Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Jak obserwatorzy postrzegają wertykalizm gotyckiej katedry wraz ze zmianą jej wysokości? Część III sondażu okulograficznego

Rusnak Marta, Szewczyk Joanna, Chmielewski Piotr

Architectus

|

2020

|

Nr 3 (63)

101--110

PL

Artykuł jest ostatnią z trzech części opracowania dotyczącego sondażu okulograficznego przeprowadzanego w 2017 r. w Katedrze Historii Architektury, Sztuki i Techniki na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Pierwsza omawiała zarejestrowany przez autorów sposób zapoznawania się z głębią nawy głównej kościoła gotyckiego. W drugim etapie omówiono zjawisko tzw. kościoła tunelowego. Podobnie jak w poprzednich artykułach, także w tej części na potrzeby eksperymentu wykorzystano wizualizacje XIII- i XIV-wiecznych katedr francuskich. Badaczy interesowało to, na ile smukłość nawy głównej gotyckiej katedry przekłada się na percepcję całego zmieniającego się układu wnętrza.

EN

This paper constitutes last part of a three-part report considering an eyetracking survey that took place in 2017 at the Department of History of Architecture, Art and Technique at the Wrocław University of Science and Technology. The first part of the report discussed the way people perceive the depth of the nave of agothic church. The second stage of research discused the phenomenon of so called “tunnel church”. This part of the study, the same as previous ones, made use of visualizations of 13th and 14th century French cathedrals. The researchers were interested in how much the slenderness of the nave of the Gothic cathedral translates into the perception of the entire cevolving interior.

2

Wzorzec przestrzeni symbolicznej i jego manifestacje

Kotz Jacek

Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych

|

2007

|

T. 3

57--70

PL

Praca poddaje analizie złożony proces wyłaniania się pewnej szczególnej perspektywy, w której archaiczne społeczności mitopoetyckie konceptualizowały zarówno rzeczywistość, jak i swoje osadzenie w niej. Owa wyobrażeniowa perspektywa postrzegania bytu, posiada swoje źródło i jednocześnie - pierwotny zinternalizowany wzorzec - wzorzec przestrzeni symbolicznej. W pracy opisano przebieg zmiany struktury, pierwotnie linearnej figuracji wyobrażeń zawartych w górnopaleolitycznym malarstwie naskalnym i związanej z nim koncepcji "przestrzeni wędrówki". Przedstawiono jednocześnie podstawowe archetypy kształtu - okręgu i czworokąta, związane z odzwierciedlonymi w przestrzeni granicami o charakterze linearnym. Metodą badawczą zastosowaną w niniejszej pracy jest metoda strukturalistyczna, odnosząca się do dokonań z zakresu zorientowanej w takiej perspektywie antropologii kultury, zawartych w dziełach autorstwa wymienionych już: André Leroi-Gourhana, Władimira Toporowa oraz: Jana Kordysa, Edmunda Leacha i Claude Lévi-Straussa. W pracy odwołano się również do badań z dziedziny religioznawstwa, socjologii religii, teorii architektury oraz intuicji poznawczych ich autorów - Stefana Czarnowskiego, Jana Assmanna, Mircea Eliadego, Siegfrieda Giediona, Erika Hornunga, a także innych autorów wymienionych w tekście. Niniejsza publikacja została napisana w oparciu o rozprawę doktorską autora. Celem prezentowanej analizy jest przedstawienie fragmentu poglądów autora dotyczących źródeł ludzkiego postrzegania przestrzeni, którego ekstensje wydają się - jego zdaniem - sięgać współczesności.

EN

This work undertakes to analyse a complex process of the formation of a particular perspective in which, archaic mythpoetic communities conceptualized, both the reality as well as their rooting in it. That imaginable perspective of the perception of existence, possesses its source, and simultaneously - primeval internalized pattern in the pattern of symbolic space. The work describes the course of structural changes of, originally linear figuration of images present in upper palaeolithic cavern painting, and of - "space of wander" conception related to it. Concurrently, basic archetypes of shape - circle and quadrangle of upper palaeolithic era, related to borders reflected in space of linear character, were introduced. The method applied in the presented work is structuralistic, and related to achievements of cultural anthropology from such a perspective, which is exhibited by works of already mentioned authors: André Leroi-Gourhan, Vladimir Toporow, as well as: Jan Kordys, Edmund Leach and Claude Lévi-Strauss. Author has also referred to investigations from the field of studies of religions, sociology of religion, theory of architecture, and also, cognitive intuitions of their authors: Stefan Czarnowski, Jan Assmann, Mircea Eliade, Siegfried Giedion, Erik Hornung and others, quoted in the text. The presented publication has been written on the basis of author"s doctoral dissertation. The aim of the analysis is to portray a fragment of author"s opinions, concerning primeval sources of human perception of space, whose extensions, in his view, seem to be continued into the present day.

3

Mobilne i amobilne manifestacje wertykalizmu

Kotz J.

Architectus

|

2007

|

Nr 1-2(21-22)

69--73

PL

W przedstawionej pracy, powstałej na podstawie rozprawy doktorskiej autora, opisano pewne szczególne przestrzenne ucieleśnienia granicy, będące egzemplifikacjami niezmiennika zjawiska architektury monumentalnej, które w swej archetypowej postaci - określić można jako mobilne i amobilne manifestacje wertykalizmu. Wyłoniły się one zapewne w efekcie rewolucji neolitycznej i każda z nich odwołuje się do wzorca przestrzeni symbolicznej wykształconej wówczas zintemalizowanej struktury wyobrażeniowej rzeczywistości, wedle której umysł mitologiczny, a w konsekwencji zbiorowości mitopoetyckie nadawały strukturę światu. Efektem owej rewolucji oraz uwidocznienia się owego wzorca jest wykształcenie się szczególnej struktury przestrzeni określanej przez A. Leroi-Gourhana jako espace rayonant - przestrzeń promienista. Oś pionowa - konstytutywny fundament wzorca przestrzeni promienistej, a w ślad za tym owych manifestacji - ustanawia szczególny porządek przestrzeni, gdyż punkt, w którym ona wyrasta, określa archetyp miejsca i jednocześnie środek świata-jego centrum.

EN

The aim of the presented work, based on the author's doctoral dissertation24, is to portray a fragment of his opinions concerning the phenomenon of monumental architecture, whose archetypal sources constitute one of the most primeval human experiences in the world, and following this - of space, and in consequence - with perception and conceptualization of the latter. Some archetypal materializations of the cosmic axis were described in this work, which - named by the author as mobile and immobile manifestations of verticalism, make up a certain particular spatial embodiment of the category of the border. This category in the author's opinion sets up an irreducible essence of the phenomenon of monumental architecture - its invariant. Manifestations of verticalism, in the understanding of the author, are most primitive and, simultaneously, special expressions of that phenomenon. Their peculiarity consists, among others, in reflecting some constitutive components of the pattern of symbolic space - being a symbolic tool of conceptualization of the world of a mythopoetic mind. That archetypal components, organizing the structure of the pattern of symbolic space are, first of all -the cosmic axis, as well as a special derivative of it - the center, which sets up a spatial border between the worlds, possessing a geometrical character of a point in space. In succession the latter constitutes the archetype of the place. The investigative method which the author has applied, and which enabled him to create a category of the aforementioned manifestations, is, first of all - structuralism and Claude Lévi-Strauss's concept of the mythopoetic mind. The author has also referred to investigations of: Vladimir Toporów, Edmund Leach and Claude Lévi-Strauss whose accomplishments are located in the field of structuralistically oriented anthropology of cultures and semiotics. Another source of information the author has referred to, are researches in the field of studies of religions, sociology of religion, theory of architecture, and also, cogni-tive intuitions of their authors: Stefan Czarnowski, Jan Assmann, Mircea Eliade, Siegfried Giedion, Erik Homung and others as quoted in the text. Simultaneously, the author would like to say, that he felt compelled to describe some of the key categories necessary in the presented work, in the footnotes.