Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Capacity of surface water to reduce air multi-pollution in urbanized areas (the City of Krakow, southern Poland)

Pierri Dorota, Myszkowska Dorota, Casado Alba, Mitana Paulina

Geology, Geophysics and Environment

|

2024

|

Vol. 50, no. 2

191--205

EN

The study analyzes changes in the physico-chemical parameters in a 400 cm2 artificial water reservoir with distilled water, exposed to a 2-week (±2 days) period of atmospheric conditions in Krakow. After nearly 500 days, dry and wet deposition caused a shift from neutral to acidic pH levels (7.30–5.12, averaging 6.22 pH) and an average electric conductivity of 19.5 µS/cm (1.6–143.0 µS/cm). The study investigated chemical and biological pollutants, including pollen and fungal spores. Three distinct air quality periods were identified: (1) characterized by vehicle and combustion-related pollutants (Oct-Jan), (2) a transitional phase with increased biological particles (Feb-May), and (3) dominated by pollen and fungal spores (Jun-Sep). Despite peak air pollution in the warmest months, air temperature showed an inverse relationship with pollutant concentration, possibly due to decreased air humidity. Precipitation positively impacted air quality. The artificial reservoir received a total of 0.7 kg of air pollutants (723.6mg/m3 of surface water table). This corresponds to an annual load of 0.5 kg (551.4 mg) and a daily load of 1.51 mg. The reservoir’s pollutant capture capacity was estimated at 28% ±21% (mean±SD), with a critical value of 12%. The study evaluated Krakow’s surface water reservoirs’ capacity to mitigate air pollution, indicating potential benefits for urban air quality.

2

Osady denne - charakterystyka, kryteria oceny stopnia zanieczyszczenia, regulacje prawne oraz zagospodarowanie

Tytła Malwina

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2023

|

nr 3

25--29

PL

Osady denne powstające w rzekach oraz innych zbiornikach wodnych, w świetle prawa stanowią odpad, który należypoddać unieszkodliwieniu lub zagospodarować.

3

Możliwości powiększania pojemności zaporowych zbiorników wodnych

Dąbkowski Szczepan L., Winter Jan

Gospodarka Wodna

|

2021

|

Nr 10

7--11

PL

Omówiono możliwości powiększania pojemności istniejących zbiorników zaporowych, w szczególności poprzez podwyższenie poziomu piętrzenia. Zwrócono uwagę na zastosowanie przelewów labiryntowych i innych rozwiniętych w planie, w tym wywrotnych stawideł. Przytaczając charakterystyki wybranych zbiorników zaporowych w Polsce, wskazano na możliwości podniesienia na nich normalnego poziomu piętrzenia (NPP).

EN

The paper discusses the possibility of increasing the capacity of the existing dam reservoirs, in particular by increasing the damming level. The authors point out to the application of labyrinth weirs and other [solutions] developed in the plan, including subversive ponds. Quoting the characteristics of selected dam reservoirs in Poland, the paper indicates that there is a possibility to increase the normal water damming level.

4

Liptovská Mara – Bešeňová water management system versus extreme hydrological phenomena

Bednárowa Emília, Škvarka Juraj, Václavík Patrik, Poórová Jana

Gospodarka Wodna

|

2021

|

Nr 9

5--9

EN

The Liptovská Mara – Bešeňová water management system (1967–1975) located in the northern part of central Slovakia is one of the key hydraulic structures of the Slovak Republic. The system is located in the upper section of the river Váh. Its purpose is to produce electricity in peak hours, to ensure flood control and improve flows of the Váh River for the industry and agriculture purposes. The Liptovská Mara reservoir, together with the Orava reservoir on the Orava River, which is the right-side tributary of Váh, are the two main reservoirs to control flows in Váh up to its mouth to the Danube River. Both hydraulic structures use the rivers’ energy potential, significantly reducing flood flows and mitigating possible flood damage. Through coordinated, systemic action they improve the river flow rates, which increases the resources of domestic water and industrial water for irrigation. They also enable the dilution of wastewater and improve self-purification of the river, as well as play a significant role in ensuring a sufficient flow in the Váh River and its derivation channels while using the Vážská cascade hydropower potential. Both reservoirs constitute an important element of the landscape and an integral part of the country’s [economy], being a popular destination for water sports and contributing to the development of tourism. Recurring hydrological extremes are phenomena that accompany the observed climate change and global warming. Short-term flood flows alternate with long periods of drought. Thus, the question of the large water reservoirs’ influence on the hydrological regime of the catchment basin becomes of utmost importance. In this paper, we present the impact of the Liptovská Mara – Bešeňová water management system operation on the runoff conditions in the Váh River.

PL

System gospodarowania wodą Liptovská Mara – Bešeňová (1967–1975), w północnej części Słowacji środkowej, jest jedną z najważniejszych budowli hydrotechnicznych Republiki Słowacji. System jest zlokalizowany w górnym odcinku rzeki Wag. Celem jego jest produkcja energii elektrycznej w godzinach szczytu, kontrola powodzi i poprawa przepływu w Wagu dla potrzeb przemysłu i rolnictwa. Zbiornik Liptovská Mara razem ze zbiornikiem Orawa na rzece Orawa, która jest prawostronnym dopływem Wagu, są górnymi zbiornikami sterującymi przepływami Wagu do jego do ujścia do Dunaju. Obie budowle hydrotechniczne wykorzystują potencjał energetyczny rzek, znacznie redukując przepływy powodziowe i zmniejszając ewentualne szkody powodziowe. Dzięki skoordynowanemu działaniu w systemie poprawia się przepływ w rzece z korzyścią dla zasobów wody użytkowej i przemysłowej lub nawadniania. Umożliwiają również rozcieńczanie ścieków i poprawiają samooczyszczanie rzeki. Odgrywają również znaczącą rolę w zapewnieniu wystarczającego przepływu w Wagu i jego kanałach derywacyjnych przy wykorzystaniu potencjału hydroenergetycznego kaskady Wagu. Oba zbiorniki tworzą jednocześnie scenerię krajobrazu. Zbiorniki te stanowią integralną część kraju, umożliwiają uprawianie sportów i sprzyjają rozwojowi ośrodków turystyki. Powtarzające się ekstrema hydrologiczne są również cechą towarzyszącą rejestrowanym zmianom klimatu i globalnemu ociepleniu. Krótkotrwałe powodzie występują na przemian z długimi okresami suszy. Na pierwszy plan wysuwa się zatem kwestia wpływu dużych zbiorników wodnych na reżim hydrologiczny w zlewni. W niniejszym artykule przedstawiamy wpływ funkcjonowania systemu gospodarki wodnej Liptovská Mara -Bešeňová na warunki odpływu ze zlewni rzeki Wag.

5

Naegleria fowleri – niebezpieczna ameba w zbiornikach wodnych

Lemiech-Mirowska Ewelina, Kiersnowska Zofia, Ginter-Kramarczyk Dobrochna, Kruszelnicka Izabela

Technologia Wody

|

2019

|

Nr 5 (67)

55--66

PL

Skażenie wody oraz zmiany klimatyczne bezpośrednio wpływają na występowanie wielu chorobotwórczych pasożytniczych form dyspersyjnych. Do najgroźniejszych dotychczas poznanych organizmów wodnych zalicza się Naeglerię fowleri, potocznie zwaną ,,amebą wyjadającą mózg’’. Uznawana jest za czynnik etiologiczny pierwotnego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych (Primary Amebic Meningoencephalitis, PAM). Śmiertelność tej choroby sięga blisko 99% i dotyczy głównie osób korzystających z wodnych form rekreacji. Pojedyncze przypadki zarażenia pierwotniakiem odnotowano po spożyciu wody wodociągowej.

EN

Contamination of water and climate change directly affects the occurrence of many pathogenic parasitic forms dispersion. For the most dangerous aquatic organisms known so far include Naeglerię fowleri amoeba commonly called ,, eat the brain “. It is considered to be the primary etiologic factor for encephalitis and meningitis (Primary Amebic Meningoencephalitis, PAM). The mortality rate of this disease is nearly 99% and concerns mainly people who use forms of aquatic recreation. Isolated cases of infection with the protozoan observed after the consumption of tap water.

6

Verification of the Methods for Calculating the Probable Maximum Flow in the Widawa River in the Aspect of Water Management in the Michalice Reservoir

Gruss Łukasz, Wiatkowski Mirosław, Buta Bogna, Tomczyk Paweł

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2019

|

Tom 21, cz. 1

566-585

EN

Flows with a given probability of exceedance are important from the point of view of water management, especially in water reservoirs. By determining these flows, it is possible to design a reservoir adapted to local conditions that will operate in line with the assumed function. Various methods exist in the world for determining the probable maximum flows; these methods are based on various assumptions. The aim of the article is to verify and assess the applicability of the Flood Frequency Analysis (FFA) and the IMGW method for use in catchments of controlled rivers where a retention reservoir was built during the hydrological observation period. This is important in updating the water management instructions and in designing new retention reservoirs. The authors undertook to investigate whether a series of maximum flows prepared for the IMGW method allows one to recognize the regime change, caused by the construction of the retention reservoir, in the water gauge Zbytowa profile on the Widawa River, using the Mann-Kendall test. The following distributions were used in the study: Pearson type III, log-normal and Weibull. The Mann-Kendall test showed homogeneity of three observational series: 1971-2000, 2001-2017 and 1971-2017 prepared for the FFA method despite the fact that in 2001 the Michalice retention reservoir was commissioned on the Widawa river and the water management in the basin changed this watercourse. However, the observational series prepared for the IMGW method were homogenous only prior to the construction of the reservoir (1971-2000). The observational series prepared in this way enabled the Mann-Kandall test to exclude the homogeneous series caused by the regime change as a result of the construction and operation of the Michalice retention reservoir. Only after the construction of the retention reservoir the observational series from the winter half-year were homogeneous. This is due to the fact that the flows in the winter half-year are definitely lower than those in the summer half-year. The best-fitting distribution for the empirical distribution for the Widawa (the Zbytowa profile) in the analyzed series is a log-normal distribution that can be used to calculate the probable maximum flows needed to update the reservoir's water management instructions. The Wilcoxon test showed no difference between the calculation methods analyzed and used to estimate the probable maximum flows in the Zbytowa profile on the Widawa river. Therefore, as a method for calculating the probable maximum flows for the Widawa river (the Zbytowa profile) in the aspect of managing the Michalice reservoir or some other river with controlled catchment and parameters similar to those of the Widawa (in the Zbytowa profile), one can recommend either of the two analyzed methods: both FFA and IMGW.

PL

Przepływy o zadanym prawdopodobieństwie przewyższenia są istotne z punktu widzenia gospodarowania wodami na zbiornikach wodnych. Dzięki wyznaczeniu tych przepływów możliwe jest zaprojektowanie zbiornika dostosowanego do lokalnych warunków, który będzie funkcjonował zgodnie z założoną funkcją. Na świecie obowiązują różne metody wyznaczania przepływów maksymalnych prawdopodobnych, które bazują na odmiennych założeniach. Celem artykułu jest weryfikacja i ocena możliwości zastosowania metody Flood Frequency Analysis (FFA) i metody IMGW do zastosowania w zlewniach rzek kontrolowanych, na których w okresie obserwacji hydrologicznej wybudowano zbiornik retencyjny. Ma to znaczenie w aktualizacji instrukcji gospodarowania wodą oraz w projektowaniu nowych zbiorników retencyjnych. Autorzy podjęli się zbadania czy serie przepływów maksymalnych przygotowane dla metody IMGW pozwalają na rozpoznanie zmiany reżimu, w rzece Widawie w przekroju Zbytowa, przy pomocy testu Manna-Kendalla, spowodowanej wybudowaniem zbiornika retencyjnego. W pracy wykorzystano następujące rozkłady: Pearsona typ III, logarytmiczno-normalnego oraz rozkład Weibulla. Test Manna-Kendalla wykazał jednorodności trzech serii obserwacyjnych: 1971-2000, 2001-2017 i 1971-2017 przygotowanych dla metody FFA pomimo, że na rzece Widawie w 2001 roku został oddany do eksploatacji zbiornik retencyjny Michalice i zmieniło się gospodarowanie wodą w zlewni tego cieku. Natomiast serie obserwacyjne sporządzone dla metody IMGW były jednorodne jedynie przed budową zbiornika (okres 1971-2000). Tak przygotowana seria obserwacyjna umożliwiła testowi Manna-Kandalla wykluczyć serie jednorodne spowodowane zmianą reżimu na skutek wybudowania i pracy zbiornika retencyjnego Michalice. Jedynie po budowie zbiornika retencyjnego serie obserwacyjne z półrocza zimowego były jednorodne. Jest to spowodowane tym, że przepływy w półroczu zimowym są zdecydowanie niższe niż przepływy w półroczu letnim. Najbardziej dopasowanym rozkładem zmiennej Qmax dla rzeki Widawy (profil Zbytowa) w analizowanych seriach jest rozkład logarytmiczno-normalny, który może zostać wykorzystany do obliczeń przepływów maksymalnych prawdopodobnych potrzebnych do aktualizacji instrukcji gospodarki wodnej zbiornika. Test Wilcoxona wykazał, brak różnic pomiędzy analizowanymi metodami obliczeniowymi użytymi do obliczeń maksymalnych przepływów o określonym prawdopodobieństwie przewyższenia rzeki Widawy (profil Zbytowa), dlatego też jako metodę do obliczania przepływów maksymalnych prawdopodobnych w zlewni rzeki Widawy w profilu Zbytowa w aspekcie gospodarowania wodami zbiornika retencyjnego Michalice lub innej rzeki o zlewni kontrolowanej o podobnych parametrach zlewni co zlewnia rzeki Widawa (profil Zbytowa), można wskazać obie analizowane metody: FFA i IMGW.

7

Zagrożenia osuwiskowe dla sztucznych zbiorników wodnych w Karpatach

Perski Zbigniew, Nescieruk Piotr, Wojciechowski Tomasz

Przegląd Geologiczny

|

2019

|

Vol. 67, nr 5

332--338

EN

Starting from 2011, landslides in Łaski over the Żywieckie lake and in Piaski-Drużków over the Czchowskie Lake have been included into the landslide monitoring program as a part of the SOPO project of PGI-NRI. Both landslides present a real hazard to hydrotechnical constructions. In 2018 the monitoring has been extended for the Łaski landslide including the on-line component. The article presents the subsurface and surface monitoring systems and discusses the results of over 7-years observations. In both discussed cases, the landslides have long, multi-stage history. The measurement data show that, their activity has decreased since the activation impulse in 2010. However, they remain active, especially on the deep slip surfaces. High porosity and, consequently, rapid changes in the groundwater level and rainfall intensity confirm the unstable nature of these landforms. This also confirms that the possibility of further activation or sudden landslide descent into water reservoirs is still a real hazard.

8

Wykorzystanie wybranych zasobów wodnych regionu radomskiego dla celów turystyki i rekreacji

Matysiak Klaudia, Perzyński Tomasz

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2019

|

R. 20, nr 6

332--336

PL

W artykule przedstawiono opis wybranych zbiorników wodnych okolic Radomia pod kątem ich wykorzystania dla celów turystyki i rekreacji. Autorzy przedstawili wyniki sondażu diagnostycznego dotyczącego potrzeb i oczekiwań związanych z wypoczynkiem nad zbiornikami wodnymi.

EN

The article presents a description of the possibility of using selected water reservoirs near Radom for tourism and recreation. The authors presented the results of a diagnostic survey on the needs and expectations related to leisure over selected reservoirs.

9

Contents of selected macronutrients in bottom sediments of two water reservoirs and assessment of their suitability for natural use

Wójcikowska-Kapusta A., Smal H., Ligęza S.

Journal of Water and Land Development

|

2018

|

no. 38

147--153

EN

The purpose of the present study was to analyse the contents of calcium, magnesium, potassium, and sodium in bottom sediments of two water reservoirs. The chemical composition of the bottom sediments and the ratios between the studied macronutrients were assessed, taking into account the nutritional requirements of plants, to determine whether the sediments were suitable for use in natural/agricultural settings. The study was conducted at two water reservoirs: the Brody Iłżeckie reservoir built on the Kamienna River in the Świętokrzyskie Province, and Zalew Zemborzycki, lake on the Bystrzyca River in the Lublin Province. Both bodies of water serve as flood water diversion and leisure facilities, and are also used, to a small extent, by the industry. They have a similar age and surface area. Bottom sediments were collected from the reservoirs a single time: 14 samples from Zalew Zemborzycki and 17 from Brody Iłżeckie. Samples were tested for total contents of Ca, Mg, K, and Na. The bottom sediments from Zalew Zemborzycki contained higher amounts of calcium, magnesium, and potassium than the material from Brody Iłżeckie. The values of ratios between K:Mg and K:(Ca + Mg) were similar for both reservoirs, and Ca:Mg and Ca:K were slightly more favourable for the sediments taken from Brody Iłżeckie.

PL

Celem pracy była analiza zawartości wapnia, magnezu, potasu i sodu w osadach dennych dwóch zbiorników wodnych. Ocena składu chemicznego oraz stosunków pomiędzy badanymi makroelementami, uwzględniającymi wymagania żywieniowe roślin, były podstawą do określenia przydatności do przyrodniczego/rolniczego wykorzystania osadów dennych. Zadania prowadzono na dwóch obiektach – zbiorniku Brody Iłżeckie, w województwie świętokrzyskim, zbudowanym na rzece Kamienna, oraz Zalewie Zemborzyckim na rzece Bystrzycy, w województwie lubelskim. Oba zbiorniki pełnią funkcje przeciwpowodziowe i rekreacyjne, są też w niewielkim stopniu wykorzystywane przez przemysł. Są podobne pod względem wieku i powierzchni. Osady denne pobrano jednorazowo – 14 próbek z Zalewu Zemborzyckiego i 17 ze zbiornika Brody Iłżeckie. Analizowano w nich całkowitą zawartość Ca, Mg, K, Na. Osady denne z Zalewu Zemborzyckiego zawierały znacznie więcej wapnia, magnezu i potasu niż ze zbiornika Brody Iłżeckie. Stosunki analizowanych makroelementów były podobne (K:Mg; K:(Ca+Mg) w osadach obu zbiorników lub nieco korzystniejsze (Ca:Mg; Ca:K) w osadach zbiornika Brody Iłżeckie niż Zalewu Zemborzyckiego.

10

Waloryzacja przyrodnicza zbiornika retencyjnego Mściwojów

Pluskota P., Malczewska B., Kempiński J.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

Vol. 19, nr 6

65--70

PL

W pracy przeprowadzono hydro-morfologiczną waloryzację przy użyciu: terenowej metody Ilnickiego i Lewandowskiego oraz brytyjskiej metody River Habitat Survey (RHS), dostosowanej do warunków polskich. Omawiany w pracy zbiornik jest jednym z dwóch w województwie dolnośląskim obiektem małej retencji posiadającym zbiornik wstępny. Zbiornik ten służy do magazynowania wody i ochrony przed falą powodziową, przeznaczony jest również na cele rekreacyjne i wypoczynkowe. Zastosowane w zbiorniku przegrody biologiczne oddzielają zbiornik główny od zbiornika wstępnego, dzięki czemu stanowią wyspy dla ptactwa wodnego i innych zwierząt.

EN

The paper assesses the hydro-morphological of the Misciwojow retention reservoir. The evaluation was carried out using the Ilnicki and Lewandowski’s method and the British River Habitat Survey (RHS), adapted to Polish conditions. The reservoir discussed in this paper is one of two small retention facilities in the Lower Silesian Voivodship with a preliminary reservoir. Apart from the function of water storage and flood protection, the main reservoir is also intended for recreational purpose. The biological barriers used separate the main reservoir from the initial reservoir, making it an island for waterfowl and other animals.

11

Ocena stanu sanitarno-bakteriologicznego zbiornika wodnego „Balaton” zlokalizowanego w centrum Bydgoszczy

Kubera Ł., Małecka-Adamowicz M.

Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie

|

2017

|

T. 17, z. 1

63--73

PL

Zbiorniki wodne coraz częściej stają się integralną infrastrukturą dużych miast, pełniąc ważne funkcje estetyczne i rekreacyjne. Nie są one jednak objęte systematycznym monitoringiem mikrobiologicznym. Celem niniejszej pracy była ocena stanu sanitarno-bakteriologicznego zbiornika wodnego „Balaton” położonego w centrum Bydgoszczy. Analizy sanitarne obejmujące liczebność wybranych grup mikroorganizmów wykonane zostały zgodnie ze standardami Polskich Norm. Dodatkowo badania poszerzono o oznaczenie ogólnej liczby bakterii (OLB) oraz ocenę aktywności błony cytoplazmatycznej komórek bakterioplanktonu, wykorzystując w tym celu zestaw barwników fluorescencyjnych LIVE/DEAD® BacLightTM Bacterial Viability Kit. Wykonane badania wykazały, że zasadniczy wpływ na ilość drobnoustrojów miała pora roku. Największą liczbę bakterii psychrofilnych, mezofilnych oraz enterokoków kałowych odnotowano latem, a najmniejszą jesienią. Wyjątek stanowiły bakterie z grupy coli oraz Escherichia coli, których najmniejszą liczbę odnotowano w sezonie wiosennym. Podobne zależności stwierdzono na podstawie analizy ogólnej liczby komórek bakterii, wśród których aktywność błony cytoplazmatycznej wynosiła od 91,5% latem do 72,3% wiosną. Analiza taksonomicznego zróżnicowania dominujących szczepów bakterii wykonana metodą BIOLOG® wykazała, że wszystkie badane izolaty należały do klasy Gammaproteobacteria.

EN

Water reservoirs have become increasingly an integral part of infrastructure of big cities. They play an important aesthetic and recreational functions, but aren’t covered by systematic microbiological monitoring. The aim of this study was evaluation of sanitary and bacteriological condition of the “Balaton” water reservoir located in Bydgoszcz. Sanitary analysis includes the number of selected groups of microorganisms were made in accordance with the Polish Standards recommendations. The study was expanded to determine the total number of bacteria (TNB) and assessment the activity of cytoplasmic membrane of bacterioplankton. In this case was used fluorescent dyes LIVE/DEAD® BacLightTM Bacterial Viability Kit. The studies showed, that the season has a major impact on the distribution of bacterial populations. The highest average number of psychrophilic and mesophilic bacteria and also fecal enterococci was recorded in summer. The exceptions were coliform bacteria and Escherichia coli, which the smallest average number was noted in spring. Similar relationship observed based on the total number bacteria, among which cytoplasmic membrane activity varied from 91.5% in summer to 72.3% in autumn. The taxonomic analysis of dominant bacterial strains prepared using BIOLOG® method showed, that all examinated isolates belonged to Gammaproteobacteria class.

12

Ocena zanieczyszczenia osadów antropogenicznych zbiorników wodnych w centralnej części Wyżyny Katowickiej

Pasieczna A., Bojakowska I.

Przegląd Geologiczny

|

2016

|

Vol. 64, nr 10

806--813

EN

The paper deals with sediments of anthropogenic reservoirs from the central part of the Katowice Upland. Over most of the area, the original relief was considerably altered due to many-years’ mining of hard coal, historical mining and processing of zinc-lead ores, smelting of iron and non-ferrous metals, and chemical and machinery industries. The changes in land surface give rise to mining collapse areas transformed to water reservoirs. Sediment samples (103 samples in total) were collected form artificial lakes, ponds and settling ponds. Samples were air-dried, sieved through a 0.2-mm nylon sieve and digested in aqua regia. Contents ofAg, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Mo, Ni, P Pb, S, Sn, Sr, Ti, Vand Zn in the samples were determined by the ICP-OES method. Mercury content was measured using the CV-AAS method. To assess the extent of sediment contamination the Index of Geoaccumulation (Igeo) and the ecotoxicological (Threshold Effect Concentration and Probable Effect Concentration) criterion were used. The sediments show very different chemical compositions. The content of trace elements varies from values lower than the regional geochemical background of the Silesian-Cracow region to extremely high concentrations. Distribution of many toxic chemical elements is characterized by high spatial variability and a strong dependence on the location of pollution sources. About 60% of analysed samples were heavily contaminated due to the very high concentration of cadmium (up to 905.9 mg/kg), lead (up to 25,081 mg/kg) and zinc (up to 45,361 mg/kg) as well as arsenic (up to 2,220 mg/kg), chromium (up to 901 mg/kg) and mercury (up to 11.80 mg/kg). Due to the concentration of metals (TEC and PEC values) almost 80% of the sediments can be harmful to aquatic organisms, as well as to wild animals that consume them. The main cause of harm is the very high concentrations of cadmium, lead and zinc, less of silver, arsenic, chromium, copper and nickel.

13

Masowa likwidacja stopni piętrzących na rzekach w Stanach Zjednoczonych – fakt czy manipulacja?

Habel M., Babiński Z.

Gospodarka Wodna

|

2016

|

Nr 8

250--255

PL

Artykuł dostarcza nowych danych, które są niezbędne do prowadzenia rzetelnej dyskusji na temat korzyści i strat związanych z likwidacją stopni wodnych na rzekach. Podano dane liczbowe oraz opisano charakter usuniętych i planowanych do rozbiórki budowli, głównie w Stanach Zjednoczonych Ameryki. Przedstawiono wyniki badań i opinie instytucji publicznych i organizacji pozarządowych, które dotyczyły przyczyn likwidacji piętrzeń na rzekach. Obszernie wyjaśniono jakie mogą być potencjalne negatywne skutki dla środowiska wodnego związane z prowadzeniem tzw. renaturyzacji rzek, m.in. w rezultacie uruchomienia osadów dennych zgromadzonych w likwidowanych zbiornikach wodnych. We wnioskach artykułu wskazano, że dotychczas prowadzona likwidacja piętrzeń na masową skalę dotyczy wyłącznie niskich budowli, niebędących stopniami wodnymi, a progami spiętrzającymi wodę na małych rzekach oraz wskazano na fakt braku przykładu likwidacji stopni wodnych na szlakach żeglownych.

EN

The article provides new data, which constitute a necessary input for a reliable discussion on the benefits and losses related to liquidation of damming stages on rivers. It presents numerical data and describes the structures that have been or are planned to be removed, mainly in the United States of America. The authors present the results of research and the opinions of public institutions and NGOs regarding the reasons behind liquidation of water damming on rivers. They provide an extensive explanation on the potential adverse impact on the water environment related to the so-called rivers restoration, inter olio as a result of moving the bottom deposits that accumulated in the water reservoirs being liquidated. In its conclusions, the article indicates that the hitherto mass liquidation of damming concerns solely small constructions, which are not damming stages but water barrages on small rivers and it points out to the lack of liquidation of damming stages on navigation routes.

14

Wybrane aspekty odwodnienia dróg

Suwara T.

Drogownictwo

|

2016

|

nr 2

55--59

PL

Woda pozostająca na drodze lub w jej otoczeniu obniża jej trwałość i powinna być skutecznie odprowadzona. Rampy drogowe, zwłaszcza na drogach o wielu pasach ruchu, należy tak kształtować aby woda szybko spływała z nawierzchni. Woda zwykle odprowadzana jest z drogi rowami przydrożnymi, kanalizacją deszczową lub drenami do rzek, rowów melioracyjnych lub zbiorników wodnych. Zaniedbania w utrzymaniu rowów melioracyjnych istotnie utrudniają odprowadzenie wody z dróg.

EN

Water remaining on the rod or in its surrounding decreases its workability and it should be effectively directed outside. Road ramps, in particular on roads with several lanes, should be shaped in the way causing fast water outlet. Usually, water flows from the road through road ditches, sewage or drainage system to rivers, drainage ditches or water reservoirs. Negligence in drainage ditches maintenance significantly make water outlet difficult.

15

Hydrobiotechnologia : biologiczne podstawy, aktualny stan wiedzy i perspektywy rozwoju

Siuda W., Chróst R. J.

Technologia Wody

|

2015

|

Nr 5 (43)

31--41

PL

Konieczność poprawienia przez Polskę do roku 2015 stanu jakości wód powierzchniowych, jak również coraz większa uwaga jaką społeczności lokalne przywiązują do poprawy walorów krajobrazowych, rekreacyjnych i użytkowych stawów, zalewów i jezior spowodowała w ostatnich kilku latach gwałtowny wzrost zainteresowania nic tylko ochroną lecz również rekultywacją zbiorników wodnych. Ponieważ główną przyczyną złej jakości ich wód jest przyspieszona eutrofizacja, działania rekultywacyjne skupiają się przede wszystkim na ograniczaniu i likwidowaniu uciążliwych skutków tego procesu. W artykule dedykowanym wszystkim zainteresowanym „leczeniem” chorych zbiorników wodnych, a zwłaszcza urzędnikom administracji lokalnej odpowiedzialnym za stan środowiska naturalnego gminy, powiatu czy województwa przedstawiono aktualny stan wiedzy dotyczącej teoretycznych podstaw różnorodnych technik rekultywacyjnych pozwalających na ograniczanie i czasowe cofnięcie procesów degradacji płytkich ekosystemów wodmrh. Skupiono się przy tym na stosunkowo przyjaznych dla środowiska technologiach, polegających na promowaniu i stymulowaniu zachodzących w nich, naturalnych procesów biologicznych i biogeochemicznych, będących, zdaniem autorów, przyszłością inżynierii środowiskowej w Polsce i na świecie. Zamysłem autorów było także uświadomienie czytelnikowi nie dysponującemu gruntowną wiedzą z dziedziny biologii, ekologii i fizyko-chemii wód, że skuteczne działania mające na celu odnowę ekosystemów wodnych są kosztowne, długotrwałe i ciągle obarczone znacznym ryzykiem niepowodzenia. Zróżnicowane parametry zlewni, morfometrii i limnologii konkretnego zbiornika wodnego jak również i złożoność procesów fizyko-chemicznych i biologicznych w nim zachodzących wykluczają bowiem stosowanie wtym celu, prostych i uniwersalnych rozwiązań pozwalających uzyskać znaczącą i trwałą poprawę jakości ich wód. Narzucają one również konieczność starannego zdiagnozowania stanu ekologicznego zbiornika pozwalającego dobrać do niego optymalny zestaw zabiegów mających na celu cofnięcie jego eutrofizacji, a także bieżącej kontroli i aktywnej korekty efektów prowadzonych w nim działań rekultywacyjnych przez przygotowanych do tego ekologów - specjalistów.

EN

Up to year 2015 Poland was obliged to mend the ecological status of inland waters according to regulations of EU Water Directive. Moreover, during last decade increasing attention paid by European society to improvement of landscape, recreational social and economic values of ponds, lakes and reservoirs resulted in a rapid iinrease in an interest in, not only protection, but also restoration of various aquatic ecosystems. Bad quality of their waters is caused mainly by fast and uncontrolled cultural eutrophication. Therefore, restoration activities are focused primarily on reduction or elimination of negative consequences of this process. This article is addressed to all interested in the treatment of “sick” aquatic environments and dedicated especially to officials of local government responsible for the good state of the natural environment of municipalities, county or the region. It presents the current slate ol knowledge on the theoretical basis of selected remediation techniques allowing long time reduction or temporary withdrawal of degradation processes of aquatic ecosystems. The authors focused mainly on biological treatments, which are relatively friendly to the environment, due to promotion and stimulation of natural biological and biogeochemical processes occurring in them. These technologies termed in the article as hydrobiotechnolongies. according to the authors, are the future of environmental engineering of inland aquatic environments in Poland and world- wide. The intention of the authors was also to convince the readers, who have no deep knowledge of biology, ecology and physico-chemistry of various water environments that effective treatments aimed at their restoration and revitalization arc commonly long-term, costly and still carrying a significant risk of failure. Diversified catchment parameters, morphometry and limnology of particular water bodies as well and the complexity ofphysico-chemic.il and biological processes occurring in them exclude use of simple and universal solutions to achieve significant and lasting improvement in their water quality. Moreover, they impose the necessity of careful preliminary diagnosis of the ecological conditions of each degraded ecosystem allowing to choose the optimal set of restoration procedures and later, need for permanent monitoring and active correction of potentially negative effects of their implementation by environmentalists-professionals.

16

Rola obiektów hydrotechnicznych na obszarach objętych ochroną przyrody

Łągiewka M., Opyrchał L., Wanat M.

Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska

|

2015

|

Vol. 24, No. 3

249--256

PL

Elektrownie wodne to czyste ekologicznie i niepowodujące zanieczyszczenia atmosfery instalacje wytwarzające energię elektryczną. Ważnym elementem elektrowni wodnych są zbiorniki retencyjne, gromadzące wodę na potrzeby energetyki. Powszechnie zostało przyjęte, iż powstawanie owych zbiorników jest jednoznaczne z degradacją funkcjonujących ekosystemów rzecznych. Jednak okazuje się, że dzięki zbiornikom retencyjnym powstają nowe ekosystemy, umożliwiające rozwój fauny i fl ory. W artykule przeanalizowano wpływ obiektów hydrotechnicznych na obszary objęte ochroną przyrody w Polsce. Przedstawiane wyniki badań dają rzeczywisty obraz wpływu stworzonych przez człowieka zbiorników wodnych na stan środowiska przyrodniczego.

EN

Hydropower is a pro-ecological method of producing ecofriendly electricity, which priority should be the accordance of leaded activities with the applicable environmental regulations. Important activity related to the hydroelectric power stations is the creation of water reservoirs, which provide the adequate maintenance of groundwater levels and flood mitigation by minimizing the water risings, what in consequence reflects in less environmental losses. It has been generally accepted that the development of human civilization is essentially related to the degradation and deterioration in the functioning of individual nature elements. However, it turns out that the development can contribute to the creation of entirely new areas, in which it will become possible to restore properly functioning ecosystems.

17

Zbiorniki wodne w kamieniołomach jako nowy element krajobrazu

Pietrzyk-Sokulska E.

Przegląd Geologiczny

|

2015

|

Vol. 63, nr 8

464--469

EN

The open-pit excavation of minerals results mainly in landscape transformation. In consequence, a new anthropogenic landscape form occursarises, and its dimensions are increasing with the progress of excavation – at certain point, the resulting terrain changes become irreversible. The quarry, left abandonedafter the mining process, can be filled with water and, thus, forms a water reservoir. This paper is focused on the analysis of a number of reservoirs which were established in closed gravel and limestone quarries in the area of Kraków. They were located in highly industrialized or environmentally valuable terrains. As time elapsed, both types became attractive leisure sites for nearby residents due to the natural succession of plants and high water quality. The complete usage of their values, through implementation of adequate rehabilitation and adaptation measures, would allow them to be sterling areas fulfilling certain functions, which constitute these reservoirs’considerable attractiveness and harmonious composition in the landscape.

18

Small Water Reservoirs – Sources of Water or Problems?

Jurik L., Húska D., Halászová K., Bandlerová A.

Journal of Ecological Engineering

|

2015

|

Vol. 16, nr 4

22--28

EN

The design of small water reservoirs in Slovakia and neighbouring countries has common origins in the middle of the last century. Most of them were an alternative source of water for irrigation of field crops. Nowadays, we have to face new problems, such as the problems with the design of hydrological data and real current discharges, the problems with original and new design of the flood wave for the solution of the safety overflow. All of Q100 flows recorded nowadays are much higher than those which had been designed and built. The safety overflows no longer answer the purpose of the contemporary flows. The problems with the Framework Directive are also important – small water reservoirs are not resolved in the Directive as the water bodies of stagnant water because they have an area of less than 0.5 km2. The same problem is also with the preservation of continuity of the flow and the fact that they should let the fish pass. Unfortunately, the state, administrators of small dams, operators and nature conservationists have different points of view on the above-mentioned problems. The article elaborates these problems and suggests possible solutions to the problems.

19

Water quality in recreational reservoirs in the Cracow area

Zemełka G.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2015

|

Y. 112, iss. 1-Ś

157--165

EN

This paper presents a water quality assessment for the eight recreational water reservoirs located in the Cracow area. This assessment was performed on the basis of water samples collected during three seasons in 2013. The results showed that in the majority of these reservoirs, water had a good level of quality (class II), and was also suitable for recreational purposes (bathing) and as a fish habitat. In reservoirs where water quality parameters were below threshold levels (unclassifiable), such conditions resulted primarily from the location being in the vicinity of pollution surface run-off sources.

PL

Artykuł prezentuje ocenę jakości wód w ośmiu rekreacyjnych zbiornikach wodnych na terenie Krakowa. Ocenę przeprowadzono na podstawie próbek wody pobranych w 3 sezonach w roku 2013. Wyniki wykazały, że w większości zbiorników woda ma dobrą jakość (II klasa) i nadaje się również do celów rekreacyjnych i bytowania ryb. W zbiornikach, w których wyniki wskazywały na jakość pozaklasową, stan ten był efektem przede wszystkim niekorzystnej lokalizacji zbiornika w pobliżu powierzchniowych źródeł zrzutu zanieczyszczeń.

20

Unmanned floating research vehicle for bathymetric measurements

Wolak A., Przecherski P.

Czasopismo Techniczne. Środowisko

|

2015

|

Y. 112, iss. 3-Ś

71--78

EN

Unmanned water vehicles have been routinely used for marine purposes. This technology has emerged only recently for inland waters. It is used for two main purposes: bottom area scanning, in order to create maps of bottoms of rivers and lakes, artificial or natural. This information is needed for water engineering development and rehabilitation projects, and for flood protection planning. The other use is for the determination of flow velocities in rivers and lakes, which is needed for the determination of hydraulic properties of rivers, also necessary for flood protection. For the first purpose, an original vehicle is shortly described (UPP-1E), for the other, a Commercial-Off-The-Shelf solution is presented (RiverSurveyor of SonTek).

PL

Bezzałogowe platformy pomiarowe powszechnie stosowane są do badań na akwenach morskich. Na wodach śródlądowych technologia ta pojawiła się dopiero niedawno. Zastosowanie platform pomiarowych na akwenach śródlądowych służy do dwóch głównych celów, tj. pomiarów batymetrycznych jezior i rzek (pomiary te potrzebne są dla utrzymania obiektów w należytym stanie technicznym) oraz ustalenia prędkości przepływu wody w rzekach (pomiary te są niezbędne do określenia właściwości hydraulicznych oraz zwiększenia ochrony przeciwpowodziowej). Do tworzenia map batymetrycznych w artykule opisano platformę UPP-1E do wykonywania ustalania prędkości przepływu wody opisano urządzenie RiverSurveyor.