowadzane z podziemnych zakładów górniczych na powierzchnię oraz zrzucane do wód powierzchniowych charakteryzują się znacznym stopniem zasolenia, wynoszącym nawet do 120 g/L. Wraz ze wzrostem zasolenia obserwuje się wzrost stężenia naturalnych nuklidów promieniotwórczych, głównie izotopów radu ²²⁶Ra i ²²⁸Ra. Przedstawiono wyniki okresowych pomiarów stężenia radu w wodach kopalnianych oraz w wodach powierzchniowych rzeki Odry, do której zrzucane są wody dołowe.

EN

In 2010-2019, the concn. of ²²⁶Ra and ²²⁸Ra isotopes was detd. in groundwater discharged from mining plants and in the surface waters of the Odra River behind the groundwater discharge zone. The concns. of the natural radionuclides ²²⁶Ra and ²²⁸Ra in underground mine waters were 0.06-170 and 0.08-92 Bq/L, resp. and in the surface waters of the Odra river, 10-60 and 30-70 mBq/L, resp.

17

Zanieczyszczenia wód powierzchniowych metalami ciężkimi

Niesiobędzka Krystyna

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2021

|

R. 26, nr 1

26--30

18

Zasoby, pobory i zużycie wody w Polsce

Michałkiewicz Michał, Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Kiersnowska Zofia, Lemiech-Mirowska Ewelina

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 2 (70)

4--7

PL

Na podstawie danych zawartych w opracowaniu GUS „Ochrona środowiska 2019” omówiono charakterystykę wód w Polsce. Zarządzanie zasobami wodnymi jest realizowane z uwzględnieniem podziału państwa na obszary dorzeczy, regiony wodne i zlewnie. Jednostkami organizacyjnymi odpowiedzialnymi za gospodarowanie wodami w regionie wodnym są Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW). Przedstawiono dane i bilanse zasobów wód powierzchniowych oraz zasoby eksploatacyjne wód podziemnych. Największy udział w poborze wody (69%) przypadał na cele produkcyjne, a na potrzeby eksploatacji sieci wodociągowej wynosił 21,5%. Produkcja wody przez zakłady wodociągowe w 2018 r. oparta była głównie o zasoby wód podziemnych (73%, tj. 1552,2 hm3), które są zdecydowanie lepszej jakości. Zużycie wody na potrzeby gospodarki narodowej i ludności było zróżnicowane w poszczególnych województwach i miastach. Omawiając gospodarowanie wodą w sieci wodociągowej przedstawiono długość sieci wodociągowej rozdzielczej (307 690,4 km), liczbę przyłączy do budynków mieszkalnych (5 682,4 tys.) oraz zużycie wody dostarczanej przez sieć wodociągową w gospodarstwach domowych w Polsce w przeliczeniu na jednego mieszkańca (33,3 m3/rok). Wartości te zmieniały się na przestrzeni ostatnich lat.

EN

The data derived from the work by the Statistics Poland entitled “Environment 2019” provided a basis for discussing the characteristics of water resources in Poland. Water resources management takes into account the division of the country into river basin districts, water regions and drainage basins. Regional Water Management Boards (Polish: Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej (RZGW)) are the organizational units responsible for water management in the water region. Data and balance of surface water resources (by RZGW) were presented, as well as exploitable underground water resources. The largest share in water intake (69%) was for production purposes, whereas 21.5% was for the operation of the water supply system. In 2018 water production by municipal waterworks was mainly based on groundwater resources (73%, i.e. 1552.2 hm3), which are of far better quality. Water consumption for the needs of the national economy and population varied in individual voivodships and cities. The discussion on water management in the water supply network included the length of water supply distribution network (307690.4 km), the number of connections to residential buildings (5682.4 thousand units) and the consumption of water supplied by the water supply network in households in Poland per one inhabitant (33.3 m3/year). These values have been changing over the course of recent years.

19

Zacznijmy wreszcie walczyć ze stepowieniem Wielkopolski

Wojtkowiak Roman

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 5 (73)

44--46

PL

Wiosna 2020 r. była w Polsce kolejną już z rzędu wiosną z bardzo małymi opadami deszczu. Również zima 2019/2020 nie należała do zbyt mroźnych, a w tym okresie zupełnie nie dało się także „zauważyć” śniegu. To wszystko spowodowało, że jak mantra wrócił na tapetę temat „stepowienia Wielkopolski”. Naukowcy po raz kolejny się uaktywnili, politycy „z ogromną troską nad problemem się pochylili”, decydenci i gospodarze terenu „zabrali głos”, ale – ponieważ spadło znowu trochę deszczu – nad tym problemem znowu zapadła cisza.

20

Wody powierzchniowe Polski i ich jakość

Kiersnowska Zofia, Michałkiewicz Michał, Kruszelnicka Izabela, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Lemiech-Mirowska Ewelina

Technologia Wody

|

2020

|

Nr 5 (73)

39--43

PL

W artykule omówiono elementy sieci wodnej Polski na podstawie danych nowego rocznika „Ochrona środowiska 2019” wydanego przez Główny Urząd Statystyczny. Około 88% powierzchni Polski leży w dorzeczu dwóch największych polskich rzek: Wisły i Odry. Ważną rolę w gromadzeniu wód powierzchniowych odgrywają jeziora, wśród których większość zlokalizowanych w Polsce to zbiorniki polodowcowe. Elementem sieci wodnej są również kanały łączące istniejące naturalne drogi wodne oraz sztuczne zbiorniki wodne pełniące głównie funkcje retencyjne i przeciwpowodziowe. Główny Inspektorat Ochrony Środowiska prowadzi badania monitoringowe wód powierzchniowych w oparciu o wyznaczone jednolite części wód powierzchniowych (jcwp), które stanowią podstawową jednostkę gospodarowania wodami. Stan jednolitych części wód rzek i jezior ocenia się jako dobry lub zły, analizując wyniki klasyfikacji ich stanu ekologicznego lub potencjału ekologicznego.

EN

The article discusses the elements of the water network in Poland on the basis of data from a new yearbook “Environment 2019” published by Statistics Poland. About 88% of Poland’s territory lies in the basin of the two largest Polish rivers: the Vistula and the Oder. An important role in the accumulation of surface waters is played by lakes, most of which are post-glacial reservoirs located in Poland. The water network also includes canals connecting the existing natural waterways and artificial water reservoirs that mainly perform retention and flood protection functions. The Chief Inspectorate of Environmental Protection conducts surface water monitoring studies based on designated surface water bodies, which are the basic unit of water management. The status of river and lake water bodies is assessed as good or bad by analyzing the results of classifying their ecological status or ecological potential.