Wyniki wyszukiwania - BazTech

Ograniczanie wyników

1 WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

1 2005

Znaleziono wyników: 1

Liczba wyników na stronie

Wyniki wyszukiwania

Wyszukiwano:
w słowach kluczowych: widma multifraktalne

Sortuj według:

Ogranicz wyniki do:

Przejawy chaosu deterministycznego w emisji akustycznej generowanej w skałach procesem pękania

Majewska Z., Mortimer Z.

WUG : bezpieczeństwo pracy i ochrona środowiska w górnictwie

2005

nr 6

29-31

W pracy przedstawiono niektóre wyniki zastosowania nieliniowej dynamiki do opisu emisji akustycznej generowanej w skałach procesami pękania o różnej skali i różnej genezie (Majewska i Mortimer 1998; Majewska 2000; Majewska i Mortimer 2001). Emisję akustyczną monitorowano podczas dwóch różnych eksperymentów: testów jednoosiowego ściskania próbek skał o różnej litologii oraz testów sorpcji gazu na węglu kamiennym. Badania nieliniowej dynamiki zjawiska AE objęły: - analizę multifraktalnego charakteru czasowych rozkładów intensywności wyzwalanej energii oraz aktywności akustycznej (zależności Dq(q)), - analizę przestrzeni fazowej procesów AE poprzez badanie wymiarów atraktorów przestrzeni zanurzonych D2(d), - badanie czasowej zmienności wartości korelacyjnego wymiaru D2 dla podstawowych parametrów AE traktowanych jako szeregi czasowe (intensywność wyzwalanej energii, aktywność akustyczna), - badanie czasowej zmienności wartości wymiarów D2 i D2-Ą przy ustalonym interwale okna czasowego. Uzyskane rezultaty pozwalają stwierdzić, że emisja akustyczna AE generowana procesem pękania skał w stanie naprężeń ściskających oraz indukowana w węglu kamiennym sorpcją-desorpcją gazu jest procesem multifraktalnym. Wykazano, że procesem pękania o różnej genezie odpowiadają różne widma multifraktalne, i na odwrót, bardzo zbliżone spektra uzyskuje się dla pękania tego samego typu. Widma multifraktalne AE próbek skalnych poddanych naprężeniom ściskającym różnią się dla skał wykazujących odmienne zachowania pokrytyczne. Równocześnie widoczny jest wyraźny wpływ szybkości deformacji na charakter widma.

This paper presents selected results of our studies of non-linear dynamics emission genarated in rocks by facture process of variable origin and scale. Acoustic emission was monitored during two very different types of tests: uniaxial compression and gas sorption on coal. The treatment of the experimental results comprised: - analysis of fractal/multifractalcharacter of AE energy distribution [Dq(q)], - analysis of time variability of fractal dimensions D2 and DA, - analysis of phase space of AE process (calculation of embedded attractors) It was shown that process of rock fracturing during compression is of lower order than that of coal fracturing induced by gas sorption. Process of gas sorption in high rank coal is a chaotic process of lower order than is in medium rank coal . The heterogeneity of fractal structure of the distribution of AE energy rate associated with CO2 sorption on coal depends on coal rank and grows along with it. Multifractal analysis of AE generated in rocks subjected to uniaxial compression indicate that generalized fractal dimensions may also be linked with fracturing mode.