Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Potencjalnie lecznicze wody radonowe wschodniej części Wysokiego Grzbietu Gór Izerskich (Sudety) o największej zawartości radonu w Polsce

Prusak Jakub, Przylibski Tadeusz A.

Przegląd Geologiczny

|

2023

|

Vol. 71, nr 2

58--70

EN

In the years 2020-2022, the authors conducted research on the activity concentration of 222 Rn in the groundwater of the eastern part of the Izera metamorphic unit. As a result, they found potentially medicinal radon waters in hornfelses of the eastern part of the Szklarska Poręba band. The value measured in one of the water samples appeared to be the highest activity concentration of 222Rn in groundwater of Poland so far - 3368 ±61 Bq/dm3. The authors also found that outflows of potentially medicinal radon waters account for almost 85.5% (47 out of 55) of all groundwater outflows in the study area. Thanks to the large amount of data obtained, the authors calculated a new value of the hydrogeochemical back-ground of 222 Rn in the groundwater of the Izera metamorphic unit. The background is currently 17-890 Bq/dm3. In Poland, higher values have only been reported of the Lądek-Śnieżnik metamorphic unit. The research results also open the way to the possible creation of a modern radon spa in Szklarska Poręba. It could operate in Biała Dolina on the basis of both previously found resources of radon waters of the Karkonosze granite and the radon waters forming within the eastern part of the Izera metamorphic unit.

2

Analiza wody w Rabe. Cz. 2, Pierwiastki śladowe: arsen - trucizna czy lek?

Adamska Monika, Pasztyła Grzegorz, Wachel Tomasz

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2021

|

R. 26, nr 4

22--26

3

Uzdrowiska polskie i surowce lecznicze w gospodarce rynkowej

Reśko D.

Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie

|

2017

|

nr 9

47--52

4

Analiza wody z Rabe. Cz. 2

Chorostyński A., Łach A., Pasztyla G.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2016

|

R. 21, nr 1

44-49, 52

5

Nowe dane dotyczące składu fizykochemicznego i izotopowego wód leczniczych antykliny Iwonicza-Zdroju – Rudawki Rymanowskiej

Chowaniec J., Gągulski T., Gorczyca G., Operacz T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2016

|

nr 466

43--50

PL

Wody lecznicze antykliny Iwonicza-Zdroju – Rudawki Rymanowskiej charakteryzują się mineralizacją od 1,24 do 19,25 g/dm3. Wśród nich można wyróżnić dwa typy hydrogeochemiczne: wody Cl–HCO3– Na, eksploatowane w większości rozpatrywanych ujęć, oraz wody HCO3– Cl–Na. Większość z nich zawiera składniki swoiste, jak np. jod (I) i dwutlenek węgla (CO2). Rezultaty badań izotopowych wskazują z dużym prawdopodobieństwem, że mamy tutaj do czynienia z czterema różnymi składowymi wód leczniczych: diagenetycznymi, reliktowo-morskimi (?) oraz wodami współczesnej i starszej infiltracji.

EN

The mineralization of the therapeutic water in the Iwonicz-Zdrój – Rudawka Rymanowska Antycline varies between 1.24 and 19.25 g/dm3. There are two hydrogeochemical types of the water: Cl–HCO3– Na (extracted in most of the studied intakes), and HCO3– Cl–Na. Most of them contain specific components like I and CO2. The studies point, with great probability, to the presence of four various compo¬nents: diagenetic, relict marine (?), of present-day infiltration, and of older infiltration.

6

Występowanie i wykorzystanie wód leczniczych w uzdrowisku Goczałkowice-Zdrój

Dembska-Sięka P.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

672--677

EN

It is commonly known that in the Upper Silesia the coal deposits exist. However, in that region also other mineral deposits such as therapeutic water are exploited. Such situation while two different deposits are exploited might lead to some problems. The Goczałkowice-Zdrój spa is the one amongst two spas in the Upper Silesia. There are three boreholes which exploits therapeutic water in Goczałkowice-Zdrój. The brine, which is exploited there, contains high concentration of iodine and ferrous ions. However the mineralization of water has decreased since the boreholes were drilled. The hydrogeological system of mineral water is very vulnerable for any changes. That is the reason why it should be well protected, especially while exploited water is used for therapeutic aims.

7

Numeryczny model przepływu wód podziemnych na potrzeby oceny zasobów dyspozycyjnych wód leczniczych i zwykłych na przykładzie zlewni potoków Milika i Andrzejówki

Buszta K., Szklarczyk T.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/1

628--634

EN

Model investigations were performed to determine the groundwater circulation system in the catchment area Andrzejówka and Milik streams. The results of these studies allowed to assess the renewability of groundwater resources. Documentation of disposable resources was prepared in the separate units water balance area for fresh and therapeutic water. These measures allowed to define the conditions of groundwater use in the analyzed area. This object was achieved through the development of a multi-layer mathematical model using the software package “Visual MODFLOW”, v. 4.3. According to the authors, the main advantage of the model is its ability to provide a coherent concept for the conditions of circulation and exchange of water with using most of the available direct and indirect data. The model in this present form is suitable for regional assessment of water circulation conditions including more than ever precise definition of renewable and disposable resources and water management balance, both fresh and therapeutic water.

8

Analiza trendów zmian składu chemicznego wód leczniczych z ujęcia b-13 w Busku-Zdroju z wykorzystaniem programu GWSDAT

Wątor K., Kmiecik E.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 10/2

1125--1130

EN

Curative water is the groundwater characterized by natural variation of physical and chemical parameters (Ustawa, 2011). Curative character valuation for natural resource (including curative water) should be made on the basis of documented investigations continuing at least three years (Rozporządzenie, 2006). Analysis of stability of chemical composition should also involve trend analysis. When trend is detected it could threaten the loss of the curative properties of water. In this paper authors present analysis of trends in chemical composition of therapeutic water from B-13 Anna intake (Busko-Zdrój region). The type of these water is chloridesodium, sulfide, iodide [Cl–Na, H2S, I]. The 33 results of chemical composition analysis were used in trend analysis. All these analysis were performed in years 1983–2012. Trend analysis was performed with use of GWSDAT software (Jones & Spence, 2013).

9

Quality assessment of healing mineral water using a variety measurement techniques

Zdeb M., Papciak D., Zamorska J., Miąsik M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2015

|

z. 62, nr 3/I

531--539

EN

Medicinal water can be, like all groundwater, appearing in the environment are constantly changing, which are both natural and caused broadly defined anthropopressure. In the case of medicinal waters, any changes to lower their health effects on the human organism are unfavorable. Consequently it is need for periodic testing of their terms of physico-chemical parameters, including mineral composition. The aim of this study was to determine the physicochemical parameters and assess the quality of 16 selected medicinal mineral waters found health resorts Rymanów Zdrój and Iwonicz Zdrój, and the possibility apply new techniques for the determination of the elemental composition of the water. The results of the elemental composition was undertaken using ion chromatography and X-ray fluorescence. For the latter indications additionally introduced variant hydrochloric acid treatment of the sample due to the high concentrations of chlorides in the test waters. Research has shown the presence of inter alia bar or niobium, elements that were not declared composed of the pump-and bottlers, in higher concentrations could cause such. intestinal cramps, muscle relaxation, and in extreme cases, paralysis of the respiratory center. Their adverse effect may be compounded by the use of inhaled therapeutic. Over this demonstrated significant differences in the quantitative composition of key elements, depending upon the method of determination. The results obtained allowed the calculation of indicators of water hydrochemical and their classification according to the Sulina Scale. The correctness of the analyzes concentrations of elements was confirmed balance of cations and anions. Based on pooled data was evaluated therapeutic properties of mineral waters and the possibility of their use in therapy.

PL

Wody uznane za lecznicze, podobnie jak wszystkie wody podziemne, występując w środowisku podlegają ciągłym zmianom, które mają charakter zarówno naturalny jak i wywołany szeroko pojętą antropopresją. W przypadku wód leczniczych, wszelkie zmiany obniżające ich zdrowotny wpływ na organizm człowieka są niekorzystne. Stąd też wynika potrzeba ich okresowego badania względem parametrów fizykochemicznych, w tym składu mineralnego. Celem niniejszej pracy było oznaczenie parametrów fizykochemicznych i ocena jakości szesnastu wybranych wód mineralnych leczniczych, występujących w uzdrowiskach Rymanów Zdrój oraz Iwonicz Zdrój, a także możliwość zastosowania nowych technik do oznaczania składu pierwiastkowego wody. W artykule przedstawiono wyniki analizy składu pierwiastkowego, która wykonana została z zastosowaniem chromatografii jonowej oraz fluorescencji rentgenowskiej. Dla tych ostatnich oznaczeń wprowadzono dodatkowo wariant z kwasem solnym do obróbki próbek, ze względu na wysokie stężenia chlorków w badanych wodach. Badania wykazały obecność m.in. baru czy niobu, pierwiastków, które nie znajdowały się w składzie deklarowanym przez pijalnie czy rozlewnie, a w większych stężeniach mogących powodować np. skurcze jelit, zwiotczenie mięśniowe, a w skrajnych przypadkach porażenie ośrodka oddechowego. Ich niekorzystne działanie może być potęgowane przez stosowanie inhalacji leczniczych. Ponad to wykazano znaczące różnice w składzie ilościowym kluczowych pierwiastków, w zależności od stosowanej metody oznaczania. Uzyskane wyniki pozwoliły na obliczenie wskaźników hydrochemicznych wód i ich klasyfikację według skali Sulina. Poprawność przeprowadzonych analiz ilości pierwiastków została potwierdzona bilansem kationów i anionów.

10

Nowe ujęcie wód leczniczych w Rymanowie-Zdroju

Chowaniec J., Operacz T.

Instal

|

2014

|

nr 7/8

78--80

PL

Rymanów-Zdrój usytuowany jest na antyklinie (fałdzie) Iwonicza Zdroju - Rudawki Rymanowskiej, która jest jedną z najważniejszych pod względem hydrogeologicznym struktur tektonicznych w obrębie jednostki śląskiej. W świetle danych pochodzących z badań w 2011 r., w uzdrowisku występują wody lecznicze od 0,16% typu HCO3–Cl–Na (otwór RZ-7) do 0,85% typu HCO3–Cl–Na, I (otwór RZ-2), charakteryzujące się zawartością CO2 dochodzącą do 1078 mg∙dm-3 (źródło Celestyna).

EN

Rymanów-Zdrój is located on the Iwonicz-Zdrój – Rudawka Rymanowska anticline (fold). In terms of hydrogeology this is one of the most important tectonic structures within the Silesian unit. In the light of data from the study in 2011, in the spa occur therapeutic waters of the type 0,16% HCO3-Cl-Na (hole RZ-7) to the type 0.85% HCO3-Cl-Na, I (hole RZ-2), characterized by a CO2 content of up to 1078 mg∙dm-3 (the Celestyna spring).

11

Stan i perspektywy rozwoju bazy uzdrowiskowej w Polsce

Kalda G., Lalicka M.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2014

|

z. 61, nr 1

85--100

PL

Praca przedstawia charakterystyki uzdrowisk balneologicznych w Polsce, opis najczęściej występujących na terenie kraju leczniczych wód mineralnych, podział uzdrowisk polskich, korozyjność wód leczniczych w uzdrowiskach, możliwości rozwoju uzdrowisk w Polsce. Celem uzdrowiska jest rehabilitacja po zabiegach kardiochirurgicznych i chirurgicznych, poprawa lub utrzymanie kondycji w chorobach przewlekłych oraz kuracje profilaktyczne. Lecznictwo uzdrowiskowe różni się od lecznictwa zamkniętego szpitalnego, ponieważ cały proces kuracji przebiega na obszarze uzdrowiska. Leczniczy wpływ klimatu dobrze wpływa na poprawę zdrowotną. Pobyt w tych miejscach coraz częściej jest związany z poprawą urody i odreagowaniem stresu. Obecnie w Polsce funkcjonują 44 uzdrowiska statutowe. Można w nich leczyć choroby układu krążenia, układu oddechowego, układu trawienia, narządu ruchu, choroby kobiece, choroby metaboliczne i endokrynologiczne, choroby skóry i układu moczowego. Kierunki lecznicze w poszczególnych uzdrowiskach pozwalają na zorientowanie się, w których uzdrowiskach mogą być leczone określone grupy chorób. Lekarze, którzy zajmują się kierowaniem i kwalifikowaniem chorych do leczenia uzdrowiskowego, posiadają opracowania zawierające szczegółowe wskazania i przeciwwskazania do leczenia uzdrowiskowego. Na obszarze Polski występują bogate zasoby surowców mineralnych. Klasyfikacja wód leczniczych zależy od ogólnej mineralizacji wody, stężenia składników, ciśnienia osmotycznego oraz temperatury mierzonej przy wypływie. Wody lecznicze reprezentują wszystkie typy wód w balneoterapii i znajdują się na terenach prawie całego kraju. Umożliwia to tworzenie nowych uzdrowisk i ośrodków lecznictwa balneologicznego.

EN

The paper represents characteristics of balneological resorts in Poland, describes medical mineral waters mostly sited in Poland. It also represents Polish resort types, medical water corrosiveness, and perspectives for developing the resorts in the future. The objective of the spa is further rehabilitation after cardiac surgery and surgical, improve or maintain the condition of chronic diseases and preventive treatments. Health resort differs from inpatient hospital , because the entire treatment process takes place in the area of the spa. Therapeutic effect of climate is good for improving health. Today, stay in these places is associated with improvement in beauty and rebound stress. In Poland, currently operate 44 spas. One can treat there cardiovascular, respiratory, digestive, musculoskeletal, gynecological and metabolic diseases, endocrine disorders, skin and urinary tract. Directions healing in various spas allow you to ascertain where the spas can be treated with certain groups of diseases. Doctors who are involved in directing and qualifying patients for spa treatment, have papers containing detailed indications and contraindications for spa treatment. On the area of Poland there are rich mineral resources. Classification of medicinal water depends on the overall mineralization of water, concentrations of the ingredients, the osmotic pressure and the temperature detected by the discharge. The healing waters represent all types of waters in balneotherapy and can be found on almost all areas of the country. This allows the creation of new spas and treatment centers of balneology.

12

Zmienność parametrów ilościowych i jakościowych wód mineralnych w dwuotworowym ujęciu Pieniawa Józefa w Polanicy Zdroju

Lewkiewicz-Małysa A., Winid B.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 12

111--117

PL

Ujęcie Pieniawa Józefa składa się z dwóch otworów oddalonych od siebie o około 16 m. Eksploatuje szczawy wodorowęglanowe różniące się mineralizacją i zawartością dwutlenku węgla. W pracy badano zmienność parametrów ilościowych i jakościowych w okresie ostatnich kilkunastu lat. Na podstawie średnich miesięcznych z cotygodniowych pomiarów wydajności ujęcia, a także zawartości dwutlenku węgla i wodorowęglanów można stwierdzić, że wahania parametrów mieszczą się w dopuszczalnym zakresie. Zarówno badania stacjonarne, jak i wyniki wskaźnikowych analiz chemicznych świadczą o spadku mineralizacji wód, niemniej jednak obserwowane zmiany chemizmu nie zagrażają jakości wód. Niezależnie od różnego charakteru chemicznego oraz głębokości ujęcia Pieniawa Józefa I i II współdziałają ze sobą. Dowodem mogą być wysokie wartości współczynników korelacji, szczególnie zawartości dwutlenku węgla. Stwierdzono współpracę hydrauliczną obu otworów, wzrost wydajności w jednym powoduje spadek wydajności w drugim.

EN

The intake station Pieniawa Jozefa consists of two wells 16m distant from each other. It extracts hydrocarbon docks varying in their mineralization and CO2 content. The study investigates the variability of qualitative and quantitative parameters over the last several years. On the basis of monthly averages from every-week measures of the intake efficiency as well as the content of CO2 and bicarbonates it can be stated that the oscillations in the parameters values fit in the acceptable scope. Both in situ research and the results of chemical ratio analyses attest to the decrease in water mineralization, though the observed changes in chemistry do not endanger the water quality. Regardless of the various chemical characteristics and depth of Pieniawa Jozefa I and II intake they interact with each other. The prove may be high values of correlation coefficients, especially of CO2 content. It was stated that the two wells interact with each other and that the higher efficiency in one of them the lower in the second.

13

Ocena stabilności składu chemicznego mineralnych wód leczniczych na przykładzie zmienności współczynników farmakodynamicznych w wodach z obszaru górniczego Wysowa

Lewkiewicz-Małysa A., Winid B.

Przegląd Górniczy

|

2013

|

T. 69, nr 12

98--110

PL

Wody lecznicze, podobnie jak wody termalne i solanki, są kopalinami. Skład chemiczny i właściwości fizyczne wód leczniczych ulegają zmianom. Wahania chemizmu wód podziemnych są procesem naturalnym, jednak spadki wartości składników swoistych i mineralizacji mogą obniżać wartości wód jako kopalin, a w szczególnych przypadkach doprowadzić do zmiany klasyfikacji wód. W artykule analizowano zmienności parametrów fizykochemicznych mineralnych wód leczniczych Wysowej-Zdroju. Ocenę stabilności wód leczniczych przeprowadzono porównując zakres wartości parametrów (współczynników farmakodynamicznych) z dopuszczalnymi granicami wahań oraz badając trendy zmienności. Wahania parametrów w badanym przedziale czasowym zostały przedstawione w formie graficznej na wykresach. Skonstruowano diagram oceny stabilności wód leczniczych, który uwzględnia 15 grup różniących się stabilnością współczynników farmakodynamicznych. Przedstawienie wód ujęć Wysowej-Zdroju na diagramie wskazuje, że ich właściwości lecznicze nie są zagrożone. Czynnikiem budzącym pewne obawy może być zmienność składników swoistych wód z ujęć: W-11 i W-12. Interpretacja wyników zmienności analizowanych parametrów była przeprowadzona dla okresu kilkunastu lat i nie obejmowała całego okresu eksploatacji ujęć, może być jednak wstępnym etapem oceny stabilności parametrów leczniczych.

EN

As with thermal waters and brines, therapeutic waters are considered minerals. Chemical composition and physical properties of such waters may change. The change in chemistry of underground waters is a natural process, however the drop in elements and mineralization level may decrease the water quality and even change its classification. This paper analyzes the variability of physicochemical mineral parameters of therapeutic waters in Wysowa-Zdroj. The assessment of stability was performed by comparing the range of parameters values (pharmacodynamic coefficient) with the acceptable limits of fluctuations and by research on variability trends. The fluctuations over the given period of time have been presented on diagrams. A diagram of therapeutic water stability assessment, including 15 groups differing by the stability of the pharmacodynamic coefficients, have been developed. It suggests that the quality of medicinal properties of therapeutic waters within Wysowa-Zdroj is appropriate. However, a factor arising doubts may be the variability of specific elements of waters from intake stations W-11 and W-12. The Interpretation of results of the variability of the analyzed parameters was performed for a period of over a dozen of years and did not include the full period of exploitation. However, it may constitute an initial stage for the assessment of medicinal parameters stability which was mentioned above.

14

Wody mineralne i lecznicze antykliny Iwonicza-Zdroju – Rudawki Rymanowskiej

Chowaniec J., Operacz T.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

81--87

PL

Antyklina (fałd) Iwonicza-Zdroju–Rudawki Rymanowskiej jest jedną z najbardziej interesujących pod względem hydrogeologicznym struktur tektonicznych w obrębie jednostki śląskiej. Występujące tu wody lecznicze charakteryzują się zawartością CO2 dochodzącą do 1102 mg/dm3. Dwutlenek węgla obserwuje się również w wodzie w otworach wiertniczych, jednakże w mniejszych ilościach. W Iwoniczu-Zdroju są to wody od 0,09% Cl–HCO3–Na, I, Br, HBO2 do 1,94% kwasowęglowa Cl–HCO3–Na, I, zaś w Rymanowie-Zdroju od 0,17% wody Cl–HCO3–na do 0,83% szczawa Cl–HCO3–Na, I.

EN

The Iwonicz-Zdrój–Rudawka Rymanowska Anticline (fold) is one of the most interesting in terms of hydrogeology tectonic structures within the Silesian unit. Therapeutic waters occurring here have a CO2 content of up to 1102 mg/dm3. Carbon dioxide in smaller quantities is also present in the boreholes. In Iwonicz-Zdrój the mineral waters are of type from 0.09% Cl–HCO3–Na, I, Br, HBO2 to 1.94% Cl–HCO3–Na, I containing carbon dioxide, while in Rymanów-Zdrój from 0.17% Cl–HCO3–Na to 0.83% carbonated water Cl–HCO3–Na, I.

15

Najmniejsze i jedyne uzdrowisko karpackie z wodami siarczkowymi w miejscowości Wapienne koło Gorlic

Chowaniec J., Hajduga M., Porwisz B., Radwan J.

Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego

|

2013

|

nr 456 Hydrogeologia z. 14/1

75--80

PL

W artykule opisano ujęcia wód leczniczych w uzdrowisku Wapienne, które jest jedynym karpackim uzdrowiskiem z wodami leczniczymi typu siarczkowego. Istnieją tu ujęcia wód siarczkowych – źródła Kamila i Marta oraz odwierty W-1 i W-2, o sumarycznych zasobach eksploatacyjnych wynoszących 5,67 m3/h. Woda charakteryzuje się mineralizacją w granicach 437–536 mg/dm3 i zawartością siarkowodoru wynoszącą od 1,05 do 12,2 mg/dm3. Została zaliczona do wód swoistych, siarczkowych (H2S – powyżej 1 mg/dm3). Wody lecznicze w Wapiennem są związane z warstwami inoceramowymi wieku kredowego, które zostały wykształcone jako piaskowce średnioławicowe, drobno- lub średnioziarniste, szare, wapniste oraz łupki.

EN

In the paper intakes of sulphide therapeutic waters at Wapienne Spa, the only Carpathians health resort possessing sulphide therapeutic waters are described. There exist water intakes: springs Kamila and Marta and wells W-1 and W-2. Their summary admissible volume amounts 5.67 m3/h. The water mineralization varies from 437 to 536 mg/dm3 and hydrogen sulphide content ranges from 1.05 to 12.2 mg/dm3. Due to the high hydrogen sulphide content (more than 1 mg/dm3) these waters are classified as therapeutic. The therapeutic waters at Wapienne Spa are associated with Inoceramian Beds of Cretaceous age. These beds are developed as fine and medium grained, gray sandstones and shales.

16

Analiza i ocena możliwości renowacji odwiertu w uzdrowisku Połczyn

Solecki T.

Wiertnictwo, Nafta, Gaz

|

2010

|

T. 27, z. 3

617-627

PL

Artykuł przedstawia dwa sposoby przywrócenia zdolności wydobywania mineralnej wody leczniczej z odwiertu. Pierwszy sposób polega na usprawnieniu odwiertu bez zmiany jego konstrukcji, przez ponowną perforację oraz kwasowanie. Drugi sposób polega na ponownym przewierceniu warstwy wodonośnej w odchylonej osi otworu oraz instalacji dodatkowego filtra obejmującego całą miąższość warstwy wodonośnej. Z analizy wynika, że obydwa sposoby umożliwiają przywrócenie zdolności wydobywczej odwiertu. Wybór sposobu powinien być dokonany na podstawie analizy kosztów.

EN

The article presents two ways of restoring the capacity of the extraction of mineral water from the borehole. The first way is to improve the well without changing its construction, using casing perforation and well stimulation. The second way is to re-drilling aquifer in the inclined axis of the borehole and the installation of additional well screen covering the entire thickness of the aquifer. The analysis shows that both methods allow the restoration of borehole extraction capacity. The choice of way should be determined on the basis of their cost.

17

The significance of therapeutic waters of Swoszowice, Krzeszowice and Mateczny in the development of spa tourism

Jamorska I.

Geoturystyka

|

2008

|

nr 4

13-24

EN

Mineral waters have been applied for therapeutic purposes in Cracow since the fifteenth century. The complex geological structure of this area has had considerable influence upon various hydrogeological conditions. Sulphide waters in Cracow and in its vicinity are connected to the presence of gypsiferous formations occurring within the Miocene rocks deposits. Sulphide mineral waters help to treat such cases as: osteoarthritis, diseases of digestive system and nervous system, foodborne diseases, skin diseases, and illnesses of movument organs. The springs of those waters are located in a region that is particularly attractive to tourists. Both historical and natural attractions of Cracow and its neighbouring area create a big opportunity for further development of spa tourism there. This fashionable form of recreation may help old forgotten sulphide waters and Cracow health resorts revive their glamour.

PL

Wody mineralne znane były i stosowane w Krakowie w celach leczniczych od XV w. Skomplikowana budowa geologiczna tego obszaru wpływa na różnorodne warunki hydrogeologiczne. Wody siarczkowe Krakowa i okolic związane są z obecnością na tym obszarze utworów gipsonośnych występujących w obrębie piętra mioceńskiego. Siarczkowe wody lecznicze pomagają w leczeniu takich dolegliwości jak: choroby zwyrodnieniowe stawów, schorzeń skóry, przewodu pokarmowego, systemu nerwowego, zatruć pokarmowych i pourazowych narządu ruchu. Źródła tych wód znajdują się w atrakcyjnym turystycznie regionie Polski. Zarówno historyczne, jak i przyrodnicze atrakcje Krakowa i okolic stwarzają ogromne możliwości rozwoju na tym obszarze turystyki uzdrowiskowej. Ta modna w obecnych czasach forma wypoczynku może pomóc zapomnianym wodom siarczkowym i uzdrowiskom krakowskim przywrócić ich dawną świetlność.

18

Wody mineralne i lecznicze w uzdrowiskach Podkarpacia

Tchórzewska-Cieślak B., Rak J.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2006

|

Nr 11

57-59

EN

In the work the current legal status concerning terminology and division of mineral and therapeutic waters have been presented. The health resorts in Podkarpacie have been characterized. The exemplary analysis of the chosen therapeutic waters based on data concerning the ionic composition of waters provided by the resorts Ryma-nów Zdrój, Horyniec, Iwonicz Zdrój and Polańczyk have been also presented.

19

Badanie związku eksploatacji i likwidacji wałbrzyskich kopalń węgla kamiennego z mineralizacją wód leczniczych Szczawna Zdroju

Czabaj W., Klich J.

Przegląd Geologiczny

|

2005

|

Vol. 53, nr 3

230--236

EN

In the Wałbrzych area there existed coal deposits and nearby springs with natural mineral waters of oxalate type. Many years of underground coal mining resulted in the disap-pearance or demineralization of most springs. Only the springs of Szczawno Zdrój curative waters remained. Regression analysis demonstrated a statistically significant decrease in their mineralization in the 1963–1993 period. It was assumed that the reason was an intense exploi-tation of coal in the “Thorez” mine. The use of Fourier harmonic analysis for time series from 1982 to 1998 has shown a strong correlation between the amount of CO2 vented from the “Thorez” mine and the content of typical ions and free CO2 in curative waters of Szczawno Zdroj. The liquidation of mines, and especially, the end of ventilation in August 1998, should increase the migration of endogenous CO2 to the region of curative waters formation. A reversal of the trend towards their demineralization is expected, as confirmed by the increasing trend of the content of typical ions in Szczawno Zdrój curative waters between 1990 and 1999.

20

Zmiany stężeń radonu w wodach leczniczych Kudowy Zdroju

Adamczyk A.

Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej. Konferencje

|

2004

|

Vol. 107, nr 39

331-341

PL

Sudety są jedynym rejonem w Polsce, gdzie stężenie radonu w wodach podziemnych przekracza 74 Bq/dm3. Według Dowgiałty [7] wody zawierające powyżej 74 Bq/dm3 radonu są wodami potencjalnie leczniczymi. Stężenia radonu w wodach leczniczych Kudowy Zdroju były mierzone przez Laboratorium Balneoprojekt w Szczawnie Zdroju przy użyciu rosyjskiej komory jonizacyjnej - SG-11. Stężenia radonu w wodach leczniczych Kudowy Zdroju są praktycznie niezależne od innych rozpuszczonych składników oraz zmienne w czasie. Przez minione dwadzieścia lat stężenie radonu w wodach leczniczych Kudowy Zdroju zmalało poniżej poziomu 74 Bq/dm3. Od 2001 roku wody te nie są zaliczane do wód radonowych [12].

EN

Sudety mountains are the one and only region in Poland, where radon concentration in groundwater exceeds 74 Bq/dm3. According to Dowgiałło [7] waters with radon activity higher then 74 Bą/dm3 are treaded as medicinal. The radon concentration in medicinal waters of the Kudowa spa was measured by Balneoprojekt laboratory in Szczawno spa with the use of Russian ionization chamber type: SG-11. The radon concentrations in groundwater from Kudowa spa are practically independent of other dissolved components and they are also changeable in time. For last twenty years radon concentrations in minerał waters of the Kudowa spa have been getting down and it reached level lower than 74 Bq/dm3. Since 2001 this waters are excluded from radon waters [12].